منبع:راسخون
شما نمیتوانید آن را لمس کنید، اما بر احساس شما تأثیر میگذارد. شما نمیتوانید آن را ببینید، اما ممکن است هنگامی که در آینه به خود نگاه میکنید وجود داشته باشد. شما نمیتوانید صدایش را بشنوند، اما زمانی که در مورد خودتان صحبت میکنید و یا زمانی که در مورد خود فکر میکنید وجود دارد.
این چیز مهم ، اما مرموز چیست؟ عزتنفس شما است!
عزت نفس چیست؟
عزتنفس میتواند نقش عمدهای در چگونگی احساس شما در مورد خودتان بازی کند و همچنین این که چه مقدار از چیزها لذت میبرید و یا چه مقدار نگران میشوید.این واژه به میزان ارزش و اهمیتی که فرد برای وجود خودش قائل است اشاره دارد. عزتنفس نشان میدهد شما خودتان را چگونه میبینید و در مورد کارهایی که میتوانید انجام دهید چگونه احساس میکنید.
عزتنفس رجزخوانی و فخرفروشی نیست، بلکه در مورد این است که بدانید در چه کارهایی توانایی دارید و در چه کارهایی نه. بسیاری از ما در مورد این که چقدر به دیگر افراد یا چیزها علاقه داریم فکر میکنیم اما خیلی در مورد اینکه آیا واقعاً خودمان را دوست میداریم یا خیر فکر نمیکنیم.
این بدان معنا نیست که شما فکر کنید انسان بینقصی هستید؛ چرا که هیچ کس کامل نیست. حتی اگر فکر میکنید بعضی از بچههای دیگر در همهی کارها عالی هستند میتوانید مطمئن باشید که بعضی کارها برای آنها نیز دشوار است.
مهمترین چیزی که باید در مورد عزتنفس بدانند این است که معنای آن داشتن دیدگاهی مثبت و واقع بینانه در مورد خودتان است، دیدگاهی که واقعیت داشته باشد. بنابراین اگر شما میدانید که واقعاً در پیانو مستعد هستید اما نمیتواند به خوبی نقاشی کنید، باز هم میتوان گفت شما عزتنفس خوبی دارید!
چرا عزت نفس مهم است؟
داشتن عزتنفس مثل خواستن یک جفت کفش ورزشی نیست که بتوانید برای دریافت آن تا روز تولد بعدی خود صبر کنید. همه بچهها عزتنفس دارند، و داشتن عزت نفس سالم و مثبت واقعاً مهم است. عزتنفس میتواند به شما کمک کند سر خود را بالا نگه دارید و نسبت به خودتان و آنچه که میتوانید انجام دهید احساس غرور کنید، حتی زمانی که به نظر میرسد اوضاع به خوبی پیش نمیرود.عزتنفس به شما این شجاعت را میدهد چیزهای جدید را امتحان کنید و این قدرت را که به خود اعتقاد داشته باشید. به شما اجازه میدهد که به خودتان احترام بگذارید، حتی زمانی که اشتباه میکنید. و هنگامی که شما به خودتان احترام بگذارید، بزرگسالان و دیگر بچه نیز معمولاً به شما احترام میگذارند.
داشتن اعتماد به نفس مثبت همچنین میتواند به شما کمک کند یاد بگیرید که انتخابهای سالمی در مورد ذهن و بدن خود داشته باشید. اگر فکر میکنید مهم هستید، کمتر احتمال دارد که اگر دوستانتان کاری اشتباه و یا خطرناک انجام دادند از آنها پیروی کنید. اگر شما عزتنفس مثبت داشته باشید، میدانید که به آن اندازه هوشمند هستید که برای خودتان تصمیم بگیرید. شما برای ایمنی و امنیت خود، احساسات خود، سلامت خود و تمام وجود خودتان ارزش قائل هستید. عزتنفس مثبت کمک می کند بدانید که هر بخشی از شما ارزش مراقبت و محافظت را دارد.
بچهها چگونه عزتنفس به دست میآورند
نوزادان خود را خوب یا بد فرض نمیکنند. آنها فکر نمیکنند "من بسیار عالی هستم! " نگران نمیشوند و با خود نمیگویند "اوه، نه، توی این پوشک پاهای من عجیب و غریب به نظر میرسند!" در عوض، کسانی که در اطراف یک کودک هستند به او کمک میکنند که عزتنفسش ایجاد شود. چگونه؟ با تشویق کردن کودک هنگامی که میآموزد بخزد، راه برود، و یا صحبت کند. آنها اغلب میگویند، "آفرین، بسیار عالی است." یا ممکن است فقط لبخند بزنند و احساس افتخار کنند. همچنین مراقبت خوب از کودک، به او کمک میکند که احساس کند دوست داشته میشود و باارزش است.همانطور که بچهها بزرگتر می شوند میتوانند نقش بیشتری در حال ایجاد عزتنفس خود داشته باشند. سخت کار کردن برای اتمام یک پروژه و یا تکلیف، گرفتن نمره بالاتر در آزمون ریاضی، و یا امتحان کردن یک ورزش جدید؛ بچهها میتوانند برای دستیابی به هر کدام از اینها احساس افتخار کنند. بعضی از بچهها خیلی ورزشکار نیستند، اما آنها ممکن است بتوانند به خوبی مطالعه کنند یا بتوانند به خوبی شعبده بازی کنند، یا بتوانند به دیگران کمک کنند. اینها همه موفقیتهایی هستند که به بچهها کمک میکنند احساس خوبی نسبت به خود داشته باشند.
خانوادهی بچهها و افراد دیگری که در زندگی آنها هستند - مانند مربیان، معلمان، و همکلاسیها- همچنین میتوانید عزتنفس آنان را افزایش دهند. آنها میتوانند به کودک کمک کنند که متوجه شود چگونه باید کارها را انجام بدهد و از ویژگیهای خوب خود اطلاع پیدا کند. آنها میتوانند کودک را باور داشته باشند و او را تشویق کنند که اگر در کاری برای اولین بار موفق نشد ناامید نشده و دوباره سعی کنند. اینها همه بخشی از یادگیریهایی است که به کودک اجازه میدهد دیدگاهی مثبت در مورد خود داشته باشد، از آنچه که انجام داده است احساس افتخار کند، و مطمئن شود که میتواند بیشتر موفق شود.
کمی در مورد عزتنفس پایین بدانیم
شاید شما هم بچههایی را بشناسید که عزتنفس پایینی دارند. آنها خودشان را بسیار دستکم میگیرند و یا به نظر میرسد بیش از حد از خود انتقاد میکنند. این را همچنین میتوان عزت نفس منفی نامید، و آن را در مقابل عزتنفس مثبت قرار داد. شاید شما گاهی اوقات عزت نفس پایینی داشته باشید، و احساس خوبی در مورد خود نداشته باشید و یا فکر نکنید که مهم هستید.گاهی اوقات اگر پدر و مادر خود یک کودک او را به اندازه کافی تشویق نکنند و یا خانه پر از درگیری و داد و فریاد باشد او عزتنفس پایینی خواهد داشت. در مواقع دیگر، عزتنفس یک کودک ممکن است در کلاس درس صدمه ببیند. معلم و یا سایر بچهها ممکن است به کودک این احساس را بدهند که او به قدر کافی باهوش نیست، و یا شاید بچههایی باشند که در مورد ظاهر و کارهای او چیزهای آزاردهندهای بگویند.
برای بعضی از بچهها، درسها در مدرسه میتواند خیلی سخت باشد طوری که نتوانند از عهده آن برآیند و یا نمرات خوبی بگیرند. این باعث میشود که آنها در مورد خود احساس بدی داشته باشند و عزتنفسشان صدمه ببیند. هنگامی که بعضی از بچهها کارشان را به خوبی انجام میدهند و برنده جوایزی میشوند، دیگر بچهها ممکن است احساس کنند که توانا نیستند و یا مشکلی دارند.
بعضی از بچهها عزتنفس مثبتی دارند، اما پس از آن اتفاقی در زندگیشان میافتد که باعث تغییر عزتنفسشان میشود. به عنوان مثال:
• اگر یک بچه به شهر دیگری برود و نتواند در مدرسه جدید دوستانی پیدا کند ممکن است احساس بدی به او دست بدهد و فکر می کند که دوست خوبی برای دیگران نیست.
• بچههایی که والدینشان طلاق گرفتهاند ممکن است دریابند که این عزتنفسشان را تحت تأثیر قرار داده است. وقتی که یکی از والدینشان نمیتواند به اندازه کافی به آنها توجه نشان دهد و یا برای دیدن مسابقه ورزشی آنها بیاید، ممکن است به آنها احساس بدی دست دهد و یا ممکن است احساس کنند که اگر رفتار بهتری داشتند، و یا اتاق خود را تمیز نگه داشته بودند، پدر و مادرشان از هم جدا نمیشدند.
• بچههایی که ظاهری متفاوت از دیگر بچهها دارند ممکن است در مورد خودشان احساس خوبی نداشته باشند؛ چرا که احساس میکنند "متفاوت" هستند و یا به این دلیل که کسی آنها را مسخره کرده است.
• بچههایی که به یک بیماری مبتلا میشوند، بیماریهایی چون سرطان، دیابت، یا آسم، ممکن است احساس متفاوت بودن کنند و کمتر از قبل به خود مطمئن باشند.
• بچههایی که در یادگیری با دیگران تفاوت دارند ممکن است کم کم شروع به از دست دادن عزتنفس خود بکنند و بیش از حد بر چیزهایی که در آنها توانا نیستند تمرکز کنند.
• بروز تغییراتی در بدن در دوران بلوغ - چیزی که همه آن را تجربه میکنند - میتواند بر عزتنفس بچهها تأثیر بگذارد.
بالا بردن عزت نفس
البته تجربه کردنِ فراز و نشیبهایی در احساستان عیبی ندارد، اما داشتن عزتنفس پایین خالی از ایراد نیست. داشتن این احساس که شما مهم نیستید میتواند شما را غمگین کند و شما را از امتحان کردن چیزهای جدید دور نگه دارد. این احساس میتواند مانع آن شود که شما دوست پیدا کنید و یا بر عملکرد شما در مدرسه تأثیر بگذارد.داشتن عزتنفس قوی، همچنین بخش بسیار مهمی از فرایند رشد است. همانطور که شما بزرگتر میشوید و با تصمیمگیریهای دشوار مواجه میشوید - به ویژه تحت فشار همسالان- هر چه عزتنفس بیشتری داشته باشید، بهتر است. مهم است که خودتان را دوست داشته باشید.
اگر فکر میکنید ممکن است عزتنفس پایینی داشته باشید، با یک فرد بزرگسال که مورد اعتماد شما است صحبت کنید. او ممکن است بتواند به شما ایدههای خوبی برای افزایش عزتنفستان بدهد.
هنگامی که شما شروع به امتحان کردن کارهایی میکنید که قبلاً فکر میکردید بسیار دشوار هستند و میتوانید از عهده آنها به خوبی برآیید عزتنفس شما بهبود میابد. وقتی پدر، مادر، اعضای خانواده، یا دیگر بزرگسالان صبورانه شما را تشویق کنند تا بتوانید موفق به انجام کارها شوید نیز عزتنفستان افزایش پیدا میکند.
در اینجا چند نکته را که میتواند به شما در افزایش عزتنفستان یاری دهنده باشند یادآور میشویم:
• لیستی از کارهای که در آنها توانا هستید را تهیه کنید. اینها میتوانند هر چیزی باشند از نقاشی یا آواز خواندن گرفته تا ورزش و یا تعریف کردن یک شوخی خوب است. اگر شما در تهیه لیست با مشکل رو به رو شدید از مادر یا پدرتان درخواست کنید که به شما کمک کند. سپس چیزهایی را به لیست اضافه کنید که دوست دارید در آنها توانا شوید. مادر یا پدر شما میتواند به شما کمک کند برای تقویت آن مهارتها یا تواناییها برنامهریزی کنید.
• هر روز از سه چیز خود تعریف کنید. تنها نگویید:"من بسیار عالی هستم". به شکل مشخص خصوصیات خوب خودتان را تحسین کنید. مثلاً بگویید: "من امروز دوست خوبی برای جولی بودم."
یا "من در آزمون بهتر از آنچه انتظار داشتم عمل کردم. هر شب قبل از خواب ، سه چیز را به خود یادآوری کنید که واقعاً شما را خوشحال کردهاند و یا به خاطر آنها سپاسگزار هستید.
• به یاد داشته باشید که بدن شما متعلق به شماست، بدون توجه به شکل، اندازه، و یا رنگ آن. اگر در مورد وزن یا اندازه خود نگران هستید، میتوانید با دکتر خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که شما سالم هستید چیزهای خوشایندی که در مورد بدنتان وجود دارند، به خودتان یادآوری کنید مثلاً بگویید:"پاهای من قوی است و من میتوانم به خوبی اسکیت بازی کنم."
• به یاد داشته باشید که چیزهایی در مورد شما وجود دارند که نمیتوانید تغییرشان بدهید. شما باید این چیزها بپذیرید و دوست بدارید_ چیزهایی مانند رنگ پوست و سایز کفش_ چرا که آنها بخشی از شما هستند.
• وقتی که تفکرات منفی به ذهنتان هجوم میآورند، خودتان را مجبور به توقف کنید. چیزهایی که در آنها خوب هستید را به خودتان یادآوری کنید حتی اگر چیزی به ذهنتان نمیرسد از دیگری در این مورد بپرسید! شما همچنین میتوانید یک مهارت جدید را یاد بگیرند (به عنوان مثال، کاراته، رقص، یک ساز موسیقی) تا بتوانید در مورد آن احساس خوبی داشته باشید.!
با تمرکز بر چیزهای خوبی که انجام میدهید، تواناییهایتان و تمام ویژگیهای عالیتان، یاد میگیرید که
که خود را بپذیرید و دوست بدارید و این اصلیترین عامل برای عزتنفس قوی است.
حتی اگر جا برای پیشرفت و بهبود دارید (و چه کسی ندارد؟) دانستن اینکه در چه چیزی توانا هستید و اینکه برای کسانی که دوستتان دارند باارزش و استثنایی هستید میتواند واقعاً به شما کمک کند با مشکلات رشد کنار بیایید.
بخشی از رشد کردن یادگرفتن تمرکز بر نقاط قوت خود و پذیرفتن و کار بر روی نقاط ضعف است و این به طور خلاصه، عزت نفس است.
/ج