اثرات گرمایش جهانی بر روی زمین

در حالی که نسبت به اثرات مختلف گرمایش جهانی بر روی زمین آگاهی داریم، اما به نظر می‌رسد در بی‌اهمیت شمردن آنها مصمم هستیم. این اثرات شامل آب شدن یخچالهای طبیعی، تغییر آب و هوا، انقراض‌ و نابودی‌های وسیع، و غیره می‌شود. چنانچه گفته‌ی دانشمندان سازمان زمین شناسی (USGS) ایالات متحده را باور کنیم، از پارک مشهور ملی یخچال طبیعی Glacier National Park در ایالات متحده تا سال 2030 هیچ یخچالی باقی نمی‌ماند!

در طول 60 سال گذشته، آلاسکا (بزرگترین ایالت کشور ایالات متحده آمریکا) بیش از دو برابر سرعت مابقی ایالات متحده‌ی آمریکا، گرم شده است.
منبع: گزارش ارزیابی آب و هوای ملی سال 2014

خطر گرم شدن کره زمین در طول سال‌ها افزایش یافته است و متاسفانه، این وضعیت با جدال کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بر سر موضوع چگونگی اجرای توقف تشعشعات همچنان ادامه دارد. گرمایش جهانی بدون شک یک مسئله جدی است؛ حتی بیشتر از سابق، به این دلیل که تأثیر آن بر یک قسمت از کره‌ی زمین، اثرات بدی را بر دیگر قسمتهای مرتبط با آن برجای می‌گذارد. به عنوان مثال ذوب شدن یخهای قطبی، موجب بالا آمدن سطح آب دریا شده، و آن نیز به نوبه‌ی خود مناطق کم ارتفاع سراسر جهان را زیر آب فرو می‌برد.
در واقع، گرمایش جهانی، افزایش درجه حرارت متوسط جو زمین است که عمدتاً از افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو ناشی می‌شود. این گازها اساساً در نتیجه‌ی فعالیت‌های انسانی (فعالیت‌هایی که مربوط به برخورد و تماس بشر با طبیعت باشد) تولید می‌شوند. نمی‌خواهیم بگوییم که منابع طبیعی این گازها وجود ندارند، اما شدت آنها به خطرناکی منابع انسانی نیست.

چه موجوداتی تحت تأثیر گرمایش جهانی قرار می‌گیرند؟

انسان‌ها، جانوران، گیاهان، اقلیم، زمین ... و هر آنچه که تصور می‌کنید، تحت تأثیر گرمایش جهانی قرار می‌گیرند. در واقع، هم‌اکنون برخی از گونه‌های گیاهان و حیوانات در آستانه انقراض قرار دارند. مطالعات نشان می‌دهد که حدود 37-15 درصد از گونه‌های گیاهی و جانوری تا سال 2050 از این سیاره محو خواهند شد. با نگاهی دقیق‌تر متوجه خواهید شد که تغییرات در الگوی آب و هوایی پیش از این آشکار شده‌ است، یخچالهای طبیعی در حال ذوب شدن می‌باشند، سطح دریا در حال افزایش است ... کوتاه آنکه، همین حالا هم به سوی بزرگراه جهنم پیش می‌رویم.
همانگونه که پیش از این گفتیم، این سیاره روز به روز در حال گرم شدن است و تنها به این خاطر که این تغییر به تدریج رخ می‌دهد، به این معنا نخواهد بود که می‌توانیم آن را نادیده بگیریم. در واقع، کل این سیاره به وسیله‌ی خطرات گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی حاصله تهدید می‌شود.

تأثیر آن بر حیوانات

تعداد زیادی از گونه‌های جانوری در نتیجه‌ی از دست دادن زیستگاه ناشی از گرم شدن کره‌ی زمین، از این سیاره محو خواهند شد. در واقع، وحشت‌آور است که دیر یا زود انقراض وسیعی آغاز خواهد شد و یک سوم گونه‌ها تا سال 2050 منقرض خواهند شد.
خرس‌های قطبی: خرس‌های قطبی به هنگام شکار به یخ شکل گرفته در دریا متکی می‌باشند. اگر یخ ذوب شود، محدوده‌ی آنها تا حد زیادی کاهش خواهد یافت، و این از دست دادن زیستگاه، به نوبه خود، به کاهش جمعیت آنها منجر خواهد شد.
پنگوئن‌ها: ذوب شدن یخ دریا نیز به کاهش رشد جلبک‌ها منتهی خواهد شد که به نوبه خود، جمعیت موجودات کوچکی مانند کریل و میگو که بخش مهمی از رژیم غذایی پنگوئن را تشکیل می‌دهند، را تحت تأثیر قرار خواهد داد. کمبود حاصل از مواد غذایی و از دست دادن زیستگاه در نهایت موجب خواهد شد پنگوئن‌ها رو به نابودی و انقراض ‌کشانده شوند.
روباه قطبی: هوای گرم، روباه قطبی را بخاطر یافتن زیستگاهی سردتر، بیش از پیش به سمت شمال رانده است، اما با سرعتی که در حال از دست دادن مناطق سردتر هستیم، این حیوان در آینده‌ای نزدیک به ناچار در نبرد میان زنده ماندن، شکست خواهد خورد.
این موارد تنها چند حیوان معدود را نشان می‌داد که با گرم شدن کره‌ی زمین مورد تهدید واقع می‌شوند. فهرست نسبتاً مفصلی وجود دارد که گوزن کانادایی، قورباغه، پروانه، حیواناتی که به خواب زمستانی می‌روند مانند خرس و سنجاب، پرندگان مهاجر، و چندین گونه از ماهی را نیز شامل می‌شود.

تأثیر آن بر گیاهان

بعلت تغییرات شدید دمایی، گیاهان مختلف مشکلاتی را در تطبیق با مناطقی که پیش از این در آن رشد کرده‌اند، متحمل ‌شده‌اند. فصل رشد برخی گونه‌های گیاهی نیز تغییر یافته است، که به نوبه خود، چرخه‌ی تولید مثل این گونه‌ها را مختل ساخته و ضربه‌ی شدیدی به جمعیت این گیاهان وارد ساخته است.
حتی تغییر در الگوهای بارش می‌تواند به اثرات خطرناکی در گونه گیاهان مختلف منجر شود. در واقع، اثرات گرم شدن کره زمین و تاثیر آن بر کشاورزی به بهترین شکل این رخداد را نشان می‌دهد. این امر تنها به بدتر شدن اوضاع خواهد انجامید. بارش‌های مکرر منجر به راه افتادن سیل شده، در حالی که باران کمتر موجب خشکسالی خواهد شد. در هر صورت، منجر به از بین رفتن مزارع کشاورزی می‌شود. حتی طوفان که به قولی با گرم شدن زمین تشدید می‌گردد، می‌تواند اثرات فاجعه‌باری بر پوشش گیاهی داشته باشد.
علاوه بر این، انقراض حیوانات نیز به طور مستقیم یا غیر مستقیم موجب به وجود آمدن اثرات منفی بر گیاهان خواهد شد. به عنوان مثال، منقرض شدن ببر منجر به افزایش در تعداد گیاهخواران شده و تغذیه بیش از حد توسط آنها، پوشش جنگلی را از بین خواهد برد. به طور مشابه، انقراض پرندگان، فرایند گرده افشانی را تحت تأثیر قرار خواهد داد و مانع از تکثیر گیاهان می‌شود. به دلیل تمام این عوامل، همچنین انتظار می‌رود گونه‌های گیاهی متعددی تا پایان این قرن منقرض شوند.

اثرات آن بر آب و هوا

افزایش دما همچنین به اثرات سوء بر آب و هوا منجر می‌شود. حتی تغییرات جزئی در دمای سراسری موجب آغاز یک دوره حداکثر درجات آب و هوایی شده و الگوی آب و هوایی را تغییر خواهد داد. در طول این دوره تعداد بلایای طبیعی افزایش یافته است. سه دهه‌ی اخیر شاهد افزایش تعداد طوفان‌های دسته‌ی 4 و 5 بوده‌ایم. مجمع بین‌المللی تغییرات آب و هوایی (IPCC) به این واقعیت اذعان دارد که وقوع باران‌های شدید در طول 50 سال گذشته افزایش یافته است.
به دلیل گرم شدن کره زمین چنانچه گرمایش اقیانوس، منجر به طوفان شدید شود، افزایش درجه حرارت بر روی زمین موجب به وجود آمدن امواج گرمایی شدیدی می‌گردد. افزایش دما تبخیر آب را سرعت بخشیده و منجر به خشکسالی در یک نقطه از جهان شده و در نقطه دیگر باران‌های شدید را به ارمغان آورده و موجب به راه افتادن سیل در این نقاط می‌گردد. در حالی که نمی‌توانیم اثرات جدی این پدیده بر روی آب و هوا را بر اساس یک سال خشکسالی و یا یک طوفان ویران‌گر استنتاج کنیم، روند اخیر بیانگر این وقایع طبیعی است.

اثرات آن بر روی یخچالهای طبیعی

یکی از اثرات شدید گرمایش جهانی بر روی زمین، ذوب شدن پوشش‌های یخی چند ساله و دائمی این سیاره است. چندین هزار یخچال طبیعی در سراسر جهان وجود دارند که منبع مهمی از آب شیرین را تشکیل می‌دهند. پروژه‌ی The Global Land Ice Measurement from Space (GLIMS) یکی از چندین پروژه‌ای است که بر این یخچالهای طبیعی نظارت دارد. مطالعات آنها نشان داده است که این یخچال‌های طبیعی با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال از بین رفتن می‌باشند. که به عنوان یکی از برجسته‌ترین عواملی به حساب می‌آید که به افزایش سطح دریا کمک می‌کنند.
» سرعتی که در آن یخچالهای طبیعی در آلاسکا ذوب می‌شوند، دو برابر بیش از دوره‌ی 5 تا 7 سال اخیر افزایش یافته است.
» تعداد یخچالهای طبیعی در پارک ملی یخچالی Glacier National Park در مونتانا که برآورد شده بود در طول 150 ساله کاهش یابند، هم اکنون برآورد شده است که تا 50 سال دیگر نابود خواهند شد. انتظار می‌رود این سالها کاهش بیشتری یافته و در نهایت تا سال 2030 به نابودی تمام یخچالهای طبیعی در این پارک بیانجامد.
ذوب شدن یخ‌ها می‌تواند موجب جاری شدن سیل‌های غافلگیر کننده‌ای در مناطق اطراف آن شود. از همه مهمتر، آب ناشی از ذوب یخ به درون اقیانوس‌ها جاری می‌شود، در نتیجه باعث افزایش سطح دریا می‌گردد که نهایتاً منجر به زیر آب رفتن مناطق کم ارتفاع و جزایر کوچک می‌شود. اعتقاد بر این است نیمی از آبی که به اقیانوس وارد می‌شود در نتیجه‌ی ذوب یخ‌های آلاسکا است.

اثرات آن بر سطوح آب دریا

باز هم یکی دیگر از اثرات شدید این پدیده در این سیاره افزایش سطوح آب دریا است که بیم پیشروی آب به سمت خشکی می‌رود. چنانچه سطح دریا افزایش یابد، برای چندین منطقه‌ی کم ارتفاع، جزایر کوچک و قسمتهای آباد شده از زمین گورستانی از آب را به بار می‌آورد. بنابراین دقیقاً چگونه این پدیده بر سطوح دریا اثر می‌گذارد؟ مبانی مطالعات جغرافیایی نشان می‌دهد که آب زمانی که گرم می‌شود، حجم آن افزایش می‌یابد. در این مورد، افزایش درجه حرارت جهانی باعث می‌شود بدنه‌های آبی گرم و منبسط شوند.
یکی دیگر از دلایل عمده‌ی بالا آمدن سطح دریا، ذوب شدن یخهای یخچالهای طبیعی و ورق‌های یخ‌های قطبی است که مجدداً با گرم شدن کره زمین سرعت ذوب آنها افزایش می‌یابد. این ذخائر یخی به مراتب گسترده‌تر از حد تصور ما هستند. در واقع، ذوب شدن ورقه‌ی یخ قطبی در غرب قطب جنوب به تنهایی ممکن است باعث شود سطح دریا به بزرگی 10 متر افزایش یابد.
» بعقیده‌ی IPCC، سطح دریا شاهد افزایش 7ر6 اینچی (018ر17 سانتی‌متری) در قرن گذشته بوده است.
» انتظار می‌رود سطوح آب دریاهای جهان با سرعتی مداوم تا سال 2100 به 22 اینچ (88ر55 سانتی‌متری) افزایش ‌یابند.
چنانچه این اتفاق بیفتد، جزایری مانند مالدیو و تووالو و مناطق کم ارتفاعی مانند بنگلادش و فلوریدا در ایالات متحده به زیر آب فرو خواهند رفت. همچنین، شهرهای مهمی مانند بمبئی، شانگهای، و فلوریدا در معرض آسیب تبدیل شدن به قبرستانی از آب مانند شهر افسانه‌ای آتلانتیس قرار خواهند گرفت. در واقع، فرو رفتن مالدیو در آب بهترین مثال ممکنه از نابودی است که به دلیل افزایش سطوح دریا اتفاق می‌افتد.

اثرات آن بر سواحل مرجانی

اثرات گرم شدن کره زمین بر سواحل یا صخره‌های مرجانی به حدی ویرانگر است که این صخره‌های دریایی اولین اکوسیستم مهم خواهند بود که از این سیاره محو می‌شوند. هنگامی که آب اقیانوس گرم می‌شود، جلبک ترکیبات اکسیژنی سمی بنام سوپروکسید superoxidesتولید می‌کند که برای مرجان‌ها مضر و زیان‌آور هستند. مرجان‌ها طی یک مکانیسم دفاعی، مستاجران جلبک خود را بیرون می‌رانند، که با این کار صخره‌ها تهی از مواد مغذی شده و رنگ آنها تبدیل به سفید می‌شود که این امر به عمل رنگ‌زدایی اشاره دارد.
گرمایش جهانی صخره‌های مرجانی را تا حد زیادی مورد تهدید قرار می‌‌دهد و چنانچه صخره‌های مرجانی از بین روند، بر روی سومین تنوع زیستی دریایی سیاره و دیگر اکوسیستم‌های مرتبط اثر خواهد گذاشت.

اثر آن بر روی انسان

هنگامی که کل این سیاره بخاطر اثرات گرم شدن کره زمین به قهقرا برود، لیکن بدیهی است که حتی انسان‌ها نیز تحت فشار قرار خواهند گرفت. در واقع، بدترین تأثیرات را ما متحمل خواهیم شد، به این دلیل که به تمام اجزا‌ء سازننده‌ی محیط زیستی که در مورد آنها صحبت کردیم، وابسته هستیم. حیوانات و گیاهان به یکدیگر مرتبط می‌باشند، بنابراین انقراض هر یک از این دو، فشار فوق العاده‌ای بر گونه‌های وابسته وارد خواهد ساخت و در نهایت منجر به انقراض آن می‌شود. ما به هر دو اینها احتیاج داریم، بنابراین بایستی از چنین وقایعی بیشتر نگران باشیم.
آب و هوای غیر عادی بر روی چندین فعالیت انسانی تأثیر شدیدی خواهد داشت. تابستانهای گرم به معنی آلرژی‌های بیشتر و حشرات بیماری‌زای بیشتری می‌باشد. بارش‌های غیر طبیعی منجر به از بین رفتن محصولات کشاورزی شده و بخش کشاورزی را تحت تأثیر قرار خواهد داد که به نوبه‌ی خود به افزایش وقوع طوفان‌ها منجر خواهد شد.
از بین رفتن صخره‌های مرجانی به از دست رفتن حیات دریایی از جمله ماهی‌ها که جزء مهمی از رژیم غذایی ما هستند، می‌انجامد. از دست رفتن یخچال‌های طبیعی، مانع تأمین آب میلیون‌ها نفر خواهد شد. افزایش سطح دریا خطوط ساحلی را تغییر خواهد داد، در نتیجه بر بخش گردشگری اثر می‌گذارد. آب شور اقیانوس‌ها به درون بسترهای رودخانه جریان خواهند یافت، بنابراین موجب می‌شوند آب رودخانه غیر قابل استفاده گردد.
مناطق ساحلی در سراسر جهان به شدت پرجمعیت هستند، بنابراین هر گونه افزایش در سطح دریا فشار زیادی بر افراد ساکن مناطق ساحلی وارد خواهد ساخت. یخسار شناسان برآورد می‌کنند که اگر ذوب شدن یخچالهای طبیعی با سرعت کنونی ادامه داشته باشد، تا سال 2020 در حدود 20 درصد از بنگلادش در زیر آب فرو خواهد رفت. کشورهایی مانند مالدیو با بیشترین میزان 4ر2 متر بالاتر از سطح دریا (MSL)، چنانچه سطوح دریا تا 3 متر افزایش یابند، به زیر آب می‌روند.

اثرات آن بر اقتصاد

بازتاب‌های اثرات فوق‌الذکر گرم شدن کره زمین همچنین بر اقتصاد کشورهای مختلف احساس خواهد شد. کشورهایی که اقتصاد آنها مبتنی بر کشاورزی است به احتمال زیاد از همه بیشتر تحت تأثیر این رخداد قرار می‌گیرند. این پدیده در شرایط آب و هوایی یک سری تغییرات ایجاد خواهد کرد که بر کشاورزی و فعالیتهای وابسته به آن خساراتی وارد خواهد شد. به علت الگوی‌های بارش غیر طبیعی، خرابی محصول، تبدیل به یک پدیده‌ی بسیار رایج می‌گردد.
اقتصاد وابسته به گردشگری که مالدیو مثال مناسبی از این نمونه است، همچنین به دلیل گرمایش جهانی متحمل فشار خواهد شد. به گونه‌ای که با افزایش سطوح آب، تمام مناطق ساحلی به زیر آب خواهند رفت و دنیا از سواحلی زیبا محروم می‌شود. نظر به اینکه دنیا تبدیل به دهکده‌ی جهانی شده است، اثر دومینویی آن(پشت سر هم یکی بعد از دیگری اثر خود را نشان می‌دهند) همچنین بر دیگر کشورها دیده خواهد شد و مهمتر آنکه این اثر بر اقتصاد واقع می‌شود.
به هرجهت همه چیز در مورد گرمایش جهانی بد نخواهد بود. آب و هوای گرمتر، فصل رشد و نمو را بلندتر خواهد کرد و از این رو، محصول افزایش خواهد یافت. در ایالات متحده، ذوب شدن کلاهک قطبی در امتداد گذرگاه شمال غربی Northwest Passage خواهد بود که مزیتی برای صنعت حمل و نقل به حساب خواهد آمد. مشکل از اینجا ناشی می‌شود که اثرات منفی آن به مراتب بیشتر از اثرات مثبت بوده و در نتیجه لازم است در مورد آینده نگران باشیم و سعی نماییم برای این مشکل راه حلی بیابیم. علل طبیعی گرم شدن کره زمین که شامل بخار آب و آتشفشان‌ها هستند از کنترل ما خارجند اما می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که علل انسانی کاهش می‌یابند. چنانچه هرچه زودتر اقدامات لازم را انجام ندهیم، زمانی در آینده‌ی نزدیک با خشم آن مواجه خواهیم شد.
مخالفان این نظریه بیان می‌کنند که بسیاری از این مشکلات اغراق آمیز می‌باشند. چشم خود را به نشان‌های آشکار این ویرانی می‌بندند و استدلال می‌آوردند که این اثرات قرار نیست به این زودی ما را تحت تأثیر قرار دهند. اما پس از آن، هنگامی که می‌دانیم افت 5 درجه‌ای در طی یک دوره می‌تواند یک عصر یخبندان به وجود آورد، نباید نگران افزایش 5 درجه‌ای و اثرات مخربی که می‌تواند بر این سیاره داشته باشد باشیم ؟