آري، در آخرالزمان باران کم مي شود و يا در غير موسم فرود مي آيد و باعث نابودي کشاورزي مي گردد. درياچه ها و روخانه ها خشک مي گردد و زراعت ها به بار نمي نشيند و تجارت از رونق مي افتد. فقر و گرسنگي گسترش مي يابد تا آن جا که افراد براي سير کردن شکم خود، دختران و زنانشان را به بازار مي آورند و آنان را با کمي غذا عوض مي کنند.
الف) کمبود باران و باريدن باران هاي بي موقع
پيامبر گرامي اسلامي (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايد: « زماني بر مردم فرا رسد که خداوند آنان را از باران در فصل و موسمش محروم مي گرداند و باران نازل نمي شود و آن را در غير موسمش فرو مي فرستد ». (1)اميرمؤمنان (عليه السلام) مي فرمايد: « ... باران در فصل گرما و تابستان مي بارد » (2).
امام صادق (عليه السلام) در اين باره مي فرمايد: « پيش از ظهور حضرت قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) سالي خواهد بود که باران هاي بسياري مي بارد و ميوه ها را از بين مي برد و خرماها را بر نخل ها فاسد مي کند؛ پس در آن دوران دچار شک و شبهه نشويد ». (3)
اميرمؤمنان (عليه السلام) مي فرمايد: « ... باران ها کم مي شود تا جايي که نه زمين بذري را مي روياند و نه آسمان باراني مي بارد؛ در اين هنگام مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ظهور مي کند ». (4)
عطاء بن يسار مي گويد: « از نشانه هاي قيامت اين است که باران مي بارد، ولي زراعتي نخواهد روييد ». (5)
امام صادق (عليه السلام) مي فرمايد: « ... زماني که حضرت قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) و اصحابش قيام کنند، آب بر روي زمين ناياب است و مؤمنان با ناله و زاري از درگاه الهي، آب طلب مي کنند تا آن که خداوند بر آنان آب نازل مي کند و آنان مي نوشند ». (6)
ب) خشک شدن درياچه ها و رودها
پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايد: « شهرهاي مصر در اثر خشکي رود نيل، ويران مي شوند ». (7)ارطات مي گويد: « در آن هنگام، فرات، رودخانه ها و چشمه ها خشک مي شوند ». (8)
نيز آمده است: « آب درياچه ي طبرستان خشک مي شود و نخل هاي خرما ثمر نمي دهد و آب چشمه « زعر »- که در شام است- به زمين فرو مي رود ». (9)
هم چنين آمده است: « ... رودخانه ها خشک مي شوند و گراني و قحطي سه سال به درازا مي کشد ». (10)
ج) شيوع گراني، گرسنگي، فقرو کساد تجارت
مردي از پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) پرسيد: اي رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم)! قيامت چه وقت بر پا خواهد شد؟ فرمود: « کسي که مورد سؤال قرار گرفته ( خود پيامبر ) از سؤال کننده ( آن مرد ) در اين زمينه آگاه تر نيست، ولي قيامت داراي نشانه هايي است: يکي از آنها تقارب بازارهاست ». پرسيد: تقارب بازارها چيست؟ فرمود: « کساد بازارها و تجارت و بارش باران بدون آن که گياهان و محصولاتي برويد ». (11)اميرمؤمنان (عليه السلام) به ابن عباس فرمود: « تجارت و معاملات زياد مي شود، ولي بهره اي اندک نصيب مردم مي گردد و پس از آن قحطي سختي رخ مي دهد ». (12)
محمد بن مسلم مي گويد: از امام صادق (عليه السلام) شنيدم که فرمود: « پيش از ظهور حضرت قائم (عج) از سوي خداوند براي مؤمنان نشانه هايي است ». گفتم: خدا مرا فداي تو گرداند؛ آن نشانه ها کدام است؟ فرمود: « آنها همان گفته خداوند است که فرمود: ( وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ؛ (13) و شما ( مؤمنان ) را ( پيش از ظهور قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ) به چيزي از ترس و گرسنگي و کمي دارايي ها و جان ها و ميوه ها مي آزماييم؛ پس صابران را مژده ده ) » آن گاه فرمود: « خداوند مؤمنان را به سبب ترس از پادشاهان بني فلان در دوران پاياني حکومت شان مي آزمايد و مراد از گرسنگي، گراني قيمت هاست و منظور از کمي دارايي ها، کساد تجارت و کمبود درآمد است و مقصود از نقصان جان ها، مرگ هاي فراوان و سريع و پي در پي است و مراد از کمبود ميوه ها، کمبود عايدات و محصولات کشاورزي است. پس صابران را بشارت باد به تعجيل ظهور قائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در آن هنگام ». (14)
و به نقل از اعلام الوري، قله المعاملات به معناي کساد بازار و کمي داد و ستد است. (15)
امام صادق (عليه السلام) مي فرمايد: « ... در آن هنگام که سفياني خروج مي کند، مواد غذايي کم شده، قحطي به مردم مي آورد و باران کم مي بارد ». (16)
ابن مسعود مي گويد: هنگامي که تجارت ها از بين برود و راه ها ويران گردد، مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ظهور مي کند. (17)
شايد وضعيت بد بازار در آن زمان، معلول ويراني مراکز توليد و صنعت، کم شدن نيروي انساني، کاهش قدرت خريد، قحطي، ناامني راه ها و ... باشد.
در مسند احمد آمده است: پيش از ظهور مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) سه سال مردم دچار گرسنگي شديد مي شوند. (18)
ابوهريره مي گويد: ولي بر اعراب از شري که به آنان نزديک مي شود؛ گرسنگي شديدي رخ مي دهد و مادران از گرسنگي فرزندان خود، به گريه مي افتند. (19)
د) مبادله ي زنان در مقابل مواد غذايي
عمق فاجعه ي قحطي و گرسنگي پيش از ظهور به اندازه اي است که گروهي مجبور مي شوند دختران خود را براي خوراک اندکي معامله کنند.ابو محمد از مردي از اهل مغرب روايت مي کند: مهدي ظهور نمي کند تا آن که شخص ( از شدت فقر و تنگدستي ) دختر يا کنيز زيباي خود را به بازار مي آورد و مي گويد: کيست که اين دختر را از من بخرد و در برابر آن خوراک بدهد؟ در اين شرايط است که مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ظهور مي کند. (20)
پي‌نوشت‌ها:
1- عن رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلم): « يأتي علي الناس زمان... فعند ذلک يحرمهم الله قطر السماء في أوانه، و ينزله في غير أوانه ». جامع الاخبار، ص 150؛ مستدرک الوسائل، ج11 ص 375.
2- عن علي (عليه السلام): « و يکون المطر قيضاً ». دوحة الأنوار، ص 150؛ الشيعة و الرجعه، ج1، ص 151؛ کنزل المعمال، ج14، ص 241.
3- عن الصادق (عليه السلام): « إن قدام القائم سنه غيداقه، کثيره المطر تفسد فيها الثمار، و التمر في النخل، فلا تشکوا في ذلک ». مفيد، ارشاد، ص 361؛ طوسي، غيبه، ص 272؛ اعلام الوري، ص 428؛ خارئج، ج3، ص 1164؛ ابن طاووس، ملاحم، ص 125؛ بحارالانوار، ج52، ص 214.
4- عن علي (عليه السلام): « و يقل المطر، فلا أرض تنبت، و لا سماء تنزل، ثم يخرج المهدي ». ابن طاووس، ملاحم، ص 134.
5- عطاء بن يسار: « من أشراط الساعه مطر و لا نبات ». عبدالرزاق، مصنف، ج3، ص 155.
6- عن الصادق (عليه السلام): « ... إذا قام القائم و أصحابه فقد الماء الذي علي وجه الأرض حتي لا يوجد ماء، فيضج المؤمنون إلي الله بالدعاء، فيبعث الله لهم هذا الماء فيشربونه ». دلائل الإمامه، ص 545.
أقول: لعل المراد قبيل ظهور المهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، و أما بعد ظهوره: فالبرکات تنهال علي المؤمنين. دلائل الامامة، ص 245.
7- عن النبي (صلي الله عليه و آله و سلم): « و خراب مصر من جفاف النيل ». بشارة الاسلام، ص 28.
8- عن أرطاة: « و تيبس الفرات و العيون و الأنهار ». ابن حماد، فتن، ص 148.
9- عن أبي عبدالله (عليه السلام): « يجف ماء بحيره طبريا، و يتوقف النخيل عن الثمر، و تنضب عين زعر » الواقعه في الجانب القبلي من الشام ». بشار الاسلام، ص 191؛ الزام الناصب، ص 161.
10- و عنه (عليه السلام): « ... و يکون جفاف الأنهار... و يقع القحط و الغلاء ثلاث سنين ». بشارة الاسلام، ص 98.
11- قال رجل: متي قيام السعه يا رسول الله؟ قال: « ما المسئول عنها بأعلم من السائل، ولکن لهما أشراط: و تقارب أسواق ». قالوا يا رسول الله: ما تقارب أسواقها؟ قال: « کسادها و مطر و لا نبات:. الترغيب و التهريب، ج3، ص 442.
12- عن علي (عليه السلام): « و تجارات کثيره و ربح قليل، ثم قحط شديد ». ابن طاووس، ملاحم، ص 125.
13- بقره (2) آيه 155.
14- عن محمد بن مسلم: سمعت أبا عبدالله يقول: « إن قدام القائم علامات تکون من الله عزوجل المؤمنين » قلت: و ما هي- جعلني الله فداک- قال: « ذلک قول الله عزوجل ( وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ ) يعني المؤمنين قبل خروج القائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ( بِشَيءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ ) البقرة، الآية 155.
قال: « يبلوهم بشيء من الخوف من ملوک بني فلان في آخر سلطانهم. و الجوع بغلاء أسعارهم ». « و نقص من الأموال. قال: « کساد التحارات و قله الفضل ». و « نقص من الأنفس ». قال: « موت ذريع ». « و نقص من الثمرات ». قال: « قله ربع ما يزرع ». « و بشر الصابرين ». « عند ذلک بتعجيل خروج قالائم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ». کمال الدين، ج2، ص 650؛ نعماني، غيبه، ص 250؛ مفيد، الأرشاد، ص 361؛ اعلام الوري، ص 456؛ عياشي، تفسير، ج1، ص 68.
15- اعلام الوري، ص 456.
16- الصادق (عليه السلام) « ... و عند ذلک السفياني، و يقل الطعام، و يقحط الناس، و يقل المطر ». ابن طاووس، ملاحم، ص 133.
17- عن ابن مسعود: « ... إذا انقطعت التجارات و الطرق ». الفتاوي الحديثه، ص 30، متقي هندي، برهان، ص 142؛ عقد الدرر، ص 132.
18- عن النبي (صلي الله عليه و آله و سلم): « إن قبل خروج الدجال ثلالث سنوات، يصيب الناس فيها جوع شديد ». مسند أحمد، ج3، ص 286؛ سنن ابن ماجه، ج2، ص 1362؛ فتن، ص 33.
19- عن أبي هريرة: « ... ويل العرب من شر قد اقترب، و الجوع الفظيع، و باکيه تبکي من جوع أولادها ». کنزل العمال، ج11، ص 249.
20- عن أبي محمد عن رجل من أهل المغرب: « لا يخرج المهدي حتي يخرج الرجل بالجاريه الحسنائ الجميله، و يقول: من يشتري هذه بوزنها طعاماً؟ ثم يخرج المهدي ». ملاحم، ص59. و لا يخفي ما في السند من الضعف.
طبسي، نجم الدين؛ (1385)، دولت موعود، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم )، چاپ ششم
