گلچینی از جملات حکیمانه شهید آیت الله دکتر بهشتی رحمه الله

* یکى از نقش هاى قلب در انسان، این است که بازتاب اندیشه ها را روى عواطف و امیال انسان، به سرعت نشان مى دهد.

* هر انسانى یک کتاب سر بسته است که اوراق این کتاب با اوراق کتاب انسان دیگر تفاوت بسیارى دارد.

* «هادى» باید خودمهار باشد. هر انسانى باید خودمهار باشد. هادى باید خودمهارتر باشد. و این خودمهارى با تلقین درست نمى شود، با تمرین درست مى شود.

* بالاترین خدمت به جامعه انسانها و محکم ترین و استوارترین پایه براى بهتر زندگى کردن انسانها این است که اندیشیدن را به آنها بیاموزیم.

* هر انسانى یک کتاب است که از او فقط یک نسخه تهیه شده، مطالعه این یک نسخه و این یک کتاب، شما را از مطالعه دقیق انسان دیگر که کتاب دیگرى است، بى نیاز نمى کند.

* اى انسانى که همیشه آن قدر سیرى که اصلاً گرسنگى را درک نمى کنى، تو انسان نیستى.

* هر انسانى اگر بپرسد که من براى چه به دنیا آمده ام؟ مى گویم: براى تلاش پر نبرد و پر رنج در راه تکامل خویشتن و انسانیت.

* آزادى از دیدگاه اسلام، در درجه اول آزاد شدن انسان از بندگى است.

* انسان را فقط از یک راه مى شود قالبى ساخت و آن از راه سلب آزادى هاست باید همه آزادی ها را از انسان گرفت تا انسان قالبى ساخت. و سلب آزادى از انسان یعنى سلب انسانیت انسان، یعنى گرفتن اصالت از انسان.

* به مردم ایران فرصت بدهید تا آگاهانه و آزادانه خود را بر مبناى معیارهاى اسلامى بسازند این خود سازى را به مردم تحمیل نکنید، به مردم ما کمک بکنید، آگاهى بدهید، زمینه را براى رشد اسلامى آنها بدهید ولى به مردم هیچ چیز را تحمیل نکنید. انسان بالفطره خواهان آزادیست، مى خواهید خودسازى داشته باشد، اما خودش، خودش را بسازد. مبادا بر خلاف دستور قرآن، مسلمان بودن و مسلمان زیستن را به مردم تحمیل کنید، آنها بر علیه شما طغیان خواهند کرد.

* اسلام آزادى انسان را به عنوان نقطه قوت آفرینش انسان مى شناسد و انسان گوهر تابناک هستى است، بدان جهت که آزاد و آگاه آفریده شده است.

* برادر! خواهر! آن روز که تو بخواهى بگویى من دیگر خاطرم جمع شده، مملکت، رهبران و مسئولان مسلمان مؤمن آگاه و متعهد پیدا کرده، خودشان وظایف خودشان را البته مى شناسند و عمل کنند! آن روز، روز انحطاط و ارتجاع و سیر قهقرایى در انقلاب ماست و خدا کند، چنین روزى هرگز در جامعه ما پیش نیاید، بنابراین ما باید همیشه با یکدیگر اندیشیده و عمل نماییم.

* جامعه انقلابى واقعى که در آن انقلاب فرهنگى، عمیقا روى داده باشد، جامعه اى است که در آن رهبران، رهروان، و مردم همه از هم مى آموزند، همه خلاقیت دارند، همه ابتکار دارند. فرهنگ جامعه ما، فرهنگ حرکت، پویایى، آگاهى و قهرمانى است.
* ما در انقلاب فهمیدیم که رزمیدن یک کمال است و ترسیدن از رزم یک نقص است، ما درک کردیم که خدا این قوه غضبیه و خشم را داده تا ما همیشه قهر و خشم انقلابى داشته باشیم.

* یک بسیجى در حالى که مشغول خوردن یک خرما بود فرمان بسیج پیغمبر را شنید، فورا خرما را از دهانش بیرون انداخت و به سمت بسیج رفت. از او پرسیدند چرا خرما را از دهانت انداختى؟ گفت: من دیگر خرما را مى خواهم چه کار؟ مى روم به سمت نعمت جاودانه بهشت. این نتیجه اعتقاد قلبى به پاداش جاودانه آخرت است.

* به دنبال آن آرمان متعالى برویم که غنیمت ما در جهاد، رضاى خدا و سعادت جاودانه در طول بى نهایت هستى باشد.

* در اسلام، عالى ترین محک ایمان، جهاد است.

* صلح شرافتمندانه را تنها با نبرد قهرمانانه مى توان به دست آورد.

* ما در زیر بار سختى ها و مشکلات و دشوارى ها قد خم نمى کنیم. ما راست قامتان جاودانه تاریخ خواهیم ماند، تنها موقعى سر پا نیستیم که کشته شویم و یا زخم بخوریم و بر خاک بیفتیم و اِلاّ هیچ قدرتى پشت ما را نمى تواند خم کند.

* شهادت در راه آرمان الهى، معشوق ماست. آیا شنیده اى عاشقى را از معشوق بترسانند؟

* من، ذره اى در عمرم از مرگ نترسیدم و تعجب مى کنم که یک مسلمانى از مرگ بترسد.

* اى شهیدان به خون خفته و اى شهیدان به خدا پیوسته تاریخ، رزمندگان با سعادت انقلاب اسلامى ایران، اى تیزپروازان میدان هاى شهادت این روزگاران، این سعادت و خوشبختى بر شما خوش و خرم و مبارک باد.

* اى خانواده هایى که توانسته اید شهید بدهید با حفظ ارزش ها، شهید بدهید و شکیبا باشید، شهید بدهید و قوى دل باشید، شهید بدهید و کوچک و بزرگتان سرفراز جامعه بیایید و بروید و رفت و آمدتان و گردن فرازیتان روح بیشترى در جامعه ما و هم قطاران شهیدان (دوست ندارم بگویم از دست رفته) مى گویم شهیدان به دست آمده تان بدمد. چون ما آن ها را به دست آورده ایم. اینها افتخارات براى یک جامعه هستند. افتخارات را مگر آدم از دست دهد؟ تعبیر به جایى نیست از دست دادن، غلط است، ما آن را به دست آورده ایم ما خودمان هم روزى به دست مى آییم که شهید باشیم و شهید بشویم.

* یک ملت انقلابى معمولاً حرف آخر خود را همان اول مى زند.

* بگذارید مردم در برابر هر چیزى که بر خلاف موازین اسلامى مى بینند، حساس بمانند.

* اسلام به ما آموخته است که نسبت به دشمنان دروغ نگوییم، تهمت و افترا نزنیم و فحش ندهیم.

* تشکل انحصار طلب و انحصار اندیش از جانب هر فرد و هر گروه و هر جمع باشد، شیطانى از آب درمى آید.

* انتقاد از خویشتن را جزء برنامه هاى خود قرار دهید.

* من برخورد تلخ صادقانه را به برخورد شیرین منافقانه ترجیح مى دهم.

* ما تشنگان خدمتیم نه شیفتگان قدرت.

* جاذبه در حد اعلا و دافعه در حداقل ضرورت.

* من هر لحظه منتظرم که تیرى بر قلبم بنشیند یا دیوارى بر سرم خراب شود.

* از نظر ما حزب جمهورى اسلامى، یک معبد است و کار در این تشکیلات عبادت، لذا باید همه معیارهاى اسلامى را در همه حال رعایت کنیم، اگر این طور نشد، اینجا به جاى این که معبد باشد، لانه شیطان خواهد بود.

* رابطه روحانى و مردم مثل رابطه ماهى است و آب. روحانى با مردم و در میان مردم زنده است.

* هرگز ساعتى را نگذرانده ام که در آن نشسته باشم و بگویم خوب، کارها الحمد لله تمام شد. تاریخ اسلام و تاریخ انقلاب دنیا، براى ما روشن مى کند که دشمنان حق و عدل، هیچ وقت آرام نخواهند گرفت.

* باید با صراحت عرض کنم که یکى از آفت هاى حیات اجتماعى ما رواج دعوت زبانى و قلمى و کساد بازار دعوت عملى است.

* یک نویسنده باید وقتى نوشته اى را به جامعه عرضه کند که به صحت و اتقان مطلب اطمینان حاصل کند، شاید باید پنج هزار کلمه خواند تا فقط پنج کلمه نوشت.

* پایان هر سخنرانى، آغاز سخنرانى است و پایان هر کار فرهنگى، اول کار فرهنگى؛ ما هنوز در اول راهیم.

* اسلام زیباست و هنر براى بیان زیبایى، چرا دشمنان خدا از این حربه استفاده مى کنند ولى دوستان خدا براى ارائه مفاهیم اسلامى از هنر استفاده نمى کنند؟

* اى آمریکا از ما عصبانى باش و از این عصبانیت بمیر.

* یکى از مصیبت هاى عصر ما این است که اشخاص کم کم دارند جانشین ارزش ها مى شوند. این خطرناک است. انقلاب ما، انقلاب ارزش هاست.

* هر حزب و گروه را به مسابقه دعوت مى کنیم، مسابقه بر سر قدرت؟! هرگز. مسابقه بر سر تقدیم بهترین خدمت به مردم، فاستبقواالخیرات.

* هر وقت دیدید خط مدیریت مملکت دارد به سمت سرباران حکومت حرکت مى کند، به سمت تافته هاى جدابافته، پر توقع، پر افاده و بیکار و بى ثمر و جداى از مردم، حرکت مى کند بدانید که انقلاب منحرف شده.

* ما توده اى هستیم زیرا با توده هستیم.

* شهید قلب تاریخ است؛ هم چنان که قلب به رگ هاى خشک اندام، خون، حیات و زندگى مى دهد، جامعه اى که رو به مردن رود، جامعه اى که فرزندانش ایمان خویش را به خویش، از دست داده اند و جامعه اى که به مرگ تدریجى گرفتار است، جامعه اى که احساس مسئولیت را از یاد برده است و جامعه اى که اعتقاد به انسان بودن را در خود باخته است و تاریخى که از حیات و جنبش و حرکت و زایش بازمانده است. شهید همچون قلبى، به اندام هاى خشک مرده بى رمق این جامعه، خون خویش را مى رساند و بزرگ ترین معجزه شهادتش این است که به یک نسل، ایمان جدید به خویشتن را مى بخشد. شهید حاضر است و همیشه جاوید؛ کى غایب است؟

* هنر تعالى بخش، هنرى که کمک کند به انسان تا از زباله دان زندگى منحصر در مصرف اوج بگیرد، بالا بیاید و معراج انسانیت را با سرعت بیشتر در نوردد. این هنر، هنر اسلامى است.

* هر کس خط دارد، دشمن دارد.

* در زمینه رعایت معیارهاى اسلامى، سازش مصلحت جویانه را حرام مى دانم.

* پاسخ قطعى به مسایل روز، یکى دیگر از عوامل موفقیت نهضت است. رسول اکرم از اول تا آخر نهضت، همیشه به سئوالات، جواب قطعى، قانع کننده و روشن مى داد و این جزو عوامل موفقیت نهضت اسلام است.

* اگر بخواهید با فردى یا جمعى صد در صد اشتراک داشته باشید در واقع در پى مرید و تابع پرورى هستید.

* انسان جانور و جاندارى است اندیشمند، تحلیلگر، خلاق، نواندیش، نوآفرین. اینها هم یک و دو: مختار.

* فرموده اید چه عواملى ما را از کسب ایمان باز مى دارد؟ خودپرستى، هواپرستى، هوس کیشى.

* استعلا، برترى جویى، این ها دشمنان بزرگ درون ما هستند.

* واى که آمادگى هایمان و خودسازى هایمان در حد ظرفیت جامعه مان نیست.

* شرط اساسى موفقیت یک ایده جدید و پیشرفت آن، هماهنگى با شرایط زمان و مکان است؛ هماهنگى حلّال و تبیین کننده نه هماهنگى تسلیم کننده.

* تشیع راستین براى نظام سیاسى اسلام چه عنوان گویایى را انتخاب کرده است: «نظام امت و امامت» از این امت و امامت چه بر مى خیزد؟ مدیریت جامعه. بنابراین آیا نظام پادشاهى اسلامى مى توانیم داشته باشیم؟ هرگز! چون در آن جا تعیین و تحمیل است.

* این قانون اساسى درست مثل دستگاه گردش خون است.

* آنچه ما در اسلام برایمان اصالت دارد روحانیت نیست بلکه عالم عامل متعهد مسئول است. یکى از ویژگى هاى عالم متعهد مسئول این است که ریاست طلب نیست.

* نظام جدید اجتماعى ایران نظامى اسلامى است، نظامى است مردمى و اومانیستى نه ملى و ناسیونالیستى، آن هم اومانیسم اسلامى که انسان دوست است نه انسان پرست.

* جامعه اسلامى جامعه اى است که تداوم انقلاب در آن پایان زمانى ندارد.

* واى بر آن انقلاب و انقلابى که در بامداد پیروزى بخواهد به محیط آرام و آسایش دهنده انقلاب پیروز شده، دل ببندد و با شهادت و مبارزه و پیکار خداحافظى کند.

* زندگى انسان، پیش از هر چیز، فروغ و شور و گرماى عشق مى خواهد. زندگى بدون شور و گرماى عشق مزه و معنى ندارد.

* اگر براى انسان تا پایان زندگى و حتى در لحظه مرگ، عشقى باشد که براى او ادامه دارد نه عشقى که با آن وداع مى کند، کدام عشق است؟ عشق به خدا، عشق به حق.

* در تمام اصول قانون اساسى آینده باید همواره تکیه روى این اصل به چشم بخورد: نقش بنیادى تقوا در رشد انسان.

* تقوا یعنى ضد غفلت و بى خبرى؛ ذکر، یاد. تقوا یعنى من انسان همواره خود را در حضور خدا مى یابم و با یاد خدا زنده ام.
* مگر زندگى انسان و حیات انسان بدون ذوق و هنر ممکن است انسانى باشد؟

* صنعت و آگاهى و تجربه و فن از هر جا بیاید ما آن را اول مسلمانش مى کنیم و بعد به تصرف خویشتن در جامعه خویشتن درش مى آوریم.

* آن ها که خداترسند، آن ها که مهار خویشتن را دارند، آن ها باید حکومت کنند.

* همین که زن براى خدا و از روى آگاهى بتواند بخش عظیمى از جامعه را در میدان خانه و خانواده، خوب اداره کند، این جهاد است.

* برخورد آراء و افکار، نیازى به استفاده از چماق ندارد.

* اى انسان، تو سازنده تاریخ و آینده هستى، تو قیامتت را هم خودت مى سازى، حتى بهشت و دوزخ به دست خود تو ساخته شود.
 

منبع:

هم حسینى بود هم بهشتى، مهدى آقایى، ناشر: قم؛ دفتر نشر معارف، چاپ سوم، تابستان 1390 ش.