تجريد الاعتقاد
تجريد الاعتقاد
تجريد الاعتقاد
نويسنده:محمد رضا ضميري
ابوجعفر نصيرالدين محمد بن محمد حسن طوسي، معروف به خواجه نصيرالدين طوسي (م 672ق).
وي دانشمند بزرگ و نويسنده معروف، فيلسوف، محقق، منجم، متولد و بزرگ شده در طوس، متوفا در بغداد و پدرش از علماي طوس بود. خواجه نصيرالدين مقدمات را از پدرش فراگرفت و در جواني به نيشابور رفت و از محضر استادان بزرگ بهره برد. او در واقعه حمله مغول 22 ساله بود و به قلاع اسماعيلي پناه برد و تا سال 654 ق در كنار ايشان به سر برد. پس از تسلط هلاكوخان، خواجه با او رابطه خوبي داشت و هلاكو او را بسيار گرامي مي داشت. در سال 658 ق از طرف هلاكو مأموريت يافت كه رصدخانه مراغه را تأسيس كند و به امر هلاكو جميع اوقات ممالك ايلخاني در اختيار او قرار گرفت. خواجه توانست رصدخانه عظيمي احداث كند و عالمان بزرگ زمان را در آنجا گرد آورد. او كتابخانه بزرگ و ارزشمندي هم تأسيس كرد. نتيجه كار اين گروه تنظيم ايلخاني بود. خواجه تا آخر عمر در خدمت علم باقي ماند و علي رغم نفوذ بسيارش، تمايلي به مقامات دنيوي نداشت.
محمد بن حسن طوسي، نصيرالدين عبدالله بن حمزه طوسي، كمال الدين محمد حاسب برهان الدين همداني، معين الدين سالم بدران مازني مصري، ابوالمكارم بن زهره، قطب الدين مصري شافعي.
علامه حلّي، سيدعبدالكريم بن طاووس، قطب الدين محمد بن مسعود شيرازي، شهاب الدين ابوبكر كازروني، و... .
تحرير اصول اقليدس، اخلاق ناصري، اثبات واجب تعالي، شرح اشارات ابن سينا، تلخيص المحصل، تجريد الاعتقاد[1] اثبات الجواهر, شرح اصول کافي, اوصاف الاشراف, قواعد العقايد و... .
اين كتاب در علم كلام و براساس اعتقاد شيعه اماميه است و نفيس ترين كتاب اسلامي در كلام به شمار مي رود كه تاكنون تصنيف شده است. اين كتاب داراي شش مقصد است:
مقصد اول، در امور عامه كه داراي سه فصل است: 1. در وجود و عدم; 2. در ماهيت و لواحق آن; 3. در علت و معلول;
مقصد دوم، در جواهر و اعراض كه پنج فصل دارد: 1. جواهر و اعراض; 2. اجسام; 3. بقيه احكام اجسام; 4. در جواهر مجرده; 5. در اعراض (كمّ و كيف و مضاف);
مقصد سوم، در اثبات صانع كه سه فصل دارد: 1. در وجود خداوند تعالي; 2. در صفات; 3. در افعال خداوند. تمام اين فصول خود به چندين مسئله تقسيم مي شوند كه تحت عنوان «المسئله» از آنها بحث مي شود;
مقصد چهارم، در نبوت;
مقصد پنجم، در امامت;
مقصد ششم، در معاد.
بر اين كتاب، علامه حلي و شاگرد شيخ ملاعلي قوشچي از دانشمندان اهل سنت شرح نوشته اند. اين دو شرح با حواشي معروف آنها كه جلال الدين دواني (شرح قديم و شرح جديد) و سيدصدرالدين دشتكي نگاشته اند، سالها است كه در حوزه هاي علميه شيعه و سني تدريس شده اند و مي شوند.
حدود شصت شرح تا به حال بر اين كتاب نوشته شده است;[2] از آن جمله است: شرح علامه حلي، شرح تجريد از شمس الدين محمود بن عبدالرحمن بن احمد اصفهاني، شرح تجريد قوشچي علاءالدين علي بن محمد، شرح ابن عمر و احمد بن محمد مصري (م 757 ق)، شرح تجريد به نام شوارق الالهام از عبدالرزاق لاهيجي، شرح فارسي تجريد از علامه ابوالحسن شعراني.
اين كتاب، به زبان عربي با شرح علامه حلي، به همت مؤسسه اعلمي، در بيروت چاپ شده است.
همچنين کتابشناسي تجريد الاعتقاد توسط علي صدرايي خويي نگاشته شده و به چاپ رسيده است.
/س
وي دانشمند بزرگ و نويسنده معروف، فيلسوف، محقق، منجم، متولد و بزرگ شده در طوس، متوفا در بغداد و پدرش از علماي طوس بود. خواجه نصيرالدين مقدمات را از پدرش فراگرفت و در جواني به نيشابور رفت و از محضر استادان بزرگ بهره برد. او در واقعه حمله مغول 22 ساله بود و به قلاع اسماعيلي پناه برد و تا سال 654 ق در كنار ايشان به سر برد. پس از تسلط هلاكوخان، خواجه با او رابطه خوبي داشت و هلاكو او را بسيار گرامي مي داشت. در سال 658 ق از طرف هلاكو مأموريت يافت كه رصدخانه مراغه را تأسيس كند و به امر هلاكو جميع اوقات ممالك ايلخاني در اختيار او قرار گرفت. خواجه توانست رصدخانه عظيمي احداث كند و عالمان بزرگ زمان را در آنجا گرد آورد. او كتابخانه بزرگ و ارزشمندي هم تأسيس كرد. نتيجه كار اين گروه تنظيم ايلخاني بود. خواجه تا آخر عمر در خدمت علم باقي ماند و علي رغم نفوذ بسيارش، تمايلي به مقامات دنيوي نداشت.
محمد بن حسن طوسي، نصيرالدين عبدالله بن حمزه طوسي، كمال الدين محمد حاسب برهان الدين همداني، معين الدين سالم بدران مازني مصري، ابوالمكارم بن زهره، قطب الدين مصري شافعي.
علامه حلّي، سيدعبدالكريم بن طاووس، قطب الدين محمد بن مسعود شيرازي، شهاب الدين ابوبكر كازروني، و... .
تحرير اصول اقليدس، اخلاق ناصري، اثبات واجب تعالي، شرح اشارات ابن سينا، تلخيص المحصل، تجريد الاعتقاد[1] اثبات الجواهر, شرح اصول کافي, اوصاف الاشراف, قواعد العقايد و... .
اين كتاب در علم كلام و براساس اعتقاد شيعه اماميه است و نفيس ترين كتاب اسلامي در كلام به شمار مي رود كه تاكنون تصنيف شده است. اين كتاب داراي شش مقصد است:
مقصد اول، در امور عامه كه داراي سه فصل است: 1. در وجود و عدم; 2. در ماهيت و لواحق آن; 3. در علت و معلول;
مقصد دوم، در جواهر و اعراض كه پنج فصل دارد: 1. جواهر و اعراض; 2. اجسام; 3. بقيه احكام اجسام; 4. در جواهر مجرده; 5. در اعراض (كمّ و كيف و مضاف);
مقصد سوم، در اثبات صانع كه سه فصل دارد: 1. در وجود خداوند تعالي; 2. در صفات; 3. در افعال خداوند. تمام اين فصول خود به چندين مسئله تقسيم مي شوند كه تحت عنوان «المسئله» از آنها بحث مي شود;
مقصد چهارم، در نبوت;
مقصد پنجم، در امامت;
مقصد ششم، در معاد.
بر اين كتاب، علامه حلي و شاگرد شيخ ملاعلي قوشچي از دانشمندان اهل سنت شرح نوشته اند. اين دو شرح با حواشي معروف آنها كه جلال الدين دواني (شرح قديم و شرح جديد) و سيدصدرالدين دشتكي نگاشته اند، سالها است كه در حوزه هاي علميه شيعه و سني تدريس شده اند و مي شوند.
حدود شصت شرح تا به حال بر اين كتاب نوشته شده است;[2] از آن جمله است: شرح علامه حلي، شرح تجريد از شمس الدين محمود بن عبدالرحمن بن احمد اصفهاني، شرح تجريد قوشچي علاءالدين علي بن محمد، شرح ابن عمر و احمد بن محمد مصري (م 757 ق)، شرح تجريد به نام شوارق الالهام از عبدالرزاق لاهيجي، شرح فارسي تجريد از علامه ابوالحسن شعراني.
اين كتاب، به زبان عربي با شرح علامه حلي، به همت مؤسسه اعلمي، در بيروت چاپ شده است.
همچنين کتابشناسي تجريد الاعتقاد توسط علي صدرايي خويي نگاشته شده و به چاپ رسيده است.
پي نوشت :
[1]. الأعلام، ج 7، ص 257; اعيان الشيعه، ج 9، ص 414; امل الآمل، ج 2، ص 399; روضات الجنات، ج 6، ص 300.
[2]. مقدمه شرح تجريد، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات، بيروت، ص 7.
/س
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}