راه‏ها و عوامل مؤثر در خودسازی

اهمیت جوانی

حجت الاسلام والمسلمین مسیح بروجردی:

اواخر سال 67، اول ماه شعبان بود که خدمت آقا رسیدم. مفاتیح دستشان بود و می‏خواستند دعاهای مخصوص ماه شعبان را بخوانند. تا رفتم دست ایشان را ببوسم که مرخص شوم، فرمودند: «هر کاری که می‏خواهی بکنی در جوانی بکن، در پیری باید بخوابی و ناله کنی».(1)

تا جوان هستید

آقای سید رحیم میریان:

سال 65 یک شب که در کنار امام خوابیده بودم و در ایامی ‏بود که امام تازه از بیمارستان مرخص شده بودند، امام هنوز حال نقاهت داشتند. با این همه برای نماز شب برخاستند. ایشان وقتی می‏خواستند وضو بگیرند موقع مسح کشیدن پا، چون نمی‏توانستند و برایشان مشکل بود دستشان را به شانه بنده تکیه کردند و فرمودند: فلانی، گفتم: بله، فرمودند: تا جوان هستید عبادت خدا را بکنید اگر پیر شدید مثل من دیگر نمی‏توانید.(2)

تا جوان هستی قدر بدان

حجت الاسلام والمسلمین توسلی:

قبل از کسالت اخیر امام شب‏ها یکی از برادران پاسدار پشت در اتاق ایشان می‏خوابید. یک وقت من از ایشان سؤال کردم شما که مدتی شب‏ها مراقب امام بودید آیا خاطره‏ای ‏از امام دارید؟ گفت: بله امام شب‌ها معمولاً دو ساعت به اذان صبح مانده بیدار بودند یک شب متوجه شدم. امام با صدای بلند گریه می‏کند. من هم متأثر شدم و شروع کردم به گریه کردن. ایشان برای تجدید وضو بیرون آمدند و متوجه من شدند فرمودند: فلانی تا جوان هستی قدر بدان و خدا را عبادت کن. لذت عبادت در جوانی است آدم وقتی پیر می‏شود دلش می‏خواهد عبادت کند اما حال و توانی برایش نیست. (3)

قلب انسانی، نقطه شروع کمالات

امام خمینی:

ابتدا از قلب شروع میشود، همه چیزها از قلب انسان شروع می‏شود، نه این قلبی که حیوانی است، قلب انسانی، همه مسائل از قلب انسانی شروع می‏شود. و اگر چنانچه قلب، یک سرچشمه نور و هدایتی در آن باشد، زبان هم به نورانیت قلب منور می‏شود؛ چشم هم به نورانیت قلب منور می‏شود، همه اعضای انسان، که تابع قلب است، وقتی قلب الهی شد، همه چیز انسان الهی می‏شود، یعنی حرف که می‏زند، حرفش هم الهی است، استماع هم که می‏کند، استماعش هم الهی است. راه هم که می‏رود، راه رفتنش هم الهی است. این همان است که انبیا آمده‌اند برای تربیت انسان‏ها. این انسانی که یک حیوان است، با سایر حیوانات فرق ندارد، یا بدتر از سایر حیوانات است، می‏خواهند که این انسان را از این لجنزار بیرون بیاورند، و یک انسان الهی، یک انسانی که سر تا پایش معرفت الله باشد، توحید باشد، حرکتی نکند الا به حرکت الهی: (وَ مَا رَمَیتَ اذ رَمَیتَ وَ لکِنَّ اللَّهَ رَمَی) (4). نه این است که معنایش این است که خدا تیر را ‏اند‏اخته است. این دست، دست خداست. نفسانیت در تو نبوده است تا اینکه رمیی که می‏کنی، رمی‏ تو باشد. تو الهی بود که تو یک موجود الهی بودی، موجود الهی همه چیزش الهی است، رَمَیش رمی‏الله است، عَینَش، عین الله است. همه چیزش خداست.(5)

کمالات معنوی را در جوانی کسب کنید

امام در بحث مکاسبشان شاید ده‏ها بار تذکر می‏دادند که همه کارها را اعم از نوشتن، مطالعه، تحقیق، عبادت، کسب کمالات معنوی و... را در جوانی کسب کنید و انجام بدهید و از موقعیت استفاده کنید.(6)

خودتان را به عبادات عادت دهید

یکی از روزها امام به طلاب فرمودند: «سعی کنید تا جوان هستید، خصلت‏های بد در وجودتان ریشه ندواند؛ زیرا با گذشت عمر این خصلت‏ها راسخ می‏شود و انسان به حالی می‏رسد که رهایی از دست این خصلت‏‌ها امکان پذیر نیست. تا جوان هستید به عبادات و خصلت‏های خواب، خودتان را عادت بدهید».(7)

در جوانی خدمت به مردم بکنید

بهاءالدینی:

گاهی که خدمت امام می‏رسیدیم عرض می‏کردیم: اگر امکان دارد ما را نصیحتی بفرمائید. معمولاً امام این نصیحت را می‏کردند تا می‏توانید در جوانی هر خدمتی را به مردم بکنید. هر عبادتی بکنید. قدر جوانی را بدانید که وقتی به سن من برسید دیگر هیچ کاری نمی‏توانید بکنید. مثل من که هیچ کاری نمی‏توانم بکنم.(8)

پی‌نوشت‌ها:

1- برداشت‌هایی از سیره امام خمینی، ج 1، ص 56.
2- همان، ص101.
3- همان، ص 294.
4- سوره انفال، آیه 17: «[ای رسول] چون تیر افکندی، نه تو، بلکه خدا افکند.»
5- صحیفه امام، ج 8، ص 520.
6- برداشت‌هایی از سیره امام خمینی، ج 5، ص 189.
7- همان.
8- همان، ج 1، ص 56.

منبع مقاله :
سعادتمند، رسول؛ (1390)، درس‏هایی از امام: بهار جوانی، قم: انتشارات تسنیم، چاپ دوم