از وکلاي ناحيه‌ي مقدسه و از خواص صحابه‌ي ائمه‌ي اطهار (عليه السلام). در اواخر قرن دوم و اوائل قرن سوم مي‌زيست. در موارد متعددي که نام او نقل شده است همه جا وي را مردي موثق خوانده‌اند. همچنين فرزندان و احفاد او علي بن ابراهيم و محمدبن ابراهيم و محمدبن علي ابن ابراهيم و قاسم بن محمدبن علي بن ابراهيم همه از خواص اصحاب ائمه‌ي اطهار (عليهم السلام) و وکلاي ناحيه‌ي مقدسه بوده‌اند.
ابراهيم بن محمد. همداني نسبتش به شهر همدان در ايران است نه همدان که نام قبيله‌اي است در يمن و جنوب عربستان. چنانکه در توقيع از قول امام (عليه السلام) آمده است: «نوشتم به موالي در همدان». شيخ طوسي در کتاب رجال خود، ابراهيم بن محمد همداني را در شمار ياران امام رضا (عليه السلام) و حضرت جواد (عليه السلام) و حضرت هادي (عليه السلام) ياد کرده است. علامه در خلاصه مي‌آورد: ابراهيم بن محمد الهمداني وکيل است و چهل بار حج کرده. کشي در ذيل احمدبن اسحق گويد: محمدبن مسعود (گفته است) علي بن محمد براي من حديث کرد از قول محمدبن احمد و او گفت روايت کرد مرا از محمدبن عيسي از ابومحمد رازي، او گفت که من و احمدبن ابوعبدالله برقي در لشکر بوديم، پس قاصدي به ما وارد شد از جانب آن مرد و گفت غايب بيمار مردي موثق است و ايوب اين نوح و ابراهيم بن محمد همداني و احمدبن حمزه و احمدبن اسحق همه ثقه هستند. کشي در ذيل ابراهيم بن محمد همداني مي‌گويد: علي بن محمد گويد حديث کرد مرا احمد ابن محمد از ابراهيم همداني، گفت حضرت ابوجعفر (عليه السلام) به پدر من نوشت که براي او وصف کنم نيرنگي را که سميع در حق من مي‌کند. پس حضرت (عجل الله تعالي فرجه الشريف) به خط خود نوشت که خداوند در برابر کسي که بر تو ستم کرده است ترا ياري کرد و مؤونت ترا کفايت کرد و بشارت مي‌دهم به اينکه خداوند بزودي ترا ياري خواهد کرد و ترا به مزد و پاداش آينده بشارت مي‌دهم. خدا را ستايش فراوان کن. علي ابن محمد گويد محمدبن احمد مرا حديث کرد از عمربن علي بن زيد، از ابراهيم بن محمد همداني، گفت حضرت نوشت: حساب رسيد، خدا از تو قبول کند و از آنان خشنود شود و آنان را با ما در اين جهان و عالم ديگر قرار دهد و از دينار طلا و جامه چنين و چنان پيش تو فرستادم؛ پس خدا آنرا بر تو مبارک کند.
کتابنامه: اعيان الشيعه، 224/2؛ معرفت اخبار الرجال، 375؛ خلاصة الاقوال، 5؛ قاموس الرجال، 200/1.
منبع مقاله :
گروه نويسندگان، (1391) دائرةالمعارف تشيع، تهران: حکمت، چاپ اول
ابراهيم بن محمد. همداني نسبتش به شهر همدان در ايران است نه همدان که نام قبيله‌اي است در يمن و جنوب عربستان. چنانکه در توقيع از قول امام (عليه السلام) آمده است: «نوشتم به موالي در همدان». شيخ طوسي در کتاب رجال خود، ابراهيم بن محمد همداني را در شمار ياران امام رضا (عليه السلام) و حضرت جواد (عليه السلام) و حضرت هادي (عليه السلام) ياد کرده است. علامه در خلاصه مي‌آورد: ابراهيم بن محمد الهمداني وکيل است و چهل بار حج کرده. کشي در ذيل احمدبن اسحق گويد: محمدبن مسعود (گفته است) علي بن محمد براي من حديث کرد از قول محمدبن احمد و او گفت روايت کرد مرا از محمدبن عيسي از ابومحمد رازي، او گفت که من و احمدبن ابوعبدالله برقي در لشکر بوديم، پس قاصدي به ما وارد شد از جانب آن مرد و گفت غايب بيمار مردي موثق است و ايوب اين نوح و ابراهيم بن محمد همداني و احمدبن حمزه و احمدبن اسحق همه ثقه هستند. کشي در ذيل ابراهيم بن محمد همداني مي‌گويد: علي بن محمد گويد حديث کرد مرا احمد ابن محمد از ابراهيم همداني، گفت حضرت ابوجعفر (عليه السلام) به پدر من نوشت که براي او وصف کنم نيرنگي را که سميع در حق من مي‌کند. پس حضرت (عجل الله تعالي فرجه الشريف) به خط خود نوشت که خداوند در برابر کسي که بر تو ستم کرده است ترا ياري کرد و مؤونت ترا کفايت کرد و بشارت مي‌دهم به اينکه خداوند بزودي ترا ياري خواهد کرد و ترا به مزد و پاداش آينده بشارت مي‌دهم. خدا را ستايش فراوان کن. علي ابن محمد گويد محمدبن احمد مرا حديث کرد از عمربن علي بن زيد، از ابراهيم بن محمد همداني، گفت حضرت نوشت: حساب رسيد، خدا از تو قبول کند و از آنان خشنود شود و آنان را با ما در اين جهان و عالم ديگر قرار دهد و از دينار طلا و جامه چنين و چنان پيش تو فرستادم؛ پس خدا آنرا بر تو مبارک کند.
کتابنامه: اعيان الشيعه، 224/2؛ معرفت اخبار الرجال، 375؛ خلاصة الاقوال، 5؛ قاموس الرجال، 200/1.
منبع مقاله :
گروه نويسندگان، (1391) دائرةالمعارف تشيع، تهران: حکمت، چاپ اول
