نویسنده: محمد غفارنیا
در مكاتب مادی هدف نهایی، رفاه و برخورداری از یك زندگی مادی در سطح عالی است؛ ولی در مكتب اسلام هدف نهایی، ریشه دار شدن دین و آئین حق، و گسترش امن و آرامش و استحكام پایههای عبودیت و توحید است. این، همان است كه در قرآن به عنوان هدف آفرینش ذكر شده است:
(وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ): من جن و انس را نیافریدم؛ مگر به خاطر این كه مرا عبادت كنند. (1)
عبادتی كه خداوند خود از آن بی‌نیاز است و تنها بندگان برای پیمودن راه تكامل به آن نیازمندند؛ عبادتی كه مكتب عالی تربیت انسان‌ها و پرورش دهنده روح و جان آنهاست؛ عبادتی كه تهی از هرگونه شرك است؛ قانون غیر الهی را نفی می‌كند و حاكمیت هوسهای شیطانی را از خود می‌راند.
معلوم است كه این چنین عبادتی جز در سایه حكومت صالحان با ایمان امكان پذیر نیست. به همین جهت خداوند منان تشكیل چنین حكومتی را به بندگان مؤمن و صالح خود وعده می‌دهد:
(وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَى لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ? یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِكُونَ بِی شَیْئًا ? وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ)
خداوندا به كسانی از شما كه ایمان آورده‌اند و اعمال صالح انجام داده‌اند، وعده می‌دهد كه آنها را حتما خلیفه روی زمین خواهد كرد؛ همان گونه كه به پیشینیان خلافت بر زمین را بخشید؛ و دین و آیینی را كه برای آنها پسندیده، پا بر جا و ریشه دار خواهد ساخت و ترس آنها را به آرامش تبدیل خواهد كرد. آنان مرا می‌پرستند و چیزی را برای من شریك نمی‌سازند؛ و كسانی كه بعد از آن كفر ورزند، آنها در زمره فاسقان خواهند بود. )) (2)
حضرت امام زین العابدین (علیه السلام) فرمود: به خدا اینان (آنان كه خداوند وعده خلافت به آنها داده) شیعیان ما اهل بیت هستند. خداوند این كار (پیروزی) را به دست مردی از ما كه مهدی این امت است انجام می‌دهد... (3)
به عقیده تمام مسلمانان اعم از شیعه و اهل تسنن این حكومت با ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه كه از سلاله پاك پیامبر و فرزند گرامی امیرالمؤمنین (علیه السلام) است، تحقق می‌یابد.
ایشان بعد از آن كه ظلم و جور همه جا را فرا بگیرد، سراسر زمین را از عدل و داد پر می‌كند. بنابر روایاتی كه مفسران شیعه و سنی هر دو آن را در تفسیر آیه مزبور نقل كرده‌اند، این وعده الهی از آن مهدی آل محمد (علیه السلام) است.
در روایتی امام سجاد (علیه السلام) بعد از خواندن آیه مزبور، فرمودند: آنها به خدا سوگند، شیعیان ما هستند. خداوند این كار را برای آنها به دست مردی از ما انجام می‌دهد كه مهدی این امت است. هم اوست كه پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره‌اش فرموده است: اگر از عمر دنیا جز یك روز باقی نمانده باشد، خداوند آن روز را آن قدر طولانی می‌كند، تا مردی از دودمان من، كه هم نام من است، حاكم بر زمین شود و گستره گیتی را از عدل و داد آكنده سازد؛ آن گونه كه از ظلم و جور پر شده است.
لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد، لطول الله ذلك الیوم، حتی یلی رجل من عترتی، اسمه اسمی، یملا الارض عدلاً و قسطاً، كما ملئت ظلماً و جوراً. (4)
(حافظ سلیمان بن ابراهیم قندوزی حنفی با سه طریق از امام زین العابدین و امام باقر و صادق (علیه السلام) نزول آیه مذكور را درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نقل كرده و روایت فوق از سیدالساجدین علی بن الحسین (علیه السلام) را نیز به نقل از تفسیر عیاشی در كتاب خود آورده است. (5)
پی‌نوشت‌ها:
1-ذاریات/56.
2-نور/55.
3-جوامع الجامع: ذیل آیه فوق.
4-مجمع البیان: ج7. ص152؛ روح المعانی: ج18. ص206.
5-ینابیع الموده: ص426.
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول
