رفتار و معاشرت با اقلیت های غیرمسلمان از منظر امام علی (عليه السلام)
رفتار و معاشرت با اقلیت های غیرمسلمان از منظر امام علی (عليه السلام)
رفتار و معاشرت با اقلیت های غیرمسلمان از منظر امام علی (عليه السلام)
نويسنده:روح اله شریعتی
الف) عرصه اجتماعي
1. احترام به شخصيت، مذهب و مقدسات افراد
2. احترام به معاملات و عقود فرد
له مالنا و عليه ماعلينا مسلماً كان او كافراً.(3)
مراد از اين سخن آن است كه زمين‌دار بايد خراج زمين را بپردازد و مسلمان يا كافر بودنش در اين امر تأثير ندارد. از سوي ديگر، اجازه سكونت غيرمسلمانان در كشور اسلامي با ممنوعيت داد و ستد با آنان سازگار نيست؛ زيرا وقتي حق خريد و فروش با مسلمانان را نداشته باشند، نمي‌توانند درجامعه زندگي كنند. در اين موقعيت، مجاز دانستن اقامت آنان بيهوده و لغو مي‌نمايد و آن‌ها در عمل به ترك ناگزير مي‌شوند.
3. كمك و مشاركت‌هاي اجتماعي
وصيت فرد در يك سوم اموالش نافذ است، گرچه به سود يهودي يا مسيحي باشد.(6)
ب. عرصه خانوادگي
1. ازدواج
ناگفته پيدا است، وجود روايات ديگر در اين زمينه ناممكن نيست. نگارنده تنها بدين حديث دست يافته و بيان كرده است.
در اين باره، بايد افزود چنانچه زن و شوهري نامسلمان باشند و تنها مرد اسلام را بپذيرد، مي‌تواند بر ازدواج سابق باقي بماند.
البته ازدواج زن مسلمان با مرد غيرمسلمان جايز نيست زيرا به سلطه كافر بر زن مسلمان مي‌انجامد. حضرت در ارتباط با زن زرتشتي‌ِ تازه مسلماني كه‌شوهرش از پذيرش اسلام خودداري مي‌كرد(8) و همچنين درباره زن مشركي كه اسلام پذيرفته بود، فرمودند: «بايد جدا شوند». چنانچه در زمان عده جدايي، شوهر نيز مسلمان شود، ازدواج آنان باقي است؛ وگرنه جدايي‌شان قطعي مي‌گردد. چنانچه شوهر پس از عده مسلمان شد، نمي‌تواند بر ازدواج سابق باقي باشد. اگر بخواهند، مي‌توانند دوباره با يكديگر ازدواج كنند.(9)
2. پيوند با خويشاوندان (صله رحم)
3. حقوق ديگر خانواده
ج) عرصه فردي
اين كردار حضرت سبب شد، مرد ذمي اسلام را بپذيرد و در شمار مؤمنان جاي گيرد. اين رفتار حضرت با توجه به آن كه از مقام خلافت برخوردار بود، روش برخورد با غيرمسلمانان را آشكار مي‌سازد.
موضوع ديگري كه در معاشرت فردي با غير مسلمانان مطرح مي‌شود پاكي يا ناپاكي آن‌ها است. امام صادق(ع) مي‌فرمايد: «حضرت امير(ع) نمازخواندن در لباس خريداري شده از مسيحيان، زرتشتيان و يهوديان را، قبل ازشستن، مجاز مي‌دانست».(12) حضرت همچنين خوردن غذاي اهل كتاب را جايز مي‌شمرد. البته آن بزرگوار از خوردن گوشت حيوان ذبح شده توسط آنان نهي كرده است: از غذاي زرتشتيان بخوريد، جز ذبايح آن‌ها كه حلال نيست؛ گرچه نام خدا را بر آن برده باشند(13). از طرفي در صدر اسلام، وقتي با گروهي غيرمسلمان قرارداد مي‌بستند، شرط مي‌كردند چنانچه لشكريان اسلام از آن‌جا گذشتند، مهمانشان گردند. چنانچه غذا يا پيكر اهل كتاب نجس باشد، گنجاندن اين شرط در قرارداد درست نمي‌نمايد. پس مي‌توان گفت، از ديدگاه حضرت هم‌غذا شدن با آنان مجاز است.
احوال پرسي روزمره با غيرمسلمانان نيز اشكال ندارد. رفتار حضرت با راهب مسيحي و نيز كردارش با همسفر راه كوفه بر درستي اين سخن گواهي مي‌دهد.
پي نوشت ها :
1- حر عبدالواحد بن محمد آمدی: غررالحکم و دررالکلم، شماره ی 2419.
2- محمد باقر مجلسی: بحارالانوار، ج 41، ص 144.
3- حر عاملی: وسائل الشیعه، ج 11، ص 119.
4- عبدالواحد بن محمد آمدی: غررالحکم و دررالکلم، شماره ی 8685.
5-ذمه به معناي پناه است. اهل ذمه غيرمسلماناني هستند كه براساس پيمان با حكومت در كشور اسلامي ساكن مي‌شوند. در اين پيمان، حكومت و غير مسلمانان متعهد مي‌گردند اموري را به سود يكديگر مراعات كنند.
6- میرزا حسین نوری: مستدرک الوسائل، ج 14، ص 118.
7- میرزا حسین نوری: مستدرک الوسائل، ج 14، ص 433.
8- همان، ص 438.
9- همان.
10- میرزا حسین نوری: مستدرک الوسائل، ج 14، ص 134.
11- محمد بن یعقوب کلینی: کافی، جلد 2، ص 670؛ محسن فیض کاشانی: الوافی، ج 5، ص 532.
12- محمد باقر مجلسی: بحارالانوار، ج 77، ص 464.
13- حر عاملی: وسائل الشیعه، ج 16، ص 285.
www.bashqah.net
باشگاه اندیشه
ارسالي از طرف کاربر محترم : mohtadi1
/ك
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}