جمهوري اسلامي موريتاني (MAURITANIA)
الف) جغرافياي طبيعي و ويژگيهاي اقليمي
موريتاني به طول 463 كيلومتر با الجزاير، 2 هزار و 237 كيلومتر با مالي، 813 كيلومتر با سنگال و يكهزار و 561 كيلومتر با صحراي غربي مرز مشترك دارد. طول خطوط ساحلي موريتاني با اقيانوس اطلس به 754 كيلومتر مي‌رسد.
اين سرزمين همچون پل رابط بين شمال و غرب آفريقاست كه متجاوز از 50 درصد خاك آن را شن‌زار تشكيل مي‌دهد. مناطق جنگلي كمتر از 5/2 درصد خاك موريتاني را شامل مي‌شوند، ضمن آنكه پست‌ترين نقطه اين كشور در «سبخانرهامچا » تنها 3 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و بلنداي مرتفع‌ترين نقطة اين كشور در منطقه «كديت ايجيل » 910 متر بلندتر از سطح درياست. آب و هواي موريتاني گرم و خشك و كم باران است و به دليل برهنه بودن زمين و گرماي زياد و صعود هوا، وزش بادهاي خشن توأم با شن و گردو غبار از پديده‌هاي منفي موريتاني است.
ب) جمعيت و ويژگيهاي فرهنگي و اجتماعي
نرخ زاد و ولد در اين جمهوري 36/43 نفر به ازاي هر هزار نفر و نرخ مرگ و مير 97/13 نفر در هزار است. درهر كيلومتر مربع از خاك موريتاني به طور متوسط 2 نفر زندگي مي‌كنند. اميد به زندگي در ميان مردم موريتاني كه تا سال 1997 نزديك به 54 سال بود؛ اينك به 50 سال كاهش يافته به طوري كه هم اكنون رقم اين شاخص در بين مردان موريتاني 7/48 سال و در زنان اين جمهوري 87/52 سال است.
مردم موريتاني عمدتاً از قبايل «مور» هستند كه از نژاد سياه محسوب مي‌شوند. تقريباً تمام افراد اين كشور به دين مبين اسلام معتقدند. ضمن آنكه 6/49 درصد از مردان و 3/26 درصد از زنان بالاي 15 سال اين كشور باسوادند. سطح پايين باسوادي در اين كشور مشكلات فراوان فرهنگي سياسي و اقتصادي را درپي داشته است. اگرچه زبان رسمي ساكنين موريتاني عربي است ولي مردم اين كشور به لهجه‌هاي بومي از قبيل «سونينك »، «ولوف »، «پيولار » و حتي فرانسوي صحبت مي‌كنند.
جدول (1-50)- ويژگيهاي جمعيتي موريتاني در آستانه سال 2000 ميلادي
مساحت | 1030700 كيلومتر مربع |
جمعيت | 2667000 نفر |
تراكم نسبي جمعيت در هر كيلومتر مربع | 2 نفر |
نرخ رشد جمعيت | 74/2 درصد |
نرخ زاد و ولد به ازاي هر هزار نفر | 36/43 نفر |
نرخ مرگ و مير به ازاي هر هزار نفر | 97/13 نفر |
نرخ مرگ و مير كودكان در هر هزار نفر | 15/78 نفر |
نرخ باروري زنان | 26/6 درصد |
نسبت جنسي مردان در كل جمعيت | 98/0 |
اميد به زندگي در بين مردان | 7/48 سال |
اميد به زندگي در بين زنان | 87/52 سال |
نرخ باسوادي در مردان بالاي 15 سال | 6/49 درصد |
نرخ باسوادي در زنان بالاي 15 سال | 3/26 درصد |
تيره هاي جمعيتي | سياهپوستان قبايل مور |
مذهب اكثريت مردم | اسلام ( اهل تسنن) |
زبان رسمي | عربي |
ج) تقسيمات كشوري و ويژگيهاي سياسي
جمهوري اسلامي موريتاني علاوه بر سازمان ملل متحد (UN) در بانك توسعه اقتصادي عرب (ABEDA) ، بانك توسعه آفريقا (ADB) ، صندوق توسعه اقتصادي و اجتماعي عرب (AFESD) ، اتحاديه عرب (AL) ، صندوق پول اعراب (AMF) ، اتحاديه مغرب عربي (AMU) ، كميته همكاريهاي اقتصادي آفريقا (ECA) ، سازمان خواروبار و كشاورزي ملل متحد (FAO) ، گروه 77 (G-77) ،آژانس بين‌المللي انرژي اتمي (IAEA) ، بانك بين‌المللي ترميم و توسعه وابسته به بانك جهاني (IBRD) ، سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري (ICAO) ، جامعه توسعه بين‌المللي وابسته به سازمان ملل متحد (IDA) ، بانك توسعه اسلامي (IDB) ، صندوق توسعه كشاورزي سازمان ملل متحد (IFAD) ، بنگاه مالي بين‌المللي (IFC) ، سازمان بين‌المللي كار (ILO) ، صندوق بين‌المللي پول (IMF) ، سازمان بين‌المللي پليس جنايي (INTERPOL) ، سازمان بين‌المللي استاندارد (ISO) ، جنبش عدم تعهد (NAM) ، سازمان كشورهاي آفريقايي (OAS) ، سازمان وحدت آفريقا (OAU) ، سازمان كنفرانس اسلامي (OIC) ، سازمان منع سلاحهاي شيميايي (OPCW) ، كميسيون سازمان ملل براي تجارت و توسعه (UNCTAD) ، سازمان اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ملل متحد (UNESCO) ، سازمان توسعه صنعتي ملل متحد (UNIDO) ، سازمان بهداشت جهاني (WHO) ، سازمان جهاني مالكيت معنوي (WIPO) ، سازمان جهاني هواشناسي (WMO) ، سازمان جهاني توريسم (WTO) و سازمان تجارت جهاني (WTO) عضويت دارد.
از قرن پانزدهم ميلادي پاي استعمار پرتغال و پس از آن هلنديان ونيز انگليسي‌ها و فرانسويان به موريتاني باز شد.
در سال 1960 فرانسه به دنبال موج استقلال طلبي و آزاديخواهي مسلمانان، به اين سرزمين استقلال داد.
هم اكنون آقاي «معاويه اولدسيداحمدتايا» رئيس جمهور و آقاي «شكيل افيه اولدمحمد خوانا» نخست وزير موريتاني هستند.
د) ويژگيهاي اقتصادي
توليد ناخالص داخلي موريتاني در دهه 90 روند منفي خود را حفظ كرد و تنزل يافت. هم اكنون موريتاني در حدود 960 ميليون دلار توليد ناخالص داخلي دارد و براي سال 2001 پيش‌بيني مي‌شود توليد ناخالص داخلي اين جمهوري اندكي كاهش يابد. ميزان توليد ناخالص داخلي موريتاني در سالهاي 1990 و 1998 به ترتيب 1/1 ميليارد دلار و 989 ميليون دلار بوده و ميانگين نرخ رشد توليد ناخالص داخلي اين كشور در دهه 90 حدود (7/1-) درصد بوده است. 25 درصد از توليد ناخالص داخلي موريتاني مربوط به بخش كشاورزي، 31 درصد بخش صنعتي و 44 درصد بخش خدمات است. درآمد سرانه مردم اين جمهوري در حال حاضر رقمي نزديك به 380 دلار برآورد مي‌شود.
نرخ تورم اقتصادي موريتاني نيز حدود 5 درصد است. 47 درصد از نيروي كار موريتاني در بخش كشاورزي، 39 درصد در بخش خدمات و 14 درصد در بخش صنعت شاغلند. با اين حال نرخ بيكاري در اين كشور بيش از 20 درصد برآورد مي‌شود.
موريتاني توان توليد 152 ميليون كيلووات ساعت انرژي الكتريكي دارد كه 26/80 درصد از اين توان توسط نيروگاههاي حرارتي و 74/19 درصد از آن توسط نيروگاههاي برق ـ آبي تأمين مي‌شود.
ارزن، برنج، ذرت، گندم، جو و خرما جزو مهمترين توليدات كشاورزي موريتاني هستند. اين جمهوري سال 1998 بالغ بر 90 هزار تن انواع ماهي از اقيانوس اطلس صيد كرد. ضمناً موريتاني در سال 1998 نزديك به 12 هزار تن انواع سبزيجات، 15 هزارتن انواع ميوه و 58 هزارتن انواع مواد پروتئيني توليد كرد.
اين كشور منابع غني از سنگ آهن، مس، گچ و فسفات دارد.ناگفته نماند كه صنايعي در زمينه توليد روغن نباتي، منسوجات، مواد شيميايي و فرآوري مواد غذايي در موريتاني فعال است.
موريتاني درسال1999نزديك‌به445 ميليون دلار سنگ آهن، صدف، ماهي‌خشك و منجمد، فرآورده‌هاي نفتي، ميوه‌هاي بسته‌بندي شده، گاز طبيعي، مواد غذايي و سبزيجات، پوست و چرم به كشورهاي طرف تجارت خود صادر كرد. همچنين حجم واردات اين جمهوري در سال 1999 به 440 ميليون دلار رسيد كه شامل مواد اوليه، مواد غذايي و مواد سوختي بود.
ژاپن، ايتاليا، فرانسه، اسپانيا، آلمان، لوكزامبورگ و بلژيك مهمترين شركاي تجاري موريتاني در سال 1999 بودند. حجم بدهيهاي خارجي اين كشور در حال حاضر بيش از 2 ميليارد دلار است .
از سوي ديگر واحد پول موريتاني «اوكيه» نام دارد كه به 5 «خومس» تقسيم مي‌شود. هر دلار آمريكا با 225 اوكيه موريتاني برابري مي‌كند.
جدول (2-50) – ويژگيهاي اقتصادي موريتاني در آستانه سال 2000 ميلادي
ميزان توليد ناخالص داخلي | 959 ميليون دلار |
نرخ رشد توليد ناخالص داخلي | (7/1-) درصد |
ميزان توليد ناخالص ملي | يك ميليارد دلار |
درآمد سرانه ملي | 380 دلار |
سهم بخشهاي اقتصادي از توليد ناخالص داخلي | كشاورزي 25 درصد, صنعت 31 درصد, خدمات 44 درصد |
نرخ تورم | 5 درصد |
سهم صدور كالا و خدمات در توليد ناخالص داخلي | 5/38 درصد |
سهم ورود كالا و خدمات در توليد ناخالص داخلي | 9/48 درصد |
نرخ سرمايه گذاري ناخالص داخلي در توليد ناخالص داخلي | 3/22 درصد |
نرخ رشد سالانه ارزش پول و شبه پول | 1/2 درصد |
نرخ بيكاري | 20 درصد |
تعداد نيروي كار | 800 هزار نفر |
ظرفيت توليد انرژي الكتريكي | 152 ميليون كيلووات ساعت |
واحد رسمي پول و ارزش برابري آن | اوكيه(هر دلار آمريكا برابر با 225 اوكيه) |
ذخاير معدني | سنگ آهن, مس, گچ و فسفات |
توليدات صنعتي | روغن نباتي, منسوجات, مواد شيميايي, فرآورده هاي غذايي |
عمده توليدات كشاورزي | ارزن, برنج, ذرت, گندم, جو, خرما |
ارزش صادرات (1999) | 445 ميليون دلار |
ارزش واردات (1999) | 440 ميليون دلار |
جدول (3-50) – ميزان تغييرات شاخص قيمت كالا و خدمات موريتاني
سال | ميانگين | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 |
ميزان تغييرات (درصد) | 3/8 | 1/10 | 3/9 | 1/4 | 5/6 | 7/4 | 5/4 | 8 | 4 |
ماخذ: IMF,World Economic Outlook (October 2000)
جدول (4-50)- سهم تجارت موريتاني با شركاي عمده تجاري در سال 1998
نوع مبادله | شريك نخست | سهم بازار | شريك دوم | سهم بازار | شريك سوم | سهم بازار |
صادرات | ژاپن | 24% | ايتاليا | 17% | فرانسه | 14% |
واردات | فرانسه | 26% | اسپانيا | 8% | آلمان | 7% |
ماخذ: W.W.W.odci.gov/cia/publications/factbook/geos
جدول (5-50)- ارزش تجارت موريتاني با شركاي عمده تجاري مسلمان در سال 1997
(بر حسب ميليون دلار)
نوع مبادله | شريك نخست | ارزش مبادله | شريك دوم | ارزش مبادله | شريك سوم | ارزش مبادله | ارزش كل مبادله با كشورهاي اسلامي |
صادرات | نيجريه | 15 | كامرون | 8 | بنين | 7 | 44 |
واردات | الجزاير | 24 | پاكستان | 19 | سنگال | 16 | 94 |
ماخذ: http//icdt.org/cgi-bin/ts.asp
ه - ) ويژگيهاي ارتباطي
در موريتاني 704 كيلومتر خط آهن، 7 هزار و 660 كيلومتر جاده و 26 فرودگاه بزرگ و كوچك وجود دارد.
و) مناسبات اقتصادي جمهوري اسلامي ايران با موريتاني
جمهوري اسلامي ايران در شش ماهه نخست سال 1379 بالغ بر 137 تن كالا به ارزش 60 هزار دلار به موريتاني صادر كرد ولي حداقل در 5 سال گذشته هيچگونه وارداتي از اين كشور نداشته است.
جدول (6-50)- آمار مبادلات بازرگاني ايران با موريتاني
دوره | وزن صادرات | ارزش صادرات | وزن واردات | ارزش واردات |
1374 | - | - | - | - |
1375 | - | - | - | - |
1376 | 366221 | 70291 | - | - |
1377 | 335373 | 90865 | - | - |
1378 | 481832 | 137592 | - | - |
شش ماهه نخست 1379 | 137129 | 60591 | - | - |
/خ
.jpg "معرفی خوشنویسان معروف قرآن کریم")
