آمبولي ريه به زبان ساده

واژه آمبولي به معني انسداد شريان به وسيله يک جسم متحرک است. اين جسم متحرک به طور معمول يک لخته خون است اما گاهي اوقات يک توده چربي، يک حباب هوا، تکه‌اي از يک تومور يا دسته‌اي از باکتري‌هاست. اين جسم متحرک به يک رگ خوني واقع در ريه‌ها وارد شده، در آنجا گير افتاده و مانع از تداوم جريان خون مي‌شود. بيشتر آمبولي‌ها از لخته‌هاي خون تشکيل شده و در سياهرگ‌هاي اندام‌هاي تحتاني و لگن منشأ مي‌گيرند. سياهرگ‌ها، اين لخته را به سمت بخش راست قلب منتقل کرده و از آنجا به ريه مي‌فرستند. آمبولي‌ها مي‌توانند از ديواره‌هاي قلب نيز منشأ بگيرند. اگر لخته‌اي در سمت چپ قلب درست شود به جاي ريه، به مغز يا ساير بخش‌هاي بدن برود يا زماني که لخته جريان خون، بافت را قطع مي‌کند، بافت دچار مرگ (انفارکتوس) مي‌شود.
آمبولي مي‌تواند در همه شريان‌هاي کوچک روي دهد اما ريه‌ها به طور چشمگيري مستعد اين آسيب هستند. زيرا همه خون موجود در بدن، در هر بار گردش خون در ريه‌ها عبور مي‌کند.
علايم و نشانه‌هاي آمبولي عبارت‌اند از تنگي نفس ناگهاني، اضطراب، سرفه توليد کننده خلط خوني يا حاوي رگه‌هاي خون، تعريق شديد و افزايش ضربان قلب. دقت کنيد که علايم و نشانه‌هاي ناشي از انسداد به اندازه جسم متحرک و سلامت دستگاه قلبي‌ريوي بستگي دارد.
گاهي اوقات تشخيص آمبولي ريه دشوار است به ويژه اگر فرد مبتلا يک بيماري قلبي يا عروقي زمينه‌اي نيز داشته باشد. پزشک براي يافتن لخته، يک کليشه راديولوژي از قفسه سينه، اسکن تصويرنگاري کامپيوتري و آنژيوگرافي ريه درخواست مي‌کند. اسکن ريه که به آن اسکن تهويه، انتشار مي‌گويند با کمک مقادير کمي از مواد ردياب راديواکتيو جريان هوا و جريان خون ريه‌‌ها را بررسي مي‌کند. راديوايزوتوپ‌ها به موادي که حاوي يک بخش راديواکتيوي هستند منتقل مي‌شوند، سپس يک دستگاه خاص تصاويري را از حرکات هوا در ريه‌ها و حرکت خون در عروق ريه نمايان مي‌سازد. اين اسکن در تشخيص آمبولي ريه سودمند است با وجود اين يافته‌هاي حاصل از حدود نيمي از اين اسکن‌‌هاي ريه بي‌نتيجه است. آنژيوگرافي ريه دقيق‌ترين روش تشخيص آمبولي ريه است. طي آنژيوگرافي ريه، يک ماده رنگي به داخل سياهرگ بازو يا اندام‌ تحتاني تزريق مي‌شود. هنگامي که اين ماده در شريان‌هاي ريه گردش مي‌يابد، سرخرگ‌ها، روي عکس تهيه شده با اشعه ايکس قابل رويت مي‌شوند و اگر لخته‌اي وجود داشته باشد ديده مي‌شود. پزشک ممکن است آزمايش‌هاي ديگري را نيز درخواست دهد.

آمبولي ريه چه خطري دارد؟
 

آمبولي ريه در حدود 10 درصد از بيماران، در عرض يک ساعت منجر به مرگ مي‌شود. اگر فرد زنده بماند و تحت تشخيص و درمان صحيح قرار گيرد پيامد آن خوب خواهد بود و در صورت نداشتن بيماري جدي، در عرض تنها چند هفته به سلامت طبيعي بازمي‌گردد. عمل جراحي، بستري شدن طولاني‌مدت يا عدم تحرک، سکته مغزي، حمله قلبي، چاقي و شکستگي لگن يا استخوان ران خطر آمبولي ريه را افزايش مي‌دهد. علاوه بر اين، هر گونه افزايش تمايل خون به تشکيل لخته، شما را به ابتلاي به آن مستعدتر مي‌کند.

درمان
 

پزشک شما داروهاي ضدانعقاد را براي پيشگيري از ايجاد لخته‌هاي بيشتر يا بزرگ‌تر شدن لخته موجود تجويز مي‌کند. در ابتدا هپارين به صورت داخل سياهرگي تجويز مي‌شود که اغلب همراه با آن وارفارين خوراکي نيز داده مي‌شود. اگر آمبولي ريه ايجاد شده وسيع باشد يا چند بار تکرار شود و يا اينکه بيمار پيش از بروز‌ آمبولي به بيماري‌ قلبي‌عروقي دچار بوده و يا در مواردي که ساير درمان‌ها موثر نباشند، براي درمان از روش حل کردن لخته استفاده مي‌شود.

پيشگيري
 

پس از هر نوع جراحي، براي پيشگيري از تشکيل لخته، پزشک شما را تشويق مي‌کند که در اولين فرصت ممکن از جا برخاسته و قدم بزنيد تا خودتان و يا فرد ديگري، اندام‌هاي تحتاني شما را ورزش دهد. زماني که ناگزير از نشستن طولاني‌مدت هستيد مانند هنگام سفر با هواپيما يا خودرو، هر چند وقت يکبار قدم بزنيد يا حداقل انگشتان پا را خم و راست کرده و پاهاي خود را حرکت دهيد. اگر قادر به حرکت نيستيد اندام‌هاي تحتاني خود را بالا قرار دهيد و جوراب‌هاي واريسي بپوشيد. همه اين اقدامات به پيشگيري از راکد ماندن خون و تشکيل لخته در سياهرگ‌هاي اندام تحتاني که عامل شايع آمبولي است، کمک مي‌کند.
منبع: http://www.salamat.com
ae