پله پله تا ملاقات بچه ام

جدول محدوده افزایش .وزن
 

ملاحظات	کل افزایش وزن در طول بارداری	شاخص توده بدن BMI	میزان وزن
وزن نوزاد هنگام تولد،ارتباط مستقیم با وزن و قد مادر قبل از بارداری و میزان افزایش وزن در طول بارداری دارد.	12/5-18کیلو گرم	8/19-BMI	کم وزن
16-5/11 کیلو گرم	26-8/19BMI	وزن متعادل
11-5/7کیلو گرم	29-26BMI	وزن بالا
11-5/7کیلو گرم	BMI>30	چاق

افزايش وزن دوران بارداري ناشي از وزن جنين ضمايم مربوط به جنين (جفت کيسه آب و ميزان آب کيسه جنيني)تغييرات و رشد بافتهاي مادردرارگانهاي سينه رحم ،بافت خون و بافت چربي و...است. بانوان دردوران بارداري احتياج به افزايش دريافت انرژي دارند. يابه طورمتوسط از 3 ماهه دوم بارداري روزانه به مقدار 340 کيلو کالري و ازآغاز 3 ماهه سوم يعني ماه هاي (7و8و9)به ميزان 452 کيلو کالري به مقدارانرژي قبل ازدوران بارداري افزوده مي شود. البته تا سال 1989 ميلادي اضافه دريافت انرژي درماه هاي چهارم تا نهم ماه روزانه 300 کيلو کالري توصيه مي شده، ولي اينک به ميزان آن افزوده شده است .همان طور که در جدول ملاحظه مي کنيد ،اين ميزان افزايش نياز به انرژي براي خانم هاي چاق و داراي اضافه وزن کمترازخانم هاي باوزن متعادل يا کمبود وزن است کنترل هفتگي افزايش وزن دردوران بارداري از شاخص هاي بسيارخوب و قابل اجرا به منظورآگاهي ازروند سيررشد بچه و ذخاير انرژي مادرتلقي شده و به تمام خانم هاي باردار توصيه مي شود. جدولي رابه شکل زير براي خود ترسيم کرده و درپايان هرهفته وزن خود صبح ها درحالت ناشتا بعد ازتخليه مثانه وروده ها با يک لباس سبک و ترازوي ثابت تعيين و درمقابل هفته حاملگي خود تفاوت وزن هفتگي خود را با وزن هفته قبل وزن اين هفته تعيين و درج کنند.
نکته افزایش وزن طی دوران حاملگی،اگر بیش از انتظار باشد.بر رشد نوزاد،چاقی دوران و بزرگسالی کودک و باقی ماندن چاقی و اضافه وزن بعد از تولد جنین و چاقی مادر تأثیر گذار باشد.عدم وزن گیری یا کاهش وزن در هفته سوم حاملگی ،باعث کاهش رشد جنین و افزایش خطر زایمان زود رس می شود.

جدول کنترل اضافه وزن در دوران بارداری
 

نام: نام خانوادگی:
وزن قبل از بارداری:
سن: وزن پایان بارداری

فته بارداری	وزن شما در هفته های مختلف بارداری به کیلو گرم	اضافه وزن طبیعی در طول بارداری به گرم	اضافه وزن هفتگی شما به گرم	ملاحظات	هفته های بارداری	وزن شما در هفته های مختلف بارداری به گرم	اضافه وزن طبیعی هفتگی شما به گرم	اضافه وزن هفتگی شما به گرم	ملاحظات
1		بدون تغییر			21		350
2		بدون تغییر			22		350
3		بدون تغییر			23		400
4		بدون تغییر			24		400
5		بدون تغییر			25		450
6		بدون تغییر			26		450
7		بدون تغییر			27		500
8		بدون تغییر			28		500
9		بدون تغییر			29		500
10		بدون تغییر			30		500
11		بدون تغییر			31		500
12		بدون تغییر			32		500
13		250			33		500
14		250			34		500
15		250			35		500
16		300			36		500
17		300			37		500
18		300			38		500
19		350			39		500
20		350			40		250

تغذيه متنوع داشته باشيد
 

دردوران بارداري ،تغذيه مهم و تاثيرگذاراست. که تمام نيازهاي بدن مانند انرژي ،پروتئين ،ويتامينها ،موادمعدني ،اسيدهاي آمينه ، اسيدهاي چرب ضروري ، فيبرها ،ضدزنگ ها و آنتي اکسيدان ها رابه طور زنده دراختيار مادر و جنين قرارمي دهد .اين روش تغذيه يک عامل مهم و تاثيرگذار درجهت حفظ سلامتي و شادابي مادرو تامين کننده نيازهاي رشد سيستماتيک جنين تلقي مي شود.لازم به ذکراست اولين مهمترين و تاثيرگذارترين فاکتور درفرايند آغاز و انجام دوران بارداري ، تامين انرژي کافي درحد مورد نياز مادر و جنين است .البته اين انرژي دريافتي هم نبايدبه گونه اي باشد که بصورت ذخايرچربي بي رويه نمود پيدا کند و نه طوري باشد که کمترازنياز واقعي بوده و منجر به تحليل رفتن ذخايربدن مادرشود. همان طورکه مي دانيد ، منابع تامين انرژي روزمره ازطريق درشت مغذي هاي قندها ، چربي ها ، و پروتئين ها است. ولي سهم هريک ازاين منابع و مقدار درصد آنها بايد تعيين شود. مثلاً بانويي که نيازمند 2 هزار و 500 کيلو کالري انرژي درايام بارداري است .بايد 20-15 درصد آن راازطريق پروتئين هاي حيواني و گياهي تامين کند. 60-55 درصد آن را ازکربوهيدرات هاي مختلف (حدود 344 گرم)و بقيه انرژي خود رانيزازچربي و روغن ها تامين کند.

نقش پروتئين ها
 

يکي ازمهم ترين درشت مغذي ها ،پروتئين ها هستند. که به دليل داشتن وظايف متعدد دربدن،ازاهميت ويژه اي برخوردارند؛ پروتئين ها ساختاراصلي تمام سلول هاي بدن راتشکيل مي دهد و بصورت آنزيم هاو هورمون ها درساختار اسيدهاي نوکلئيک و ويتامين هاي مورد نيازبدن،نقش مهمي راايفا مي کنند. درايام بارداري به منظورتامين ميزان رشد جنين ،اندازه رحم ،ميزان افزايش سطح خون و اندازه جفت، ميزان مايع و عضلات بدن مادر،نياز بدن به پروتئين افزايش پيدا مي کند و مقدار 25 گرم درروزبايد به آن افزوده شود .البته امکان دسترسي به پروتئين،هم ازطريق منابع گياهي و هم منابع حيواني فراهم است گاهي تنها يک منبع نياز پروتئين بدن را تامين مي کند و بايد پروتئينهاي گياهي غلات و حبوبات هستند،ترکيب شوند .ارزش بيولوژيک پروتئين هاي گياهي، گاهي بيشتراست و نياز فرد به اسيدهاي آمينه ضروري رابهتر تامين ميکند.

منابع غذايي پروتئين ها و درصد پروتئين
 

الف)منابع پروتئين هاي حيواني و درصد پروتئين آنها
انواع گوشت هاي قرمزحيوانات مانند گوشت گاو، گوساله و گوسفند،گوشت هاي سفيد پرندگان و آبزيان که 22-16 گرم در100 گرم پروتئين دارند .مثلاً در100 گرم ازمواد غذايي زيرمقاديرزير پروتئين موجوداست:
جگر:19/5 گرم
فرآورده هاي گوشتي 20-6 گرم
انواع ماهي ها:20-14 گرم
انواع پنيرها: 30-12 گرم درصد
شير و لبنيات :3/5 گرم
يک عدد تخم مرغ :7/7 گرم
ب)منابع غذايي گياهي پروتئين که هر100 گرم آنها داراي ميزان زيراست:
1-نان مخلوط جو و گندم: 6/4 گرم
2-نان گندم خالص:7/6 گرم
3-نان سوخاري بدون تخم مرغ: 7/6 گرم درصد
4-نان سوخاري با تخم مرغ :9/2 گرم درصد
ماکاروني: 12/3 گرم
برنج:7/2 گرم
آرد ذرت:8/3 گرم
لوبياي سفيد:21 گرم
عدس و نخود خشک:23 گرم
لوبياي سويا:37 گرم
سيب زميني:2 گرم
فندوق:12 گرم
گردو:16 گرم
کنجد: 24 گرم
گرچه غلات و حبوبات از درصد بالايي پروتئين برخوردارند، ولي به علت کمبود بعضي اسيد آمينه هاي ضروري مثل ليزين در گندم و برنج، تريپتوفان درذرت و متيونين درلوبيا ونخود، بايدبراي تامين اسيدهاي آمينه ضروري موردنيازبدن و افزايش ارزش بيولوژيک،آنها را با يک ديگرتلفيق کرد. مثلاً غلات با حبوبات ،عدس پلو ،لوبيا پلو، لپه پلو، باقلا پلو يا نان بالوبياو...

تخم مرغ+سیب زمینی :مثل کوکوی سیب زمینی یا تخم مرغ و سیب زمینی با کمی روغن زیتون	ارزش غذایی136
شیر یا سیب زمینی :پوره سیب زمینی	ارزش غذایی134
شیر با آرد گندم یا برنج :حریره یا فرنی یا شیر برنج	ارزش غذایی125
تخم مرغ با سویا	ارزش غذایی124
تخم مرغ با گندم یا نان	ارزش غذایی123
تخم مرغ با شیر ،پودینگ خانگی یا بستنی بدون خامه	ارزش غذایی113
تخم مرغ با ذرت یا گوشت یا سیب زمینی سالاد مخلوط ،تاس کباب ،آبگوشت ،کتلت	ارزش غذایی114
لوبیا با ذرت ،سالادهای مختلف و سوپ های تهیه شده،یا غلات و حبوبات	ارزش غذایی109

منبع:نشريه زندگي ايده آل ,شماره 48