هزينه هاي پوشاک در خانواده

انواع پارچه ها
 

بطور کلي پارچه ها را به 5 دسته اصلي مي توان تقسيم کرد: نخي، کتاني، ابريشمي، پشمي و مصنوعي. پارچه هاي نخي و کتاني منشأ گياهي دارند و ابريشم و پشم منشأ حيواني. پارچه هاي مصنوعي، از مواد مختلف خام و ترکيبات پيچيده شيميايي ساخته مي شوند.
پارچه نخي از پنبه ساخته مي شود جاذب رطوبت، بادوام و سبک است. راحتي و نرمي و خوش اتو بودن را توامان دارد. دوختن و از کار درآوردن آن بسيار آسان است و کش نمي آيد. اگر با الياف مصنوعي مخلوط شده باشد در مقابل چروک مقاوم تر مي شود و مي توان از آن به صورت بشور و بپوش استفاده کرد. تمايل زياد به چروک شدن دارد، بقدر کافي گرم نيست و به درد زمستان نمي خورد. لباس هاي 100 درصد پنبه اي خاصيت چروک پذيري بالايي داشته اما در مقابل، عرق بدن را به خوبي جذب مي کند. مشکل اين نوع پارچه ها خاصيت ضعيف اتوپذيري آنها است. در هنگام اتو کردن پارچه هاي پنبه اي بايد به چکاندن چند قطره آب بر روي سطح آن پارچه را مرطوب کرده سپس با اتوي گرم روي آن بکشيد. مرطوب بودن پارچه پنبه اي باعث مي شود نخ ها و الياف به راحتي روي يکديگر سرخورده و صاف شوند. پارچه نخي از پارچه کتاني، سبک تر است. اگر يک تکه پارچه نخي و يک تکه پارچه کتاني را دست بزنيم؛ پارچه کتاني سردتر احساس مي شود. پارچه هاي نخي به مناسبت بافت آنها، اسامي مختلف دارند: چيت، موسليني، تور، کرکي و غيره. بعضي از پارچه هاي نخي، وقتي که در آب بروند کوتاه مي شوند، آنها را پيش از بريدن در آب خيس کرده، پس از خشک شدن و اتو کردن ببريد. قيمت پارچه نخي از ساير پارچه ها، ارزانتر است، زيرا تهيه محصول پنبه، زحمت زياد ندارد، اما هر گاه رنگ ثابت و زيبا داشته باشد، براي لباس زير و رو بسيار برازنده و با صرفه و مطابق بهداشت است. در موقع خريد مواظب باشيد، پارچه هاي نخي يا کتاني تا چه حد آهار دارند، زيرا آنهايي که خيلي آهار دارند، پس از شسته شدن نازک مي شوند.

پارچه هاي کتاني
 

از الياف گياه کتان ساخته مي شود. بادوام و جاذب رطوبت است، سطح آن صاف و صيقلي و بعضي از انواع آن خشک و شکننده است، به راحتي چروک مي شود و از اين روي خياطي با آن براي مبتديان دشوار است. با مخلوط کردن آن با الياف مصنوعي مقاومت آن را در مقابل چروک بالا مي رود و خاصيت جذب رطوبت و نرمي به آن مي دهد. تريلين از نمونه هاي مشهور اين نوع پارچه است. کتان به آساني رنگ نمي شود، اغلب بواسطه ي آهار زدن آن را رنگ مي کنند، بنابراين در شستن، رنگ آن تغيير مي کند.

پارچه هاي پشمي
 

هنوز در صنعت پارچه بافي چيزي نتوانسته جاي پشم گوسفند را بگيرد که مانند آن گرم و سبک و چروک ناپذير، بادوام، جاذب رطوبت و در مقابل برق عايق و در برابر آتش مقاوم باشد. به راحتي شکل مي پذيرد و خياطي با آن سخت نيست به راحتي اتو مي خورد و حالت مي پذيرد بعضي از انواع پارچه هاي پشمي عبارتند از فلانل، گاباردين و غيره.

پارچه هاي ابريشمي
 

بافته شده از رشته هاي شاخي شفاف است که کرم ابريشم به صورت پيله به دور خود مي تند. پارچه ابريشمي بسيار نرم و لطيف و در عين حال محکم و بادوام است. از ديگر محاسن بي نظير آن اين است که در زمستان گرم و در هواي گرم بسيار خنک است. دوخت به وسيله پارچه ابريشمي نيازمند تجربه و مهارت بيشتر است.

پارچه هاي مصنوعي
 

مواد اوليه پارچه هاي مصنوعي به دو دسته اصلي تقسيم مي شوند: سلولز و سنتتيک. گرچه مواد خام گروه اول را چوب تشکيل مي دهد که خود يک محصول طبيعي است، ولي الياف آن پس از انجام فعل و انفعالات شيميايي بدست مي آيد و باز گرچه اصطلاح «سنتتيک» به همه پارچه هاي مصنوعي اطلاق مي شود، ولي در واقع منظور اصلي از آن، پارچه هايي است که به طريق شيميائي ساخته مي شوند. مانند: نايلون، پلي استر و اکريليک. از طرفي ويژگي هاي بي نظير اين محصولات مانند: بشور و بپوش بودن و مقاومتشان در مقابل چروک شدن، به آنها ارزش بيشتري مي دهد.
از طرف ديگر کارکردن با آنها به راحتي پارچه هاي طبيعي نيست و به آساني شکل نمي پذيرد. اگر همين الياف با رشته هاي طبيعي مخلوط شوند پارچه هايي به مراتب خوش حالت تري به دست مي آيد که قسمت اعظم مشکلات فوق برطرف مي گردد. انواع مشهور اين نوع پارچه عبارتند از: نايلون، ارلون، تترون، پلي استر و غيره. از پوشيدن لباسهاي ساخته شده از اليافت مصنوعي (نايلون و پلي استر) در روزهاي گرم جداً خودداري کنيد. اين الياف جذب رطوبت بسيار پايين دارند و عرق بدن را جذب نمي کنند. استفاده از پارچه هاي 100 درصد پنبه اي و پارچه هايي که از مخلوط الياف پنبه و پلي استر (تترون) تهيه شده است در روزهاي گرم توصيه مي شود.

نگهداري از پوشاک و منسوجات
 

براي حفظ و نگهداري از انواع پوشاک روش هاي مختلفي وجود دارد و اين اختلاف روش ها در نحوه نگهداري، به علت نوع جنس، مواد تشکيل دهنده، عمليات رنگرزي، تکميل و نوع بافت آن مي باشد. روشهاي حفظ و نگهداري شامل روش شستن، اتو زدن، خشک کردن و غيره مي باشد که به توضيح هر يک مي پردازيم.

پوشاک و منسوجات نخي و کتاني:
 

براي شستشوي پارچه هاي پنبه اي و کتاني ابتدا آنها را به مدت 20 تا 30 دقيقه در محلول آب گرم و صابون و يا مواد قليايي خيس مي کنيم سپس پارچه را در آن محلول خوب چنگ مي زنيم و در انتها با آب شستشو مي دهيم. به دليل اينکه الياف پنبه شکل مارپيچي دارند چرک و کثيفي بيشتر در پيچ و تاب آنها جاي مي گيرد.
بنابراين لازم است که پارچه هاي پنبه اي را به مدت بيشتر چنگ زده و با ماشينهاي لباسشويي اين عمل را انجام دهيم. البته چنانچه پارچه داراي بافت متراکم و ظريفي باشد همانند پارچه هاي وال و حرير بايد درجه چرخش ماشين لباسشويي روي کمترين مقدار باشد تا حرکات چرخش و به هم زدن و فشردن در ماشين لباسشويي به الياف پارچه صدمه نزند. چنانچه پارچه هاي پنبه اي و کتاني لک داشته باشد و نياز به سفيد کردن داشته باشد از محلول رقيق آب ژاول استفاده مي کنيم. براي اتو زدن پارچه هاي پنبه اي و کتاني بايستي درجه حرارت بين 200 تا 210 درجه سانتيگراد باشد چون مقاومت پوشاک و منسوجات پنبه اي و کتاني در برابر حرارت زياد مي باشد.
براي خشک کردن پوشاک پنبه اي و کتاني بهتر است آنها را در سايه خشک کنيم البته اگر رنگ پارچه داراي ثبات بالايي باشد با نور خورشيد نيز مي توانيم آن را خشک کنيم ولي در سايه خشک کردن کليه پارچه ها بر عمر مفيد آنها اضافه خواهد کرد. «کتان» بوته اي است داراي گلهاي صورتي يا آبي کمرنگ؛ موقع چيدن؛ آنها را با ريشه بيرون مي آورند تا اليافش نشکند. در آب خيس کرده، الياف آنها را با دست يا ماشين شانه زده مي ريسند. کتان، اليافش بلند و خشک است. هر چه سفت تر بافته شود، بيشتر هادي حرارت است، عرق را زودتر تبخير مي کند. عمليات ديگري از قبيل بي رنگ کردن، اتوزدن، رنگ کردن، بر زيبايي پارچه هاي کتاني يا پنبه اي مي افزايد.

پوشاک و منسوجات پشمي:
 

- پارچه هاي پشمي به علت نوع ساختماني که در الياف آنها وجود دارد بسيار حساس مي باشد در مقابل عوامل جوي و مواد شيميايي مقاومت چنداني ندارد، به همين جهت روش نگهداري از آنها مراقبت ويژه اي را مي طلبد. هيچ گاه نبايد پوشاک پشمي را با آب گرم و مواد قليايي قوي مانند صابونهاي قليايي شستشو دهيم زيرا به الياف پشمي آسيب خواهد رساند و فلس هاي موجود در قسمت خارجي الياف پشم شکل اوليه خود را از دست مي دهند و باعث نمدي شدن و کوتاه شدن منسوجات پوشاک پشمي خواهد شد. بنابراين براي شستشوي آنها از صابونهاي خنثي و کمي اسيدي استفاده مي نماييم و بايد از چنگ زدن آنها خودداري کنيم و درجه حرارت آب بايد ملايم باشد. هنگام شستشوي پوشاک پشمي ابتدا کمي سرکه يا آمونياک در آب مي ريزند سپس آن را شستشو مي دهند. چنانچه پوشاک پشمي داراي بافت فشرده و ظريف باشد مي توانيم از طريق خشک شويي تميز کنيم براي خشک کردن پوشاک پشمي حتي الامکان از نور خورشيد استفاده نمي کنيم و آنها را در سايه خشک مي کنيم. پوشاک پشمي آب را به خوبي جذب مي کند و آن را به مدت زيادي در خود نگه مي دارد، اين عمل باعث سنگيني پارچه و در نهايت باعث تغيير شکل دادن پارچه مي شود بنابراين اگر آن را آويزان کنيم باعث کش آمدن پارچه و خروج از حالت طبيعي آن مي شود. به دليل اينکه پوشاک پشمي، خاصيت ارتجاعي دارند بنابراين کمتر چروک شده و کمتر نياز به اتوزدن دارند. چنانچه نياز به اتوزدن داشته باشد درجه حرارت اتو بايد ملايم بوده و پارچه پنبه اي مرطوبي روي آن قرار گيرد. اگر حرارت اتو به صورت مستقيم با پوشاک تماس حاصل کرد و سطح خارجي آن را براق نمود مي توانيم با برس هاي فلزي مخصوص اين براقيت را از بين ببريم.

پوشاک و منسوجات ابريشمي ـ ويسکوزـ ريون:
 

- پوشاک ابريشمي به علت نوع ساختمان پروتئيني که دارند مراقبت ويژه اي نياز دارند پوشاک ابريشمي در مقابل مواد شيميايي مانند صابونهاي قليايي قوي مقاومت چنداني ندارند و از بين مي روند بنابراين شستشوي پوشاک ابريشمي را بايد با آب ملايم و صابون و پودرهاي قليايي ضعيف و آبکشي مکرر انجام دهيم. براي خشک کردن، آنها را در سايه مي گذاريم (براي خشک شدن سريعتر آنها را لاي پارچه هاي حوله اي پنبه اي پيچانده تا آب اضافي شان خارج شده) و حتي الامکان براي اتوزدن پوشاک ابريشمي ابتدا آنها را کمي مرطوب مي کنيم و از پشت و با درجه حرارت ملايم اتو مي زنيم. براي اتوپذيري بهتر و از بين بردن و چين و چروک يک پارچه پنبه اي مرطوب را روي آن قرار داده و اتو مي زنيم.
- پارچه هاي پرده اي به دليل بافت ظريفي که دارند مقاومت کمي داشته از شستن آنها با دست يا آب زلال خودداري کنيد. نکته ديگري که بايد در مورد پارچه هاي پرده اي متذکر شد شستن آنها قبل از دوخت پرده است. اصطلاح آب رفتگي پارچه در واقع علت اين امر است.

علائم بين المللي نگهداري از پوشاک:
 

براي کمک به مصرف کنندگان پوشاک از روش صحيح نگهداري و حفاظت از پوشاک علائمي بر روي پوشاک نصب مي شود و اين علائم به مصرف کننده کمک مي کند تا مدت زمان بيشتري از پوشاک استفاده نمايد.

نکاتي در مورد نظافت پارچه ها و پوشاک:
 

- در پايان هر فصل لازم است لباسهاي آن فصل به طريق صحيح تميز و سپس نگهداري شوند. اگر لباسها پشمي مي باشند و جيب دارند، لازم است نفتالين را در آن قرار داده و يا در کيسه اي گذاشته و به لباس آويزان نماييد بهتر است ابتدا در کاور و سپس در محل مناسب قرار داده شود.
- نظافت لباس و تميز بودن آنها از عوامل مؤثر آراستگي ظاهر مي باشد. اگر از لباسهاي خود مراقبت لازم را بکنيد نه فقط ظاهر آراسته و پسنديده اي خواهيد داشت، بلکه دوام لباسها بيشتر شده و در نتيجه احتياج به پول اضافي جهت تغييرات عمده يا تجديد آنها نخواهيد داشت. مثلا اگر مانتو شما لک شود و فورا در صدد تميز کردن آن برنيائيد ممکن است پس از مدتي آن لکه هرگز پاک نشود و ضمنا پارچه را بپوساند و منجر به سوراخ شدن آن شود يا اگر جوراب شما کمي پارگي داشته باشد و فورا آن را مرمت نکنيد آن پارگي هنگام شستشو بيشتر خواهد شد و ديگر قابل استفاده نخواهد بود.
- خانه تکاني از رسومي است که هر ساله پيش از عيد خانواده هاي ايراني براي تميزي و نظافت خانه به آن مي پردازند. شستن منسوجات خانگي از قبيل پرده، روتختي، پتو و ملحفه، نيز خود جزئي از خاه تکاني محسوب مي شود که طريقه درست و صحيح شستشو دادن آنها مي تواند به حفظ کيفيت و افزايش دوام اين نوع منسوجات کمک کند.
- جهت سلامت پاها و دوم بيشتر جورابها بايد جورابها روزانه شسته شوند.
- واکس زدن مرتب کفش ها باعث عمر بيشتر آنها مي شود.
- براي از بين بردن لکه هاي چربي موجود بر روي لباس بهتر است از آب ليمو استفاده کنيد. با چند قطره آب ليموي طبيعي ابتدا آن قسمت را آغشته کنيد و کمي زمان بدهيد تا لکه هاي چربي را حل کند سپس آن را با پودر رختشويي شستشو دهيد.
- از شستشوي لباس با آب جوش و مشت و مال زياد خودداري کنيد.
- در هنگامي تهيه پارچه در اثر اعمال نيروهاي مختلف نقش در آن ايجاد مي شود که اين نقش در هنگام قرار گرفتن پارچه در آب آزاد شده، در نتيجه نخهاي پارچه به هم نزديک مي شوند و موجب جمع شدگي پارچه يا آب رفتگي آن مي شود. بنابراين بهتر است قبل از دوختن پرده ابتدا آن را شست و بعد از اينکه جمع شدگي آن صورت گرفت براساس عرض مناسب اقدام به برش و دوخت آن کرد. البته مورد ذکر شده (شستن قبل از دوخت) در همه پارچه ها صادق است.
- پارچه هايي که در آنها الياف مصنوعي نظير پلي استر، نايلون، اکروليک و... به کار رفته، الکتريسته ساکن دارند. الکتريسته ساکن به طور کلي در اثر مالش ايجاد مي شود اما در اين پارچه ها به دليل سرعت پايين خرج و ورود آب در آنها، الکتريسته ساکن باقي مي ماند که منجر به جرقه زدن در سطح بدن مي شود. لذا براي برطرف کردن الکتريسيته ساکن در اين پارچه ها به خصوص پارچه هاي چادري، مقنعه و روپوش مي توان از مواد نرم کننده استفاده کرد. اين مواد نرم کننده حاوي ماده آنتي استاتيک است که باعث مي شود برق کمتري ايجاد شود.

خط مشي هاي خريد پوشاک
 

- پوشاک را مي توان از فروشگاه هاي بزرگ و نمايشگاه هايي که در پايان هر فصل برگزار مي شود تهيه نمود، زيرا در پايان هر فصل معمولا صاحبان فروشگاه هاي بزرگ جهت راکد نماندن سرمايه با درصدي تخفيف اجناس خود را مي فروشند مثلا پالتو باراني يا ژاکت رادر پايان اسفندماه مي توان خريداري نمود.
- براي تهيه پوشاک و کفش کودکان به سايز آنها دقيقا دقت نماييد زيرا کودکان دائما در حال رشد هستند در ضمن بهتر است لباس هاي کودکان از جنس مرغوبي تهيه شوند زيرا آنها به دفعات بيشتري به شستشو نياز دارند. اگر از جنس نامرغوب باشند خيلي سريع تغيير رنگ داده و بافت آنها کيفيت خود را از دست مي دهد.
- براي تهيه پوشاک مدرسه و سال نو بهتر است از چند ماه قبل اقدام نماييد زيرا در آن هنگام تهيه اين اقلام به صرفه نمي باشد. به طور کلي اگر در فصل هاي غير مربوط کفش و لباس بخريد به صرفه تر است.
- لباس هاي دست دوم را نبايد خريد چون ممکن است متعلق به شخص بيمار باشد و باعث سرايت بيماري بشود.
- در انتخاب پارچه ها علاوه بر ظاهر بايد به دوام پارچه و ثبات رنگ هم توجه کرد. خيلي اتفاق مي افتد پارچه ارزان در حقيقت گران تر تمام شود زيرا زود خراب و بي فايده مي شود.
- براي تشخيص پارچه هايي که نخ خالص يا پشم خالص مي باشند چند رشته از نخ هاي تار و پودش را درآورده و هر يک را جداگانه بسوزانيد. پشم در سوختن به هم پيچيده زود خاموش مي شود و بو مي دهد ولي نخ بخوبي سوخته و بکلي خاکستر مي شود و يا امتحان ساده تر دو رشته نخ را به هم بتابيد اگر نخ باشد تاب آن باقي مي ماند ولي پشم فوري باز مي شود. براي شناختن ابريشم مصنوعي يک رشته از آن را کشيده مرطوب کنيد و بکشيد ابريشم مصنوعي خيلي زودتر پاره مي شود اما ابريشم حقيقي مقاومت مي کند. پارچه ابريشم مصنوعي را در ميان دست فشار بدهيد خيلي زود چين و چروک پيدا مي کند ولي ابريشم طبيعي اين طور نيست.

خط مشي هاي خريد کفش
 

- هنگامي که مي خواهيد براي خود يا فرزندان کفش بخريد، قبل از هر چيز توجه داشته باشيد که هيچ گاه راحتي کفش را فداي رنگ و مدل آن نکنيد زيرا کفش راحت، در سلامت شخص بسيار موثر است. يک کفش مناسب کفشي است که کاملا اندازه باشد و در قسمت پنجه آن، فضاي کافي به اندازه اي که شخص بتواند آزادانه شست پاي خود را دراز کند وجود داشته باشد. از سوي ديگر کفش نبايد آنقدر گشاد باشد که پا درون آن بلغزد و يا لبه قسمت عقب آن باعث سايدگي پاشنه پا گردد.
- از لحاظ اقتصادي داشتن چند جفت کفش مقرون به صرفه است زيرا پوشيدن کفش به نوبت، موجبات دوام بيشتر آن را فراهم مي سازد. استفاده مرتب از يک کفش، باعث سايندگي تخت و پاشنه آن، و پوسيدگي روي آن بر اثر عرق پا خواهد شد.
- هنگام خريد، کفشي را انتخاب کنيد که همه جا بتوانيد آن را مورد استفاده قرار دهيد.
- هنگام خريد کفش، هر دو لنگه را به پاي خود آزمايش کنيد زيرا در بعضي موارد، پاي راست و چپ با يکديگر تفاوت دارند.
- کفش نو را اولين بار در يک روز خشک و آفتابي به پا کنيد، زيرا در اين صورت لايه اي از خاک و سنگ ريزه به صورت پوششي، تخت کفش را فرا مي گيرد که مقاومت آن را در برابر آب و رطوبت افزايش مي دهد.
- هنگام خريد کفش براي کودکان، هميشه آنها را به همراه خود ببريد تا اندازه انتخاب شده، کاملا مناسب باشد.
- با توجه به اينکه کودک زود رشد مي کند و پاي او در حال شکل گرفتن است، زياد اصرار نداشته باشد که کفش گرانبهايي براي او خريداري کنيد.

خواندن دعاهاي مخصوص پوشيدن لباس
 

- تلاوت سوره هاي ويژه مانند: قدر، اخلاص، کافرون، حمد، آيه الکرسي
- خواندن ذکرهاي مخصوص مانند: «لااله الاالله، محمد رسول الله، لاحول و لا قوه الا بالله العلي العظيم»
- انجام حداقل دو رکعت نماز با لباس نو و يا لااقل وضو گرفتن هنگام پوشيدن آن
- شکرگزاري و به ياد خدا بودن در هنگام پوشيدن لباس نو

آثار رعايت آداب پوشيدن لباس
 

- آمرزيده شدن در آن لباس
- پيوسته در فراخي روزي بودن، تا تاري از آن جامه باقي است.
- نجات از آفات
- توفيق ترک معصيت خدا در آن لباس
- مأمور شدن فرشته اي جهت تقديس الهي براي پوشنده لباس
- مأمور شدن فرشته اي جهت استغفار براي پوشنده لباس
- برخورداري از برکات دعا و مناجات با خدا
- برخورداري از برکات فضايل تلاوت قرآن
- برخورداري از برکات پاکيزه بودن و نماز خواندن
منبع: هنر تنظیم دخل و خرج خانواده، گلمکانی ، وجیهه ، انتشارات همیاران جوان ،1388