نقد و بررسي برنامه تلويزيوني فيتيله
نقد و بررسي برنامه تلويزيوني فيتيله
نقد و بررسي برنامه تلويزيوني فيتيله
نویسنده : محمدرضا محقق
در اين سال‌ها، رويكرد سازمان صدا و سيما، برنامه‌سازي براي كودك و نوجوان، تغيير كرده است. شايد بتوان يكي از نمونه‌هاي برجسته اين تغيير را ساخت و برنامه فيتيله دانست.
برنامه فيتيله، داراي دو عنصر و مؤلفه ساختاري است، يكي شادي و ديگري آموزش.
بخش‌هاي گوناگون كه در برنامه فيتيله طراحي شده، داراي شكل و رويكرد نمايشي و موزيكال است. سازندگان اين برنامه به انتقال مهارت‌هاي زندگي به مخاطبان توجه دارند؛ مهارت‌هايي كه در قالب‌هاي مختلف و با طراحي‌اي شاد، نكته‌هاي متنوعي را به مخاطبان منتقل مي‌كنند.
ترديدي نيست كه انگيزه برنامه فيتيله، به موازات اين دو عنصر و مؤلفه ساختاري پيش مي‌رود، يعني آموزش و تربيت ذهني و رفتاري كودكان، در بستر برنامه‌هاي شاد و موزيكار نمايشي.
توجه جدي به بحث تربيت و آموزش و فراگيري مهارت‌هاي زندگي، بايد متناسب و بدون افراط و تفريط و با شيوه‌هاي جذاب انتقال مفاهيم درهم‌آميز تا هر يك از اين دو مؤلفه، سبب ناكارآمدي مؤلف ديگر نشود.
براي نمونه، در برنامه فيتيله، حركات نمايشي و بخش‌هاي موزيكال اجرايي، نبايد به اندازه‌اي باشد كه برنامه نتواند روي نكته‌هاي آموزشي و نرم‌افزارهاي فكري و رفتاري تمركز نكند. افراط در اين بخش و توجه جدي و غنابخشي اصلي به حركات نمايشي و موزيكال، توجه برنامه‌سازان را منحرف ساخته و در نهايت، برنامه تبديل به شويي تلويزيوني، در قالب‌هاي جذاب بيروني شده كه از مفاهيم جدي دروني، تهي و توان انتقال مهارت‌هاي اصلي زندگي را ندارد.
گاهي بخش‌هايي از برنامه فيتيله، از اتمسفر فكري رسانه ملي در جمهوري اسلامي خارج مي‌شود. شكل و شمايل برنامه فيتيله و نوع استفاده از شخصتي‌هاي هنرمند، به ويژه در حضور كودكان، فضا و زمينه مناسبي را براي طرح موضوع‌هاي آموزشي فراهم مي‌كند.
اين ايده مناسب، كارآمد و جذاب است، ولي به شرطي كه در طول اجراي برنامه، تلفيق درست و استانداردي از اين دو مؤلفه صورت گيرد و هيچ‌يك وزن نشود و آيتم‌هاي موزيكال، به شكلي انبوه و حجيم، جاي طرح موضوع‌هاي آموزشي را نگيرد و مفاهيم مربوط به مهارت‌هاي زندگي، به شكلي بي‌اثر و شعاري و سوري منتقل نشود.
برنامه فيتيله بايد ميان اين دو موقعيت، تناسب فكري و اجرايي ايجاد كند، تناسبي كه اگر به شكل استاندارد، درست و حرفه‌اي صورت گيرد، مي‌تواند به عنوان مكمل و كاتاليزوري در ايجاد و انتقال فضاي شاد به مخاطب و در بيان جذاب مفاهيم، مورد نياز طيف كودك و نوجوان باشد.
برنامه فيتيله طيف وسيعي از مخاطبان را جذب كرده و موقعيت مناسبي براي خود در ميان كودكان و نوجوانان پديد آورده است، موقعيتي كه ادامه آن در روندي استاندارد و با توجه به زمينه‌هاي فكري و ارزش‌ها و اصالت‌هاي حاكم بر جامعه ديني، شكل پذيرفته و ادامه يافته ست.
سازندگان برنامه، به استفاده از موسيقي، با ساختاري آموزشي توجه كردند. حضور موسيقي در برنامه‌اي كه به گروه كودك و نوجوان متعلق است، اجتناب‌ناپذير و سودمند است. البته در صورتي كه اين حضور، آن هم به اين شكل انبوه و متنوع، سمت و سوي آموزشي و رويكرد تربيتي‌اش را از دست ندهد و فضاي ابتذال و رويكردهاي نمايشي، دامن‌گير برنامه نشود.
اصل حضور موسيقي در برنامه تلويزيوني كودكان لازم و كتمان‌ناپذير است، ولي توجه جدي به نوع اين حضور و حفظ آن در مدار اصول برنامه‌سازي در جامعه ديني و نگه داشتن آن در اتمسفر رسانه ملي، دشوارتر از ايده اوليه است.
شخصيت‌هاي نمايشي فيتيله، قابليت تنوع بيشتري دارد. توجه بيشتر به موقعيت‌هاي بومي و فرهنگ‌هاي آييني و خُرد فرهنگ‌هاي مختلف منطقه‌هاي كشور، آن هم در طيف وسيعي از رسوم و آئين‌ها و نيز توجه به فرمان‌هاي ديني و متن‌هاي مذهبي، سبب غناي برنامه مي‌شود.
توليد و افزايش شادي و نشاط در برنامه‌اي تلويزيوني، مانند فيتيله، نبايد به سخت‌افزار موزيكال و اجراي موسيقايي برنامه محدود شود. اين شادي و نشاط مي‌تواند از متن و بطن فرامين ديني استخراج و در نرم‌افزار برنامه تزريق شود. افزون بر اين، پديد آورنده گنجينه‌اي ارزش‌مند از حكمي و حكايت‌ها و داستان‌هاي ايراني باشد و هم‌چنين متن‌هاي اهتمام به متنوع، منبعي براي استخراج موقعيت‌هاي شاد و مفرح و حكمت‌آميز و طناز قرار گيرد.
رويكرد برنامه فيتيله بايد توسط استادان تربيتي و آموزشي و روان‌شناسي در طيف كودك و نوجوان، مورد نظارت و ارزيابي و اصلاح قرار گيرد تا روند اين برنامه در عين حال كه مرهون ساختار نمايشي و موزيكال است، بازتابنده مفاهيم معرفتي و مهارت‌هاي زندگي براي كودكان و نوجوانان نيز باشد.
جايگاه برنامه فيتيله نبايد در ميان خانواده‌هاي مذهبي و دين‌دار، آسيب ببيند. چراكه حجم انبوه موسيقي و تزريق كاتاليزورهاي موزون و موزيكال در طيف مذهبي جامعه، نوعي دافعه و رفتارهاي منفي، در پي دارد.
اتفاقي كه با توجه جدي برنامه‌سازان به مؤلفه‌هاي پيش‌گفته و به ويژه اهتمام به فرهنگ آييني و ملي، قابل ترميم و اصلاح است.
منبع ماهنامه قاصدک شماره 52
برنامه فيتيله، داراي دو عنصر و مؤلفه ساختاري است، يكي شادي و ديگري آموزش.
بخش‌هاي گوناگون كه در برنامه فيتيله طراحي شده، داراي شكل و رويكرد نمايشي و موزيكال است. سازندگان اين برنامه به انتقال مهارت‌هاي زندگي به مخاطبان توجه دارند؛ مهارت‌هايي كه در قالب‌هاي مختلف و با طراحي‌اي شاد، نكته‌هاي متنوعي را به مخاطبان منتقل مي‌كنند.
ترديدي نيست كه انگيزه برنامه فيتيله، به موازات اين دو عنصر و مؤلفه ساختاري پيش مي‌رود، يعني آموزش و تربيت ذهني و رفتاري كودكان، در بستر برنامه‌هاي شاد و موزيكار نمايشي.
توجه جدي به بحث تربيت و آموزش و فراگيري مهارت‌هاي زندگي، بايد متناسب و بدون افراط و تفريط و با شيوه‌هاي جذاب انتقال مفاهيم درهم‌آميز تا هر يك از اين دو مؤلفه، سبب ناكارآمدي مؤلف ديگر نشود.
براي نمونه، در برنامه فيتيله، حركات نمايشي و بخش‌هاي موزيكال اجرايي، نبايد به اندازه‌اي باشد كه برنامه نتواند روي نكته‌هاي آموزشي و نرم‌افزارهاي فكري و رفتاري تمركز نكند. افراط در اين بخش و توجه جدي و غنابخشي اصلي به حركات نمايشي و موزيكال، توجه برنامه‌سازان را منحرف ساخته و در نهايت، برنامه تبديل به شويي تلويزيوني، در قالب‌هاي جذاب بيروني شده كه از مفاهيم جدي دروني، تهي و توان انتقال مهارت‌هاي اصلي زندگي را ندارد.
گاهي بخش‌هايي از برنامه فيتيله، از اتمسفر فكري رسانه ملي در جمهوري اسلامي خارج مي‌شود. شكل و شمايل برنامه فيتيله و نوع استفاده از شخصتي‌هاي هنرمند، به ويژه در حضور كودكان، فضا و زمينه مناسبي را براي طرح موضوع‌هاي آموزشي فراهم مي‌كند.
اين ايده مناسب، كارآمد و جذاب است، ولي به شرطي كه در طول اجراي برنامه، تلفيق درست و استانداردي از اين دو مؤلفه صورت گيرد و هيچ‌يك وزن نشود و آيتم‌هاي موزيكال، به شكلي انبوه و حجيم، جاي طرح موضوع‌هاي آموزشي را نگيرد و مفاهيم مربوط به مهارت‌هاي زندگي، به شكلي بي‌اثر و شعاري و سوري منتقل نشود.
برنامه فيتيله بايد ميان اين دو موقعيت، تناسب فكري و اجرايي ايجاد كند، تناسبي كه اگر به شكل استاندارد، درست و حرفه‌اي صورت گيرد، مي‌تواند به عنوان مكمل و كاتاليزوري در ايجاد و انتقال فضاي شاد به مخاطب و در بيان جذاب مفاهيم، مورد نياز طيف كودك و نوجوان باشد.
برنامه فيتيله طيف وسيعي از مخاطبان را جذب كرده و موقعيت مناسبي براي خود در ميان كودكان و نوجوانان پديد آورده است، موقعيتي كه ادامه آن در روندي استاندارد و با توجه به زمينه‌هاي فكري و ارزش‌ها و اصالت‌هاي حاكم بر جامعه ديني، شكل پذيرفته و ادامه يافته ست.
سازندگان برنامه، به استفاده از موسيقي، با ساختاري آموزشي توجه كردند. حضور موسيقي در برنامه‌اي كه به گروه كودك و نوجوان متعلق است، اجتناب‌ناپذير و سودمند است. البته در صورتي كه اين حضور، آن هم به اين شكل انبوه و متنوع، سمت و سوي آموزشي و رويكرد تربيتي‌اش را از دست ندهد و فضاي ابتذال و رويكردهاي نمايشي، دامن‌گير برنامه نشود.
اصل حضور موسيقي در برنامه تلويزيوني كودكان لازم و كتمان‌ناپذير است، ولي توجه جدي به نوع اين حضور و حفظ آن در مدار اصول برنامه‌سازي در جامعه ديني و نگه داشتن آن در اتمسفر رسانه ملي، دشوارتر از ايده اوليه است.
شخصيت‌هاي نمايشي فيتيله، قابليت تنوع بيشتري دارد. توجه بيشتر به موقعيت‌هاي بومي و فرهنگ‌هاي آييني و خُرد فرهنگ‌هاي مختلف منطقه‌هاي كشور، آن هم در طيف وسيعي از رسوم و آئين‌ها و نيز توجه به فرمان‌هاي ديني و متن‌هاي مذهبي، سبب غناي برنامه مي‌شود.
توليد و افزايش شادي و نشاط در برنامه‌اي تلويزيوني، مانند فيتيله، نبايد به سخت‌افزار موزيكال و اجراي موسيقايي برنامه محدود شود. اين شادي و نشاط مي‌تواند از متن و بطن فرامين ديني استخراج و در نرم‌افزار برنامه تزريق شود. افزون بر اين، پديد آورنده گنجينه‌اي ارزش‌مند از حكمي و حكايت‌ها و داستان‌هاي ايراني باشد و هم‌چنين متن‌هاي اهتمام به متنوع، منبعي براي استخراج موقعيت‌هاي شاد و مفرح و حكمت‌آميز و طناز قرار گيرد.
رويكرد برنامه فيتيله بايد توسط استادان تربيتي و آموزشي و روان‌شناسي در طيف كودك و نوجوان، مورد نظارت و ارزيابي و اصلاح قرار گيرد تا روند اين برنامه در عين حال كه مرهون ساختار نمايشي و موزيكال است، بازتابنده مفاهيم معرفتي و مهارت‌هاي زندگي براي كودكان و نوجوانان نيز باشد.
جايگاه برنامه فيتيله نبايد در ميان خانواده‌هاي مذهبي و دين‌دار، آسيب ببيند. چراكه حجم انبوه موسيقي و تزريق كاتاليزورهاي موزون و موزيكال در طيف مذهبي جامعه، نوعي دافعه و رفتارهاي منفي، در پي دارد.
اتفاقي كه با توجه جدي برنامه‌سازان به مؤلفه‌هاي پيش‌گفته و به ويژه اهتمام به فرهنگ آييني و ملي، قابل ترميم و اصلاح است.
منبع ماهنامه قاصدک شماره 52
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}