بر سر آنم که که گر ز دست بر آید

1.تصمیم دارم چنانچه مقدور باشد، دست به کاری بزنم که غم و غصّه ام به پایان برسد.

2.خلوتگاه دل عاشق، جای اندیشه ی این جهان و هر آنچه در آن است، نیست.دل زمانی پاک و روشن می شود و ذکر حق در آن راه می یابد و جایگاه فرشته می شود که دیو اندیشه های مادی و این جهانی و پلیدی ها از دل بیرون رفته باشد.

3.همنشینی و مصاحبت با فرمانروایان و صاحبان قدرت چون تاریکی شب یلدا ظلمانی است.از خورشید حقیقت روشنی بطلب؛ زیرا امید است که طلوع کند.

4.ای انسان!تا کی می خواهی بر درگاه سلاطین و دنیاداران ناجوانمرد بنشینی، به این امید که ارباب از بارگاه خود بیرون بیاید و در حق تو لطف و بخششی بنماید؟ از آنها بیهوده انتظار داری که به یاری تو بیایند.
 

5.درویشی و گدایی را ترک مکن، چه بسا صاحبدلی که او را باید جُست، در گذرگاهی با تو روبرو شود و از آنچه که او به تو می دهد -که آن ارشاد و هدایت است -به گنجینه ی عشق و معرفت برسی.

6.سرانجام انسان درستکار و انسان بدکار، کالای خود را در پیشگاه خداوند عرضه می کنند تا ببینیم در بارگاه الهی، عمل کدام یک مورد قبول و عنایت حق قرار می گیرد و چه کسی سر بلند بیرون می آید؟ شاید انسان درستکار به سبب ایمان ریاکارانه اش از درگاه حق رانده شود توبه ی انسان تبهکار و فاسق نزد خدا پذیرفته شود و بخشوده گردد.

7.ای بلبل عاشق!از خدا عمر طولانی طلب کن و آرزو کن که فرصتی در پیش باشد تا صبر کنی؛ زیرا سرانجام باغ و بوستان سرسبز و گل شکوفا می شود و تو هم ساخه ی گل را در آغوش گرفته و آواز عاشقانه سر می دهی.

8.اگر حافظ در سراچه ی این دنیای کوچک غفلت کند و بی خبر بماند، شگفت آور نیست؛ چراکه سرشت دنیا غفلت آمیز است، همچنانکه میخانه نیز هوشیاری را می برد و مستی و بی خبری را به ارمغان می آورد.

 

تفسیری دیگر

به لذت ها و شادی های دوروزه دنیا دل نبندید که این جهان و همه خوشی های آن فانی است. اگر قصد رسیدن به آرزوهای خود را دارید باید با اراده و عزم راسخ بلند شده و تمام تلاش خود را به کار گیرید.
توکل به خداوند و مدد جویی از او باعث آرامش دل می شود. از خداوند غافل نشوید تا همیشه در راه درست قدم بردارید و موفق باشید. غرور و خودخواهی را قربانی کنید و نذر خود را ادا نمایید.
 

منبع مقاله :

باقریان موحد، رضا؛ (1390)، شرح عرفانی دیوان حافظ بر اساس نسخه دکتر قاسم غنی و محمد قزوینی، قم: کومه، چاپ اول