موعود در آيين زرتشت
منبع: تنهاراه
دين زرتشت، دين غالب ايرانيان ـ تا قبل از ظهور اسلام ـ بوده است و هنوز پيرواني در ايران و هند دارد. زرتشت پيامبر اين مذهب حدود 660 سال قبل از ميلاد، متولد شده است.1
كتاب زرتشتيان اوستا نام دارد كه به معناي اساس و بنيان است. اوستاي كنوني پنج بخش دارد:2
1- يَسنا (= جشن و پرستش): قسمتي از اين بخش گاتها ناميده ميشود (به معناي سرود). اين بخش كه مشتمل برادعيه و معارف ديني است، معروفترين قسمت اوستاست و به خود زرتشت نسبت داده شده است، در حالي كه ساير قسمتهاي اوستا را به پيشوايان دين زرتشت نسبت ميدهند؛
2- ويسپِرَد (= همهي سروران): مشتمل بر نيايش؛
3- وِنديداد (= قانون ضد ديو): دربارهي حلال و حرام و نجس و پاك؛
4- يَشتها (= نيايش، سرود و تسبيح)؛
5- خرده اوستا (= اوستاي كوچك): دربارهي اعياد و مراسم مذهبي و تعيين سرودهاي آنها.
زرتشتيان، علاوه بر اوستا، تفسيري به نام زَند اوستا و كتب مقدّس ديگري به زبان پهلوي دارند. در اين دين، يك قدرت كيهاني به نام «اهورا مزدا» مشخص است و در مقابل وي، يك قدرت كيهاني متضاد به نام «اهريمن» يا روح بزرگ شرّ، خودنمايي ميكند. اين مطلب نشاندهندهي دوري مذهب زرتشت از توحيد است.3
در آيين زرتشت سه اصل عملي گفتار نيک، پندار نيک، کردار نيک وجود دارد و احترام به آتش به عنوان يکي از مظاهر خداي روشنايي و افروخته نگهداشتن آن در معابدي به نام آتشکده، مشخصترين ويژگي اين آيين است.
بر خلاف ديگر اديان، كه معمولاً منتظر يك موعود نجاتبخشاند، زرتشتيان منتظر سه موعود هستند كه هر يك از آنها به فاصلهي هزار سال از ديگري ظهور خواهد كرد. اين منجيان يكي پس از ديگري جهان را پر از عدل و داد خواهند كرد:4 1- هوشيدَر، 1000 سال پس از زرتشت؛
2- هوشيدَر ماه، 2000 سال پس از زرتشت؛
3- سوشيانس (يا سوشيانت)، 3000 سال پس از زرتشت كه با ظهور او جهان پايان مييابد. سوشيانس از ريشهي «سو su، sav» به معناي سودمند است و در اوستا به معناي رها شده يا نجاتدهنده ذكر شده است: «از اين جهت سوشيانس ناميده خواهد شد زيرا كه سراسر جهان مادي را سود خواهد داد.»5
زرتشتيان در مورد چگونگي تولد سوشيانت بر اين عقيدهاند كه:
«در آخرين هزاره از عمر جهان، از خاندان بهروز خدا پرست و پرهيزگار، آخرين آفريدهي اهورا مزدا، متولد ميشود. در سي سالگي امانت رسالت به وي واگذار شده و به واسطهي نشانهي متوقف شدن خورشيد در وسط آسمان، ظهور او به عالميان بشارت داده خواهد شد. از ظهور وي، اهريمن و ديو دروغ، نيست و نابود گردد. ياران آن موعود كه از جاودانان هستند، قيام ميكنند و همراه وي خواهند بود تا مردهگان برخيزند و جهان معنوي روي نمايد.»6
و در جايي ديگر آمده است: «سوشيانت (نجاتدهندهي بزرگ جهان) دين را به جهان رواج دهد، فقر و تنگدستي را ريشهكن سازد، ايزدان را از دست اهريمن نجات داده، مردم جهان را همفكر و همگفتار و همكردار گرداند.»7
كتاب زرتشتيان اوستا نام دارد كه به معناي اساس و بنيان است. اوستاي كنوني پنج بخش دارد:2
زرتشتيان، علاوه بر اوستا، تفسيري به نام زَند اوستا و كتب مقدّس ديگري به زبان پهلوي دارند. در اين دين، يك قدرت كيهاني به نام «اهورا مزدا» مشخص است و در مقابل وي، يك قدرت كيهاني متضاد به نام «اهريمن» يا روح بزرگ شرّ، خودنمايي ميكند. اين مطلب نشاندهندهي دوري مذهب زرتشت از توحيد است.3
در آيين زرتشت سه اصل عملي گفتار نيک، پندار نيک، کردار نيک وجود دارد و احترام به آتش به عنوان يکي از مظاهر خداي روشنايي و افروخته نگهداشتن آن در معابدي به نام آتشکده، مشخصترين ويژگي اين آيين است.
بر خلاف ديگر اديان، كه معمولاً منتظر يك موعود نجاتبخشاند، زرتشتيان منتظر سه موعود هستند كه هر يك از آنها به فاصلهي هزار سال از ديگري ظهور خواهد كرد. اين منجيان يكي پس از ديگري جهان را پر از عدل و داد خواهند كرد:4
زرتشتيان در مورد چگونگي تولد سوشيانت بر اين عقيدهاند كه:
«در آخرين هزاره از عمر جهان، از خاندان بهروز خدا پرست و پرهيزگار، آخرين آفريدهي اهورا مزدا، متولد ميشود. در سي سالگي امانت رسالت به وي واگذار شده و به واسطهي نشانهي متوقف شدن خورشيد در وسط آسمان، ظهور او به عالميان بشارت داده خواهد شد. از ظهور وي، اهريمن و ديو دروغ، نيست و نابود گردد. ياران آن موعود كه از جاودانان هستند، قيام ميكنند و همراه وي خواهند بود تا مردهگان برخيزند و جهان معنوي روي نمايد.»6
و در جايي ديگر آمده است: «سوشيانت (نجاتدهندهي بزرگ جهان) دين را به جهان رواج دهد، فقر و تنگدستي را ريشهكن سازد، ايزدان را از دست اهريمن نجات داده، مردم جهان را همفكر و همگفتار و همكردار گرداند.»7
پي نوشت ها:
1 . تاريخ اديان، ص 302 .
2 . حسين توفيقي، آشنايي با اديان بزرگ، ص 64 .
3 . اديان زندهی جهان، ص 369 .
4 . حسين توفيقی، آشنايی با اديان بزرگ، ص 66 .
5 . بخشی از بند 129 فروردين يشت، به نقل از عزيز اله حيدری، مهدی (عليه السلام) تجسم اميد و نجات، ص 62.
6 . يشتها، فصل 12، آيهی 101، به نقل از فصلنامهی انتظار، ش 15، ص 163 .
7. جاماسب نامه، ص 121، به نقل از محمّد خادمی شيرازی، ياد مهدي (عليه السلام)، ص 51 .
