امین امین، سرمایه‌دار بهائی

امین امین یکی از سرمایه داران بزرگ بهائی بود که با بخشش اموال خود به شوقی افندی، سهم بسزایی را در ورود بهایان به فعالیت‌های کلان اقتصادی ایفا کرد.
فضل‌الله صبحی مهتدی (منشی عباس افندی که به اسلام برگشته)، خصوصیات اخلاقی حاج امین امین را چنین معرفی می‌کند:
«... از خصوصیات حاج امین امین بود که به هیچ وجه حالت رقت قلب و رأفت نداشت. هر کس از فقر و تنگدستی شکایتی بر او می‌برد و کمکی می‌خواست، اگر مرد بود می‌گفت برو حمالی کن و اگر زن بود به اختیار شوهر دلالتش می‌کرد و در صورتی که آن عذر ناتوانی می‌آورد می‌گفت: گوشه‌ای بگیر و بخواب، بعد از سه شبانه روز خواهی مرد...» (1)
حاج امین امین میلیون‌ها تومان موجودی نقدی خود در بانک‌های مختلف داخل و خارج کشور را به شوقی افندی بخشید. میراث وی شامل صدها خانه، دهها کارخانه، اراضی وسیع زراعی، باغ‌های مشجر در تهران و سراسر کشور و میلیون‌ها متر اراضی امیرآباد و جمشید از ابتدای خیابان کارگر شمالی تا انتهای خیابان امیرآباد شمالی بود.
پس از واگذاری این ثروت کلان و جمع آوری دیگر وجوهات و اموال و املاک که در دست دیگر بهائیان بود که «بنیاد امناء» رسماً پا به عرصه تجارت و فعالیت‌های کلان اقتصادی گذاشت. بهائیان ایران که نتوانستند اراضی موقوفه و اعتبارات وقفی خود را رسماً به ثبت برسانند، با تأسیس شرکت‌هایی همچون «امناء» و «بانک نونهالان» سرمایه‌های مادی خود را متمرکز کردند. (2)
شرکت امنا که در سال 1337ش، در ایران رسماً به ثبت اداره ثبت شرکت‌ها رسید، در حقیقت یکی دیگر از سازمان‌های نیمه مخفی بهائی بود که برای معاملات، قبول موقوفه و هدیه و ضبط ماترک بهائیان بدون اولاد و احفاد و به طور کلی ثروت‌های بلاوارث به وجود آمد و اعضای هیئت مدیره آن به این شرح معرفی شدند: سرلشکر بازنشسته شعاع الله علایی (رئیس هیئت مدیره)، هادی رحمانی (مدیرعامل)، ذکرالله خادم (3) (هیئت مدیره))، عباسقلی شاهقلی (عضو هیئت مدیره).
این شرکت در ساختمانی که در خیابان ارباب جمشید تهران خریداری شد، آغاز به کار کرد و بانک نونهالان نیز در همین محل فعالیت داشت. قابل توجه آنکه اکثریت اعضای هیئت مدیره‌ی شرکت ایفا نیز عضو محفل روحانی ملی بهائیان بودند: سرلشکر علایی (ایادی امرالله) رئیس، علی محمد ورقا (ایادی امرالله و امین حقوق‌الله) نائب رئیس، سلیم نونو (امین صندوق)، عباسقلی شاهقلی (منشی)، بهیه نادری (معاون منشی)، حبیب ثابت پاسال، هادی رحمانی، ادلید شارپ، سرتیپ هدایت‌الله سهراب. (4)
ایجاد شرکت امنا باعث شد که بهائیانی نظیر حبیب ثابت پارسال و هژیر یزدانی و... با استفاده از امکاناتی که این شرکت در اختیارشان قرار داد، به سرعت در عرصه اقتصاد رشد کنند.

پی‌نوشت‌ها:

1-فضل‌الله صبحی مهتدی، خاطرات صبحی درباره بهائی گری، ص 76.
2 - احمد اللهیاری، بهائیان در عصر پهلوی، نیمه پنهان، ج31، ص 41.
3- ذکرالله خادم در سال 1238ش در طهران به دنیا آمد. پدرش که بهاءالله او را نصرالله خطاب می‌کرد، لقب خادم را از الواح بهائی برای خود انتخاب کرد. ذکرالله خادم از تربیت شدگان و مربیان مدرسه تربیت و ترجمه اداره مالیه تهران بود. او به عنوان متصدی او فرهنگی شرکت نفت در جنوب و منشی سفارت عراق از سال 1310-1323ش، مشغول به کار بود. وی در بسیاری از کنفرانس‌های قاره‌های اروپا، آمریکا و... شرکت داشت و مسافرت‌های تبلیغی بسیاری برای بهائیان انجام داد.
4- اخبار امری، شماره 3و4، سال 1341. به نقل از احمد اللهیاری، بهائیان در عصر پهلوی، نیمه پنهان، ج31، ص 42.

منبع مقاله :
صادقی، مریم، (1392) واکاوی در لُجنه: نقش بهاییان در پیدایش و استمرار رژیم پهلوی، تهران: شرکت انتشارات کیهان، چاپ اول