هزينه هاي پوشاک در خانواده
نویسنده : وجیهه گلمکانی
انواع پارچه ها
پارچه نخي از پنبه ساخته مي شود جاذب رطوبت، بادوام و سبک است. راحتي و نرمي و خوش اتو بودن را توامان دارد. دوختن و از کار درآوردن آن بسيار آسان است و کش نمي آيد. اگر با الياف مصنوعي مخلوط شده باشد در مقابل چروک مقاوم تر مي شود و مي توان از آن به صورت بشور و بپوش استفاده کرد. تمايل زياد به چروک شدن دارد، بقدر کافي گرم نيست و به درد زمستان نمي خورد. لباس هاي 100 درصد پنبه اي خاصيت چروک پذيري بالايي داشته اما در مقابل، عرق بدن را به خوبي جذب مي کند. مشکل اين نوع پارچه ها خاصيت ضعيف اتوپذيري آنها است. در هنگام اتو کردن پارچه هاي پنبه اي بايد به چکاندن چند قطره آب بر روي سطح آن پارچه را مرطوب کرده سپس با اتوي گرم روي آن بکشيد. مرطوب بودن پارچه پنبه اي باعث مي شود نخ ها و الياف به راحتي روي يکديگر سرخورده و صاف شوند. پارچه نخي از پارچه کتاني، سبک تر است. اگر يک تکه پارچه نخي و يک تکه پارچه کتاني را دست بزنيم؛ پارچه کتاني سردتر احساس مي شود. پارچه هاي نخي به مناسبت بافت آنها، اسامي مختلف دارند: چيت، موسليني، تور، کرکي و غيره. بعضي از پارچه هاي نخي، وقتي که در آب بروند کوتاه مي شوند، آنها را پيش از بريدن در آب خيس کرده، پس از خشک شدن و اتو کردن ببريد. قيمت پارچه نخي از ساير پارچه ها، ارزانتر است، زيرا تهيه محصول پنبه، زحمت زياد ندارد، اما هر گاه رنگ ثابت و زيبا داشته باشد، براي لباس زير و رو بسيار برازنده و با صرفه و مطابق بهداشت است. در موقع خريد مواظب باشيد، پارچه هاي نخي يا کتاني تا چه حد آهار دارند، زيرا آنهايي که خيلي آهار دارند، پس از شسته شدن نازک مي شوند.
پارچه هاي کتاني
پارچه هاي پشمي
پارچه هاي ابريشمي
پارچه هاي مصنوعي
از طرف ديگر کارکردن با آنها به راحتي پارچه هاي طبيعي نيست و به آساني شکل نمي پذيرد. اگر همين الياف با رشته هاي طبيعي مخلوط شوند پارچه هايي به مراتب خوش حالت تري به دست مي آيد که قسمت اعظم مشکلات فوق برطرف مي گردد. انواع مشهور اين نوع پارچه عبارتند از: نايلون، ارلون، تترون، پلي استر و غيره. از پوشيدن لباسهاي ساخته شده از اليافت مصنوعي (نايلون و پلي استر) در روزهاي گرم جداً خودداري کنيد. اين الياف جذب رطوبت بسيار پايين دارند و عرق بدن را جذب نمي کنند. استفاده از پارچه هاي 100 درصد پنبه اي و پارچه هايي که از مخلوط الياف پنبه و پلي استر (تترون) تهيه شده است در روزهاي گرم توصيه مي شود.
نگهداري از پوشاک و منسوجات
پوشاک و منسوجات نخي و کتاني:
بنابراين لازم است که پارچه هاي پنبه اي را به مدت بيشتر چنگ زده و با ماشينهاي لباسشويي اين عمل را انجام دهيم. البته چنانچه پارچه داراي بافت متراکم و ظريفي باشد همانند پارچه هاي وال و حرير بايد درجه چرخش ماشين لباسشويي روي کمترين مقدار باشد تا حرکات چرخش و به هم زدن و فشردن در ماشين لباسشويي به الياف پارچه صدمه نزند. چنانچه پارچه هاي پنبه اي و کتاني لک داشته باشد و نياز به سفيد کردن داشته باشد از محلول رقيق آب ژاول استفاده مي کنيم. براي اتو زدن پارچه هاي پنبه اي و کتاني بايستي درجه حرارت بين 200 تا 210 درجه سانتيگراد باشد چون مقاومت پوشاک و منسوجات پنبه اي و کتاني در برابر حرارت زياد مي باشد.
براي خشک کردن پوشاک پنبه اي و کتاني بهتر است آنها را در سايه خشک کنيم البته اگر رنگ پارچه داراي ثبات بالايي باشد با نور خورشيد نيز مي توانيم آن را خشک کنيم ولي در سايه خشک کردن کليه پارچه ها بر عمر مفيد آنها اضافه خواهد کرد. «کتان» بوته اي است داراي گلهاي صورتي يا آبي کمرنگ؛ موقع چيدن؛ آنها را با ريشه بيرون مي آورند تا اليافش نشکند. در آب خيس کرده، الياف آنها را با دست يا ماشين شانه زده مي ريسند. کتان، اليافش بلند و خشک است. هر چه سفت تر بافته شود، بيشتر هادي حرارت است، عرق را زودتر تبخير مي کند. عمليات ديگري از قبيل بي رنگ کردن، اتوزدن، رنگ کردن، بر زيبايي پارچه هاي کتاني يا پنبه اي مي افزايد.
پوشاک و منسوجات پشمي:
پوشاک و منسوجات ابريشمي ـ ويسکوزـ ريون:
- پارچه هاي پرده اي به دليل بافت ظريفي که دارند مقاومت کمي داشته از شستن آنها با دست يا آب زلال خودداري کنيد. نکته ديگري که بايد در مورد پارچه هاي پرده اي متذکر شد شستن آنها قبل از دوخت پرده است. اصطلاح آب رفتگي پارچه در واقع علت اين امر است.
علائم بين المللي نگهداري از پوشاک:
نکاتي در مورد نظافت پارچه ها و پوشاک:
- نظافت لباس و تميز بودن آنها از عوامل مؤثر آراستگي ظاهر مي باشد. اگر از لباسهاي خود مراقبت لازم را بکنيد نه فقط ظاهر آراسته و پسنديده اي خواهيد داشت، بلکه دوام لباسها بيشتر شده و در نتيجه احتياج به پول اضافي جهت تغييرات عمده يا تجديد آنها نخواهيد داشت. مثلا اگر مانتو شما لک شود و فورا در صدد تميز کردن آن برنيائيد ممکن است پس از مدتي آن لکه هرگز پاک نشود و ضمنا پارچه را بپوساند و منجر به سوراخ شدن آن شود يا اگر جوراب شما کمي پارگي داشته باشد و فورا آن را مرمت نکنيد آن پارگي هنگام شستشو بيشتر خواهد شد و ديگر قابل استفاده نخواهد بود.
- خانه تکاني از رسومي است که هر ساله پيش از عيد خانواده هاي ايراني براي تميزي و نظافت خانه به آن مي پردازند. شستن منسوجات خانگي از قبيل پرده، روتختي، پتو و ملحفه، نيز خود جزئي از خاه تکاني محسوب مي شود که طريقه درست و صحيح شستشو دادن آنها مي تواند به حفظ کيفيت و افزايش دوام اين نوع منسوجات کمک کند.
- جهت سلامت پاها و دوم بيشتر جورابها بايد جورابها روزانه شسته شوند.
- واکس زدن مرتب کفش ها باعث عمر بيشتر آنها مي شود.
- براي از بين بردن لکه هاي چربي موجود بر روي لباس بهتر است از آب ليمو استفاده کنيد. با چند قطره آب ليموي طبيعي ابتدا آن قسمت را آغشته کنيد و کمي زمان بدهيد تا لکه هاي چربي را حل کند سپس آن را با پودر رختشويي شستشو دهيد.
- از شستشوي لباس با آب جوش و مشت و مال زياد خودداري کنيد.
- در هنگامي تهيه پارچه در اثر اعمال نيروهاي مختلف نقش در آن ايجاد مي شود که اين نقش در هنگام قرار گرفتن پارچه در آب آزاد شده، در نتيجه نخهاي پارچه به هم نزديک مي شوند و موجب جمع شدگي پارچه يا آب رفتگي آن مي شود. بنابراين بهتر است قبل از دوختن پرده ابتدا آن را شست و بعد از اينکه جمع شدگي آن صورت گرفت براساس عرض مناسب اقدام به برش و دوخت آن کرد. البته مورد ذکر شده (شستن قبل از دوخت) در همه پارچه ها صادق است.
- پارچه هايي که در آنها الياف مصنوعي نظير پلي استر، نايلون، اکروليک و... به کار رفته، الکتريسته ساکن دارند. الکتريسته ساکن به طور کلي در اثر مالش ايجاد مي شود اما در اين پارچه ها به دليل سرعت پايين خرج و ورود آب در آنها، الکتريسته ساکن باقي مي ماند که منجر به جرقه زدن در سطح بدن مي شود. لذا براي برطرف کردن الکتريسيته ساکن در اين پارچه ها به خصوص پارچه هاي چادري، مقنعه و روپوش مي توان از مواد نرم کننده استفاده کرد. اين مواد نرم کننده حاوي ماده آنتي استاتيک است که باعث مي شود برق کمتري ايجاد شود.
خط مشي هاي خريد پوشاک
- براي تهيه پوشاک و کفش کودکان به سايز آنها دقيقا دقت نماييد زيرا کودکان دائما در حال رشد هستند در ضمن بهتر است لباس هاي کودکان از جنس مرغوبي تهيه شوند زيرا آنها به دفعات بيشتري به شستشو نياز دارند. اگر از جنس نامرغوب باشند خيلي سريع تغيير رنگ داده و بافت آنها کيفيت خود را از دست مي دهد.
- براي تهيه پوشاک مدرسه و سال نو بهتر است از چند ماه قبل اقدام نماييد زيرا در آن هنگام تهيه اين اقلام به صرفه نمي باشد. به طور کلي اگر در فصل هاي غير مربوط کفش و لباس بخريد به صرفه تر است.
- لباس هاي دست دوم را نبايد خريد چون ممکن است متعلق به شخص بيمار باشد و باعث سرايت بيماري بشود.
- در انتخاب پارچه ها علاوه بر ظاهر بايد به دوام پارچه و ثبات رنگ هم توجه کرد. خيلي اتفاق مي افتد پارچه ارزان در حقيقت گران تر تمام شود زيرا زود خراب و بي فايده مي شود.
- براي تشخيص پارچه هايي که نخ خالص يا پشم خالص مي باشند چند رشته از نخ هاي تار و پودش را درآورده و هر يک را جداگانه بسوزانيد. پشم در سوختن به هم پيچيده زود خاموش مي شود و بو مي دهد ولي نخ بخوبي سوخته و بکلي خاکستر مي شود و يا امتحان ساده تر دو رشته نخ را به هم بتابيد اگر نخ باشد تاب آن باقي مي ماند ولي پشم فوري باز مي شود. براي شناختن ابريشم مصنوعي يک رشته از آن را کشيده مرطوب کنيد و بکشيد ابريشم مصنوعي خيلي زودتر پاره مي شود اما ابريشم حقيقي مقاومت مي کند. پارچه ابريشم مصنوعي را در ميان دست فشار بدهيد خيلي زود چين و چروک پيدا مي کند ولي ابريشم طبيعي اين طور نيست.
خط مشي هاي خريد کفش
- از لحاظ اقتصادي داشتن چند جفت کفش مقرون به صرفه است زيرا پوشيدن کفش به نوبت، موجبات دوام بيشتر آن را فراهم مي سازد. استفاده مرتب از يک کفش، باعث سايندگي تخت و پاشنه آن، و پوسيدگي روي آن بر اثر عرق پا خواهد شد.
- هنگام خريد، کفشي را انتخاب کنيد که همه جا بتوانيد آن را مورد استفاده قرار دهيد.
- هنگام خريد کفش، هر دو لنگه را به پاي خود آزمايش کنيد زيرا در بعضي موارد، پاي راست و چپ با يکديگر تفاوت دارند.
- کفش نو را اولين بار در يک روز خشک و آفتابي به پا کنيد، زيرا در اين صورت لايه اي از خاک و سنگ ريزه به صورت پوششي، تخت کفش را فرا مي گيرد که مقاومت آن را در برابر آب و رطوبت افزايش مي دهد.
- هنگام خريد کفش براي کودکان، هميشه آنها را به همراه خود ببريد تا اندازه انتخاب شده، کاملا مناسب باشد.
- با توجه به اينکه کودک زود رشد مي کند و پاي او در حال شکل گرفتن است، زياد اصرار نداشته باشد که کفش گرانبهايي براي او خريداري کنيد.
خواندن دعاهاي مخصوص پوشيدن لباس
- خواندن ذکرهاي مخصوص مانند: «لااله الاالله، محمد رسول الله، لاحول و لا قوه الا بالله العلي العظيم»
- انجام حداقل دو رکعت نماز با لباس نو و يا لااقل وضو گرفتن هنگام پوشيدن آن
- شکرگزاري و به ياد خدا بودن در هنگام پوشيدن لباس نو
آثار رعايت آداب پوشيدن لباس
- پيوسته در فراخي روزي بودن، تا تاري از آن جامه باقي است.
- نجات از آفات
- توفيق ترک معصيت خدا در آن لباس
- مأمور شدن فرشته اي جهت تقديس الهي براي پوشنده لباس
- مأمور شدن فرشته اي جهت استغفار براي پوشنده لباس
- برخورداري از برکات دعا و مناجات با خدا
- برخورداري از برکات فضايل تلاوت قرآن
- برخورداري از برکات پاکيزه بودن و نماز خواندن
منبع: هنر تنظیم دخل و خرج خانواده، گلمکانی ، وجیهه ، انتشارات همیاران جوان ،1388
