تاريخچه ي خنده درماني و چگونگي پيدايش يوگاي خنده

در تاريخ خنده درماني نوين ، نام هاي بسياري مطرح است که صحبت درباره ي همه ي آنان در اين مجال نمي گنجد . در اينجا فقط به کساني اشاره مي شود که الهام بخش پيدايش يوگاي خنده بوده اند .

نورمن کازينس ( نويسنده ي سرشناس )
 

«نورمن » در کتابي با نام « کالبدشناسي يک بيماري » که در سال 1979 منتشر کرد ، ماجراي مبتلا شدنش به يک بيماري خطرناک و کشف آثار مثبت خنده و ديگر هيجانات مثبت در مبارزه با آن را شرح داد . او متوجه شد که 10 دقيقه خنديدن ، دردهايش را به مدت دو ساعت تسکين مي دهد . ماجراي « نورمن » جوامع علمي را تکان داد و الهام بخش پژوهش هاي بسياري در اين زمينه شد .

ويليام فراي (روان پزشک و استاد دانشگاه استنفورد کاليفرنيا ):
 

دکتر «فراي » به سبب پژوهش هايي که در اواخر دهه ي 60 ميلادي درباره ي آثار جسماني خنده انجام داد ، « پدر خنده درماني » لقب گرفت . او ثابت کرد که بيشتر دستگاه هاي بدن ، تحت تاثير خنده ي شديد قرار مي گيرند و در يکي از پژوهش هايش نشان داد 20 ثانيه خنده ي شديد و حتي ساختگي مي تواند ضربان قلب را 3 تا 5 دقيقه افزايش دهد . همچنين ثابت کرد که خنده ي از ته دل ، بدن را به خوبي ورزش مي دهد و احتمال ابتلا به عفونت هاي تنفسي را کاهش مي بخشد . او نخستين فردي بود که کشف کرد خنده باعث توليد « اندروفين » (مسکن طبيعي ) در بدن مي شود .

دکتر لي برک (استاد دانشکده ي پزشکي دانشگاه لوما ليندا ) :
 

دکتر « لي برک » و همکارانش در حوزه ي ايمني شناسي رواني ـ عصبي با الهام از کارهاي « نورمن کازينس » دست به انجام پژوهش هايي در زمينه ي آثار جسماني خنده ي از ته دل زدند . در يکي از اين پژوهش ها ، بيماران دچار سکته ي قلبي را به دو گروه تقسيم کردند . گروه نخست ، تحت معالجات درماني معمول قرار گرفتند و گروه دوم هر روز به مدت نيم ساعت به تماشاي فيلم هاي خنده دار پرداختند . پس از يک سال مشخص شد گروه دوم ، کمتر به بي نظمي ضربان قلب ( آريتمي ) مبتلا مي شدند ، فشار خون و هورمون هاي استرس شان پايين بوده و به داروهاي کمتري نياز داشتند .

دکتر هانتر (پچ ) آدامز ( پزشک ) :
 

« پچ » پس از ايفاي نقشي جاودان در فيلمي ساخته ي « رابين ويليامز » ، با بازگرداندن خنده به بيمارستان ها و عملي کردن شعار « درمان بايد رابطه اي انساني و از روي عشق باشد نه معامله اي تجاري » ، ميليون ها نفر را تحت تاثير قرار داد . او مدير و بنيان گذار موسسه اي در زمينه ي پزشکي کل گراست که از سال 1971 تاکنون به هزاران نفر خدمات رايگان عرضه کرده است . « پچ » در پيدايش دلقک هايي که در مراکز درماني به خنداندن بيماران مي پردازند ، نقشي برجسته داشته است .

دکتر مادان کاتاريا (پزشک ) :
 

اين پزشک هندي ساکن شهر « بمبي » ، هنگامي که سرگرم نوشتن مقاله اي با عنوان « خنده بهترين طبيب است » براي يک مجله ي بهداشتي بود ، با يافته هاي تازه ي پژوهشگران در زمينه ي منافع بي شمار خنده رو به رو شد .
او که فردي عمل گرا بود ، بي درنگ تصميم گرفت تاثير خنده را در خودش و ديگران ببيند . بنابراين ساعت 7 صبح روز سيزدهم مارس سال 1995 به پارکي در نزديکي منزل شان رفت و با جذب چهار نفر ، نخستين «باشگاه خنده »را به راه انداخت . ديري نپاييد که تعداد آنان افزايش يافت و به پنجاه نفر رسيد .
روزهاي نخست ، دايره وار مي ايستادند ، کسي به وسط مي آمد و با تعريف لطيفه يا ماجرايي خنده دار ، ديگران را مي خنداند . همه از اين کار لذت مي بردند و تا پايان روز ،احساس خوبي داشتند .
دو هفته بعد ، مشکلي پديد آمد ؛ هيجان لطيفه هاي خنده دار تمام شد و کم کم کار به جايي رسيد که حتي دو نفر از اعضاء خواهان بسته شدن باشگاه شدند .
دکتر «کاتاريا » از آنان خواست فقط يک روز به او فرصت دهند تا « تحولي » ايجاد کند و بحران را فرو نشاند . آن شب ، او تا صبح بيدار ماند و سرانجام توانست راه حل را بيابد ؛ بدن انسان قادر به تشخيص خنده ي واقعي و طبيعي از خنده ي ساختگي نيست و هر نوع خنده ، مواد شيميايي شادي بخش توليد مي کنند .
صبح روز بعد ، موضوع را با اعضاء در ميان گذاشت و از آنان خواست در کنار هم به تمرين خنده ي ساختگي بپردازند . آنان با شک و دو دلي بسيار ، پيشنهاد او را پذيرفتند . نتيجه ، شگفت آور بود . در برخي ، خنده ي ساختگي به سرعت به خنده ي طبيعي تبديل شد و به دليل مسري بودن خنده ، ديگران نيز خيلي زود به خنده افتادند ؛ خنده اي که از اين طريق برخاست ، نزديک به ده دقيقه ادامه يافت .
دکتر «کاتاريا » با آگاهي از اينکه راه هاي ديگري جز تعريف لطيفه و شوخي کردن براي برانگيختن خنده وجود دارد ، برخي تمرين هاي ساختگي خنده را ابداع کرد که شامل درآوردن اداهاي مختلف و روش هاي ديگري بود که در دوران شروع کار به ذهنش رسيد . بعدها با ترويج روحيه ي بازيگوشي کودکانه ، تکنيک هاي ديگري را براي سرايت خنده در ميان جمع ابداع کرد .
دکتر «کاتاريا » و همسرش که هر دو يوگا تمرين کردند ، متوجه شباهت هايي بين خنده و تمرين هاي تنفسي يوگا موسوم به « پراناياما » شدند و عناصري از اين دانش باستاني را ـ از جمله تمرينات تنفس عميق که اين روزها در بين تمرين هاي مختلف خنده انجام مي شود ـ وارد تمرينات خنده کردند . نتيجه ، پديد آمدن «يوگاي خنده » بود: آميزه اي از تمرينات تنفس عميق ، حرکات کششي و تمرينات خنده اي که روحيه ي بازيگوشي کودکانه را ترويج مي دهد .
جنبش باشگاه خنده با حضور پنج نفر در سال 1995 به راه افتاد و همچون شعله هاي آتش ، به سرعت سراسر هند را در برگرفت .
اکنون يوگاي خنده تبديل به جنبشي جهاني شده و بيش از 5500 باشگاه خنده در 60 کشور دنيا داير است .
منبع: مجله ي شادکامي و موفقيت شماره ي 66
/س