قسم تو رياست از رياست

شاعر : خاقاني

اسمي است شريف و معنيي دون		قسم تو رياست از رياست
سقا بودي چو ... از اول		چون ... رئيس گشتي اکنون
چون ... نهي کلاه اطلس		چون ... پوشي قباي اکسون
خونت به گلو رساد چون ...		رويت به قفا گشاد چون ...
کاندر همه عالم چه به اي سام نريمان		يک روز بپرسيد منوچهر ز سالار
گفتار حکيمان به و کردار نريمان		او داد جوابش که در اين عالم فاني
که مي و بنگ نگيرم پس از اين		لوريي گفت مرا در عرفات
عادت زنگ نگيرم پس از اين		گرچه زنگي لقبم بهر نشاط
مي گلرنگ نگيرم پس از اين		تو گوا باش که چو کردم حج
شاخ هر شنگ نگيرم پس از اين		توبه چون بيخ فرو برد به دل
پاي سرهنگ نگيرم پس از اين		دست سلطان خرد بوسه زدم
ظلمت ننگ نگيرم پس از اين		نامور تيغم با جوهر نور
تا دگر زنگ نگيرم پس از اين		صيقل عقل جلا داد مرا
در برش تنگ نگيرم پس از اين		شاهد دوست کش افتاد جهان
زلف در چنگ نگيرم پس از اين		ناخن چنگ گرفتم که دگر
گيسوي چنگ نگيرم پس از اين		چنگ چون در رسن کعبه زدم
همه ز غمزه خدنگ آخته به کينه‌ي من		منم که همچو کمان دستمال ترکانم
نهيب رنج عرب مي‌کند به سينه‌ي من		خدنگ غمزه‌ي ترکان نکرد با دلم آنک
که نيست در عجم امروز کس قرينه‌ي من		اگر نه کعبه بدي، در عرب چکار مرا
در حال او به عين عنايت نگاه کن		يارب ز حال محنت خاقاني آگهي
يا خط عمر بي‌خطرش را سياه کن		يا روز بخت بي‌هنرش را سپيد دار
دريغ حاصل من بود و درد حصه‌ي من		شب رحيل چو کردم وداع شروان را
ارس بناليد از درد حال و قصه‌ي من		شدم ز آتش هجران زدم بر آب ارس
خروش سينه‌ي من داشت جوش غصه‌ي من		به تيزي دم من بود و پري غم من
اصدقا را بود در نزديکي آرايش ز من		تا ز شروان دورم اعدا راست آسايش چنانک
در حضور آرايش و در غيبت آسايش ز من		چون ببيني زين دو معني آفتابم زانکه هست
براي چيست؟ نداني براي کينه‌ي من		کمين گشادن دهر و کمان کشيدن چرخ
هزار چشمه چو ريماهن است سينه‌ي من		ز نوک ناوک اين ريمن خماهن فام
چو گم کند به کف آرد دگر قرينه‌ي من		من آفتابم سايه نيم که گم کندم
که سرنگون چو کمانه کند سفينه‌ي من		نه نه به بحر درم بر فلک کمان نکشم
که بگذرد فلک و نگذرد خزينه‌ي من		اگر قناعت مال است گنج فقر منم
خراج هر دو جهان يک شبه هزينه‌ي من		به دخل و خرج دلم بين بدان درست که هست
که حسبي الله نقش است بر نگينه‌ي من		چو خاتم ار همه تن چشم شد دلم چه عجب
که جام جم کند ايام از آبگينه‌ي من		چو آبگينه دلي بشکنم به سنگ طمع
نکوبد آهن سرد طمع گزينه‌ي من		به کلبتينم اگر سر جدا کني چون شمع
که هيچ خوشه نگردد براي چينه‌ي من		هماي همت خاقاني سخن رانم
نه فلک يک جوان نديده چو من		نيست سالم دو ده ولي به سخن
فضل بي‌دولت اسم بي‌معني است		ليکن ار فضل هست، دولت نيست
چه توان کرد؟ الجنون فنون		گرچه طعنم زنند مشتي دون
طعنه‌شان خود به عکس باز شود		کين نجويم گر آن دراز شود
کز صدا باز گويد آنچه شنود		کان صفت کوه را تواند بود
جز گران جاني و سبکساري		آن صدا را تو زو چه پنداري
باري آسوده‌اند عالميان		ز آل غانم اگرچه نفعي نيست
کار عالم به دست غانميان		واي بر عالم ار فکندي حق
از ملايک نهد نه ز آدميان		وقت آن کز نسب نهد خود را
پس درآيد سگ سيه ز ميان		اول از شير سرخ لاف زند

#شعروادب #دیوان اشعار #خاقانی #اشعار خاقانی

مقالات مرتبط

تازه های مقالات

ارسال نظر

نظرات کاربران