مترجم: سهیلا حاجیزاده
منبع:راسخون
منبع:راسخون
درصد بازیابی، محاسبهی درصد مادهی اصلی بوده که بعد از این که یک واکنش شیمیایی کامل شد، بازیابی میگردد. این محاسبهی درصد، عمدتا شامل واکنشهای تصفیه میباشد. همچنین راندمان آن واکنش را تعیین میکند. در اینجا نحوه‌ی محاسبهی درصد بازیابی هر نوع مادهی تصفیه شده را توضیح میدهیم.
محاسبهی درصد بازیابی عمدتا برای آن دسته از واکنشها که در آن هویت ماده قبل و بعد از واکنش به صورت مشخصی باقی می ماند، قابل اجرا میباشد.
در شیمی آلی، برخی عناصر توسط انجام فرایند تبلور مجدد، بازیابی میگردند. در این فرایند، یک عنصر / ترکیب خاص به منظور تصفیه با یک حلال گرم ترکیب میگردد. سپس، حلال خنک میگردد، به گونهای که عنصر / ترکیب رسوب گردد. با این حال، توجه داشته باشید که برخی مقادیر مادهی اصلی ممکن است در این فرایند از بین بروند. این امر منجر به کاهش مقدار واقعی عناصر میگردد.
دو مورد از عملکرد درصد بازیابی وجود دارد: زیر 100 درصد و بالای 100 درصد. مقدار بالای 100 درصد، به واسطه ی محاسبه / وزن کردن نادرست، اشتباه میباشد. مقدار زیر 100 درصد معمولا مقدار مطلوبی است. با این حال، این مقدار ممکن است تا حدی با مقدار واقعی متفاوت باشد. دلیل این امر این است که برخی از مواد اصلی ممکن است در ظرفی که برای فرایند تبلور مجدد استفاده میگردد، ریخته و یا باقی بماند. بنابراین، مقدار واقعی ماده ی متبلور شده متغیر میباشد.
نحوه ی محاسبهی درصد بازیابی
هنگامی که ما یک مادهی خاص را برای یک واکنش مصرف میکنیم، این ماده در طول دورهی واکنش تغییر میکند. درصد بازیابی اشاره به مقدار مادهی اصلی باقی مانده بعد از تکمیل واکنش دارد. در یک واکنش تبلور مجدد، مادهی اصلی مجددا متبلور میگردد، و بعد از آن مقدار بازیابی شدهی آن ماده میگردد.مراحل محاسبهی درصد بازیابی
1. مقدار مادهی اصلی را وزن کنید. این مقدار را ثبت کنید.2. فرایند تصفیه را انجام دهید.
3. بعد از تصفیهی مواد مورد نظر، آن ماده را کنار گذاشته تا خشک شود. این امر میتواند توسط قرار دادن سادهی آن ماده در دمای اتاق و یا حرارت دادن متوسط آن انجام داد.
4. به خاطر داشته باشید که حذف هر گونه مواد دیگر مانند کاغذ صافی، در این فرایند مورد استفاده میباشد.
5. مادهی خشک شده را وزن کرده و مقدار آن را ثبت کنید.
6. درصد بازیابی را با استفاده از فرمول توضیح داده شده در زیر محاسبه کنید.
فرمول درصد بازیابی
معادله ی درصد بازیابی بسیار ساده میباشد. ما نیاز به دانستن مقدار اصلی و نهایی مادهی تحت بررسی داریم.درصد بازیابی = (مقدار مادهی بازیابی شده در تصفیه ÷ مقدار مادهی اصلی) × 100
این معادله میتواند از نظر خلوص ماده نیز بیان شود.
درصد بازیابی = (مقدار مادهی خالص ÷ مقدار مادهی ناخالص) × 100
مشکل I:
23/11 گرم از روی به عنوان یک واکنشدهنده در واکنش تبلور مجدد مورد استفاده قرار گرفت. در انتهای آزمایش، 67/8 گرم از روی در ظرف باقی ماند. درصد روی بازیابی شده محاسبه گردید.دادهها: میزان روی (اصلی) = 23/11 گرم
مقدار روی بازیابی شده = 67/8 گرم
راه حل = (مقدار مادهی بازیابی شده در تصفیه ÷ مقدار مادهی اصلی) × 100
درصد بازیابی = (67/8 ÷ 23/11) × 100 = 20/77 %
20/77% از روی در این فرایند بازیابی شد.
مشکل II:
18/14 گرم مس برای آزمایش تبلور مجدد مورد استفاده قرار گرفت. مقدار مس بازیابی شده در انتهای فرایند تصفیه 29/18 گرم بود. درصد مس بازیابی شده در این فرایند محاسبه گردید.اطلاعات داده شده: مقدار مس (اصلی) = 18/14 گرم
مقدار مس بازیابی شده = 29/18 گرم
راه حل:
محاسبه با استفاده از همان فرمول مورد استفاده در مشکل I.درصد بازیابی = (29/18 ÷ 18/14) × 100 = 98/128 %
این مقدار بالای 100% بوده، که نشان میدهد که برخی خطاها در این واکنش رخ داده است. این امر میتواند به این دلیل باشد که مس دارای مقداری آب بوده و قبل از وزن کردن به خوبی خشک نشده است.
