سفر نوروزی با سلامت
نويسنده: بیتا مهدوی
مسافران تعطیلات
نوروز به عنوان طولانی ترین تعطیلات سالیانه که همه اعضای خانواده در کنار یکدیگر قرار دارند بهترین زمان برای مسافرتهای خانوادگی و دسته جمعی است.
نکته های بسیار مهمی که رعایت آن در ایام سفر اهمیت زیادی دارد، بهداشت غذا و مواد غذایی است که در سفر تهیه می شود.
کشور ما از مواهب طبیعی کم نظیری برخوردار بوده و جاذبه های گردشگری فراوانی دارد ولی متأسفانه به دلیل بی توجهی، در امکانات پذیرایی و به کار گرفتن موازین بهداشتی فقیر است.
بسیاری از کارشناسان بهداشت در این روزها به مردم توصیه می کنند تا در حمل، نگهداری و آماده کردن مواد غذایی در زمان تعطیلات دقت و توجه بیشتری کنند. سالمندان، کودکان و افرادی که به علت ابتلا به بعضی بیماریها، سیستم ایمنی ضعیفی دارند و زنان باردار، بیشتر از هر کس دیگر مستعد ابتلا به بیماریهای منتقله از راه مواد غذایی هستند.
از این رو بهتر است در سفرهای برون شهری، خانواده ها، غذای موردنیازشان را از قبل تهیه کنند و یا آن را از اماکن معتبر تهیه کنند.
● بازرسی رستورانهای بین راهی
او می افزاید: با توجه به اینکه در ایام عید مسافرتهای زیادی در اقصی نقاط کشور انجام می شود، از این رو سلامت و ایمنی غذای رستورانهای بین راهی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و ضابطان بهداشت موظف شده اند که هر ۱۵ روز یک بار از رستورانهای بین جاده ای بازدید به عمل آورند.
او یادآور می شود: ما در چهار مقوله معیارهایی داریم که در مورد بهداشت محل می باشد که شامل نظافت عمومی، بهسازی محل، کاشیکاری، تمیز بودن و مرتب کردن است و معیار دیگر بهداشت فردی است که داشتن کارت معاینه پزشکی، پوشیدن روپوش منظم و مرتب بودن از آن جمله می باشد.
نظافت تجهیزات مورد استفاده در پخت و پز و ایمنی مواد غذایی هم از معیارهای دیگر و آخرین معیار نگهداری مواد غذایی سالم است که مواد غذایی باید در یخچالها نگهداری شود.
او توصیه می کند: همشهریان خودشان باید مسایل پزشکی و ایمنی غذا را رعایت کنند. شستن دستها را فراموش نکنند، اگر چه به ظاهر خیلی ساده است ولی در ارتقای سلامت و کنترل بیماریهایی که می توانند از محیط بگیرند بسیار مؤثر است.
مسافران گرامی از مراکز مواد غذایی استفاده کنند که حداقل ضوابط بهداشتی را داشته و دارای کارت معاینه پزشکی باشند.
از نگهداری مواد غذایی که زود فاسد می شوند خودداری کنند و سعی کنند مواد غذایی را با خودشان حمل نکنند و در صورتی که مجبور به حمل هستند. مواد غذایی را در یخدان و در کنار یخ قرار دهند.
● رعایت اصول بهداشتی
به همین دلیل در صورتی که تمایل به تهیه غذا دارید، توجه کنید مواد اولیه ای که تهیه می کنید از کیفیت مناسبی برخوردار باشند. خصوصاً مواد حاوی پروتئین که فساد پذیری بالایی دارند، گوشتی که خریداری می کنید باید کاملاً تازه باشد و هیچ گونه بوی ماندگی ندهد. شیر یا تخم مرغ مورد استفاده تازه و در صورت امکان استاندارد و بهداشتی باشد، از خریداری مواد غذایی در کنار جاده ها پرهیز کنید زیرا از کیفیت آنها اطلاع کافی ندارید.
وی همچنین توصیه می کند؛ مسافران از خریداری غذاها یا میان وعده های بین راهی مانند حبوبات پخته، لوبیا و باقلا، لواشکها، فلافل، سمبوسه و پیراشکی ها خودداری کنند.
وی همچنین می گوید: نوع غذا در طول سفر بسیار مهم است. با توجه به اینکه رطوبت زیاد، رشد و تکثیر میکروبها را بیشتر می کند، سعی کنید از غذاهای نیمه خشک با رطوبت کم مانند عدس پلو، لوبیا پلو و ماکارونی استفاده کنید ضمن اینکه باید توجه داشت غذای مورد مصرف باید کاملاً پخته شود. ممکن است با توجه به مدت تعطیلات و احتمالاً تعجیل در ساعت حرکت در تهیه غذا کوتاهی شود و غذا به ویژه گوشتها به طور کامل پخته نشده باشد که همین موضوع سبب آلودگی و فساد آن می شود.
وی در ادامه می گوید: از غذاهای نیمه پخته و خام به طور جدی خودداری کنید. در حین سفر ممکن است در یک منطقه روستایی توقف کنید و شما را به خوردن شیر تازه دوشیده از دام یا بستنی و پنیر محلی دعوت کنند که در این گونه موارد باید از خوردن خودداری کنید
همچنین از خوردن تخم مرغ نیم پز (عسلی) نیز به طور جدی بپرهیزید.
حشمتی می افزاید: غذا را در طول سفر در دمای بالاتر از ۶۰ درجه سانتی گراد یا پایین تر از ۱۰ درجه سانتی گراد نگهداری کنید. غذاهای سرد را سرد و غذاهای گرم را گرم نگهداری کنید.
در هر صورت اگر قصد دارید غذای خود را بیشتر از دو ساعت نگهداری کنید، این کار را انجام دهید: در هنگام توقف، قبل از صرف غذا، آن را به طور کامل حرارت دهید، زیرا در زمان نگهداری غذا در سفر میکروبها در مواد غذایی رشد می کنند. بنابراین باید هنگام استفاده از غذا آن را تا دمای ۷۰ درجه سانتی گراد حرارت داد تا به طور کامل داغ شود. بنابراین از خوردن غذاهایی که به طور سطحی گرم یا تفت داده شده خودداری کنید، ضمن اینکه هنگام استفاده از غذاهای محلی، از افراد بومی راهنمایی بخواهید.
وی در ادامه توصیه های خود می گوید: اگر در کنار جوی آبی توقف کرده اید تا غذا را در آن جا میل کنید، در این حالت ممکن است به فکر استفاده از آن آب بیفتید، ولی از ماهیت آن اطلاع کامل نداشته باشید. بنابراین بهتر است آب را قبل از مصرف بجوشانید، به ویژه اگر بخواهید برای کودکان غذا تهیه کنید. ۱۰ دقیقه قبل از صرف غذا دستها را خوب بشویید و تا حد امکان از خوردن انواع خورشها، کباب کوبیده، سالاد الویه و همبرگر خودداری کنید. از انواع غذاهایی که می توان آن را چندین بار گرم کرد خودداری کنید. از مصرف کباب کوبیده و همبرگر به دلیل اطلاع نداشتن از کیفیت گوشت به کار برده شده و به کار بردن مواد اولیه مختلف از جمله خرده نان، ادویه و... از مصرف سالاد الویه به دلیل مانده بودن مواد اولیه موجود در سس مایونز مانند تخم مرغ و... و همچنین نبود نظارت بر چگونگی تهیه الویه در رستورانهای غیرمعتبر بین راهی به طور جدی خودداری نمایید.
او در مورد انتقال بیماریها در سفر می گوید: خیلی ها پس از مسافرت دچار بیماریهای مختلفی می شوند بدون آنکه دلیل آن را بدانند. متأسفانه بعضی از افراد که بیمار هستند از شهرها و روستاها می روند و از رستورانهای بین راهی بین مبدأ و مقصد استفاده می کنند و این در حالی است که افراد سالم هم از این اماکن استفاده می کنند و...
بیماریهای گوارشی، تنفسی و عفونتها از این طریق به افراد دیگر منتقل می شود.
بیماری سل می تواند از طریق عطسه و سرفه بیماران به افراد سالم منتقل شود. افرادی که دارای مشکلات دستگاه گوارشی هستند با استفاده از توالتهای عمومی و از طریق مدفوع این نوع بیماریها را انتقال می دهند. تعداد زیادی از این بیماران دستهای خود را با آب و صابون نمی شویند و همین دستها را به دستگیره در سرویسهای بهداشتی، ظروف غذاخوری و... می زنند. بنابراین مسافران سالم هم به راحتی دچار این بیماریها می شوند.
این متخصص تغذیه در مورد مسمومیتهای غذایی هم می گوید: مسمومیتهای غذایی در سفرهای نوروزی عوامل تهدید کننده ای هستند که باید مورد توجه جدی قرار گیرند. مسمومیتهای غذایی معمولاً با بی حالی، خستگی و اسهال همراه بوده و در این حالت تب وجود ندارد.
مسمومیت در افرادی که از انواع فرآورده ها همانند تخم مرغهای آلوده، انواع سوسیس و کالباس استفاده کرده اند بعد از ۱۲ تا ۲۴ ساعت علایم خود را نشان می دهد. این مسمومیتها علاوه بر علایم گفته شده با تب نیز همراه است.
به طور کلی مسمومیتها برحسب عوامل ایجادکننده و سن افراد متفاوت است، اما در مورد کودکان می تواند خطر مرگ را به دنبال داشته باشد. میکروبهای بیماری زا داخل قوطیهای کنسرو هم می توانند علاوه بر ایجاد مسمومیت دستگاه تنفسی افراد را دچار خطر سازند و ۱۳ ساعت پس از مصرف، بی حالی، حالت تهوع و سرگیجه به سراغ افراد می آید و با گذشت زمان حرف زدن و بلع غذای مصرف کنندگان با مشکل رو به رو می شود.
منبع: روزنامه قدس
