انسان شناسی چیست؟

ما از کجا می فهمیم که چه چیزی درست و چه چیزی نادرست است، یا کدام کار خوب و کدام کار بد است، یا زشت و زیبا کدام اند؟ آیا ما از ابتدای تولد این چیزها را می دانیم، یا آنها را از پدر و مادر و اطرافیان خود می آموزیم؟
نزدیک به 150 سال است که دانشمندانی که در مورد نحوه ی رفتار انسان تحقیق می کنند، این پرسشها را مطرح کرده اند. در سال 1859، چارلز داروین دانشمند بریتانیایی کتاب معروف خود با عنوان منشأ انواع را منتشر کرد؛ ایده ی «انتخاب طبیعی» در این کتاب مطرح شده بود. داروین در مورد انسان، مانند همه ی موجودات زنده ی دیگر، نوشت که نمونه های سالمتر و موفقتر باقی می مانند و زاد و ولد می کنند و نمونه های ضعیفتر از بین می روند. اگر تعداد نمونه ای قوی از نمونه های ضعیف بیشتر باشد، آن گاه تعداد آن نمونه افزایش می یابد. در غیر این صورت نمونه ی مورد نظر ناپدید یا به اصطلاح منقرض می شود. به عبارت دیگر توانایی بقا از والدین به فرزندان انتقال می یابد.
کمی قبل از آن دانشمندان با این پرسش رو به رو بودند که آیا خصوصیات دیگری هم به این ترتیب انتقال می یابد یا نه. آیا ممکن است .خانواده هایی وجود داشته باشند که در آنها رفتار جنایتکارانه، مانند توانایی بقا، از والدین به فرزندان انتقال پیدا کند؟ بعضی از دانشمندان از این هم جلوتر رفتند. آیا مهربانی، ادب، یا بدخلقی هم تابع همین اصل انتقال است؟
این پرسشها را نمی توان به آسانی پاسخ گفت. غالباً کودکان عادتهای خوب یا بد والدین خود را به ارث می برند. اما آیا آنها با همین عادتها به دنیا می آیند، یا از طریق تقلید این عادتها را کسب می کنند؟ ما تا چه میزان رفتار اطرافیان خود، یا بازیگران سینما و تلویزیون را تقلید می کنیم؟ امروز هنوز دانشمندان علوم رفتاری در مورد این پرسشها بحث می کنند.
در دهه ی 1920 این بحثها در علوم رفتاری بسیار مطرح بوده اند. در امریکای شمالی و اروپا، از بیش از پنجاه سال قبل، مفهوم آموزش رایگان برای عموم مردم مطرح شده بود. انتظار می رفت که با رایگان شدن آموزش عمومی، جامعه، بهتر و خشونت در آن کمتر شود، اما چنین اتفاقی نیفتاد. بعضی از مردم این پرسش را مطرح می کردند که آیا روش آموزش کودکان نادرست بوده است، و اگر چنین بوده، آیا علت این بوده که کسی در مورد نحوه ی یادگیری کودکان چیزی نمی دانسته است؟

طبیعت یا تربیت؟

در طول دهه ی 1920، نگرانی در مورد اعمال ونگرشهای نسل جوان یاغی به اوج رسید. نگرانی جامعه از این بابت تازگی نداشت، اما به شدت افزایش یافته بود و علت آن تأثیر سینما و رادیو ( دو رسانه ی نسبتاً جدید) بر نسل جوان بود. یکی از پرسشهایی که مطرح می شد، این بود که آیا والدین امریکایی فرزندانشان را طوری تربیت می کنند که بی پروا و یاغی می شوند، یا بعضی از بچه ها همین طوری به دنیا می آیند. امروز بسیاری از مردم همین نگرانیها را از بابت تلویزیون، ویدئو، موسیقی راک و اینترنت دارند. اما هنوز کسی نتوانسته است ثابت کند که رسانه ها بر نحوه ی رفتار مردم تأثیر دارند.
«طبیعت یا تربیت» بیان دیگری برای توصیف این پرسش است. بعضی از مردم عقیده دارند که «طبیعت» ( توارث) مهمترین عامل تعیین کننده ی شخصیت و طرز رفتار هر شخص است. این دسته از مردم معتقدند که فرزندان این خصوصیات را از پدر ومادر و پدر بزرگ و مادر بزرگ خود به ارث می برند، درست همان طور که خصوصیات جسمانی خود را به ارث برده اند. کسانی که به «تربیت» (محیط) اعتقاد دارند می گویند که تأثیر خانواده و جهان خارج مهمترین عامل تعیین کننده ی طرز رفتار هر شخص است.

انسان شناسی

«انسان شناسی سنتی این آگاهی شگفت را دارد که هر چه را ثبت می کند، ارزشمند است- شکل یک فلوت، طرحهای نخ بازی سرانگلشتی، پی رنگ یک اسطوره، نامهای خورشید و ماه و ستارگان، ایما و اشاره ای به نشانه ی موافقت یا سلام، دستور تهیه ی پنیر خرما یا روش شمردن فوفل. همه ی اینها منحصر به فردند و همه ی اینها از بین می روند.»
مارگارت مید، نقل از نامه هایی از میدان تحقیق
پرسش «طبیعت یا تربیت؟» بسیار مورد توجه انسان شناسان است. انسان شناسی علم مطالعه ی گونه ی انسان است و انسان شناسان با این مسئله سروکار دارند که انواع مختلف مردم، هم از لحاظ جسمانی وهم از لحاظ فرهنگی، چگونه تکامل یافته اند. مثلاً چرا پیگمه های آفریقای مرکزی این قدر کوتوله اند یا چرا بومیان استرالیا این قدر بلند قد هستند؟ محیط زندگی آنها چه تأثیری بر تکاملشان داشته است؟ انسان شناسان به یافتن رابطه ی گروههای مردم - جوامع- با محیط آنها علاقه مندند. آنها در مورد این مسئله تحقیق می کنند که جوامع سازمان یافته چگونه از طریق خانواده و خویشاوندیها، دین ، زبان و هنر ، جهان پیرامون خود را درک می کنند. آنها می کوشند طرز کار خانواده و جامعه را درک کنند.
منبع :پولارد، مایکل، (1385)، مارگارت مید، محمد رضا افضلی، تهران: موسسه فرهنگی فاطمی چاپ اول ، 1385.
منبع :پولارد، مایکل، (1385)، مارگارت مید، محمد رضا افضلی، تهران: موسسه فرهنگی فاطمی چاپ اول ، 1385.