آداب و شرايط دعا(قسمت دوم )

سوم: آداب بعد از دعا

1- صلوات: امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند: «دعا در حجاب مي‌ماند و به آسمان نمي‌رود تا اينكه صلوات فرستاده شود بر محمد و آل محمد.»[1]
2- دست به سر و صورت كشيدن و امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند: «وقتي كسي دعا مي‌كند بعد از آن دستش را بر سر و صورت بكشد.»[2]

چهارم: آداب دعا در همه حال

1- عمل صالح: پيامبر اسلام مي‌فرمايند: «دعا كننده‌ي بدون عمل مثل تيرانداز بدون كمان است.»[3] و روشن است كه اين عمل بايد به گونه‌اي باشد كه رضاي خداوند در آن باشد بر همين اساس از مهمترين آداب دعا، همراه بودن آن با عمل صالح است چنانكه خداوند مي‌فرمايد: دعاي كساني اجابت مي‌شود كه ايمان دارند و عمل صالح انجام مي‌دهند. (شوري/ 26) اين ادب حتي بعد از دعا نيز بايد حفظ شود يعني اعمال خلاف مانع اجابت آن مي‌شود. امام باقر ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند: «گاهي بنده‌اي از خداوند حاجتي را درخواست مي‌كند اين درخواست سزاوار اجابت است حال يا با تأخير يا تعجيل، پس از آن بنده مرتكب گناه مي‌شود خداوند به فرشته امر مي‌كند حاجات او را برآورده نكن و او را از نعمت اجابت محروم كن چرا كه او باعث غضب من و محروميت از فضل و كرم من شد.»[4]
2- امر به معروف و نهي از منكر: اميرمومنان ـ عليه السّلام ـ فرمودند: «تقواي الهي پيشه كنيد و عملتان را نيك گردانيد. و درون خود را براي خدا خالص كنيد و امر به معروف و نهي از منكر كنيد تا خداوند دعاي شما را اجابت كند.»[5] حضرت علي ـ عليه السّلام ـ در وصيت نامه‌ي خود مي‌فرمايند: «امر به معروف و نهي از منكر را ترك نكنيد چرا كه خداوند اشرار امت را بر شما مسلط خواهد كرد و آنگاه هر چه دعا كنيد اجابت نخواهد شد.»[6] امر به معروف، احساس مسئوليت تك تك مسلمانان در برابر جامعه است و بي تفاوتي نسبت به بندگان خدا باعث قطع ارتباط معنوي با خداوند شده، در نتيجه دعا به اجابت نمي‌رسد.
3- شكر نعمت: اجابت دعا از جانب خداوند از باب رحمت و كرم خداوند است و اين رحمت به كسي تعلق مي‌گيرد كه شكرگزار نعمتهاي داده شده باشد. وقتي از اميرمومنان دليل عدم اجابت دعا سوال مي‌شود مي‌فرمايند: «شما از نعمتهاي مولاي خود استفاده كرديد اما شكرگزار نبوديد.»[7]
4- لقمه‌ي حلال: امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند: «وقتي كسي از شما مي‌خواهد دعايش مستجاب شود بايد كسب حلال داشته باشد و حق الناس بر گردنش نباشد دعاي بنده‌اي كه در شكمش حرام باشد يا حق الناس بر گردنش باشد به سوي خدا بالا نمي‌رود.»[8]

پی نوشت:

[1]. شيخ طوسي، الامالي، ص 662.
[2]. شيخ كليني، كافي، ج 2، ص 471.
[3]. علامه مجلسي، بحارالانوار، ج 90، ص 312.
[4]. شيخ حر عاملي، وسائل الشيعه، ج 7، ص 144.
[5]. محمد شانوري، مستدرك الوسائل، ج 5، ص 269.
[6]. نهج البلاغه، نامه‌ي 47.
[7]. ممحد شانوري، مستدرك الوسايل، ج 5، ص 269.
[8]. علامه مجلسي، بحارالانوار، ج 90، ص 317