معرفی تفسیر التیسیر الکریم الرحمن سعدی

شناسنامه تفسیر

نام معروف: التیسیر الکریم الرحمن فی تفسیر کلام المان
مؤلف: عبدالرحمان بن ناصر سعدی
تولد: ۱۳۰۷ ق
وفات: ۱۳۷۶ق
مذهب: حنبلی
زبان: عربی
تاریخ تألیف: ۱۳۴۴ ق
تعداد مجلدات: ۷ جلد
مشخصات نشر: چاپ اول، دمشق، مطبعة ترقی، ۱۳۶۵ق، چاپ دوم، بیروت، عالم الکتب و مکتبة النهضة العربیة، ۱۴۰۸ق، قطع وزیری.
چاپ دیگر: بیرون، عالم الکتب، با حروف چینی و آرایش جدید در دو مجلد قطور، قطع وزیری، ۱۴۱۵ق. البته از چاپ نخست کتاب، دولت عربستان توسط ریاست عامه اداره بحوث علمیه و افتاء افست کرده و به طور مجانی نیز توزیع کرده است.
 

معرفی مفسر و تفسیر

شیخ عبدالرحمان بن ناصر آل سعدی ناصری تمیمی، از علمای حنبلی کشور حجاز است که در شهر نیزه تولد یافته و در همان دیار به علوم اسلامی روی آورده است. در زمینه فقه، علوم قرآن و تفسیر، تألیفاتی ارائه داده است. در زمینه علوم قرآن «القواعد الحسان» را نوشته که مربوط به قواعد تفسیر است. همچنین بحثی درباره علوم مفید و عصری مربوط به قرآن، تحت عنوان: «الدلائل القرآنیة فی ان العلوم النافعة العصریة داخلة فی الدین» نگاشته است.
 
سعدی، این تفسیر را دوبار نوشته است؛ یکبار به صورت کامل و به نام «تیسیر الکریم الرحمن» و بار دیگر کتاب را به نام «تیسیر اللطیف المنان» خلاصه نموده است. این کتاب در شکل موجودش، موجز و فشرده است و تنها در محدوده حل الفاظ لغوی، بیان معانی مقصوده و نقل اقوال مفسرین صحابه و تابعین، بسنده شده است. جهت گیری های این تفسیر، همان طور که شرایط موجود کشور عربستان اقتضا می کند، روش سلیقه و اصحاب محمدبن عبدالوهاب است، لذا در زمینه مسائل کلامی و اعتقادی پابه پای دیدگاه وهابیه پیش رفته و در جهت تحکیم همان افکار و عقاید کوشیده است.
 
تیسیر الکریم، بدون مقدمه و توضیح روش، مباحث خود را شروع می کند. در آغاز، آیهای را انتخاب کرده و سپس کلمه به کلمه و جمله به جمله آیه را توضیح می دهد؛ بدون آنکه به مباحث ادبی، قرائت، نحو، صرف و مسائلی از این قبیل بپردازد. او در تفسیر، از روایات و استناد به کلمات مأثور، سود می جوید و گاه احتمالات و وجوه تفسیری را نقل میکند. مؤلف، ذکری از منابع تفسیری خود به بیان نمی آورد. مباحث موضوعی یا استشهاد به آیات دیگر، در استخراج معانی یافت نمی شود.
 
این تفسیر، مناسب برای متوسط مردم نگاشته شده و هدف نویسنده ارائه تفسیری هدایتی و تحلیلی در حد مختصر بوده است که هم بتواند از مسائل اعتقادی سخن بگوید و هم شارح کلمات وحی از دیدگاه مذهب سلفیه باشد.
 
منبع: شناخت نامه تفاسیر، سید محمدعلی ایازی، چاپ اول، نشر علم، تهران، 1393ش، صص 596-595