آشنایی با نام های خداوند: الرّحیم

عدد ابجدی: 258 الرحیم به معنی رحمت کننده است بر مؤمنان به رحمت خاصّه یعنی آمرزش و نیکویی عاقبت و کافران از این رحمت بهره ندارند، دوستان را به لطف بنوازد و دشمنان را به قهر بگذارد و مَلَک عِلوی موکِّل بر این اسم «رویائیل» و مَلَک سِفلی «صحیوش» است و برای برآمدن تمام حوائج دنیا و آخرت، مداومت بر اسم نافع است و هر کس این اسم را بسیار گوید نمی خواهد از خدا چیزی را مگر آن که به او عطا فرماید و اگر کسی روزی صدمرتبه این اسم را بخواند با خلق خدا مشفق و مهربان گردد و خلق با او مهربان گردند و اگر کسی در مهمی فرومانده باشد چون بر این اسم مداومت نماید، گشایش در کارش پیدا شود و همراه داشتن این نقش که متعلّق به این اسم است نیز ثمرات عظیم دارد:
 

57	70	67	64
68	63	58	69
62	65	72	59
71	60	61	66

  شکل شماره(1)
 

اگر کسی خواهد که شخصی را دوست خود گرداند با مشک و زعفران بنویسد:

یا رَحیمَ کُلِّ صَریخٍ وَ مَکروُبٍ وَ غِیاثَه وَ مَعاذَهُ» و به نام خود و مادر خود و مطلوب و مادر مطلوب به آب اندازد سپس هزار مرتبه این ذکر را بخواند منظور وی حاصل گردد و همراه داشتن مکسَّر این اسم به صورت زیر نیز خواص بسیار دارد:
 

ر	ح	ی	م
م	ر	ی	ح
ح	م	ی	ر

  شکل شماره(2)

اگر کسی در روز یکشنبه دوازده «ب» بنویسد و در هنگام نوشتن مکرر بگوید «یا رَحمنُ یا رحیمُ» و این نوشته بر کاسه ی چینی نویسد و به مریض دهد، شفا یابد و برای حصول محبّت نیز نافع است و اگر کسی این نوشته را در منزل شخص موذی دفن نماید، دست از اذیّت بردارد. همچنین اخبار زیادی در فضیلت «بِسم اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» وارد شده است که از جمیع آنها مستفاد می شود که اسم اعظم الهی است و در بعضی از آنها است که هر کس یک مرتبه آن را بگوید، ذرّه ای از گناهان او باقی نمی ماند و اوّلین چیزی که قلم بر لوح نوشت این کلمه بود و اگر کسی در روز جمعه بعد از نماز عصر این کلمه را مکرّر بگوید تا مغرب و به سجده رود هر حاجت را که از خدا بخواهد روا شود و نوشتن این مربّع در شَرَف آفتاب و همراه داشتن آن برای گشایش کارها و حفظ شدن از بلاها و آفتها و مکر شیطان مجرّب است:
 

بسم	الله	الرحمن	الرحیم
الرحمن	الرحیم	بسم	الله
الرحیم	الرحمن	الله	بسم
الله	بسم	الرحیم	الرحمن

  شکل شماره(3)
 

همچنین هر کس این مربّع را با خود نگاه دارد و روزی هفتصد و هشتاد و شش بار این اسم را بخواند و بعد از آن صد و سی و دو مرتبه صلوات بفرستد تمام مشکلات بر وی آسان گردد، و روزیِ وی وسیع گردد و مستجاب الدعوه شود و صفای باطن برایش حاصل گردد و باید که دارنده ی این مربّع همیشه با طهارت باشد و بوی خوش به کار برد و صورت لوح این است:
 

34	45	44	41
45	40	45	46
49	42	49	46
48	35	38	44

  شکل شماره(4)
 

و اگر کسی لوح زیر را که متعلق به این اسم است همراه خود نگاه دارد از مکر غمّازان و حسودان محفوظ ماند به شرطی که این کلمه را روزی هشتاد و هفت مرتبه بگوید:
 

بسم	الله	الرحمن	الرحیم
الرحمن	الرحیم	الله	بسم
الله	بسم	الرحیم	الرحمن
الرحمن	الرحیم	بسم	الله

  شکل شماره(5)
 

نیز اگر کسی لوح زیر را با خود دارد از سحر و چشم زخم و وسوسه ی شیطان و از فقر و پریشانی محفوظ ماند و صورت لوح این است که آن را لوح «الرَّحمَنِ الرَّحیمِ» می نامند:
 

رح	من	ر	حیم
حیم	ر	من	رح
من	رح	حیم	ر
ر	حیم	رح	من

  شکل شماره(6)
 

نیز اگر کسی دو رکعت نماز به نیّت نماز حاجت بخواند و در هر رکعت نوزده مرتبه بگوید «بِسم اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ» سپس حمد و سوره را بخواند و چون از نماز فارغ شود هفتصد و هشتاد و شش مرتبه کلمه ی «بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیمِ» را بگوید هر حاجت که بخواهد روا شود و بعضی گفته اند در هنگام خواندن آن کلمه نظر در مربّع زیر نماید:

1	766	11	8
12	7	2	765
6	9	768	3
767	4	5	10

  شکل شماره(7)
 

نیز برای وسعت رزق و گشایش کارها بعداز نماز صبح تا چهل روز هزار مرتبه بخواند «اللهمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ النّبیِّ الاُمِیِّ عَبدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ آلِهِ وَ عَلَی المُؤمِنینَ وَ المُؤمِناتِ بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ یا رازِقُ یا کَریمُ یا عَطُوفُ».

اگر کسی این کلمات را بر قدحی نویسد و به مریضی از آب آن نوشاند شفا یابد و کلمات این است:

«بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیمِ رَبّنَا اکشِف عَنَّا العَذابَ اِنّا مُؤمِنُونَ لا تَخَف اِنَّکَ اَنتَ الاَعلَی بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ رَبَّنَا اکشِف عَنَّا العَذابَ اِنّا مُؤمِنُونَ لا تَخَف نَجَوتَ مِنَ القَومِ الظّالمینَ بِسم الله الرَّحمَنِ الرَّحیمِ رَبَّنَا اکشِف عَنَّا العَذابَ اِنّا مُؤمِنُونَ اَلانَ خَفَّفَ اللهُ عَنکُم وَ عَلِمَ اَنَّ فیکُم ضَعفاً».
 

پژوهه در مفهوم الرّحمن، الرّحیم از مترجم

«الرّحمن» از اسمای خداوند به معنی «بخشایشگر» می باشد که وزن صرفی آن- صیغه ی مبالغه- دلالت بر کثرت و دوام آن دارد. این اسم با برشمردن تکرار آن در بسمله، 169 بار در قرآن کریم آمده است نکته ی قابل توجّه در اسم «الرّحمن» تقدّم آن بر اسم «الرّحیم» و در نتیجه فرق معنایی آنهاست که در توجیه این مقام سه وجه ذکر گردیده است:

1) اسم "رحمن" همچون اسم «الله» مختص به خداوند و در تمام موارد در قرآن کریم مشترک با اسم الله و به جای آن نیز آمده است. 2) "الرحمن" بیانگر رحمت عمومی و رحیم گویای رحمت خصوصی است پس "رحمن" اصل و رحیم زیاده در رحمت می باشد.

3) نظم بسمله بر تقدیم الرحمن نیکوتر است.

اسم «الرّحیم» نیز از اسمای خداوند و به معنی «مهربان» می باشد که وزن صرفی آن- صفت مشبهه- دلالت بر دوام آن دارد. این اسم با احتساب بسمله 226 بار در قرآن کریم آمده است. چنان که در مورد اسم "رحمن" بیان شد، این اسم نیز مشتق از «رحمت» و به معنی رحمت خاص الهی است. این رحمت گاه در اجابت دعا و گاه در الطاف مخصوصه ی حق به عباد جلوه گر می شود و در مراتب سلوک، سالکِ سائر را همچو برق خاطف در مراتب، سیر داده و وی را از انانیت نفس و مراتب طبیعی ربوده و به مرتبه ی فنا رهنمون می سازد. پس تمام مراحل حاصله برای مؤمنان و سالکان طریق از ظهور این اسم می باشد. بدین رحمت خاص در آیه ی 105 سوره بقره «واللهِ یَختَصُّ بِرَحمَتِهِ مَن یشَاءُ» اشاره شده است.

"امام صادق" علیه السلام در تبیین این دو اسم شریف می فرماید: «خداوند، "اله"همه چیز است و به جمیع خلق خویش، "رحمن" و به مؤمنین به طور خاص "رحیم" است».

البته باید گفت دو اسم شریف "رحمن و رحیم" به معنی رقّت قلب مصطلح در میان ما نیست؛ بلکه بدان معناست که خداوند تعالی صاحب رحمت و نعمت نامتناهی و فیّاض مطلق است و رحمت و احسان او شامل هر مضطری با حفظ حکمت و مصلحت می گردد.
 

منبع: شریف کاشانی، ملاحبیب الله؛ (1383)، خواص و مفاهیم اسماء الله الحُسنی(نامهای زیبای خداوند)، ترجمه ی محمدرسول دریایی، تهران: نشر صائب، چاپ ششم