آیه کن فیکون در قرآن
عبارت کن فیکون به معنای باش، پس می شود عبارت مشهوری است که چندین بار در قرآن تکرار شده است. این عبارت در مواردی به کار رفته است که نشان بدهد خداوند هرگاه اراده بودن چیزی را کرده است آن چیز به وجود آمده است. این عبارت مختص خداوند متعال است و به صورت ضرب المثل به کار می رود. چند مورد از آیه هایی که عبارت کن فیکون در آنها آمده است به شرح زیر است:سوره آل عمران آیه ۴۷ إِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُن فَیَکُونُ
سوره نحل آیه ۴۰ إِنَّمَا قَوْلُنَا لِشَیْءٍ إِذَا أَرَدْنَاهُ أَن نَّقُولَ لَهُ کُن فَیَکُونُ
سوره یس آیه ۸۲ إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَیْئًا أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ
سوره آل عمران آیه ۵۹ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ کُن فَیَکُونُ
سوره انعام آیه ۷۳ وَیَوْمَ یَقُولُ کُن فَیَکُونُ
وجه تسمیه نماز کن فیکون
عبارت کن فیکون در تفسیر المیزان چنین آمده است:همه این آیات به منظور یادآوری مطلق و نافذ بودن اراده ی پروردگار در راستای انجام امور است. اثبات اینکه هیچ مانعی را یارای ایستادگی در برابر اراده خداوند نیست و همه چیز و همه کس در خدمت مشیت الهی است. تنها اوست که هرگاه اراده بر وجود چیزی نماید، فقط کافی است که امر به ایجاد (کُن) نماید تا بلادرنگ و یقیناً واقع (فیکون) شود.
بر اساس معنی و مفهوم این عبارت و آیاتی که مفهوم آن را کامل می نمایند، نمازها و دعاهای مختلفی با عنوانِ نماز کن فیکون و یا دعای کن فیکون وجود دارد که برای طلبِ حاجات و انجام امور مهم به خواندن آنها سفارش شده است و اراده و خواستِ خداوند بر تحقق آن حاجت مدِ نظر برپادارنده ی آن است. نماز توسل به حضرت عباس نیز از این رو نماز کن فیکون نامیده شده است.
از طرفی خداوند متعال، قاضى الحاجات است یعنی برآورنده حوائج، نه باب الحوائج. باب، یعنی راه رسیدن به مقصود. در اصل، مراد از باب الحوائج، این است که انسان به روح با عظمت و بلند مرتبه انسان آبرومند و صاحب جلالتی متوسل شود و از ایشان استدعای وساطت و شفاعت نماید تا مگر خدا به دلیل استجابت دعاى ایشان، حاجت شخص مستدعی را نیز برآورده نماید.
به دست آوردنِ مقام باب الحوائجی، مسلماً جز از طریق جهاد اکبر یعنی مجاهدت با نفس سرکش، به دست نخواهد آمد. حضرت عباس علیه السلام، در همراهی سید الشهدا علیه السلام به آزمونی سخت مبتلا شد و أبلی بلاء حسنا و همه آن رشادت ها وفداکاری ها و ایثار باعث سربلندی و رسیدن به مقام و مرتبه بی نظیری شد که کمتر کسی به آن رسیده بود بنابراین حضرت عباس، باب الحوائح الی الله لقب گرفته است و هر دردمند گرفتاری به آن حضرت متوسل می شود و حاجات خود را به محضر ایشان عرضه می نماید.
نماز کن فیکون چگونه خوانده می شود؟
قبل از خواندن نماز تمام شرایطی که برای نمازهای واجب ذکر شده از جمله پاک بودن کل بدن و لباس نمازگزار، غصبی نبودن لباس و مکان نماز، داشتن وضو و در صورت لزوم غسل و سایر شرایط نماز واجب، در نمازهای مستحب نیز باید رعایت شود، پس نمازی که به نیت نماز مستحب خوانده می شود، بدون وضو و یا با لباس نجس و ناپاک، همانند نمازهای واجب، باطل است.انسان می‌تواند حتی با وجود توانایی و اختیار، نماز مستحبی مثل همین نماز کن فیکون را به صورت نشسته بخواند. البته در این حالت، ثواب و ارزش آن کمتر از حالت ایستاده خواهد بود.
در روایات و کتب دینی چند روش برای خواند این نماز ذکر شده است که در ادامه به شرح برخی از آنها می پردازیم
روش اول
نماز کن فیکون حضرت ابوالفضل یا همان نماز توسل به حضرت عباس، شامل سه نماز دو رکعتی است. اولین کار برای خواندنِ این نماز، نیت و توسل به حضرت باب الحوائج است.در تمام رکعت های این نماز، پس از خواندنِ سوره های حمد و توحید، ذکر (یا حیُّ یا قیُّوم) صد مرتبه تکرار می شود.
پس از پایانِ نماز، یعنی بلافاصله بعد از سلام، ذکر تسبیحات حضرت فاطمه سلام الله و سپس صد مرتبه ذکر صلوات برای حضرت عباس علیه السلام بفرستید.
پس از ذکرِ صلوات ها، انگشت سبابه دست راست را به طرف قبله گرفته و عبارت السلام علیک یا ابوالفضل العباس را صد مرتبه تکرار کنید.
در نهایت به سجده رفته و دست‌ها را بالا برده و ۲۵ مرتبه خداوند را با این عبارت، قسم دهید و بگویید: الهی به دو دست بریده ابوالفضل العباس و پس از آن حاجت خود را بطلبید.
دو نماز دو رکعتی را قبل از اینکه حاجتِ خود را به دست آورید، به جای آورید و نماز سوم را پس از دریافت و برآورده شدن حاجت خود بخوانید.
روش دوم
در این روش که در کتب و منابع مذهبی برای برآورده شدن حاجاتی از جمله امر ازدواج سفارش شده است. به این صورت است که در این روش، نماز کن فیکون چهار رکعت است به این ترتیب که:در رکعت اول، پس از قرائت سوره حمد، صد مرتبه ذکر (وَ اُفَوِّضُ اَمْری اِلَی اللّهِ) را تکرار نمایید.
در رکعت دوم، پس از قرائت سوره حمد، صد مرتبه ذکر (نَصْرَ مِنَ اللّهِ وَ فَتْحٌ قَریبُ) را تکرار کنید.
در رکعت سوم نماز، پس از قرائت سوره حمد، صد مرتبه ذکر (اَلا اِلَی اللّهِ تُصیرُ الْإمُور) را تکرار نمایید.
در رکعت چهارم پس از قرائت سوره حمد، صد مرتبه ذکر (اِنّا فَتَحْنا لَکَ فَتْحاً مُبیِنا) را تکرار کنید.
پس از سلامِ نماز و قبل از صحبت با دیگران، صد مرتبه ذکر (اَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ) را تکرار نمایید.
سپس به سجده رفته و حاجات خود را از خداوند متعال درخواست نمایید.
روش سوم
روش دیگری که برایِ این نماز بیان شده است بیشتر برای شفا و بهبودی بیماران توصیه شده و به این صورت است که در شب جمعه و پس از ادای نماز عشاء، دو رکعت نماز به نیت نماز کن فیکون یا نماز توسل به حضرت عباس علیه السلام به جا آورید با این کیفیت:در رکعت اول پس از قرائت سوره حمد، سوره انعام را از ابتدا تا پایان آیه ۹۳ (و کنتم عن آیاته تستکبرون) بخوانید.
در رکعت دوم پس از خواندن سوره حمد، ادامه سوره انعام را از آغاز آیه ۹۴ (ولقد جئتمونا فرادی) تا پایان سوره بخوانید.
پس از سلام نماز و ذکر هزار مرتبه صلوات بر حضرت محمد و خاندان طیبه اش، به سجده رفته و برای شفای بیمار مورد نظر دعا نمایید.
نماز توسل به حضرت عباس یا نماز کاشف الکرب
در روایتی از مرحوم کشمیری، برای توسل به حضرت عباس علیه السلام، یک نماز دو رکعتی ذکر شده که به این شرح است:دو رکعت نماز به نیت هدیه به حضرت ابوالفضل العباس به جا می آورید، پس از اتمام نماز، تسبیحات حضرت زهرا سلام الله را بگویید و دوباره ثواب آنرا به محضر حضرت عباس علیه السلام هدیه نمایید.
پس از آن، ذکر زیر را ۱۳۳ بار تکرار کنید
یا کاشِفَ الْکَرْبِ عَنْ وَجْهِ الْحُسَیْنِ اِکْشِفْ کَرْبی بِحَقِ اَخْیکَ الْحُسَیْنِ علیه السلام.
مکان و زمان مناسب برای خواندن نماز کن فیکون
مکان به خصوصی برای خواندن این نماز ذکر نشده است بنابراین در هر مکانی که شرایط مناسب نماز خواندن را داشته باشد، می توان این نماز را به جای آورد. البته که اقامه ی آن در حرم مطهر حضرت عباس، حال و هوای دیگری دارد. روایتی نیز از آیه الله مرعشى نقل شده که ذکر آن، در باب مکان توسل به حضرت عباس، خالی از لطف نیست. ایشان اینچنین نقل فرمودند که:یکى از فقیهان وعلماى شهر نجف، که مدّتى به قم آمده بود، براى من چنین نقل کرد که: برای من مشکلى پیش آمده بود. به مسجد مقدس جمکران رفتم تا مشکل خود را به محضرِ حضرت حجهّ بن الحسن عرضه نمایم و از ایشان خواستم که نزد خدای تعای مرا شفاعت کند تا مشکلم برطرف شود.
به همین منظور دفعات بسیاری به مسجد جمکران رفتم و درددل کردم ولى نتیجه اى حاصل نشد. روزى هنگام اقامه ی نماز، دلم شکست و خدمت آن حضرت عرض کردم: مولای من، آیا رواست که در محضر شما و در مسجد و منزل شما باشم و به شخص دیگرى متوسل شوم؟ شما امام و مولای من هستید، آیا زشت نیست با وجود امام و ولی، حتّى به علمدار کربلا قمربنى هاشم متوسل شوم و از او بخواهم که مرا شفاعت نماید؟!
از شدت ناراحتی و تأثر در حالت خواب و بیدارى به ناگاه با چهره نورانی حضرت حجّت بن الحسن عجل الله مواجه شدم.
بی درنگ به ایشان سلام کردم. آن حضرت با محبت و بزرگوارى جواب سلامم را دادند و فرمودند: نه تنها زشت نیست و نه تنها ناراحت نمى شوم به علمدار کربلا متوّسل شوى، بلکه شما را راهنمائى هم می نمایم که به ایشان چه بگویى .
زمانی که خواستى به حضرت ابوالفضل علیه السلام متوسل شوی و از ایشان حاجت بخواهى، این چنین بگو: یا اباالغوث ادرکنى اى آقا پناهم بده.
اما در رابطه با زمان مناسب برای خواندن این نماز، در برخی منابع اینطور گفته شده است که بهتر است پس از ادای نماز صبح و در هنگام طلوع آفتاب در روز جمعه خوانده شود.
زیارت قمر بنی هاشم حضرت عباس (علیه السلام)
سَلامُ اللّٰهِ وَسَلامُ مَلائِکَتِهِ الْمُقَرَّبِینَ، وَأَنْبِیائِهِ الْمُرْسَلِینَ، وَعِبادِهِ الصَّالِحِینَ، وَجَمِیعِ الشُّهَداءِ وَالصِّدِّیقِینَ، وَ الزَّاکِیاتُ الطَّیِّباتُ فِیما تَغْتَدِی وَتَرُوحُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، أَشْهَدُ لَکَ بِالتَّسْلِیمِ وَالتَّصْدِیقِ وَالْوَفاءِ وَالنَّصِیحَةِ لِخَلَفِ النَّبِیِّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ الْمُرْسَلِ، وَالسِّبْطِ الْمُنْتَجَبِ، وَالدَّلِیلِ الْعالِمِ، وَالْوَصِیِّ الْمُبَلِّغِ، وَالْمَظْلُومِ الْمُهْتَضَمِ، فَجَزاکَ اللّٰهُ عَنْ رَسُولِهِ وَعَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَعَنِ الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَیْهِمْ أَفْضَلَ الْجَزاءِ بِمَا صَبَرْتَ وَاحْتَسَبْتَ وَأَعَنْتَ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ؛سلام خدا و سلام فرشتگان مقرّبش و پیامبران مرسلش و بندگان شایسته‌اش و همه شهیدان و درست‌کرداران و راستگویان و درودهای پاک و پاکیزه در آنچه می‌آید و می‌رود بر تو باد ای فرزند امیرمؤمنان، گواهی می‌دهم برای حضرتت به تسلیم و تصدیق و وفا و خیرخواهی، نسبت به یادگار پیامبر مرسل (درود خدا بر او و خاندانش باد) و فرزندزاده برگزیده و راهنمای دانا و جانشین تبلیغ‌کننده و ستمدیده غارت‌زده، خدا از سوی پیامبر و امیرمؤمنان و حسن و حسین (درود خدا بر ایشان) جزایت دهد برترین جزا به خاطر این که صبر کردی و کار خویش را تنها به حساب خدا گذاشتی و یاری نمودی پس چه نیکو سرانجامی است خانه آخرت؛
لَعَنَ اللّٰهُ مَنْ قَتَلَکَ، وَلَعَنَ اللّٰهُ مَنْ جَهِلَ حَقَّکَ، وَاسْتَخَفَّ بِحُرْمَتِکَ، وَلَعَنَ اللّٰهُ مَنْ حالَ بَیْنَکَ وَبَیْنَ ماءِ الْفُراتِ، أَشْهَدُ أَنَّکَ قُتِلْتَ مَظْلُوماً، وَأَنَّ اللّٰهَ مُنْجِزٌ لَکُمْ مَا وَعَدَکُمْ، جِئْتُکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وافِداً إِلَیْکُمْ وَقَلْبِی مُسَلِّمٌ لَکُمْ وَتابِعٌ، وَأَنَا لَکُمْ تابِعٌ، وَنُصْرَتِی لَکُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّىٰ یَحْکُمَ اللّٰهُ وَهُوَ خَیْرُ الْحاکِمِینَ، فَمَعَکُمْ مَعَکُمْ لَامَعَ عَدُوِّکُمْ، إِنِّی بِکُمْ وَبِإِیابِکُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ، وَبِمَنْ خالَفَکُمْ وَقَتَلَکُمْ مِنَ الْکافِرِینَ، قَتَلَ اللّٰهُ أُمَّةً قَتَلَتْکُمْ بِالْأَیْدِی وَالْأَلْسُنِ.
خدا لعنت کند کسی که تو را کشت و لعنت کند کسی که به حقّت جاهل بود و حرمتت را سبک شمرد و خدا لعنت کند کسی که بین تو و آب فرات پرده شد، گواهی می‌دهم که تو مظلومانه کشته شدی و خدا به وعده‌ای که به شما داده وفا می‌کند، به سوی تو آمدم ای فرزند امیرمؤمنان، وارد به محضر شمایم، دلم تسلیم و پیرو شماست و خود نیز پیرو شمایم، یاری‌ام برای شما مهیاست تا خدا حکم کند و او بهترین حکم‌کنندگان است، پس با شمایم فقط با شما نه با دشمن شما، من به شما و بازگشتتان مؤمن و به آنان‌که با شما مخالفت کردند و شما را کشتند کافرم، خدا بکشد امّتی که شما را با دست‌ها و زبان‌هایشان کشتند.
السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ الْمُطِیعُ لِلّٰهِ وَ لِرَسُولِهِ وَلِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِمْ وَسَلَّمَ، السَّلامُ عَلَیْکَ وَرَحْمَةُ اللّٰهِ وَبَرَکاتُهُ وَمَغْفِرَتُهُ وَرِضْوانُهُ وَ عَلَىٰ رُوحِکَ وَبَدَنِکَ، أَشْهَدُ وَأُشْهِدُ اللّٰهَ أَنَّکَ مَضَیْتَ عَلَىٰ مَا مَضىٰ بِهِ الْبَدْرِیُّونَ وَالْمُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّٰهِ، الْمُناصِحُونَ لَهُ فِی جِهادِ أَعْدائِهِ، الْمُبالِغُونَ فِی نُصْرَةِ أَوْلِیائِهِ، الذَّابُّونَ عَنْ أَحِبَّائِهِ، فَجَزاکَ اللّٰهُ أَفْضَلَ الْجَزاءِ، وَأَکْثَرَ الْجَزاءِ، وَ أَوْفَرَ الْجَزاءِ، وَأَوْفىٰ جَزاءِ أَحَدٍ مِمَّنْ وَفىٰ بِبَیْعَتِهِ، وَاسْتَجابَ لَهُ دَعْوَتَهُ، وَأَطاعَ وُلاةَ أَمْرِهِ؛
سلام بر تو ای بنده شایسته فرمان‌بر خدا و رسول خدا و امیرمؤمنان و حسن و حسین (درود خدا بر آنان باد)، سلام و رحمت خدا و برکات و مغفرت و رضوانش بر تو و بر روان و تن تو، گواهی می‌دهم و خدا را شاهد می‌گیرم که تو به همان مسیری رفتی که اهل بدر رفتند و در آن راه از دنیا گذشتند، آن مجاهدان در راه خدا و خیرخواهان برای خدا، در مبارزه با دشمنان خدا و تلاش‌گران در یاری اولیایش، آن دفاع‌کنندگان از عاشقانش، خدا پاداشت دهد، به برترین و بیشترین و کامل‌ترین پاداش و وفاکننده‌ترین پاداش، یکی از آنان‌که به بیعت او وفا کرد و دعوتش را اجابت نمود و از والیان امر اطاعت کرد؛
أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ بالَغْتَ فِی النَّصِیحَةِ، وَأَعْطَیْتَ غایَةَ الْمَجْهُودِ، فَبَعَثَکَ اللّٰهُ فِی الشُّهَداءِ، وَجَعَلَ رُوحَکَ مَعَ أَرْواحِ السُّعَداءِ، وَأَعْطاکَ مِنْ جِنانِهِ أَفْسَحَها مَنْزِلاً، وَأَفْضَلَها غُرَفاً، وَرَفَعَ ذِکْرَکَ فِی عِلِّیِّینَ، وَحَشَرَکَ مَعَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَداءِ وَالصَّالِحِینَ وَحَسُنَ أُولٰئِکَ رَفِیقاً . أَشْهَدُ أَنَّکَ لَمْ تَهِنْ وَلَمْ تَنْکُلْ، وَأَنَّکَ مَضَیْتَ عَلىٰ بَصِیرَةٍ مِنْ أَمْرِکَ، مُقْتَدِیاً بِالصَّالِحِینَ، وَمُتَّبِعاً لِلنَّبِیِّینَ، فَجَمَعَ اللّٰهُ بَیْنَنا وَبَیْنَکَ وَبَیْنَ رَسُولِهِ وَأَوْلِیائِهِ فِی مَنازِلِ الْمُخْبِتِینَ فَإِنَّهُ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ.
گواهی می‌دهم که در خیرخواهی کوشیدی و نهایت تلاش را انجام دادی، خدا تو را در زمره شهیدان برانگیزد و روحت را در کنار ارواح نیکبختان قرار دهد و از بهشتش وسیع‌ترین منزل را به تو عطا کند و برترین غرفه‌ها را ارزانی نماید و نامت را در بالاترین درجات بالا برد و با پیامبران و درست‌کرداران و راستگویان و شهدا و شایستگان محشور نماید، آنان که خوب رفیقانی هستند، گواهی می‌دهم که تو سستی نورزیدی و باز نایستادی و بر آگاهی از کارت از دنیا رفتی، در حال پیروی از شایستگان و پیروی از پیامبران، پس خدا بین ما و رسول خود و اولیایش در جایگاه‌های فروتنان گرد آورد که او مهربان‌ترین مهربانان است.
منبع: سایت راسخون
