بهداشت رواني در محيط کاري

بهداشت رواني را امروزه به معني احساس رضايت و بهبود رواني و انطباق کافي اجتماعي با موازين مورد قبول هر جامعه تعريف کرده اند. يک محيط کاري سالم مي تواند ارتباط نزديکي با بهداشت رواني کارکنان داشته باشد. وقتي مديريت، عملکرد خوبي داشته باشد و کارکنان، مورد تکريم و احترام قرار گيرند، بعيد است چنين محيط کاري دردسرساز باشد. به عبارتي عملکرد ضعيف مديريت مي تواند عامل نارضايتي شغلي قلمداد شود. اگر کارکنان تصور کنند با آنان منصفانه و محترمانه رفتار نمي شود، به مشکلات رواني دچار مي شوند.
محيط کاري مي تواند عارضه هاي منفي بر جسم و روان کارکنان داشته باشد اگر:
- فضايي به وجود آوريم که تعادلي بين کار و زندگي وجود نداشته باشد.
- تبعيض و تجاوز به حقوق کارکنان و برچسب زدن رواج داشته باشد.

تعادل ميان کار و زندگي:
 

تعارض ميان کار و زندگي، وقتي به وجود مي آيد که کارکنان دريابند نقش هاي آنان در محيط کار و خانواده، با يکديگر تداخل داشته و مزاحمت ايجاد مي کند. همه استرس ها، منفي و مضر نيستند. تحقيق هاي انجمن بهداشت رواني کانادا در سال 2001 ميلادي نشان مي دهد کارکناني که استرس ناشي از کار را مثبت تلقي مي کنند، از بهره وري بالايي برخوردارند. بسياري از کارکنان معتقدند تعارض ميان کار و زندگي، به محيط خانواده و کار، آسيب جدي مي رساند. البته اين بدان معني نيست که استرس، به تنهايي موجب تشديد بيماري هاي رواني مي شود. استرس زياد زمينه ساز افسردگي، اضطراب يا خشم شده و در کارکرد مغز اختلال ايجاد مي کند و به ضعف سيستم ايمني بدن مي انجامد.

تعارض شديد ميان کار و زندگي همراه است با:
 

- تحمل استرس زياد، افسرده خويي، درماندگي و ضعيف تر شدن وضعيت سلامت جسماني.
- کاهش رضايت شغلي و تعهد سازماني.
- افزايش مراجعه به پزشک.
- افزايش غيبت کاري.

براي از بين بردن تعارض ميان کار و زندگي به کارفرمايان توصيه مي شود:
 

- کارهاي اضافي را کم کنيد: يکي از اين روش ها، جلوگيري از مکاتبه هاي اضافي و ارجاع آن از مديريت به کارکنان، اصلاح و بهبود فرآيندهاي کاري است. در اين زمينه با کارکنان مشورت کنيد.
- کاهش ماموريت هاي اداري.
- کاهش پرداخت اضافه کاري و پرداخت هاي جايگزين براي جبران هزينه هاي زندگي (پاداش بر اساس شايستگي و عملکرد).
- به کارکنان براي انجام اضافه کاري، فرصت «نه گفتن» بدهيد، به شرطي که وقفه در کارهاي اداري به وجود نيايد.
- ساعت هاي کار شناور تدوين کنيد تا کارکنان بتوانند در طول هفته، چند روزي از اين ساعت هاي کاري استفاده کنند يا شرايط انجام کار در خانه را فراهم سازيد.
- نبايد کارکنان را براي انتخاب ميان پيشرفت شغلي و رسيدگي به خانواده تحت فشار بگذاريد، بلکه بايد راهکارها و شاخص هاي ارتقا و ترقي شغلي به نحوي طراحي شود که به زندگي خصوصي کارکنان، صدمه اي نرساند.

براي حفظ تعادل ميان کار و زندگي خانوادگي کارکنان بايد:
 

- به اضافه کاري غيرمنطقي نه بگوييد.
- سعي کنيد کار اداري را کمتر به خانه ببريد. اگر مجبوريد در خانه، کارهاي اداري انجام دهيد، بايد وقت خاصي را به آنها اختصاص دهيد. براي نمونه وقتي که فرزندان به رختخواب رفتند.
- ماموريت هاي اداري را کاهش دهيد.
- از ساعت هاي کاري شناور استفاده کنيد.
- واکنش افراد در مقابل استرس، متفاوت است. ممکن است استرس براي يک نفر عارضه هاي جسماني و رواني شديد داشته باشند در حالي که ديگري، از اين عارضه ها در امان باشد.
- عدم تبعيض و تجاوز به حقوق ديگران.
- تبعيض، نقض حقوق ديگران و برچسب زني، مانعي جدي براي داشتن سلامت جسمي، روحي و رواني خوب است. ترس از دست دادن شغل، عدم ارتقاي شغلي، عدم مشارکت کارکنان و تمسخر از سوي همکاران، مي تواند آسيب جدي به سلامت روحي و رواني فرد وارد نمايد. تبعيض، سم مهلکي براي يک محيط کاري خوب محسوب مي شود و زمينه ساز بروز بسياري از بيماري ها است.
سازمان ها از داشتن کارکنان سالم و تندرست بهره مي برند. کارکنان را تشويق کنيد به فکر سلامتي خود باشند. وجود کارکنان سالم، تندرست و با نشاط، موجب بهبود اخلاقيات و افزايش بهره وري در سازمان مي شود.
منبع: نشريه راه موفقيت شماره 19