صنعت مرغداری
تهیه کننده : مجید مکاری
منبع : راسخون
منبع : راسخون
امروزه تقريبايك قرن از آن كه گــرگــور مندل رموز دورگــه‌سازي (پرورش متقاطع) را تشريح‌كرد، مي‌گــذرد، و ژنتيسين‌هاي عصر حاضر هنوز از يافته‌هاي او براي اصلاحات ژنتيكي درگــياهان و حيوانات استفاده مي‌نمايند. اگــرچه فن‌آوري‌هاي جديد آنها را در پيش‌بيني بهترنتيجه آميزش گــونه‌ها جهت تكامل صفات و پرورش كارآمدتر و سريع‌تر ياري مي‌دهد.
از آن زمان تا كنون كه (كشف‌ژنتيك‌هاي گــرگــور مندل در سال 1905رخ داد)، مردم به استفاده از اين اصول‌براي صفات در ساير گــونه‌ها اقدام كردنددر حالي كه مندل فقط براساس آزمايش‌با گــياهان گــزارش مي‌كرد و چگــونگــي‌تصادفي بودن ويژگــيهاي كيفي را براي‌ديگــران ثابت كرده بود.
حتي در رابطه با برجسته‌ترين صفتي‌كه به عنوان مثال مندليسم استفاده‌مي‌شد (كوتاه و بلند بودن دانه‌هاي نخودفرنگــي)، احتمالا اختلاف‌هاي تشريح‌نشده‌اي وجود داشت كه به صورت‌مناسب طبقه‌بندي نشده بود. در واقع،در مطالعه گــذشته‌نگــر، مندل در انتخاب‌آنچه كه به‌طور معمول به عنوان يك‌صفت كيفي مورد توجه قرار داده بودبي‌نهايت خوش شانس بود واختصاصاتي را يافت كه مي‌توانست دردو گــروه طبقه‌بندي نمايد. در حالي كه‌كساني كه آثار او را دنبال مي‌كردند، به‌همان صورت موفق نبودند.
طيور را معمولا با توجه به نوع تاج،رنگــ پوست و بعضي خصوصيات ديگــرمي‌توان طبقه‌بندي كرد، اما هنگــامي كه‌صفات تجارتي نظير وزن بدن، ميزان‌رشد، توليد تخم‌مرغ و راندمان تغذيه‌مورد توجه قرار مي‌گــيرند، اين‌طبقه‌بندي‌ها غير معمولي‌اند. بر اساس‌اسناد علمي در دو يا سه دهه اول قرن‌بيستم، تعدادي از ژنتيسين‌ها به تشريح‌تغييرات در توليد تخم‌مرغ ، نحوه‌تخمگــذاري و اجزاء ديگــري از محصول‌تخم‌مرغ بر اساس اصول الگــوهاي‌مندلي شكست مي‌خورد، كه به دليل‌وجود چندين لايه از ژن‌هاي كنترل كننده‌رنگــ بال و پر است. حضور يك ژن‌غالب در يك لوكوس ممكن است اثرات‌ژن‌ها در ساير لوكوس‌ها را بپوشاند. ازطرفي، نوع تاج تا حدود زيادي باالگــوهاي مندلي تناسب داشته و درحقيقت اولين صفت در طيور بود كه‌براي انجام اين قبيل اعمال شناسايي‌شده بود.
علاوه بر اين، تعدادي ژن‌هاي نهفته‌مرگــ‌آور در جوجه‌ها و ساير گــونه‌هاي‌پرندگــان كشف شده بود كه با الگــوي‌مندلي تطابق داشتند. چنانچه‌تخم‌مرغ‌هاي هچ نشده جهت وجودجنين واجد صفات مرگــ‌آور شناسايي‌شود، اين موضوع غالبانشان دهنده اين‌است كه هر دو والد براي يك ژن مرگــبار هتروزيگــوس هستند. 25 درصد ازجنين‌ها در تخم‌مرغ‌هاي بدست آمده ازاين قبيل جفت شامل نوع مرگــبار جنين‌بوده، دو سوم از جوجه‌هاي متولد شده‌شبيه والدينشان هتروزيگــوس خواهدبود و يك سوم باقيمانده عاري از هرگــونه نقصي بودند.
كتاب (Hutt) اولين راهگــشا براي‌مسئله گــزينش تجارتي بود كه با در نظرگــرفتن بهترين ركوردهاي توليد تنهاپيشرفت محدودي را باعث مي‌شد. (Hutt)چگــونگــي استفاده از تست نتاج‌را شرح داده بود، در آن زمان منابع موردنياز كه از بين رفته بودند، مي‌توانست‌بعضي از مشكلات در رابطه با صفاتي‌نظير توليد تخم‌مرغ را بر طرف كند.
علاوه بر اين (Hutt) شواهدي رافراهم كرده بود كه يكي از برجسته‌ترين‌صفات يعني مقاومت در مقابل بيماري(در اين مورد، لوكوزيس) مي‌توانست به‌وسيله تست نتاج هنگــامي كه پرندگــان‌مورد آزمايش در محيطي تحت تاثيربيماري رشد كرده باشند، اصلاح گــردد.اين موضوع به تحول و تكامل طبقه‌بندي‌اخير لاين‌هاي K و C(مقاوم) و S(حساس) كرنل منجر شد. حتي در زمان‌بروز درگــيري لاين‌هاي K و C بقاءخوبي داشتند، در حالي كه لاين Sبايستي در محيطي نگــه‌داري مي‌شد كه‌در معرض هيچ‌يك از بيماري‌هاي‌لكوزي (لوكوزلومفوئيد، بيماري مارك)قرار نگــيرد.
دكتر ويل لارموكس، اولين ژنتيسين‌نيمه قرن،دواصل‌اساسي‌رابه‌كاربرده‌بود.
دومين عامل اساسي، ژنتيك‌هاي‌جديدي بودند كه از تاثير محيط بر روي‌صفات مورد مطالعه به وجود آمده‌بودند. براي درك اين موضوع، پرندگــان‌مشابه از لحاظ ژنتيكي را بر اساس‌رژيم‌هاي غذايي مختلف رشد داده، كه‌صفات آنها ممكن است اختلاف قابل‌سنجشي را نشان دهد. اين اختلاف‌كاملا ناشي از محيط است. (در اين‌خصوص تغذيه مورد نظر است). دربرنامه‌هاي پرورش تجارتي، ما باجمعيت‌هاي ژنتيكي متنوع روبرومي‌شويم كه اغلب در محيطهاي‌مختلف رشد كرده و سنجش مي‌شوند.تغيير مشاهده شده ناشي از تركيبي ازاثرات ژنتيكي و محيطي است.پرورش‌دهندگــان و ژنتيسين‌ها در نيمه‌دوم قرن بيستم به تشريح اين اثرات‌اقدام كردند و با استفاده از آناليز آماري‌در رابطه با اطلاعات به دست آمده ازگــروه‌هايي از پرندگــان كه وابستگــي‌ژنتيكي داشتند به مفهوم قابليت توارث‌دست يافتند.
طي يك دوره طولاني، روش‌هاي‌وابسته به ژنتيك‌هاي جمعيتي بيشترين‌موفقيت را ثابت كرده بودند. بيشترين‌پيشرفت در نيمه دوم قرن بيستم باانتخاب از ميان نژادهاي اصيل ومحصور حاصل شده بود. استفاده ازنژادهاي اصيل دلالت مي‌كند بر اين‌كه‌هر پرنده‌اي به صورت جداگــانه تعيين‌هويت شود و از اجداد آن براي‌چندين‌نسل شناخته‌شوند. اين‌موضوع‌توانمندي‌تست‌نتاج (Hutt) را تضمين‌مي‌كند و از سوي ديگــر پيشرفت‌سريع‌تر را به وسيله مطالعه مقايسه‌اي‌وضعيت خانواده‌هاي (Fullsib) و (Halfsib)ممكن مي‌سازد Fullsib)هردو والد مشترك دارند، (Halfsibمعمولاپدر مشترك اما مادران مختلف دارند .
براي صفاتي مشابه توليد تخم مرغ‌كه فقط در يك جنس تظاهر مي‌كنداستفاده از نژادهاي اصيل، گــزينش نرهارا امكان‌پذير مي‌سازد. برادران تني ازيك پدر و مادر مي‌توانند بهترين معياراندازه‌گــيري خانواده‌هاي گــزينش شده‌باشند. اين اقليت به تنهايي مي‌تواندميزان تكامل ژنتيكي را تقريبا50 درصدافزايش دهد.
تلفات عمده پرورش دهندگــان طيور گــوشتي وبوقلمون براي ادامه آنچه كه گــزينش‌جمعي ناميده مي‌شد. بسيار بيشتر ازپرورش دهندگــان طيور تخمگــذار توانايي‌داشتند. به دليل اينكه وزن بدن برحسب‌سن در هر دو جنس تظاهر مي‌يابد و به‌صورت مقايسه‌اي كمتر به وسيله‌تغييرات محيطي تحت تاثير قرارمي‌گــيرد. برنامه‌هاي گــزينش آكادميك وتجارتي نشان مي‌دهند كه پيشرفت‌مستمر در ميزان رشد مي‌تواند صورت‌بگــيرد(تقريبابه صورت نامحدود)، اين‌امر به سادگــي به وسيله رشدجمعيت‌هاي بزرگــ پرندگــان در محيطي‌يكسان و انتخاب سنگــين‌ترين در يك‌سن مناسب امكان‌پذير است. اين‌چگــونگــي تكثير و پرورش طيور گــوشتي‌و بوقلمون‌ها تا اواخر دهه 1960 بود.
مشكل اوليه در رابطه با اين برنامه‌هاوضعيت مولد بود. در بوقلمون‌ها براساس آخرين وضعيت جناغ سينه‌گــزينش شده بود، ماده‌ها توانايي كافي‌براي سازگــاري با جفت براي حفظباروري مناسب نداشتند و به اين‌صورت صنعت بكر و دست نخورده به‌تلقيح مصنوعي اقدام نمود. اين موضوع‌صنعت بوقلمون را براي حفظ و مقاديرقابل قبول توليد نسل، حتي از ميان‌نژادهاي با رشد سريع توانا ساخت.
در طيور گــوشتي باروري مشكلي به اين‌شدت نداشت (گــرچه كمتر از حدمطلوب بود)، اما توليد تخم مرغ‌خسارت زيادي دربر داشت. اين‌موضوع با تغييرات بيشتر براي محيط،عمدتابا محدود نمودن جذب موادغذايي براي جلوگــيري از چاقي والدماده اصلاح شده بود. با وجود اين،افزايش مستمر در ميزان پتانسيلي رشدمنجر به شرايط محدود كننده دايمي‌براي توليد كافي تخم مرغ در مرغ‌هاي‌مادر گــوشتي مي‌شود.
عامل نهايي موثر بر تكثير و پرورش‌طيور در قرن بيستم سرعت فوق‌العاده‌ژنتيك‌هاي مولكولي و بيوشيميايي بوده‌است. در حالي كه بزرگــترين پيشرفت‌هادر اين زمينه در تحقيق ژنتيك انساني‌بوده، پيشرفت‌هاي قابل ملاحظه‌اي درزمينه طيور نيز اتفاق افتاده است. پروژه‌ژنومي طيور، كه براي تعيين رمز كامل‌ژنوم طيور جستجو مي‌كند و اطلاعات‌موجود را هماهنگــ و متناسب باپيشرفت‌هاي جديد به سرعت به كليه‌دست‌اندركاران اعلان و ابلاغ مي‌نمايد.
ژنتيسين‌هابه شناسايي لوكوس‌هاي‌صفات كيفي اقدام كردند كه به صورت‌موثري اقدامات دانشمندان اوليه را براي‌يافتن نسبت‌هاي مندلي تكرار مي‌كرد،اما با كمك تكنولوژي‌هاي مدرن احتمال‌موفقيت بسيار وجود دارد. ژن‌هاي‌منفرد متاثر از اين جريان و مقاوم به‌بيماري شناسايي شده بودند و ممكن‌بود براي انتقال مقاومت بهتر، براي‌نسل‌هاي آينده جوجه‌هاي تجارتي تهيه‌شوند. اين صنعت پيش از اين‌ژنتيك‌هاي مولكولي و بيوشيميايي درطراحي و توليد واكسنها بهره گــرفته بود.
در مورد چگونگی ساختمانهای مرغداری ۶ عامل اساسی در نظر گرفته می شود که عبارتست از:
۱) مدت استفاده از لانه :
ساختمان مرغداری را نباید برای استفاده طولانی در نظر گرفت بلکه باید طوری ساخت که حداکثر پس از ۱۵-۱۰ سال بتوان تغییراتی همراه با پیشرفت های روزمره در امور ساختمانی در آن به عمل آورد . در هلند معتقدند که بهتر است لانه را برای مدتی در حدود ده ال ساخت تا پس از این مدت بدون اینکه خسارت زیادی به مرغدار وارد آید بتوان ان را خراب کرد و با مصالح باقیمانده لانه جدید طبق اصول و قواعد روز بنا نمود.
به طور کلی لانه ها را به دو دسته دائمی و موقت تقسیم می کنند لانه های موقت اغلب ارزان قیمت است و طوری بنا شده که می توان آن را زود پیاده کرد و از جائی به جای دیگر منتقل نمود .
معمولا اینگونه لانه ها کوچک می باشد و بیشتر در نقاط روستائی متداول است . در این نقاط اغلب کشاورزان تعداد مختصری مرغ نگاه می دارند و احتیاج به ساختن لانه های بزرگ و گران قیمت ندارد.
مصالح مورد استفاده در این لانه ها اغلب از مواد ارزان قیمت مانند چوب یا حلبی موج دار تشکیل شده است .
در بعضی از مزارع آمریکا در زیر این لانه ها چرخهای آهنی یا چوبی قرار می دهند و آن را با تراکتور به آسانی از یک نقطه به نقطه دیگر و حتی از یک مزرعه به مزرعه دیگر منتقل می کنند .
در این گونه مزارع لانه های موقتی را در فصل بهار در محوطه سبز قرار می دهند و در زمستان آنها را به محل های آفتاب گیر و در تابستان به محل سایه دار منتقل می نمایند . در ایران نیز بعضی از مرغداران که تعداد کمی مرغ دارند از این لانه های موقتی استفاده می کنند .
اغلب این لانه ها از چوب و گاهی اوقات از حلبی تشکیل می شود . در هر حال باید تمام اصول بهداشتی مانند حرارت و تهویه و نور را در ساختمان این لانه ها مراعات کرد .
لانه های دائمی اغلب از مواد و مصالح ساختمانی تشکیل می شود ، بنابراین غیر قابل انتقال است معمولاً اینگونه ساختمانها از آجر یا سیمان و تیر آهن و بتون به صورت سوله ساخته می شود ولی همان طور که قبلا گفته شد این گونه ساختمان ها را باید طوری ساخت که اولاً بتوان به مرور تغییرات لازم را در آن داد و با آخرین تحولات ساختمانی آنها را هماهنگ کرد و ثانیاً قابل توسعه و گسترش باشد و ثالثاً طوری ساخته شود که اگر پس از مدتی عامل از مرغداری منصرف شد بتوان آن را به مصارف دیگر اختصاص داد .
در مورد ساختمانهای دائمی چون مستلزم صرف مخارج و هزینه زیادی است باید توجه و دقت زیادی مبذول گردد و از کارشناسان و متخصصین مربوطه کمک گرفته شود تا از نظر اقتصادی و بهداشتی بدون نقص باشد . امروزه در ایران معمولاً از لانه های سوله استاندارد استفاده می کنند .
لانه های موقتی را ممکن است در هنگام شروع کار به مرغدار توصیه نمود تا پس از موفقیت و کسب تجربه مبادرت با ساختمان لانه های دائمی نماید .
به طور کلی ، اندازه های جایگاه، باید طوری باشد که فضای کافی برای تمام مرغها و جوجه هایی که نگاهداری می شوند تهیه گردد و در ضمن قابل توسعه برای آینده باشد .
اندازه هائی که برای جایگاه طیور انتخاب می شود بسته به وسعت مرغداری و بنیه مالی و سلیقه مرغدار در هر کشوری متفاوت است . در آمریکا بیشتر مرغداران علاقمند به ساختمانهای بزرگ دائمی هستند که بتوان تعداد زیادی مرغ را در زیر یک سقف نگاه داشت این ساختمانها برای آمریکا از نظر درآمد بیشتر مورد توجه است . زیرا در این کشور مزد کارگر گران است و تهیه این ساختمانهای دائمی و بزرگ سبب صرفه جوئی بیشتر از کار می گردد .
از طرفی برای آب و هوای مخصوص آمریکا نیز مناسب است در بعضی از کشورهای دیگر مثل انگلستان و هلند به ساختمانهای کوچکتر توجه دارند و حتی گاهی ساختمانهای کوچک و متحرک بنا می کنند . در آب و هوای گرم مثل ایران ساختمان لانه های بزرگ توصیه نمی شود زیرا خنک کردن و تهویه آنها در تابستان مشکل است .
به طور کلی ساختمانهای مرغداری در یکی از سه دسته ذیل طبقه بندی می شوند :
الف) لانه های کوچک و انفرادی – معمولا این گونه ساختمانها در مزارع کوچک مرغداری و روستاها مورد عمل قرار می گیرد . این ساختمانها از چند لانه مجزا و منفرد ساخته شده است و فقط برای نگاهداری تعداد کمی پرنده بکار می رود . در روستاها ممکن است فقط یکی از لانه ها و در مزارع کوچک مرغداری تعدادی از آنها مورد استفاده قرار گیرد . این لانه ها مجزا از هم به فاصله کم یا زیاد قرار می گیرند .
اداره این لانه ها از نظر کنترل بیماری آسان است و به سهولت می توان بیماری را در یک لانه محدود و ریشه کن کرد ولی از نظر کار و کارگر همچنین از نظر اینکه احتیاج به مقدار بیشتری زمین دارد در شرائط صنعتی مقرون به صرفه نیست و فقط در شرائط روستائی توصیه می شود .
ب) لانه های ردیفی – این گونه ساختمانها در بنگاهها و مزارع مرغداری تجاری بکار می رود . اغلب ساختمانهای بزرگ و طویلی هستند که معمولاً از داخل به چند مرغدان تقسیم شده اند . مرغدانها کاملاً شبیه به هم هستند و در حقیقت این نوع ساختمانها شبیه به ساختمانها قبلی هستند ولی در کنار هم واقع شده اند . انواع مختلف از این ساختمانها وجود دارد و در بعضی از اینها ممکن است مرغدان ها فقط در یک ردیف و در برخی دیگر در چند ردیف قرار گرفته باشد و بعضی از اینها دارای راهرو و برخی فاقد راهرو می باشند بعضی ها از ۲-۳ مرغدان و برخی دیگر از بیش از ۲۰ مرغدان تشکیل شدهاند اغلب در ساختمانهای بزرگ انبار غذا و وسائل در کنار لانه قرار گرفته است . این انبارها ممکن است در وسط لانه و یا در کنار لانه ها ساخته شده باشد .
در این نوع ساختمانها از نظر کار و کارگر صرفه جوئی زیادی می شود و از نظر هزینه به طور متوسط ارزان تر از نوع قبلی تمام می شود ولی از نظر بهداشتی و کنترل بیماری کار مشکلتر است زیرا بیماری به سرعت در بین گله اشاعه می یابد . از این رو برای کنترل بیماری اغلب لانه ها را به چند مرغدان کوچک با دیواره های سیمی و حتی آجری تقسیم می کنند . در تمام بنگاههای بزرگ مرغداری و ایستگاههای تحقیقاتی از این گونه لانه ها استفاده می شود.
ج) لانه های چند طبقه ای- این گونه ساختمانها از ۲ طبقه یا بیشتر ساخته می شود . معمولاً این دسته از
لانه ها بیشتر در مؤسسات مرغداری تجارتی و بزرگ به خصوص در اطراف شهرها که تهیه زمین مشکل و قیمت آن گران است مورد توجه قرار می گیرد زیرا این ساختمانها اولاً احتیاج به زمین کمتری دارند و ثالثاً از نظر سقفها و کفها تا اندازه ای صرفه جوئی می شود .
اگر برای غذا دادن و آب دادن از وسائل خودکار استفاده شود از نظر کار نیر صرفه جوئی زیادی می شود و در آمریکا و روسیه این نوع لانه ساختمانها اخیراً متداول شده است اغلب در چنین ساختمانهایی برای نگاهداری مرغها به طریقه قفس استفاده می شود عیوبی که متوجه اینگونه لانه هاست اولاً گران بودن آنست زیرا ساختن چنین
لانه هائی احتیاج به مصالح و نقشه ساختمانی مفصل تری دارند که هزینه آن از عهده مرغداران معمولی خارج است.
از طرف دیگر این ساختمانها در نقاط گرمسیر مانند ایران در تابستانهای گرم می شود و خنک کردن آنها مشکل بوده و برای این منظور احتیاج به دستگاههای مکانیکی است .
از این رو این ساختمانها را در نقاطی باید ساخت که مانند روسیه زمستان بسیار سرد و تابستان های معتدل دارد . ثالثا برای حمل مواد غذایی به طبقات بالا و نیز جمع آوری تخم مرغ و غیره احتیاج به کار بیشتر دارد مگر اینکه آسانسورهای مخصوص و دستگاههای غذا دهنده خودکار استفاده شود و تخم مرغ را هم با دستگاههای خودکار جمع آوری نمود.
امروزه در مرغداریها بسته به سن و هدف پرورش از یک سری ساختمانها و تشکیلات مختلف استفاده می شود و به هیچ وجه در قسمتی که مرغهای تخمی در آن پرورش داده شده است جوجه یکروزه نگاهداری نمی کنند . به همین ترتیب جوجه های جوان را در کنار جوجه های یکروزه در یک لانه پرورش نمی دهند . از نظر هدف پرورش لانه هایی که در مرغداری باید برای سنین مختلف در نظر گرفت عبارتند از :
▪ لانه مخصوص جوجه ها Brody house یا اطاق مادر . در این لانه ها جوجه یکروزه را تا ۸-۹ هفتگی نگاهداری می کنند .
همانطور که در مباحث قبل ذکر شد جوجه ها در چنین سنی به علت ناقص بودن دستگاه کنترل حرارت مرکزی بدن نمی توانند خود را گرم کنند از این رو احتیاج به حرارت مصنوعی دارند .
در ساختمان چنین لانه هائی باید کاملاً دقت شود تا حرارت مورد نیاز جوجه ها تامین شود و ضمنا تهویه به خوبی انجام گیرد . ممکن است این گونه لانه ها را به صورت انفرادی یا چند ردیفی وحتی چند طبقه ای ساخت ولی معمولا مرغداران به نوع انفرادی برای این منظور بیشتر از انواع دیگر علاقمندند ولی اگر نگاهداری جوجه ها در اشل و میزان وسیعی انجام می گردد . می توان از ساختمانهای ردیفی استفاده نمود .
لانه های مزبور در یک ردیف یا دو ردیف به طور سری و حتی در بعضی از مزارع به صورت صلیب ساخته می شود. ممکن است جوجه به وسیله دیوارهائی از توری سیمی از همدیگر جدا می شوند در هر قسمت ۵۰۰۰ – ۱۰۰۰۰ جوجه نگاهداری می گردد .
کف این لانه ها ممکن است از مواد ساختمانی یا از تور سیمی ساخته شده باشد .
در لانه های مخصوص نگاهداری جوجه ها از فضای گردش استفاده نمی شود و جوجه ها را به طور محبوس و محدود نگاهداری می کنند زیرا با این سیستم کنترل بهداشتی آسان تر است و خطر سرما خوردگی نیز در بین نیست از طرف دیگر خطر تجاوز پرندگان وحشی به خصوص کلاغ وجود ندارد در ساختمان این لانه ها باید دقت فراوانی نمود تا اشعه آفتاب به خوبی وارد لانه شود و تهویه آن نیز در فصول سرد و خنک کردن آن در فصول گرم به آسانی صورت گیرد .
لانه مخصوص نیمچه ها و جوجه کبابی ها Broiler House – در بعضی مزارع معمولا بعد از ۶ هفتگی جوجه ها را به این لانه ها منتقل می کنند در این سن جوجه ها احتیاج به حرارت اضافی ندارند و حرارت معولی لانه (۲۲-۱۸) درجه برای آنها کافی است نیمچه ها را معمولا ۴-۶ هفته در این لانه نگاهداری می کنند و بعد از این مدت اگر منظور پرورش جوجه کبابی است آنها را به بازار یا کشتارگاه می فرستند و اگر منظور تهیه مرغهای تخمی است آنها را نزدیک به تخمگذاری به سالن دیگر منتقل می کنند .
این مرحله اغلب بین ۱-۳ ماه بسته به فصل و نژاد و طرز پرورش طول می کشد . بعد از پایان نگاهداری معمولاً باید لانه را کاملاً خالی و ضد عفونی کرد و سری های جدید را به آن منتقل نمود .
امروزه برای صرفه جوئی معمولا نیمچه ها را از اول تا هنگام تخمگذاری در یک لانه نگاهداری می کنند .
کف لانه نیز ممکن است از بستر یا از تورهای سیمی تشکیل شده باشد در بعضی از کشورها از قفس های بزرگ برای پرورش جوجه ها استفاده می شود که در هر قفس ۴۰-۵۰ نیمچه قرار می گیرد . این دسته از لانه ها نیز ممکن است به صورت مجزا ، ردیفی و حتی چند طبقه ای باشد .
▪ لانه های مخصوص نگاهداری مرغهای جوان – معمولا از ۱۲ هفتگی تا چند روز قبل از اینکه مرغ شروع به تخمگذاری کند مرغهای جوان (Pullet) را در لانه های مخصوص به نام لانه های انتظار نگاهداری می کند شرائط این لانه ها از نظر وسائل باید حد وسط لانه نیمچه ها و لانه مرغهای تخمی باشد .
در طی مدتی که مرغهای جوان در این لانه ها بسر می برند به مرور برای تخمگذاری آماده می شوند . این روش در بعضی از مزارع مرغ مادر متداول است .
معمولاً توقف مرغها در این لانه ها بسته به نژاد و فصل و چگونگی نگاهداری و شرائط تغذیه ۲-۴ ماه طول می کشد و به محض اینکه مرغها شروع به تخمگذاری کردند آنها را به لانه مخصوص مرغهای تخمگذار منتقل می کنند .
▪ لانه مرغهای تخمی – چون مرغها برای مدت طولانی در این لانه نگاهداری می شوند از این رو ساختمان این لانه ها باید از هر جهت خوب باشد .
شیوه ساختمان این لانه ها بستگی به سرمایه و سلیقه مرغدار دارد . عده کمی از مرغداران گله های خود را بر روی زمین و عده ای بر روی کف های توری و برخی در قفس های انفرادی نگاهداری می کنند از این رو طرز ساختمان و همچنین مصالح مورد نیاز احتیاج بسته به سلیقه و امکانات مرغدار متفاوت است . از نظر کلی ممکن است ساختمان لانه مرغهای تخمی باید کاملاً از لانه جوجه های کوچک همچنین از لانه پرندگان دیگر مانند بوقلمون و غاز و اردک و غیره دور باشد اگر منظور تهیه تخم است می توان از لانه های وسیع که تعداد زیادی مرغ در آن جا می گیرد استفاده کرد ولی اگر منظور تولید تخم مرغ جوجه کشی است و جفتگیری به صورت گله ای یا لانه ای است . لانه ها را به قسمت های کوچکتر تقسیم می کنند وتعدادی در حدود ۲۰۰ مرغ یا کمی بیشتر در آنها نگاهداری می کنند .
اگر مرغهای مادر در قفس های انفرادی نگاهداری می شوند برای به دست آوردن تخم مرغ جوجه کشی می توا ن از طریق تلقیح مصنوعی استفاده کرد .
در لانه مرغهای تخمی ممکن است گله را محبوس نگاهداری کرده پاره ای از مرغداران ترجیح می دهند فضای گردش در جلو لانه در اختیار مرغها قرار دهند . در طریقه کف های توری مرغها به طور محدود و محبوس نگاهداری می شوند . طریقه اخیر بهداشتی تر از طرق ذکر شده قبلی است ولی در عوض گران تر تمام می شود . به طور کلی در لانه مرغهای تخمی و در سیستم مختلف باید لانه را طوری ساخت که حداکثر نور و آفتاب وارد آن شود و از نظر تهویه نیز عمل به خوبی انجام گردد و با پیش بینی کردن پنجره های مناسب لانه را در زمستان گرم و در تابستان خنک نگاه داشت و به وسیله تهویه صحیح رطوبت لانه را به حداقل رساند .
الف) ساختمان ساده – این ساختمانها بسیار ساده و ارزان است و معمولا در مرغداری ها و مزارع کوچک بنا می شود سقف این ساختمان ها ممکن است مسطح یا شیب دار باشد اغلب شیب از جلو به عقب است و این طرز ساختمان سبب ورود بیشتر آفتاب در لانه می گردد .
در ضمن در هنگام بارندگی از جمع شدن آب و رطوبت در جلوی لانه جلوگیری می کنند در نواحی گرم و در سرزمین هائی که باران فراوان است برای جلوگیری از ورود آفتاب زیاد و نیز برای جلوگیری از ریزش قطرات باران به داخل لانه سقف را لبه دار می سازند .
در نواحی دیگر احتیاج به لبه نیست عرض چنین ساختمانهایی اغلب کم است و در حدود ۴-۵ متر می باشد .
اگر عرض بیشتر باشد احتیاج به ستون هائی در زیر سقف دارد از این رو گران تر تمام می شود .
طول این ساختمانها اغلب می باشد . اشکال مهم در چنین ساختمانهائی مسئله تهویه لانه می باشد و باید با احداث پنجره های تهویه ای کافی از این نظر رفع اشکال نمود .
ب) ساختمانهای دو سقفی- این تیپ ساختمانها اغلب دو سقفی می باشند . این امر از نظر تهویه و همچنین فضای حیاتی از انواع سابق بهتر است ولی در عین حال گران تر تمام می شود و از نظر اقتصادی برای مرغداران معمولی قابل توصیه نیست معمولا سقف اصلی لانه شیب دار و زاویه دار می باشد .
در زیر سقف اغلب سقف دیگری قرار دارد از فضای بین این دو سقف ممکن است برای انبار وسائل و غیره استفاده شود امتیاز اصلی اینگونه ساختمانها در این است که در تابستانها خنک و در زمستان ها گرم می باشد و تهویه به بهترین وجهی انجام می پذیرد . اغلب لانه های چند ردیفی و چند طبقه ای دارای چنین سقف هایی هستند .
سقف های مضاعف ممکن است به طور ساده ،زاویه دار و یا دارای پنجره های تهویه ای باشد .
معمولاً عرض این لانه ها بیشتر از لانه های قبلی است همچنین ارتفاع آنها نیز به خصوص در وسط لانه بیشتر از لانه های قبلی است اشکال مهم این سقف ها سرد بودن آنها در زمستان است ولی با استفاده از سقف های داخلی حصیری یا بوریا و یا حتی سقف هائی از تخته سه لا و سایر مواد عایق می توان رفع این نقیصه را نمود.
الف) چوب- در بعضی کشورهای اروپائی چوب یکی از متداولترین مصالح برای ساختمانهای پرورش طیور است . زیرا :
اولاً ) در همه جا تهیه آن امکان پذیر است .
ثانیاً) نسبتا ارزان تر از مصالح دیگر است .
ثالثاً) از نظر حمل و کار گذاشتن آسان است زیرا کار گذاشتن آن احتیاج به تخصص ندارد بلکه اشخاص عادی نیز می توانند به سهولت آن را کار بگذارند به خصوص اغلب در کشورهای اروپائی تیرهای چوبی را بر حسب اندازه و سلیقه می توان به کارخانه های چوب بری سفارش داد و با کمال آسانی آنها را با هم پیچ نمود .
رابعاً ) از چوب در تمام شرائط جغرافیایی چه در آب و هوای بسیار سرد و یخبندان و چه در آب و هوای گرم و سوزان به خوبی می توان استفاده کرد زیرا چوب در تابستان خنک و در زمستان گرم است و از نظر جلوگیری از تغییرات حرارت و رطوبت چوب ماده بسیار خوبی محسوب می شود و از نظر عایق بودن نیز بسیار عالی است همچنین از نظر دوام و سرمایه نهائی قابل توجه است زیرا پس از چند سال به آسانی می توان لانه را برچید و از چوب های باقیمانده برای ساختن لانه جدید یا منظورهای دیگر استفاده کرد . دوام چوب نیز اگر خوب تهیه شود بسیار زیاد است به طوری که امروزه در اغلب نقاط باستانی و به خصوص تخت جمشید درهای چوبی که بیش از دو هزار سال عمر داشته یافته اند بدون اینکه گذشت زمان و عوامل طبیعی آثار سوئی در آنها ظاهر کرده باشد .
از طرف دیگر هر گونه خرابی و خسارات چوب را می توان به سهولت توسط یک نجار عادی یا خود مرغدار بر طرف نمود و احتیاج به مخارج زیادی برای نگاهداری ساختمانهای چوبی نیست . نوع چوب نیز بسته به اینکه از چه درخت و از چه جنسی تهیه شده باشد متفاوت است به طور کلی باید چوب هائی تهیه کرد که اولاً دارای دوام و مقاومت و ثانیاً سبک و خوش رنگ باشد .
معمولاً در ساختمانهای چوبی پی ساختمان باید از مصالح دائمی و محکم مانند آجر و بتون و حداقل نیم یا یک متر از دیواره نیز از مواد مزبور باشند تا ضدعفونی و شعله دادن آن آسان باشد .
چوب ها را معمولاًُ بایستی با رنگ های رطوبت ناپذیر و قابل شستشو رنگ آمیزی نمود و بعضی اوقات نیز روغن های مخصوص به آنها می مالند که سبب مقاومت و محکم شدن آن گردد .
جدار بیرونی ساختمانهای چوبی باید طوری ساخته شود که از عوامل خارج به خصوص باران محفوظ باشد . اگر لانه های دو جدار ساخته شود از نظر عایق بودن به مراتب بهتر است .
لانه های چوبی احتیاج به رنگ آمیزی مکرر دارند و در غیر اینصورت به زودی موریانه و رطوبت آن را از بین می برد و معایبی که برای ساختمانهای چوبی در نظر می گیرند عبارتست از :
۱) از نظر نفوذ حشرات موذی مانند کنه و موش زیاد مطمئن نیست .
۲) از نظر آتش سوزی و سوانح بیشتر در معرض خطر است .
ب) ساختمانهای سنگی – در نواحی کوهستانی که سنگ فراوان است می توان از سنگ برای ساختن لانه ها استفاده نمود ولی در اطراف شهرها ساختن چنین لانه هائی متداول نیست زیرا سنک گران تهیه می شود و در ضمن سبب سنگینی ساختمان می گردد .لانه های سنگی اغلب کوچک و روستائی است .
ج) آجر – اگر بخواهند لانه را به مدت بسیار طولانی بسازند آجر ارزان ترین مصالح بشمار می رود در شرائط ایران حتی از چوب هم ارزان تر است . و اگر سقف از تیر آهن و ایرانیت انتخاب گردد لانه بسیار خوبی خواهد شد . در ایران و به خصوص در اطراف تهران ساختمانهای آجری بیشنر مورد توجه مرغداران است تهیه آن آسان است .اگر قطر دیوارها مناسب انتخاب شود در تابستانها نیز خنک و در زمستان به حد کافی گرم خواهد بود .
آجرهای مجوف از نظر عایق بودن بهتر از آجرهای توپر است ولی گران تر است . برای رفع این اشکال می توان دیوارها را کمتر گرفت . برای اینکه لانه بهتر عایق باشد در اروپا اغلب یک فضای خالی در بین دو ردیف آجر قرار می دهند تا بدین وسیله با ایزولاسیون هوائی عملا عایق سازی به عمل آید . اگر لانه های آجری خوب بنا شده باشد ضد عفونی کردن آن آسان است و از نظر مبارزه با موش و حشرات نیز مطمئن می باشد از نظر خطرات آتش سوزی نیز ساختمانهای آجری مطمئن تر است .
د) ساختمانهای فلزی – اینگونه ساختمانها اخیراً به وسیله بعضی کمپانی های ساختمانی ساخته می شود و به خصوص بیشتر برای پرورش جوجه کبابی ها به کار می رود دیوارها ممکن است از آلومینیوم یا اوراق آهن موج دار (حلبی) و یا ایرانیت باشد . حتی در بعضی از مزارع از داربست های آهنی برای اسکلت ساختمان استفاده می شود.
این ساختمانها اگر از دیوار ساده تشکیل شده باشد در زمستانها سرد و در تابستانها گرم می شود برای رفع این اشکال اغلب دیوارها را مضاعف می سازند و مواد عایق در بین آنها قرار می دهند . همانطور که گفته شد برای نگاهداری جوجه کبابی هاکه درون قفس نگاهداری می شوند از این ساختمان استفاده می گردد در زمستان دیوارها را نصب و در تابستان آنها را بر می دارند و از توری سیمی ساده استفاده می کنند .
این لانه ها اغلب کمی گران است ولی به آسانی تمیز و ضد عفونی می شوند و خطر آتش سوزی در آن کم است، و از همه مهمتر قابل انتقال و پیاده کردن است .
ه) بلوکهای سیمانی – در نقاطی مانند شمال ایران که تهیه آجر مشکل و حتی گران است می توان از بلوکـهای سیمانی به خوبی استفاده نمود .
معمـولاً از بلوک سیمـانی باید برای ساختن لانه های دائمی استفاده کرد بلوکهای سیمانی اغلب چون مجوف است از نظر عایق بودن نیز مناسب می باشد .
و) سمنت و بتون آرمه – اینگونه ساختمانها در ایران برای مرغداری کمتر ساخته می شود زیرا گران تر از انواع دیگر است ولی اخیرا در بعضی ار بنگاههای دولتی و تجارتی از این گونه ساختمانها استفاده شده است .
در کشورهای اروپائی مرغداران به خصوص به اینگونه ساختمانها توجه زیادی دارند حرارت در اینگونه ساختمانها کمتر از بین می رود و گرم کردن لانه در زمستان به خوبی انجام می گیرد . موش و حشرات موذی به سختی می توانند در آن نفوذ کنند از طرفی ضد عفونی کردن آنها نیز آسان است .
خطر آتش سوزی در آن کم ، از نظر بهداشتی به خصوص از نظر جلوگیری از رطوبت بسیار مطمئن هستند اینگونه ساختمانها به خصوص برای لانه های دائمی دارای مزایای بسیاری است ولی تنها عیب آن گران بودن آن است .
1 - دائمی یا موقتی بودن لانه
2 - اندازه ساختمان
الف:انفرادی
ب:ردیفی
پ:چند ردیفی
3 - ساختمان از نظر پرورش
4 - شکل از نظر پرورش
5 - مصالح ساختمانی
ساختمان مرغداری را نباید برای استفاده طولانی در نظر گرفت بلکه باید طوری ساخت که حداکثر پس از 10 تا 15 سال بتوان تغییراتی همراه با پیشرفتهای روزمره درامورساختمانی درآن به عمل آورد . در هلند عقیده بر این است لانه را برای مدتی حدود 10 سال ساخت تا پس از این مدت بدون این که خسارت زیادی
بر مرغداری وارد آید بتوان آن خراب کرد وبا مصا لح باقیمانده لانه جدیدی طبق اصول وقواعد روز بنا نمود
2- ساختمان انکو باسیون
3- ساختمان پرورشی جهت جوجهای گوشتی
الف: سیستم باز
ب:سیستم بسته
2- مرغ مادر:
الف : سیستم باز ب : سیستم بسته
سیستم بسته : الف: سیستم قفس ب : سیستم بستر
3-ساختمان انکوباسیون
جدا از نوع پرورش ونوع ساختمان که تقسیم بندی شدبسته به نوع منطقه وشرایط آب وهوایی طراحی ساختما ن متفاوت است یعنی اینکه نوع مصالح مورد استفاده متفاوت است بسته به میزان سرمایه گزاری نیز در انتخاب نوع مصالح دخیل است چنانچه در مناطق شمال کشور وبسیاری از کشورهااز چوب بیشتر استفاده می شود جدایی از تفکیک موارد بالا جهت تهیه ساختمان مرغداری از هر نوع که باشد طراحی آن در مناطق ایران به شرح زیر است :
ساختمانهای اداری ومسکونی باید در مدخل فارم احداث شوند . اولین قدم در احداث واحد مرغداری محل مزرعه است و باید به نحوی انتخاب شود که با سایر مراکز پرورش فاصله داشته باشد البته با توجه به اینکه بیماریهای مثل نیوکاسل و برونشیت از مسافتهای بسیاردور و از طریق مواد به راحتی منتقل می شودوبعضی ازعوامل بیماری زا مثل MG از طریق تماس مستقیم و توسط انسان ویا مواد مختلف منتقل
می شود. درمناطقی مثل شمال کشور که رطوبت نسبی زیاد است وامکان استفاده از سیستم خنک کننده تبخیری موجود نیست سیستم آشیانه های باز توصیه می گردد .
1- کف توری : کف توری در ایران زیاد معمول نیست . در اسرائیل و آمریکا و کشورهای اروپایی مورد استفاده قرار می گیرد . حدود یک متربلندتراز کف اصلی تور سیمی یا پرده های چوبی نصب می شود . از محاسن این روش مرغ ها برروی فضولات خود قرار نمی گیرند . از نظر بهداشتی بسیار مناسب اماگرانقیمت است.
2-کف معمولی : این کف ها رامی توان بدون استفاده از مصالح ساختمانی یا با استفاده از مصالح ساختمانی بنا نمود . بدون استفاده از مصالح ساختمانی فقط در لانه های موقتی به کار می رود.
در ساختن کف می توان از مصالحی چون کف سیمان، کف چوب، کف آجر استفاده نمود .
رایجترین کف در ایران به شرح زیر است :
20 سانتیمتر از سطح زمین را شن ریزی می کنند . و آن را باید خوب کو بید و طبقه ای ا ز بتون به ضخامت 8 تا 10 سانتیمتر کشید بعد عایق بندی یا قیروگونی کرددر آخر لا یه ای به ضخامت 4 تا5 سانتیمترسیمان بر روی قیر گونی کشید .
2- استفاده از آجر معمولی وعایق کاری نمودن همچنین استفاده از ورقهای آلومنیوم یا نئوپان رنگ شده استفاده کنند وطرف بیرون را سیمان کاری کنند .
سقف دارای انواع زیر است :
سقف ساده ، سقف شیبدار ، سقف شیبدار با زاویه مساوی ، سقف شیبدار با زاویه نا مساوی .
ارتفاع سالن در مناطق سردسیر 4/2 متر و در مناطق گرمسیر 3 متر باید باشد .
۲) پاكسازی سالن ها در محوطه مرغداری از بقایای كود و پر و لاشه و سایر بقایای آلودكننده از دور قبل صورت پذیرد .
۳) كلیه تجهیزات و لوازم از قبیل دانخوری ، آبخوری و غیره ...... از سالن ها خارج و جهت شستشو و ضدعفونی به محوطه خارج از سالن منتقل شود .
۴) با استفاده از آب گرم (با فشار قوی ) كلیه قسمتهای سالن ها از قبیل كف – سطوح داخلی و خارجی دیوارهای سالن – پشت بام و سایر تاسیسات (كارخانه تهیه دان – انبار ها – دفتر كار – اتاق نگهبانی و .......) در مرغداری از كود – پر – و گرد و خاك كاملا پاكیزه شود .
۵) شستشوی بعدی با استفاده از دیتر جنت ها (صابون مایع – محلول های پاك كننده و .......) انجام گیرد و سپس با آب گرم و فشار مناسب كلیه قسمتها پاكیزه شود .
۶) تعمیر و مرمت هر گونه منفذ و برطرف كردن خرابی های موجود در سطح سالن ها و سایر تاسیسات رفع پارگی های توری پنجره ها در این مرحله الزامیست .
۷) شعله دادن مف و دیوارهای سالن از داخل و خارج تا ارتفاع ۵/۱متر .
۸) ضدعفونی كلیه سطوح (كف – سقف – دیوارها – پشت بام )
۹) نظافت و ضدعفونی سیستم تهویه و سیستم های برق با توجه به بند ۷.
۱۰) لایروبی و شستشو و ضدعفونی سیستم فاضلاب با توجه به بند ۷ .
۱۱) پس از پایان مرحله ۹ كلیه درب ها و پنجره های سالن ها و ایر تاسیسات تا ضد عفونی نهایی پس از نصب لوازم و تجهیزات از ورود احتمالی موش و باید بسته شوند تا یا افراد غیر مسئول باید بسته نگهداشته شود .
▪ لوازم فوق را مجددا با آب گرم و برس شسته و سپس با ماده ضدعفونی كننده موثر به مدت دوساعت غوطه ور و ضد عفونی گردند و متعاقبا با آب تمیز آب كشیده شود .
▪ كلیه سطوح مطرح شده در مرحله ۱ و همچنین سطوح خاكی و ....... باید شعله داده شوند .
▪ اسپری ماده ضد عفونی كننده با توجه به مواد ضدعفونی كننده موثر مندرج در جداول برروی سطوح اعم از آسفالت شده و بتونی و شنی و خاكی الزامیست .
▪ آهك پاشی سطوح غیر قابل شستشو محوطه نرغداری پس از انتقال لوازم و تجهیزات مرغداری به داخل سالن ها با آب آهك تازه انجام پذیرد.
▪ تامین محلول ضدعفونی در مدخل درب ورودی اداری و سالن ها پس از شستشو و ضد عفونی سالن ها الزامیست .
▪ مخازن و لوله ها با محل ضدعفونی كننده پر گردیده و پس از ۲۴ ساعت محلول تخلیه و سپس سیستم با آب تمیز شستشو داده شود .
▪ قبل از شروع استفاده از فرمالین باید كلیه پنجره ها و هواكش ها و كلیه نقاطی كه امكان خروج گاز از آنها وجود دارد بسته شوند .
▪ پس از قرار دادن كلیه وسایل و تجهیزات و ملزومات مورد نیاز دوره پرورش در داخل سالن ها نسبت به توزیع بستر مناسب و سالم به نحوی كه در مسیر رفت و آمد قرار نگرفته باشد اقدام و متعاقبا نسبت به گاز دادن اقدام شود .
▪ در صورتی كه جهت ضدعفونی سالن ها از تركیب پرمنگنات و فرمالین استفاده شود به میزان حداقل ۱۰ گرم پرمنگنات و ۲۰ سانتی متر مكعب فرمالین برای هر متر مكعب لازم می باشد . حداقل درجه حرارت سالن كمتر از ۲۵ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۶۵ درصد باشد .
2- به همان اندازه که تنظیم هوای ورودی از روزنه ها در تابستان حائز اهمیت است ، در زمستان نیز حائز اهمیت است . سرعت زیاد هوای ورودی الزاما باعث پاک شدن هوای سالن نمیشود .، این عمل فقط باعث پاک شدن هوای آلوده سالن خواهد شد ، که در هر دو مورد باید باید جریان هوا ثابت بماند . این کار با تنظیم درچه های ورودی هوا و روشن کردن تعداد بیشتری از هواکش ها ، دریچه های ورودی هوا نیز باید افزایش یابد یا بلعکس .
3- قدرت هواکش بر حسب فوت مکعب در دقیقه fmc3)) cfm4 در سالن های باز ، به ازای هر قدرت هواکش ،احتیاج به یک اینچ مربع پنجره است .
4- در سالن های بسته به ازای هر 4cfm از قدرت هواکش احتیاج به 25/1 اینچ مربع است .
5- در سالن های بسته اگر دریچه های توری در ورودی دریچه هواکش تعبیه شود ، به ازای هر 4 cfm از قدرت هواکش سطح پنجره مورد نیازاز 25/1 اینچ مربع به 53/1 اینچ مربع افزایش مییابد .
6- به ازای هر پوند از وزن طیور زنده در سالن 2 درصد فوت مکعب هوا محاسبه میشود .
7- محاسبه هواکش ها باید بر اساس حداکثر گرمای تابستان و حدکثر وزن زنده طیور صورت پذیرد .
8- مناطقی که تابستان دمای بالایی دارند ، سفید کردن سالن و پشت بام موجب انعکاس حرارت شده و در تقلیل دما سالن موثر است .
9- جهت پیشگیری از اختلال در تهویه سالن ها ، به عوامل مدیریتی سالن ( نظیر استفاده از پاد آمونیاک در بستر ) و مدیریت تغذیه طیور ((نظیر استفاده از گرایندازیم و کنسانتره حاوی گریندازیم در جیره غذایی طیور ) توجه ویژه مبذول شود .
10- اگر هیتر ها در یک طرف سالن قرار گیرند ، هواکش ها باید در طرف دیگر سالن نصب شود .
ویروس – AI ، flu ، Fowl Plague
علایم : بیماری ملایم – می تواند بدون علائم تنفسی باشد ، اسهال ، واگیری کم ، کاهش تولید تخم ; بیماری شدید – علایم تنفسی و عصبی ، تاج سیاه ، مرگ و میر 100% .
انتقال: ویروس از ترشحات بینی و مدفوع پرندگان آلوده شده پخش می شود که می تواند تجهیزات ، چرخ ها ، قفس ، لباس ها و کفش ها را آلوده کند و می تواند به اطراف سرایت کند . ویروس می تواند به مدت طولانی در محیط مرطوب و خنک زنده بماند . ماکیان آبزی و پرندگان وحشی می توانند حامل باشند .
کنترل / پیشگیری : قابل گزارش - امکان معدوم ، ضدعفونی سخت ، مانع از تماس با پرندگان وحشی و ماکیان آبزی ، بدون درمان و واکسن .
علایم : سرفه ، عطسه ، ترشحات چشم و بینی ، مرگ و میر .
انتقال : ویروس در ترشحات بینی و مدفوع از پرندگان آلوده گسترش می یابد و می تواند تجهیزات را آلوده کند .
کنترل / پیشگیری : نگه داشتن ضد عفونی و مدیرت خوب ، واکسن برای پیشگیری ، بدون درمان .
علایم : بی حالی ، فلجی پا ، پیچش سر ،لرزش ، در شترمرغ اسهال خونی و مرگ .
انتقال : گسترش به وسیله پشه و حشرات گرنده .
کنترل / پیشگیری : کنترل جمعیت حشرات ، بدون درمان ، شترمرغ می تواند واکسینه شود .
علایم : بی حالی ، مدفوع خونی ، مرگ .
انتقال : پرنده به پرنده ، سرایت از طریق بستر .
کنترل / پیشگیری : بهبود بخشیدن ضدعفونی و بهداشت ، واکسن های تجاری موجود ، بدون درمان .
علایم : چشم های خیس و ترشحات بینی ، سرفه ، عطسه، تکان دادن سر برای جابجا کردن توده چرکی از حلق.
انتقال : مستقیم به صورت پرنده به پرنده ، مدفوع/بستر آلوده ، کفش ، لباس ، ساختمان و تجهیزات ، پرندگانی که بهبود یافتند می توانند برای سال ها حامل باقی بمانند و می توانند در شرایط استرسی ویروس را دوباره دفع کنند .
کنترل / پیشگیری : ضدعفونی سخت ، واکسن – در جنوب کالیفورنیا احتیاج به اجازه سازمان دامپزشکی ، بدون درمان .
علایم : چشم های خاکستری و کور ، لنگش ، فلجی .
انتقال : ویروس در فولیکول پر ، گرد و خاک ، مدفوع و بزاق پخش می شود ، پرنده های آلوده ویروس را در خون خود حمل می کنند و منبعی برای آلودن دیگر پرندگان هستند .
کنترل/ پیشگیری : واکسیناسیون در هچر ، بدون درمان .
علایم : بیماری ملایم – تنفس (ترشحات بینی ، سرفه)، مرگ و میر کم ; بیماری شدید(بیماری نیوکاسل اگزوتیک)- مرگ و میر بالا، علایم تنفسی و عصبی ، سر متورم .
انتقال : ویروس از ترشحات بینی و مدفوع از پرندگان آلوده پخش می شود و می تواند غذا ، آب ، کفش ، لباس ، تجهیزات و محیط را آلوده کند .
کنترل / پیشگیری : نگه داشتن ضدعفونی و مدیرت خوب ، واکسیناسیون برای پیشگیری از سویه ملایم ، بدون درمان .
علایم : بوجود آوردن ضایعات زخم مانند در قسمت های بدون پر (سر ، دهان ، پاها ، مقعد) ، کاهش تولید تخم ، تلفات با فرم مرطوب بالاست - ضایعات در دهان و حلق .
انتقال : از طریق هوا در شوره و گرد و خاک ، ویروس می تواند از طریق ملتحمه چشم ، زخم های پوست و تنفس وارد جریان خون شود ، پشه و دیگر حشرات گزنده می توانند ویروس را حمل کنند و از طریق گزش به پرنده دیگر وارد کنند .
کنترل/ پیشگیری : کاهش جمعیت حشرات ، کاهش جراحات ناشی از نزاع ، واکسن در مناطق اندمیک ، بدون درمان .
انتقال : ویروس از طریق ترشحات تنفسی ، مدفوع و تخم مرغ پخش می شود .
کنترل / پیشگیری : ضدعفونی و مدیریت سخت ، واکسیناسیون در گله های درگیر ، بدون درمان .
علایم : معمولا در بوقلمون های 2 تا 6 هفته رخ می دهد ، عطسه ، با دهان باز تنفس کردن ، چشم های متورم به همراه جوش ، از دست دادن صدا .
انتقال : در داخل گله پرنده به پرنده ، بین فارم ها از طریق انسان ، آلودن آب و بستر .
کنترل / پیشگیری :آب کلرینه (2-3ppm) ، شستن آبخوری ها 2 بار در روز ، بهبود بخشیدن ضدعفونی و بهداشت.
علایم : عدم توانائی بلند کردن و کنترل سر ، پرندگان حالت خواب آلودگی دارند ، اسهال .
انتقال : پرندگان با خوردن لاشه و کرم های موجود در لاشه (این باکتری به صورت نرمال در لوله گوارشی پرنده وجود دارد).
کنترل / پیشگیری : مکرراً ترتیب لاشه ی مرده را بدهید ، خوراندن اسید سیتریک به پرنده ، آنتی بیوتیک مؤثر نمی باشد .
علایم : سر متورم و پیچیده ، ترشحات بینی ، خس خس ، کاهش تولید تخم ، اسهال .
انتقال : مستقیم از پرنده به پرنده ، آلودن غذا و آب ، پرندگان بهبود یافته حامل می باشند .
کنترل / پیشگیری : ضدعفونی و بهداشت ، پرهیز از ایجاد گله های مخلوط ، آنتی بیوتیک های اختصاصی ، احتمال عود بیماری در پرندگانی که یک دوره دارو درمانی را گذرانده اند وجود دارد ، واکسیناسیون در فارم های مشکل دار .
علایم : سندرم پرنده بیمار ، مرگ و میر ، اسهال ، علایم تنفسی ، لنگش .
انتقال : از پرنده به پرنده منتقل نمی شود ، ولی گسترش محیطی بیماری به صورت آلودن هوا ، آب ، غذا و بستر .
کنترل / پیشگیری : بهداشت سخت در هچر و فارم .
علایم : بیشتر در بوقلمون نسبت به دیگر پرندگان دیده می شود ، مرگ ناگهانی ، تورم زایده گوشتی سر .
انتقال : بیشتر در بوقلمون های زایده گوشتی پاره شده در مبارزه و پوست زخمی دیده می شود .
کنترل / پیشگیری : درمان با آنتی بیوتیک اختصاصی ، واکسیناسیون پرندگان در مناطق درگیر .
علایم : معمولا در جوجه های بیشتر از 16 هفته سن رخ می دهد ، وقوع زود – سندرم پرنده بیمار ، سر تیره ، مرگ ; وقوع دیر- سر متورم و پیچیده ، علایم سیستم عصبی ، کاهش تولید تخم .
انتقال : پرندگان آلوده شده مزمن به عنوان بزرگترین منبع مطرحند ، گسترش به وسیله دفعیات از دهان ، بینی و ملتحمه که می توانند محیط (غذا و آب ) را آلوده کنند – از مدفوع مکررا دفع می شوند . پرندگان وحشی ، گربه ها و جوندگان می توانند حامل باشند .
کنترل / پیشگیری : استفاده از آنتی بیوتیک اختصاصی برای کنترل شیوع ، بهبود بخشیدن ضدعفونی و بهداشت فارم .
علایم : پرندگان جوان : مرگ و میر تا 100 % ، جوجه های ضعیف ، کاهش اشتها ،اسهال . پرندگان بالغ : بدون علایم ، بی حالی ، اسهال ، کاهش تولید تخم ، مرگ و میر کم .
انتقال : از مادر آلوده به جوجه از طریق تخم ، از پرنده به پرنده به طریق مدفوعی –دهانی .
کنترل / پیشگیری : نگه داری گله های آزاد مادر برای کاهش انتقال (پولوروم ، تیفوئید ماکیان ) ، کنترل جوندگان (موش صحرائی و موش می توانند حامل سالمونلا باشند )، استفاده آنتی بیوتیک اختصاصی برای کنترل شیوع ، به جز پولوروم – تیفوئید .
علایم : لنگش ، مفاصل و بالشتک پای متورم .
انتقال : مختل شدن مکانیسم دفاع طبیعی بدن پرنده (صدمه به پوست و سطوم مخاطی از ضربه یا بیماری دیگر – ویروسی ).
کنترل / پیشگیری : بهداشت خوب ، استفاده از بستر با کیفیت ، جمع آوری پرندگان آلوده ، اگر همچنان مشکل وجود داشت استفاده از آنتی بیوتیک اختصاصی .
علایم : سندرم پرنده بیمار ، بی حالی ، اسهال ، کاهش وزن ، مرگ .
انتقال : اسپور کلستریدیا می تواند در محیط برای ماه ها تا سال ها زنده بماند ، با رطوبت فعال می شوند که برای پرندگانی که آنها را بلعیده اند بیماری زاست ، پرندگان سپس ارگانیسم را از مدفوع دفع و پخش می کنند که برای پرندگان دیگر همان حالت پیش می آبد .
کنترل / پیشگیری : محصور کردن پرندگان ، بهبود ضدعفونی و بهداشت ، خودداری از مخلوط کردن پرندگان در یک بستر یا جوجه ریزی در فارمی که نظافت و ضدعفونی را انجام نداده ایم ، استفاده اختصاصی آنتی بیوتیک (مقاومت به سرعت ایجاد می شود ) ، می توان بستری را که اسیدی شده تعویض نمود و بار میکروبی را کاهش داد .
علایم : شبیه (UE)
انتقال : شبیه (UE)
کنترل / پیشگیری : معمولا این بیماری به صورت ثانویه با مشکل کوکسیدیائی دیده می شود ، درمان و کنترل کوکسیدیا ، استفاده اختصاصی از آنتی بیوتیک .
MS – مایکوپلاسما سینوویه
علایم : بدون ترشحات بینی و چشم ، خس خس ، عطسه ، ، لنگس ، مفاصل متورم ، کاهش وزن .
انتقال : از مرغ به جوجه از طریق تخم مرغ ، مستقیم از تماس پرنده به پرنده با ترشحات تنفسی که می تواند چکمه ، لباس و تجهیزات را هم آلوده کند .
کنترل / پیشگیری : معدوم کردن بهترین راه است ، نگه داری گله مادر عاری از مایکوپلاسما ، بهداشت سخت ، آنتی بیوتیک اختصاصی برای جلوگیری از شیوع ولی می تواند باعث حامل شدن شود .
انتقال : از هچر یا ماشین حمل .
کنترل / پیشگیری : قرار دادن تخم مرغ تمیز در انکوباتور ، پاکسازی هچر و ستر ، پاکسازی آبخوری ها روزانه ، دوری از وضعیت بستر خیس .
علایم : تضعیف کننده ، رشد کم ، بی میلی ، پرهای زبر .
انتقال : از پرنده به پرنده منتقل نمی شود ، مشکل انفرادی پرندگان .
کنترل / پیشگیری : استفاده از سولفات مس برای درمان در آب .
علایم : سندرم پرنده بیمار ، مدفوع زرد رنگ ، مرگ .
انتقال : کرم خاکی یا مستقیماً از خاک، انگل می تواند در کرم های سکوم جوجه حمل شود.
کنترل / پیشگیری : کنترل سکوم و کرم خاکی ، نگه داری محل زندگی جوجه ها ، بوقلمون ها و پرندگان تفریحی جدا از هم (جوجه ها حاوی کرم سکومی می باشند که که معمولا کمتر تحت تأثیر سرسیاه هستند )، استفاده تجاری از جیره های حاوی ضد هیستوموناس برای پیشگیری .
انتقال : انتقال مدفوعی – دهانی ، تخم های کوکسیدیا در مدفوع و آشغال های آلوده وجود دارند و می توانند از طریق گرد و خاک ، چکمه ، لباس و تجهیزات پخش شوند ، پرندگان تخم های موجود در غذا ، آب ، بستر و یا خاک را می بلعند و می توانند آولده شوند ، تخم هابیشتر از 4سال در محیط زنده می مانند .
کنترل / پیشگیری : مدیریت خوب بستر، خودداری از وضعیت مرطوب ، استفاده از کوکسیدیواستات در جیره .
علایم : نفس نفس زدن (کرم های دهان گشاد)
انتقال : گسترش مدفوعی – دهانی (بلع تخم از پرندگان آلوده ).
کنترل / پیشگیری : مدیریت خوب و بهداشت قوی ، ضد انگل ها (پیپرازین – فقط ضد کرم های گرد که به سرعت مقاومت ایجاد می شود ).
علایم : مرغ ها در آشوبند ، ولی در قفس فلجند ، سپس بی حال و از دهیدراسیون می میرند .
کنترل / پیشگیری : نیاز به پرورشی به موقع در جیره تخمگذارها در زمانی به موقع برای رساندن مرغ ها برای تولید تخم ، مرغ های فلج اگر از قفس خارج شوند(همچنین دور از هم قفسی اش) و غذا به صورت آزاد در اختیارشان باشد اغلب برگشتی از بیماری در 4 تا 7 روز دارند.
علایم : لنگش ، استخوان و منقار نرم ، کاهش تولید تخم ، پوسته نازک تخم ، شکستن خودبخودی .
کنترل / پیشگیری : تعیین اینکه آیا مشکل تغذیه ای است ( آزمایش غذا برای درجات Ca/P ) یا اینکه عفونت ثانویه وجود دارد .
در سال 2000 مهمترين موضوعي كه در سطح جهاني در بهداشت صنعت مرغداري مطرح شد، عبارت بود از منع استفاده از آنتي بيوتيكها در خوراك دام . به عنوان يك نتيجه گيري ، مي بينيم اروپا و آمريكا به سمت منع استفاده از آنتي بيونيك درماني پيش مي روند .زنگ خطر توسط آدم هايي كه معتقدند مصرف آنتي بيوتيكها در مرغداري هاي صنعتي به عنوان محرك رشد باعث مقاومت انسان نسبت به آنها مي شود ، به صدا در آمده است .بطور رسمي رابطه اي بين اين دو موضوع يافت نشده است . با اين وجود دليل خوبي است بر اين كه بتوانيم خطرات ناشي از آن را در ارتباط با بهداشت عمومي به حداقل برسانيم .محدود نمودن مصرف آنتي بيوتيك ،حيوانات را نيز در مقابل درمان آنتي بيوتيكي – چه اكنون و چه در آينده – بيمه مي نمايد . منع استفاده از آنتي بيوتيك هايي كه براي تسريع هضم گوارشي بكار برده مي شدند ، اين نتيجه را در پي داشت كه توجه مرغداران به biosecurity در كنار مهارت هاي مديريتي معطوف گرديد .تجربيات نشان مي دهد كه حذف آنتي بيوتيك ها ممكن است اثرات منفي در سلامتي طيور بر جاي گذارد ، زيرا ميكروار گانيزم هايي كه تا به حال تحت فشار آنتي بيوتيك ها بوده اند با فرصتي كه ناگهان براي آنها بوجود مي آيد ، رو به تزايد گذاشته و عوارضي را ايجاد مي نمايند .به نظر مي رسد يكي از آن ها clostridium enteritis باشد كه هر از گاهي در مرغداري هاي اروپا بروز مي كند.
Virginiamycin ،spramycin وzincbacitracin از دسته آنتي بيوتيكهايي هستند كه مصرف آنها در كشورهاي اروپايي منع شده است . اين در حالي است كه هنوز در مورد Avoparcin شك و ترديد باقي مانده است . كشور آمريكا در اين زمينه سياست هاي خاص خود را دنبال مي كند كه در اين مقاله به آن اشاره خواهد شد .
ميكروارگانيزم هاي حاد فرصت طلبي چون Ecoli اغلب باعث پيچيده تر شدن اوضاع مي شوند.
ضربه اقتصادي وارده مستقيما به يك عامل بيماريزا محدود نمي شود .شيوع خفيف بيماري آنفولانزا كه در نيوانگلند و ايالت هاي تابع تعاوني ميدـآتلانتيك آمريكا ديده شده ، به نظر مي رسد از نظر كلينيكي اهميت چنداني نداشته باشد ، با اين وجود دولت فدرال و مقامات محلي ، پول قابل توجهي در اين راه صرف كرده و براي ريشه كني بيماري ها كه صادراتي به ارزش 2 هزار ميليون دلار در سال را دچار بحران مي سازد ، تلاش مي نمايند.
صنعت مرغداري در مجموع 200 ميليارد در سال را صرف مبارزه با بيماري كوكسيد يوز مي كند. هزينه هاي واكسيناسيون و درمان با آنتوبيوتيك ها , واكسن ها و اقدامات مربوط به biosecurity براي حفظ سلامتي گله ها , ممكن است به 3 هزار ميليون دلار در سال بالغ گردد.
Infectious bursal disease : بيماري بورسا به تنهايي و يا به همراه با بيماري مارك , به عنوان عامل ضدعفوني مارك, به عنوان عامل عقوني كه مي تواند از تشكيل و حضور پادتن جلوگيري كند, در جهان شناخته شده است . بيماري بورسا با ويژگي بيماريزايي بالا , بومي آسيايي, خاورميانه و اروپاي شرقي است . نبود برنامه هاي صحيح براي واكسيناسيون جامع و موثر, موجب مي شود كه آن مناطق با ضررهاي شديدي روبرو گردند . رده هاي مختلفي از عوامل عفوني بورسا(Deaware) از A تا E در آمريكا و احتمالا در مكزيكو و آمريكاي مركزي يافت مي شوند . تزريق واكسن هاي نوع هومولوگ براي محافظت گله ضروري است .
در جهان آينده مبارزه با بيماري , بر پايه جداسازي و تعيين صفات اختصاصي و استفاده از مهندسي ژنتيك به عنوان عوامل جانشين واكسنها به خصوص در بيماريهاي بورسال , برونشيت عفوني و لارنگوتراكئيت استوار خواهد بود . اين كار ضرورت استفاده از واكسن هاي با منشاء ويروسي را منتفي مي سازد . بايستي بيشترين تاكيد بر روي عوامل عفوني بازدارنده سيستم ايمني كه مانع تشكيل آنتي بادي شده و در نتيجه زمينه را براي ابتلاء به ويروس هاي تنفسي و عفونت هاي ثانويه در گله توسط باكتري هاي فرصت طلب فراهم مي سازد , متمركز گردد.
2- مخزن آبی و آبخوری ها را تخلیه کرده و بدمن استفاده از مواد ضدعفونی کننده هر یک را کاملا شسته و تمیز نمایید
3- آب تمیز ، خنک و با کیفیت مناسب باید مورد استفاده قرار گیرد . ph آب باید بین 5/5 تا 5/7 باشد
4- آب عاری از کلر( برای خنثی کردن کلر از 16 میلی گرم تیوسولفات سدیم یا 5/2 گرم شیر خشک بون چربی یا قرص سوامیون استفاده میشود ) یا سایر مواد ضدعفونی کننده یا هر نوع یون فلزی ( بویژه یون آهن ) باشد زیرا این مواد میتوانند ویروس واکسن های زنده را غیر فعال کنند .
5- هنگام مخلوط کردن از هم زن غیر فلزی استفاده کنید و جنس ظروف آب خوری غیر فلزی و پلاستیکی باشد .
6- واکسن آماده هر چه سریعتر باید مصرف شود . نکته : از تماس واکسن رقیق نشده با هوا جلوو گیری شود بنابرابن پس از برداشتن سر پوش فلزی ، درب ویال واکسن را در زیر سطح آب باز کنید .
7- مقدار آب مورد نیاز بر حسب تعداد طیور و گرماییآب و هوا محاسبه میشود .
2- سوامیون رنگ محلول واکسن را آبی میکند و کنترل توزیع واکسن را در سطح گله مقدور میسازد در حالی که بر خواص دارویی واکسن تاثیر منفی نمیگذارد .
3- زبان و چینه دان به مدت 2 ساعت تحت تاثیر رنگ آبی است که از دریافت واکسن توسط جوجه ها میتوان از این طریق مطمئن شد .
4- در مواردی که احتمال خطر خنثی سازی ویروس واکسن توسط کلر آب وجود دارد میتوان بعد از واکسیناسیون مجددا سوامیون را در آب مصرفی طیور استفاده کرد .
میتوان در انتهای واکسیناسیون میزان توزیع و دریافت واکسن را به روش زیر کنترل کرد .
1-100 پرنده را به صورت زیر انتخاب کرده و رنگی بودن زبان و چینه دان آنها را بررسی کنید .
پرورش در بستر : 4 گروه 25 تایی از نقاط مختلف سالن را بررسی کنید
پرورش در قفس : 10 پرنده از 10 قفس در نقاط مختلف سالن را بررسی کنید .
اگر درصد مواد رنگی مشاهده شده بالاتر از 90% باشد ، توزیع واکسن مناسب بوده است .
عامل بیماری یک بیرناویروس است و بافت هدف آن فولیکول های لنفاوی بورس فابرسیوس میباشد .
فوق حاد : سکل بالینی بیماری گامبرو حاصل از سویه های بسیار حاد آن (vvIBDV) در سن پایین تری وقوع می یابد و با مرگ و میر بسیار شدید تری همراه است .
جوجه ها به واسطه آنتی بادی های انتقال یافته از مادر در مقابل ویروس های مزرعه ای گامبرو محافظت میشوند و این ایمنیت نیز باعث خنثی سازی واکسیناسیون زودتر از موعد واکسن میشود . واکسن IBDL با توانایی عبور از سطوح بالای ایمنی مادری امکان واکسیناسیون زود هنگام را فراهم میسازد . این قابلیت به خاطر قدرت تکثیر سریعتر این سویه واکسینال مقدور میگردد.
IBDL یک واکسن گامبرو اینتر مدیت پلاس با سویه کلاسیک تولید شده .
توانایی عبور از سطوح بالای ایمنی مادری ............ توانایی ایجاد ایمنی قبل از تقابل با ویروس بسیار حاد مزرعه ای
توانایی پخش ویروس واکسینال ................. دریافت ویروس واکسینال توسط همه پرندگان
و واکسیناسیون دیرتر از موعد باعث میشود ویروس مزرعه ای قبل از ویروس واسینال وارد عمل شود .
واکسیناسیون بعد از 10 روزگی بلامانع میباشد .
بهترین روش برای انجام واکسن آشامیدنی است که روش آن توضیح داده میشود .
واکسن نیو کاسل vitapast l سویه اپاتوژنیک انتروتروپیک ویروس نیوکاسل . نسل جدید واکسن نیوکاسل که اثر گذاری و بی خطری قابل ملاحظه ای در مقایسه با سویه های قبلی دارد ، بدون آسیب بر روی مخاط نای ، قابل اسپری در جوجه یکروزه بدون واکنش بعد از واکسیناسیون . بهترین روش برای استفاده از این واکسن اسپری میباشد . ویروس واکسن با تحریک غدد هاردین به سرعت باعث ایجاد ایمنی قوی و موضعی میشود . مقاومت واکسن در دمای 20 تا 30 درجه سانتیگراد با تیتر ثابت ویروس تا 3 ساعت میباشد .
2- فقط از ظروف پلاستیکی مخصوص واکسن استفاده نمایید .
3- واکسن را در آب تمیز حل نمایید ( آب بدون کلرین و مواد ضدعفونی کننده )
4- با استفاده از آب جوشیده سرد شده یا از شیر خشک بدون چربی به مقدار 5/2 گرم در لیتر باقی مانده کلرین آب را خنثی کنید .
5- از آب با درجه حرارت حدود 20 درجه استفاده نمایید .
6- از مقدار 2/ تا 5/ لیتر به ازای هر 1000 جوجه در داخل جعبه و یا 5/ تا 1 لیتر به ازای هر 1000 جوجه روی بستر استفاده نمایید ( حجم آب مورد نیاز بر اساس شرایط آب و هوایی محیط متغییر است )
7- واکسیناسیون را در مواقع خنک مثل صبح زود انجام دهید .
8- انجام واکسیناسیون در پرندگان سالم توصیه میشود .
9- جوجه ها را در یک مکان محدود و یا داخل جعبه جمع کنید .
10- جریان هوای هیتر را قطع نمایید ، هواکش ها را خاموش کنید و روشنایی را کاهش دهید .
11- محلول واکسن را از فاصله 20 تا 30 سانتی متر بالاتر از سطح جوجه ها دو بار اسپری نمایید و در ضمن واکسیناسیون توجه جوجه ها را طوری جلب کنید تا با دهان باز به افشانه نگاه کنند .
12- 15 تا 30 دقیقه بعد از واکسیناسیون هواکش ها و هیتر ها را روشن نمایید و روشنایی را به اندازه قبل افزایش دهید .
18 تا 21روزگی اسپری یا آب آشامیدنی
دفع نیتروژن و کاهش آمونیاک با استفاده از آنزیم در جیره و روشهایی مانند فراوری خوراک ، تغذیه مرحله ای ، کم کردن اتلاف آب و غذا میتواند صورت گیرد . تنظیم جیره بر اساس اسید های امینه مورد نیاز در مقایشه با پروتئین خام ، قادر به کاهش ازت دفعی از طریق کاهش کل ازت خواهد شد . مثلا اگر پروتئین جیره را 2 درصد کاهش دهیم ازت مدفوع طیور تا 16 درصد کاهش می یابد ولی میزان اسید امینه جیره ثابت باقی میماند . تاثیر به اشتها تنها به واسطه اسید امینه های خاصی محتمل است نه صرفا پروتئین خام . پروتئین خام با کاهش مصرف پروتئین میزان فضولات کاهش مییابد . مثلا اگر پروتئین از 17 به 14 درصد کاهش یابد N دفعی از 2 به 5/1 گرم به ازای هر مرغ در روز تغییر میکند . جایگزینی متیونین ، لایزین ، تریپتیفان . ایزولوسین به میزان 4 درصد پروتئین خام مصرفی را کاهش میدهد بدون اینکه تولید و وزن تخم مرغ تغییر کند . حداکثر کاهش سطح پروتئین خام جیره به اندازه 3 تا 4 درصد امکان پذیر است در شرایطی که اسید امینه مصنوعی جایگزین شود . افزایش اسید های امینه سنتتیک به جیره باعث کاهش 5/8 درصدی دفع نیتروژن به ازای کاهش هر یک درصد پروتئین خام میشود .
2- تنظیم جیره با استفاده از اسید های امینه قابل هضم و کمپلکس آنزیمی
جوجه های گوشتی حدود 30 درصد از ماده خشک مصرفی ،25 درصد انرژی خام ، 50 درصد نیتروژن خوراک را از طریق ادرار و مدفوع از دست میدهند . که آنزیم ها قادرند مواد غذایی ضد تغذیه ای را تخریب و یا باعث افزایش قابلیت هضم اجزای جیره گردند که از این طریق باعث کاهش اتلاف انرژی و هدر رفتن اسید های امینه میگردند . در تنظیم جیره استفاده از قابلیت هضم اسید های امینه بسیار بهتر از اسید امینه کل و استفاده از قابلیت هضم ایلئومی نیز از هضم اسید امینه بهتر است . پس استفاده از هضم ایلئومی و اسید امینه قابل هضم و استفاده از انزیم ها باید مورد اهمیت قرار گیرد . لزوما آنزیم ها باعث افزایش قابلت هضم نمیشود بلکه ممکن است به دلیل مصرف کمتر پروتئین باشد .
3-استفاده از تغذیه مرحله ای
برا تخمین دقیق احتیاجات طیور عواملی مانند سن حیوان ، شرایط محیطی و تغیرات سالیانه پتانسیل ژنتیکی اهمیت دارد در روش های عملی مورد استفاده معمولا جیره اولیه 23 درصد ، جیره رشد 20 درصد ، و جیره پایانی 18 درصد پروتئین مصرف میشود . به طور معمول با افزایش سن پرنده میزان نیاز به مواد غذایی کاهش یافته که اگر همزمان با این کاهش میزان مواد مغذی کاهش پیدا نکند بخش اضافی این مواد به خصوص پروتئین ها مورد کاتابولیسم قرار گرفته و دفع میشود . پس باید تا حد امکان ترکیب مواد مغذی جیره با نیاز پرنده به مواد مغذی هماهنگ باشد . به همین جهت بایستی از تغذیه مرحله ای استفاده کنیم .
4- استفاده از مواد افزودنی
اسید های امینه در جوجه ها به اسید اوریک تبدیل میشود . آمونیاک یک تولید میکروبی است که برای سمیت دارد . بعضی از باکتری های تولید کننده آمونیاک باعث کاهش رشد جوجه میشوند و این کمبود را میتوان با افزودن 45 میلی گرم پنی سیلین در هر کیلوگرم جیره کنترل کرد . اسید بنزوئیکدر خوراک باعث کاهش آمونیاک و بهبود جزئی ضریب تبدیل خوراک میشود .
علاوه بر افزودنی های ضد میکروبی ، پروبیوتیک ها نیز باعث کاهش باکتری اورلیتیک میشود که از طریق کاهش ph و همچنین ترشح مواد ممانعت کننده مانند باکتریوسین ها یا رقابت برای مواد غذایی و تقویت گیرنده های اتصالی از فعالیت باکتری های هیدرولیز کننده اوره جلوگیری کرده و باعث کاهش تولید آمونیاک میشود . برای جلو گیری از تولید آمونیاک در سالن های تخمگذار بر روی فضولات سوپر فسفات میپاشند .
اولین حسی که باید در گله استفاده نمود مشاهده رکورد ها و طرز عمل و وضع کلی جوجه ها و گله است که نشان دهنده بسیاری از واقیت ها در گله است . تاج ها رنگ پریده ، چشم های کدرو غیر شفاف ، ظاهر پر های غیر شفاف و پر های افتاده و ژولیده نشان دهنده وضعیت غیر عادی در گله میباشد . جمع شدن گله ، چرت زدن ، عدم تحرک گله ، آثار زخم و کانی بالیسم ، وجود انگل های خارجی مثل مایت را میتوان با استفاده از چشم تشخیص داد . مشاهده گردو خاک در لانه نشانه بد بودن تهویه و رطوبت زیادی میباشد . همچنین وضعیت مدیریت چگونگی استفاده از وسائل و تجهیزات ، نحوه کار آبخوری ها و دانخوری های اتوماتیک و میزان و تعداد آنها وضعیت ریزش آب از آبخوری و تعداد و نحوه کار تهویه هم چنین وضعیت غذا از نظر رطوبت و ککی بودن منظره ظاهری بستر .
2- حس شنوایی :
هرگونه صدای غیر عادی که در گله وجود داشته باشد نشانه مسئله ای در گله است . به عنوان نمونه وقتیکه در سالن جوجه ها حرارت کم است ، جوجه ها صدای مخصوص کوتاهی مانند جیر جیر کردن سر میدهند و بوسیله حس شنوایی میتوان به وجود بیماری های تنفسی در گله پی برد ، وجود عطسه ، سرفه ، صدای خرخر، و سوت کشیدن از بینی دلیل وجود بیماری های تنفسی در گله میباشد .
3- حس چشایی :
این حس هم به کمک بازدید کننده میرسد . قرقره کردن آب تا حدودی سنگین بودن آب را نشان میدهد ، همچنین چشیدن غذا کیفیت غذا را نشان میدهد . به خصوص چنانچه نمک آن زیاد باشد یا از پودر ماهی با کیفیت نا مناسب استفاده شده باشد .
4- حس بویایی :
بو کردن غذا و حس بوی غیر عادی در آن ، بوی کپک در غذا ، حس کردن بوی آمونیاک ، و سایر گازهای غیر عادی و خطر ناک در لانه به وسیله بینی و حس بویایی به بازدید کننده کمک میکند . معمولا در لانه آمونیاک نباید بلا فاصله بعد از ورود احساس شود . وجود آمونیاک در لانه میتواند دلیلی بر بد بودن تهویه و رطوبت زیاد بستر است .
5- حس لامسه :
چنانچه آب آشامیدنی لمس شود حرارت زیاد و حرارت کم آب را میتوان حس نمود . غذا و تعیین رطوبت آنها و همچنین لمس مرغ ها از هر نظر تعیین حرارت بدن وجود تب و غده ، به بسیاری لز مسائل میتوان پی برد . از اینرو بازدید روزانه گله توسط کارشناس نباید بطور سرسری انجام گیرد بلکه باید با دقت و حوصله انجام گیرد در این مورد باید از تمام احساس پنجگانه استفاده گردد در این صورت گله ای سالم و سر حال پرورش خواهیم داد .
1.گله یکنواخت :
به گله گوشتی که حدود 78 درصد مرغ و 75 درصد خحروس آن دارای وزنی برابر 10 درصد کمتر یا بیشتر از وزن میانگین گله باشد گله یکنواخت گفته میشود .
رشد و افزایش وزن جوجه در هفته اول در مقایسه با هفته های بعدی بیشتر بوده و حدود 400درصد میرسد . یعنی از وزن 35 گرم در یک روزگی به 140 گرم در آخر هفته اول میرسد . در این شرایط اگر 25 درصد جوجه ها به جای رسیدن به وزن 140 گرم به 105 گرم برسد یعنی 300 درصد رشو کنند اختلاف رشد در گله با وزن 2 کیلو به مراتب بیشتر و به چند صد گرم میرسد که این اهمیت رشد یکنواخت در بدو ورود به سالن را نشان میدهد .
2-یکنواختی وزن جوجه در شروع پرورش
جوجه های تولید شده از یک گله مادر میتوانند از نظر وزن متفاوت باشند ولی مسلما این اختلاف وزن در جوجه هایی که از چند گله مادر هستند بیشتر است . پرورش جداگانه جوجه ها با وزن های متفاوت و گله های متفاوت ، اولین و مهمترین قدم برای جلوگیری از رشد غیر یکنواخت در گله میباشد .
3-دهیدراتاسیون یا کاهش آب بدن در جوجه
علت اصلی کاهش آب بدن در جوجه توقف طولانی مدت آن در جوجه کشی است و از آن مهمتر ، فاصله زمانی دراز مدت انتقال آن از هچری به مرغداری به ویژه در شرایط هوای گرم است . 70 درصد وزن جوجه آب است لذا از دست دادن آب تاثیر زیادی در بدو ورود دارد . دسترسی جوجه به آب دان بلافاصله بعد از رسیدن به مرغذلری میتواند تا حدی اثرات آن را کم کند .
در شرایط دهیدراتاسیون شدید نوک جوجه را در آب فرو برده و یا تعداد آب خوری تا 50 درصد افزایش میدهد استفاده از شکر در آب نیز روشی برای کاهش شدت دهیدراتاسون در جوجه میباشد .
4-درجه حرارت
بعلت رشد ناقص پر ، در اوایل پرورش جوجه ها قادر به کنترل درجه حرارت بدن خود نمیباشد . بنابراین اعمال درجه حرارات مناسب محل پرورش و جلوگیری از نوسانات آن در هفته اول امری بسیار ضروری می باشد و باعث تجمع غیر یکنواخت جوجه ها در سالن شده و ترکم در بعضی از نقاط دسترسی به آب و دان برای تعدادی از جوجه ها مشکل میکند .
5- تهویه
بر خلاف تصور برخی مرغدارن جوجه از همان ساعات اولیه نیز احتیاج به تهویه در حد نیاز را دارد . تا مانع از گازهای انیدرید و آمونیاک در سالن بویژه سطح بستر گردد که این اتفاق به دلیل حساسیت فوف العاده مخاط تنفسی جوجه موجب آسیب مخاط شده و اثرات آن در هفته های بعد بصورت عفونت میشود .
استفاده آمونزیم در سطح بستر همزمان با شروع پرورش جوجه مانع از تولید گاز آمونیاک شده و نتیجه آن کاهش ضایعات مخاط تنفسی و ریه و کاهش عفونت های ثانویه ، نیاز کمتر داروهای ضد میکروبی و یکنواختی رشد در گله خواهد شد .
6- تعذیه انتخابی
جوجه ها به طور غریزی ذرات درشت تر دان نظیر ذرت و گندم را به ذرات ریزتر ترجیح میدهند که این امر سبب بهم خوردن تعادل تغذیه ای میگردد. از طرف دیگر ، جوجه در روزهای اول قادر به تغذیه از ذرات بیش از حد درشت نیز نمی باشد و لذا دان جوجه باید دارای دانه بندی تا حد امکان یکنواخت و مناسب باشد تا جوجه بتواند بصورت مساوی از تمام مواد تشکیل دهنده دان استفاده کند .
7-تراکم و کمبود فضای دان خوری و آب خوری
در حالیکه تراکم کم مقرون به صرفه نیست ، وجود تراکم بویژه در هفته اول میتواند سبب بروز غیر یکنواختی گردد . وجود تراکم توام با کمبود فضای کافی دان خوری و آب خوری اثر مضاعف در کاهش رشد و بروز غیر یکنواختی در وزن گله خواهد داشت .
8- کیفیت دان
کمبود های تغذیه ای و عدم تعادل در مواد ضروری دان در جوجه تاثیر بسزایی در رشد اولیه و به تبع آن رشد نهایی گله خواهد داشت . بعلت حساسیت فوق العاده جوجه ها به کیفیت مواد اولیه و از جمله آلودگی این مواد با سموم قارچی ، استفاده از مواد مرغوب و سالم که عاری از الودگیهای قارچی و میکروبی باشند امری ضروری است . تعادل مواد اولیه ضروری در دان جوجه نظیر ویتامین ها و مواد معدنی و اسید امینه ها و روابط بین انرژی و پروتین باید به دقت در نظر گرفته شود .
2- بروز پدیده رشد غیر یکنواخت از بدو جوجه ریزی در سالن شروع میگردد.
3- با اعمال مدیریت صحیح ، در 90 درصد از موارد میتوان گله ای یکنواخت پرورش داد.
در این مقاله سه مثال برای تصویر كردن راههای مختلف اصلاح یا كنترل كیفیت مرغ گوشتی آورده شده است. این سه مثال نكات زیر را در بر می‌گیرند:
1. تاثیر متقابل اسیدهای آمینه جیره غذایی و ژنوتیپ
2. چربیهای تغذیه‌ای و تركیب اسیدهای چرب در مرغ
3. تغذیه اولیه جوجه‌های تازه از تخم در آمده
1. تأثیر متقابل اسیدهای امینه تكمیلی جیره غذایی و ژنوتیپ
اسیدهای آمینه از شاخص‌های عمده اجزای گوشت مرغ میباشد، به نحوی كه چربی شكم و بازدهی گوشت سینه تحت تاثیر سطح این مواد در خون قرار میگیرد. از میان اسیدهای آمینه، لیزین با تاثیرات ویژه برروی تركیب لاشه شناخته شده است. كمبود لیزین منجر به تحلیل بیشتر عضلات سینه در مقایسه با سایر عضلات بدن میشود. نتایج مقدماتی در تحقیقات نشان داده‌اند كه كمبود لیزین همچنین بر با كاهش PH و قابلیت نگهداری آب بر كیفیت عضلات سینه تاثیر سو می‌گذارد. تركیب بدن مرغ گوشتی را همچنین میتوان توسط تكنیك‌های انتخاب ژنتیكی اصلاح نمود به نحوی كه كارخانه‌های اجداد با اتخاب‌های ژنتیكی، ژنوتیپ‌هایی تجاری ایجاد كرده‌اند كه در جهت افزایش بخشهای اصلی در لاشه همراه با بازدهی بیشترگوشت سینه و چاقی كمتر اصلاح شدهاند. حال سؤال این است كه چگونه پاسخ بدن به اسید آمینه تكمیلی تحت تأثیر انتخاب ژنتیكی قرار میگیرد. مقایسه بین نژادهای سبك و سنگین تأثیر متقابل ژنوتیپ و تغذیه را نشان میدهند. در واقع مرغهایی كه از نظر ژنوتیپ سبك هستند بیش از مرغهای چاق به رژیم‌های حاوی پروتئین خام كمتر یا اسید آمینه ضروری كمتر حساسیت نشان میدهند . همچنین استفاده از اسیدهای آمینه رژیم غذایی توسط ژنوتیپ لاغر بهتر انجام میگیرد. این مسئله توسط پژوهش‌های متعدد تایید شده است
2. چربیهای غذایی و تركیب اسیدهای چرب در مرغ
چربیها و روغنها در رژیم غذایی طیور در درجه اول به عنوان محتویات پر انرژی رژیم مطرح هستند. هر چند كه اسیدهای چرب غذایی نقش مهمی در تركیب اجزای لاشه مرغ گوشتی ایفا می‌نمایند. تركیب شیمیایی چربیها و روغنها بسیار متغیر می‌باشند. روغنهای گیاهی دارای اسید چرب اشباع نشده بیشتری نسبت به چربی حیوانی می‌باشند.
به طور واضح نوع چربی اضافه شده به رژیم تأثیری عمیق برروی تركیب اسید چرب در چربی شكم دارد. در واقع تركیب اسید چرب در چربی شكم ارتباط نزدیكی با چربیهای غذایی دارد.
همچنین به شیوه مشابهی محتوای اسید چرب در چربی عضلات منعكس كننده تركیب چربی تغذیه‌ای میباشد. بنابراین امكان این مسئله وجود دارد كه گوشت مرغ را با اسیدهای چرب خاص. مانند روغن ماهی، كلزا یا تخم كتان در رژیم تقویت نماییم. از نقطه نظر تغذیه‌ای این مسئله در تغذیه انسان هم جالب است كه سری اسیدهای چرب ذكر شده اثر حفاظتی در مقابل بیماریهای قلبی-عروقی نظیر تصلب شرایین یا ایجاد لخته در عروق ( ترومبوز ) دارند. با این وجود تقویت و غنی سازی یاد شده منجر به ایجاد چربیهای مایع بیشتری میگردد كه از نظر بصری و از نظر تكنولوژیك برای كیفیت گوشت مرغ مضر می‌باشند. از آنجایی كه اسیدهای چرب اشباع نشده بخصوص اسیدهای چرب اشباع نشده به اكسید شدن بسیار حساس می‌باشند كیفیت حسی این محصول هم ممكن است تغییر نماید (بو و طعم). برای غلبه بر این مشكل میتوان به رژیم غذایی مرغ ویتامین E اضافه نمود كه یك ماده ضد اكسیده كننده (آنتی اكسیدان) است.
نكته قابل نتیجه گیری این كه با این هدف كه نیازهای كیفی گوشت مرغ برای كشتارگاهها و مصرف‌كنندگان برای كشتارگاه و مشتریان برآورده گردد میتوان محتوای اسید چرب لاشه را در مرغها اصلاح نمود.
3. تغذیه اولیه در جوجه‌های تازه از تخم در آمده
مرغ گوشتی از لحاظ فیزیولوژیك در حال حاضر در زمان سریعتری به وزن كشتار میرسد و هفته اول پس از هچ سهم بزرگتری از كل دوره زندگی مرغ را تشكیل میدهد (20% ). در عمل فرایند‌های جوجه‌كشی و حمل جوجه با تأخیری 10 تا 60 ساعته در تغذیه جوجه همراه است. -هرچند كه به نظر میرسد مواد غذایی موجود در باقیمانده زرده كه در طی دوره جنینی استفاده نشده برای تأمین غذا در طی دوره بی غذایی مفید باشد ولی این منبع سهم ناكافی در نیازهای تغذیه‌ای برای نگهداری و رشد در جوجه‌های گوشتی دارد. در یك برررسی تحقیقی بر روی جوج‌هایی كه با تأخیر 48 ساعته در تغذیه مواجه بوده‌اند، مشخص شد كه رشد كلی بدن جوجه‌ها تا زمان شروع تغذیه با تأخیر همراه بود و وزن بدن در 6 روزگی 25% كمتر از جوجه‌هایی بود كه تغذیه اولیه در آنها شروع شده بود.
به علاوه تأخیر در شروع تغذیه در روزهای اول زندگی در رشد عضلانی به ویژه در عضلات سینه تاثیر می‌گذارد به نحوی كه وزن عضله سینه در جوجه‌هایی كه 48 ساعت اول پس از هچ با گرسنگی مواجه بوده‌اند در 4 روزگی به 50% وزن مطلوب میرسد.
تغذیه زودرس جوجه‌های تازه از تخم درآمده توجه زیادی را در دهه گذشته به خود جلب كرده است. شروع تغذیه پس از دوره بی‌غذایی به برای جبران عقب ماندگی وزن‌گیری در وزن بدن یا وزن عضلات سینه كافی نیست و به تمهیدات بیشتری برای جبران این عقب‌ماندگی نیاز است. گرسنگی در زمان بحرانی رشد جوجه‌ها ممكن است اثرات دراز مدت در كارایی و تشكیل گوشت داشته باشد به همین علت تغذیه زودرس پس از درآمدن جوجه‌ها برای كاهش این سوء اثرات توصیه میشود (برای مثال اضافه كردن غذا به جعبه‌های حمل جوجه). همچنین تغذیه زودرس ممكن است پس از دوره گرسنگی بر روی عوامل محیطی و تغذیه‌ای كه در رشد جوجه‌ها موثر هستند نقش داشته باشد. تلاش بر این است كه رژیم‌هایی فراهم شود كه بتواند به شكل جزیی یا كلی بر نتایج تاخیر تغذیه تاخیری غلبه نماید و به همین علت درك عواقب زودرس و تأخیری در رشد عضلات و متابولیسم بدن مرغ ضروری میباشد.
مواردی كه مطرح گردیدند بایستی برای كل دوره تولید تصمیم داده شود. هدف با تحول جاری در اولویت‌های پرورش مرغ گوشتی تولید مرغهای سنگین‌تر با میزان رشد سریعتر نیست - كه منجر به ایجاد مرغهایی با میزان چربی بالا و مشكلات متابولیك و اختلالات پا ناشی از آن میشود - بلكه هدف كنترل رشد عضلانی و وزن بدن ( به خصوص در عضلات سینه ) در كل دوره زندگی مرغهای گوشتی است. بنابراین بایستی با اتخاذ استراتژی‌های تغذیه‌ای تغذیه مرغها به حد مطلوب برسد. یك رویكرد كه در این مقاله نیز به آن اشاره شده است تنظیم كوتاه و میان مدت گردش كار پروتئین و جایگزین آن در بدن است. در عمل منظور از این فعالیتها، معرفی دیدگاههای جدید در كنترل تغذیه مرغهای گوشتی جوان است كه شامل سه مرحله میگردد: تحریك زودرس در طی هفته اول، محدودیت رژیم از هفته اول تا سوم و به دنبال آن مطلوب رسانی تغذیه با در نظر گرفتن صرفه اقتصادی پس از هفته سوم. با این الگو تعیین كمی و كیفی تاثیرات تغذیه بر كارایی، فرم بدن و كیفیت گوشت نیاز به اندازه‌گیری‌های دقیق دارد.
اردک ، غاز، پرندگان جهت برنامه های شکار برای شکارگاههای گوناگون مانند قرقاول ، کبک ، مرغ شاخدار، بلدرچین از جمله پرندگانی هستند که در مجموعه صنعت مرغداری کانادا پرورش داده می شوند. پروش این پرندگان در صنعت طیور کانادا آغاز شده و به یک ثبات اقتصادی نیز رسیده است و سرمایه گذاران نیز تصمیم به توسعه آن دارند و با حمایت شرکت های بازرگانی کانادا به تازگی صادرات اینگونه محصولات نیز آغاز شده است.
بر اساس گزارش اداره آمار کانادا فهرست کشورهایی که مرغ و محصولات تولیدی مرغداری و صنایع تولیدی وابسته به صنعت مرغداری را از کانادا وارد می کنند به بیش از 86 کشور بالغ می گردند که این امر نشان دهنده اهمیت این صنعت در اقتصاد کانادا را گوشزد می نماید.
کانادا اکنون قابلیت تولید انواع گوشت و گوشت مرغ به روش حلال برای تمامی ادیان را دارد و مراکزی را جهت نظارت بر سفارش کشورهایی که دارای قوانین خاص دینی برای کشتار مرغ هستند را ایجاد نموده است تا رضایت این کشورها را در تأمین گوشت مرغ این کشورها تأمین نماید.
بر اساس آمار تقریبی 5000 شرکت بازرگانی در تجارت محصولات صنعت مرغداری در کانادا مشغول به فعالیت می باشند. اداره آمار کانادا گزارش داده است که بر اساس آمار، مؤسسات و شرکتهای تولیدی فعال در صنعت مرغداری کانادا به شرح زیر مشغول به فعالیت می باشند: 121 شرکت در زمینه مرغ تخم گذار ، 140 کارخانه تولید دان، 116 شرکت تولید کننده مکمل غذایی و 42 شرکت تولید کننده دارو.
تولید و پرورش و آماده سازی محصولات مرغداری در میان شاخه های گوناگون کشاورزی کانادا بزرگترین بخشی می باشد که در آن از مدرن ترین ماشین آلات و اتوماسیون کشاورزی استفاده شده و در سالهای آتی نیز نوید ادامه روند مدرنیزاسیون را می دهد. یک فرد حقیقی در کانادا می تواند فعالیت مرغداری خود را با راه اندازی یک واحد مرغ گوشتی با حداقل تعداد 000/50 جوجه یکروزه آغاز نماید ( این مقدار جوجه ریزی نه آنکه باب میل تولید کننده باشد، بلکه دولت کانادا صرفاً به این میزان حداقل قانع می شود و مجوز تولید را صادر می نماید و با متقاضیانی که از این مقدار کمتر تقاضای تولید داشته باشند، پروانه تولید صادر نمی نماید و از آغاز فعالیت آنها جلوگیری می نماید) که با این ظرفیت، تولید کننده اجازه دارد 7 مرتبه در سال جوجه ریزی داشته باشد و درطول یک سال 640 تن گوشت مرغ تولید نماید. صنعت مرغداری کانادا بسیار به ماشین الات و تجهیزات نوین وابسته است و کلیه کارخانه های زنجیره ای در این کشور بطور هماهنگ سعی در به روز کردن و مدرن سازی خود دارند تا حلقه ای از زنجیره این صنعت از سایر حلقه ها عقب نماند، بعنوان مثال می توان به روند مدرن سازی کشتارگاه های کانادا اشاره نمود که در آخرین مدرن سازی سرتاسری در این کشتارگاهها ظرفیت کشتار و بسته بندی آنها به میزان 25000 مرغ گوشتی در ساعت افزایش یافته است .
برای رسیدن مرغ آماده ازتولید کننده به دست مشتری یا مغازه های عرضه کننده گوشت مرغ در کانادا روندی خاص بایستی سپری شود. تولید کنندگان در هر ایالتی بایستی با تأیید دولت فدرال کانادا کار خود را آغاز کنند که این تأییدیه شامل بازرسی قبل از جوجه ریزی و بازرسی فدرالی در حین جوجه ریزی و بازرسی نهایی در پایان جوجه ریزی می باشد که پس از تأیید و کشتار و بسته بندی، توزیع صورت می گیرد.این روند در سرتاسر ایالات کانادا با یک مدیریت بسیار قوی صورت می پذیرد که این مدیریت قوی به دولت کمک می کند که نظارت خوبی بر سالم بودن محصولات تولیدی و روند تولید داشته باشند.
هم اکنون سه سازمان بزرگ ( در کانادا سازمانها و انجمن های زیادی وجود دارند اما این سه سازمان از بزرگترین های آنها هستند) که حامی تولید کنندگان صنعت مرغداری کانادا می باشند به نامهای مزرعه داران مرغ ایالات کانادا ، آژانس بازرگانی بوقلمون کانادا و آژانس تولید تخم مرغ نطفه دار مرغ گوشتی کانادا شرایطی را برای تولید کنندگان فراهم نموده اند که تولید کنندگان به قیمت مرغ موجود در بازار کاری ندارند و قیمت روز بازار هر گونه که باشد آنها مواد خوراکی طیور خود را با قیمتی ثابت از این مراکز تأمین می کنند و پس از پرورش مرغ و آماده شدن آن خود این سه سازمان خریداران اصلی محصولات پرورش یافته تولید کنندگان هستند و با توجه به برآورد هزینه های تولید کننده و قیمت پرداختی نهاده های اولیه و دارو و مکمل های غذایی و... به همراه درصدی سود (در هر سال درصدی مشخص و بدون تغییر) برای تولید کننده، محصول نهایی را خریداری می کنند تا با نوسانات بازار نهاده ها یا کاهش قیمت گوشت مرغ و سایر محصولات مرغداری در بازار کانادا تولید کننده متضرر نگردد.
پس از خرید محصول نهایی تولید کنندگان، سه سازمان با مشورت دولت محصولات را وارد بازار کانادا می نمایند. با این اوصاف دولت کانادا با همکاری این سه سازمان قیمت مرغ را در بازار کانادا برای مصرف کنندگان ثابت نگه می دارد. در صورتیکه قیمت تمام شده تولید مرغ یا محصولات مرغداری بیشتر از قیمت مصوب بازار باشد دولت کانادا مابه التفاوت این مقدار را به شرکتهای خریدار محصولات مرغداری کانادا پرداخت می نماید تا آنها با قیمت مصوب توافق شده، مرغ را در بازار در دسترس مشتری قرار دهند.
دولت کانادا با این سیاست هم تولید کننده را در برابر نوسانات جهانی مصون می سازد و هم مشتریان داخل را بدون آنکه خود مشتریان آگاهی یابند زیر پوشش امنیت قیمتی خود قرار می دهد و مانع نوسانات شدید در بازار می گردد و نوسانات را در حد بسیار پایین نگه می دارد. نکته ای که سه سازمان حمایت کننده تولید کنندگان و دولت کانادا را در روند حمایتی از دو گروه تولید کننده و مشتریان موفق نموده است عدم توجه دولت کانادا به سود دهی برای دولت می باشد. دولت کانادا سعی می نماید ضرر هایی را که بعلت نوسانات قیمت جهانی برای دولت بروز می کند را با قیمت گذاری مرغ کانادا در بازارهای جهانی جبران می نماید.
آژانس بازرسی مواد غذایی کانادا (CFIA) مسئول بازرسی و مراقبت از سلامت بهداشتی مواد غذایی تولیدی از جمله محصولات مرغداری و پیشگیری از آنفلوانزای مرغی و سایر بیماریهای طیور در کانادا می باشد. آژانس بازرسی مواد غذایی کانادا برای کنترل بیشتر بر روی واردات طیور زنده به کانادا و پیشگیری از بیماری آنفلوانزای مرغی در کانادا برنامه ای بنام کنترل و آنالیز بیماریها در محصولات غذایی را اجرا می نماید که در پیشگیری از ورود بیماریها به صنایع دام و طیور کانادا بسیار مؤثر بوده است.
منابع :
انواع ساختمانهای مرغداری http://aftab.ir
كیفیت مرغ گوشتی http://www.itpoultry.com
بيماريها http://www.ipiran.com
احداث سالن مرغداری وتاسیسات آن http://ghasem17.blogsky.com
بیماری های رایج ماکیان http://www.phalls.com
صنعت مرغداری http://www.poultry-new.blogfa.com/
مرغداری http://aftab.ir
يك قرن در ارتباط با پرورش طيور http://www.ipiran.com
نگاهی به صنعت مرغداری کانادا http://www.itpnews.com
/خ
از آن زمان تا كنون كه (كشف‌ژنتيك‌هاي گــرگــور مندل در سال 1905رخ داد)، مردم به استفاده از اين اصول‌براي صفات در ساير گــونه‌ها اقدام كردنددر حالي كه مندل فقط براساس آزمايش‌با گــياهان گــزارش مي‌كرد و چگــونگــي‌تصادفي بودن ويژگــيهاي كيفي را براي‌ديگــران ثابت كرده بود.
حتي در رابطه با برجسته‌ترين صفتي‌كه به عنوان مثال مندليسم استفاده‌مي‌شد (كوتاه و بلند بودن دانه‌هاي نخودفرنگــي)، احتمالا اختلاف‌هاي تشريح‌نشده‌اي وجود داشت كه به صورت‌مناسب طبقه‌بندي نشده بود. در واقع،در مطالعه گــذشته‌نگــر، مندل در انتخاب‌آنچه كه به‌طور معمول به عنوان يك‌صفت كيفي مورد توجه قرار داده بودبي‌نهايت خوش شانس بود واختصاصاتي را يافت كه مي‌توانست دردو گــروه طبقه‌بندي نمايد. در حالي كه‌كساني كه آثار او را دنبال مي‌كردند، به‌همان صورت موفق نبودند.
طيور را معمولا با توجه به نوع تاج،رنگــ پوست و بعضي خصوصيات ديگــرمي‌توان طبقه‌بندي كرد، اما هنگــامي كه‌صفات تجارتي نظير وزن بدن، ميزان‌رشد، توليد تخم‌مرغ و راندمان تغذيه‌مورد توجه قرار مي‌گــيرند، اين‌طبقه‌بندي‌ها غير معمولي‌اند. بر اساس‌اسناد علمي در دو يا سه دهه اول قرن‌بيستم، تعدادي از ژنتيسين‌ها به تشريح‌تغييرات در توليد تخم‌مرغ ، نحوه‌تخمگــذاري و اجزاء ديگــري از محصول‌تخم‌مرغ بر اساس اصول الگــوهاي‌مندلي شكست مي‌خورد، كه به دليل‌وجود چندين لايه از ژن‌هاي كنترل كننده‌رنگــ بال و پر است. حضور يك ژن‌غالب در يك لوكوس ممكن است اثرات‌ژن‌ها در ساير لوكوس‌ها را بپوشاند. ازطرفي، نوع تاج تا حدود زيادي باالگــوهاي مندلي تناسب داشته و درحقيقت اولين صفت در طيور بود كه‌براي انجام اين قبيل اعمال شناسايي‌شده بود.
علاوه بر اين، تعدادي ژن‌هاي نهفته‌مرگــ‌آور در جوجه‌ها و ساير گــونه‌هاي‌پرندگــان كشف شده بود كه با الگــوي‌مندلي تطابق داشتند. چنانچه‌تخم‌مرغ‌هاي هچ نشده جهت وجودجنين واجد صفات مرگــ‌آور شناسايي‌شود، اين موضوع غالبانشان دهنده اين‌است كه هر دو والد براي يك ژن مرگــبار هتروزيگــوس هستند. 25 درصد ازجنين‌ها در تخم‌مرغ‌هاي بدست آمده ازاين قبيل جفت شامل نوع مرگــبار جنين‌بوده، دو سوم از جوجه‌هاي متولد شده‌شبيه والدينشان هتروزيگــوس خواهدبود و يك سوم باقيمانده عاري از هرگــونه نقصي بودند.
گــزينش براساس صفات تجارتي
كتاب (Hutt) اولين راهگــشا براي‌مسئله گــزينش تجارتي بود كه با در نظرگــرفتن بهترين ركوردهاي توليد تنهاپيشرفت محدودي را باعث مي‌شد. (Hutt)چگــونگــي استفاده از تست نتاج‌را شرح داده بود، در آن زمان منابع موردنياز كه از بين رفته بودند، مي‌توانست‌بعضي از مشكلات در رابطه با صفاتي‌نظير توليد تخم‌مرغ را بر طرف كند.
علاوه بر اين (Hutt) شواهدي رافراهم كرده بود كه يكي از برجسته‌ترين‌صفات يعني مقاومت در مقابل بيماري(در اين مورد، لوكوزيس) مي‌توانست به‌وسيله تست نتاج هنگــامي كه پرندگــان‌مورد آزمايش در محيطي تحت تاثيربيماري رشد كرده باشند، اصلاح گــردد.اين موضوع به تحول و تكامل طبقه‌بندي‌اخير لاين‌هاي K و C(مقاوم) و S(حساس) كرنل منجر شد. حتي در زمان‌بروز درگــيري لاين‌هاي K و C بقاءخوبي داشتند، در حالي كه لاين Sبايستي در محيطي نگــه‌داري مي‌شد كه‌در معرض هيچ‌يك از بيماري‌هاي‌لكوزي (لوكوزلومفوئيد، بيماري مارك)قرار نگــيرد.
دكتر ويل لارموكس، اولين ژنتيسين‌نيمه قرن،دواصل‌اساسي‌رابه‌كاربرده‌بود.
تاثيرپذيري از محيط
دومين عامل اساسي، ژنتيك‌هاي‌جديدي بودند كه از تاثير محيط بر روي‌صفات مورد مطالعه به وجود آمده‌بودند. براي درك اين موضوع، پرندگــان‌مشابه از لحاظ ژنتيكي را بر اساس‌رژيم‌هاي غذايي مختلف رشد داده، كه‌صفات آنها ممكن است اختلاف قابل‌سنجشي را نشان دهد. اين اختلاف‌كاملا ناشي از محيط است. (در اين‌خصوص تغذيه مورد نظر است). دربرنامه‌هاي پرورش تجارتي، ما باجمعيت‌هاي ژنتيكي متنوع روبرومي‌شويم كه اغلب در محيطهاي‌مختلف رشد كرده و سنجش مي‌شوند.تغيير مشاهده شده ناشي از تركيبي ازاثرات ژنتيكي و محيطي است.پرورش‌دهندگــان و ژنتيسين‌ها در نيمه‌دوم قرن بيستم به تشريح اين اثرات‌اقدام كردند و با استفاده از آناليز آماري‌در رابطه با اطلاعات به دست آمده ازگــروه‌هايي از پرندگــان كه وابستگــي‌ژنتيكي داشتند به مفهوم قابليت توارث‌دست يافتند.
فرصت‌هايي براي تكامل بيشتر
طي يك دوره طولاني، روش‌هاي‌وابسته به ژنتيك‌هاي جمعيتي بيشترين‌موفقيت را ثابت كرده بودند. بيشترين‌پيشرفت در نيمه دوم قرن بيستم باانتخاب از ميان نژادهاي اصيل ومحصور حاصل شده بود. استفاده ازنژادهاي اصيل دلالت مي‌كند بر اين‌كه‌هر پرنده‌اي به صورت جداگــانه تعيين‌هويت شود و از اجداد آن براي‌چندين‌نسل شناخته‌شوند. اين‌موضوع‌توانمندي‌تست‌نتاج (Hutt) را تضمين‌مي‌كند و از سوي ديگــر پيشرفت‌سريع‌تر را به وسيله مطالعه مقايسه‌اي‌وضعيت خانواده‌هاي (Fullsib) و (Halfsib)ممكن مي‌سازد Fullsib)هردو والد مشترك دارند، (Halfsibمعمولاپدر مشترك اما مادران مختلف دارند .
براي صفاتي مشابه توليد تخم مرغ‌كه فقط در يك جنس تظاهر مي‌كنداستفاده از نژادهاي اصيل، گــزينش نرهارا امكان‌پذير مي‌سازد. برادران تني ازيك پدر و مادر مي‌توانند بهترين معياراندازه‌گــيري خانواده‌هاي گــزينش شده‌باشند. اين اقليت به تنهايي مي‌تواندميزان تكامل ژنتيكي را تقريبا50 درصدافزايش دهد.
ويژگــيهاي تخم مرغ توليدي
تلفات عمده پرورش دهندگــان طيور گــوشتي وبوقلمون براي ادامه آنچه كه گــزينش‌جمعي ناميده مي‌شد. بسيار بيشتر ازپرورش دهندگــان طيور تخمگــذار توانايي‌داشتند. به دليل اينكه وزن بدن برحسب‌سن در هر دو جنس تظاهر مي‌يابد و به‌صورت مقايسه‌اي كمتر به وسيله‌تغييرات محيطي تحت تاثير قرارمي‌گــيرد. برنامه‌هاي گــزينش آكادميك وتجارتي نشان مي‌دهند كه پيشرفت‌مستمر در ميزان رشد مي‌تواند صورت‌بگــيرد(تقريبابه صورت نامحدود)، اين‌امر به سادگــي به وسيله رشدجمعيت‌هاي بزرگــ پرندگــان در محيطي‌يكسان و انتخاب سنگــين‌ترين در يك‌سن مناسب امكان‌پذير است. اين‌چگــونگــي تكثير و پرورش طيور گــوشتي‌و بوقلمون‌ها تا اواخر دهه 1960 بود.
مشكل اوليه در رابطه با اين برنامه‌هاوضعيت مولد بود. در بوقلمون‌ها براساس آخرين وضعيت جناغ سينه‌گــزينش شده بود، ماده‌ها توانايي كافي‌براي سازگــاري با جفت براي حفظباروري مناسب نداشتند و به اين‌صورت صنعت بكر و دست نخورده به‌تلقيح مصنوعي اقدام نمود. اين موضوع‌صنعت بوقلمون را براي حفظ و مقاديرقابل قبول توليد نسل، حتي از ميان‌نژادهاي با رشد سريع توانا ساخت.
در طيور گــوشتي باروري مشكلي به اين‌شدت نداشت (گــرچه كمتر از حدمطلوب بود)، اما توليد تخم مرغ‌خسارت زيادي دربر داشت. اين‌موضوع با تغييرات بيشتر براي محيط،عمدتابا محدود نمودن جذب موادغذايي براي جلوگــيري از چاقي والدماده اصلاح شده بود. با وجود اين،افزايش مستمر در ميزان پتانسيلي رشدمنجر به شرايط محدود كننده دايمي‌براي توليد كافي تخم مرغ در مرغ‌هاي‌مادر گــوشتي مي‌شود.
روش‌هاي مصنوعي شده بيشتر، دررابطه با گــزينش
عامل نهايي موثر بر تكثير و پرورش‌طيور در قرن بيستم سرعت فوق‌العاده‌ژنتيك‌هاي مولكولي و بيوشيميايي بوده‌است. در حالي كه بزرگــترين پيشرفت‌هادر اين زمينه در تحقيق ژنتيك انساني‌بوده، پيشرفت‌هاي قابل ملاحظه‌اي درزمينه طيور نيز اتفاق افتاده است. پروژه‌ژنومي طيور، كه براي تعيين رمز كامل‌ژنوم طيور جستجو مي‌كند و اطلاعات‌موجود را هماهنگــ و متناسب باپيشرفت‌هاي جديد به سرعت به كليه‌دست‌اندركاران اعلان و ابلاغ مي‌نمايد.
ژنتيسين‌هابه شناسايي لوكوس‌هاي‌صفات كيفي اقدام كردند كه به صورت‌موثري اقدامات دانشمندان اوليه را براي‌يافتن نسبت‌هاي مندلي تكرار مي‌كرد،اما با كمك تكنولوژي‌هاي مدرن احتمال‌موفقيت بسيار وجود دارد. ژن‌هاي‌منفرد متاثر از اين جريان و مقاوم به‌بيماري شناسايي شده بودند و ممكن‌بود براي انتقال مقاومت بهتر، براي‌نسل‌هاي آينده جوجه‌هاي تجارتي تهيه‌شوند. اين صنعت پيش از اين‌ژنتيك‌هاي مولكولي و بيوشيميايي درطراحي و توليد واكسنها بهره گــرفته بود.
انواع ساختمانهای مرغداری
در مورد چگونگی ساختمانهای مرغداری ۶ عامل اساسی در نظر گرفته می شود که عبارتست از:
۱) مدت استفاده از لانه :
ساختمان مرغداری را نباید برای استفاده طولانی در نظر گرفت بلکه باید طوری ساخت که حداکثر پس از ۱۵-۱۰ سال بتوان تغییراتی همراه با پیشرفت های روزمره در امور ساختمانی در آن به عمل آورد . در هلند معتقدند که بهتر است لانه را برای مدتی در حدود ده ال ساخت تا پس از این مدت بدون اینکه خسارت زیادی به مرغدار وارد آید بتوان ان را خراب کرد و با مصالح باقیمانده لانه جدید طبق اصول و قواعد روز بنا نمود.
به طور کلی لانه ها را به دو دسته دائمی و موقت تقسیم می کنند لانه های موقت اغلب ارزان قیمت است و طوری بنا شده که می توان آن را زود پیاده کرد و از جائی به جای دیگر منتقل نمود .
معمولا اینگونه لانه ها کوچک می باشد و بیشتر در نقاط روستائی متداول است . در این نقاط اغلب کشاورزان تعداد مختصری مرغ نگاه می دارند و احتیاج به ساختن لانه های بزرگ و گران قیمت ندارد.
مصالح مورد استفاده در این لانه ها اغلب از مواد ارزان قیمت مانند چوب یا حلبی موج دار تشکیل شده است .
در بعضی از مزارع آمریکا در زیر این لانه ها چرخهای آهنی یا چوبی قرار می دهند و آن را با تراکتور به آسانی از یک نقطه به نقطه دیگر و حتی از یک مزرعه به مزرعه دیگر منتقل می کنند .
در این گونه مزارع لانه های موقتی را در فصل بهار در محوطه سبز قرار می دهند و در زمستان آنها را به محل های آفتاب گیر و در تابستان به محل سایه دار منتقل می نمایند . در ایران نیز بعضی از مرغداران که تعداد کمی مرغ دارند از این لانه های موقتی استفاده می کنند .
اغلب این لانه ها از چوب و گاهی اوقات از حلبی تشکیل می شود . در هر حال باید تمام اصول بهداشتی مانند حرارت و تهویه و نور را در ساختمان این لانه ها مراعات کرد .
لانه های دائمی اغلب از مواد و مصالح ساختمانی تشکیل می شود ، بنابراین غیر قابل انتقال است معمولاً اینگونه ساختمانها از آجر یا سیمان و تیر آهن و بتون به صورت سوله ساخته می شود ولی همان طور که قبلا گفته شد این گونه ساختمان ها را باید طوری ساخت که اولاً بتوان به مرور تغییرات لازم را در آن داد و با آخرین تحولات ساختمانی آنها را هماهنگ کرد و ثانیاً قابل توسعه و گسترش باشد و ثالثاً طوری ساخته شود که اگر پس از مدتی عامل از مرغداری منصرف شد بتوان آن را به مصارف دیگر اختصاص داد .
در مورد ساختمانهای دائمی چون مستلزم صرف مخارج و هزینه زیادی است باید توجه و دقت زیادی مبذول گردد و از کارشناسان و متخصصین مربوطه کمک گرفته شود تا از نظر اقتصادی و بهداشتی بدون نقص باشد . امروزه در ایران معمولاً از لانه های سوله استاندارد استفاده می کنند .
لانه های موقتی را ممکن است در هنگام شروع کار به مرغدار توصیه نمود تا پس از موفقیت و کسب تجربه مبادرت با ساختمان لانه های دائمی نماید .
اندازه ساختمان :
به طور کلی ، اندازه های جایگاه، باید طوری باشد که فضای کافی برای تمام مرغها و جوجه هایی که نگاهداری می شوند تهیه گردد و در ضمن قابل توسعه برای آینده باشد .
اندازه هائی که برای جایگاه طیور انتخاب می شود بسته به وسعت مرغداری و بنیه مالی و سلیقه مرغدار در هر کشوری متفاوت است . در آمریکا بیشتر مرغداران علاقمند به ساختمانهای بزرگ دائمی هستند که بتوان تعداد زیادی مرغ را در زیر یک سقف نگاه داشت این ساختمانها برای آمریکا از نظر درآمد بیشتر مورد توجه است . زیرا در این کشور مزد کارگر گران است و تهیه این ساختمانهای دائمی و بزرگ سبب صرفه جوئی بیشتر از کار می گردد .
از طرفی برای آب و هوای مخصوص آمریکا نیز مناسب است در بعضی از کشورهای دیگر مثل انگلستان و هلند به ساختمانهای کوچکتر توجه دارند و حتی گاهی ساختمانهای کوچک و متحرک بنا می کنند . در آب و هوای گرم مثل ایران ساختمان لانه های بزرگ توصیه نمی شود زیرا خنک کردن و تهویه آنها در تابستان مشکل است .
به طور کلی ساختمانهای مرغداری در یکی از سه دسته ذیل طبقه بندی می شوند :
الف) لانه های کوچک و انفرادی – معمولا این گونه ساختمانها در مزارع کوچک مرغداری و روستاها مورد عمل قرار می گیرد . این ساختمانها از چند لانه مجزا و منفرد ساخته شده است و فقط برای نگاهداری تعداد کمی پرنده بکار می رود . در روستاها ممکن است فقط یکی از لانه ها و در مزارع کوچک مرغداری تعدادی از آنها مورد استفاده قرار گیرد . این لانه ها مجزا از هم به فاصله کم یا زیاد قرار می گیرند .
اداره این لانه ها از نظر کنترل بیماری آسان است و به سهولت می توان بیماری را در یک لانه محدود و ریشه کن کرد ولی از نظر کار و کارگر همچنین از نظر اینکه احتیاج به مقدار بیشتری زمین دارد در شرائط صنعتی مقرون به صرفه نیست و فقط در شرائط روستائی توصیه می شود .
ب) لانه های ردیفی – این گونه ساختمانها در بنگاهها و مزارع مرغداری تجاری بکار می رود . اغلب ساختمانهای بزرگ و طویلی هستند که معمولاً از داخل به چند مرغدان تقسیم شده اند . مرغدانها کاملاً شبیه به هم هستند و در حقیقت این نوع ساختمانها شبیه به ساختمانها قبلی هستند ولی در کنار هم واقع شده اند . انواع مختلف از این ساختمانها وجود دارد و در بعضی از اینها ممکن است مرغدان ها فقط در یک ردیف و در برخی دیگر در چند ردیف قرار گرفته باشد و بعضی از اینها دارای راهرو و برخی فاقد راهرو می باشند بعضی ها از ۲-۳ مرغدان و برخی دیگر از بیش از ۲۰ مرغدان تشکیل شدهاند اغلب در ساختمانهای بزرگ انبار غذا و وسائل در کنار لانه قرار گرفته است . این انبارها ممکن است در وسط لانه و یا در کنار لانه ها ساخته شده باشد .
در این نوع ساختمانها از نظر کار و کارگر صرفه جوئی زیادی می شود و از نظر هزینه به طور متوسط ارزان تر از نوع قبلی تمام می شود ولی از نظر بهداشتی و کنترل بیماری کار مشکلتر است زیرا بیماری به سرعت در بین گله اشاعه می یابد . از این رو برای کنترل بیماری اغلب لانه ها را به چند مرغدان کوچک با دیواره های سیمی و حتی آجری تقسیم می کنند . در تمام بنگاههای بزرگ مرغداری و ایستگاههای تحقیقاتی از این گونه لانه ها استفاده می شود.
ج) لانه های چند طبقه ای- این گونه ساختمانها از ۲ طبقه یا بیشتر ساخته می شود . معمولاً این دسته از
لانه ها بیشتر در مؤسسات مرغداری تجارتی و بزرگ به خصوص در اطراف شهرها که تهیه زمین مشکل و قیمت آن گران است مورد توجه قرار می گیرد زیرا این ساختمانها اولاً احتیاج به زمین کمتری دارند و ثالثاً از نظر سقفها و کفها تا اندازه ای صرفه جوئی می شود .
اگر برای غذا دادن و آب دادن از وسائل خودکار استفاده شود از نظر کار نیر صرفه جوئی زیادی می شود و در آمریکا و روسیه این نوع لانه ساختمانها اخیراً متداول شده است اغلب در چنین ساختمانهایی برای نگاهداری مرغها به طریقه قفس استفاده می شود عیوبی که متوجه اینگونه لانه هاست اولاً گران بودن آنست زیرا ساختن چنین
لانه هائی احتیاج به مصالح و نقشه ساختمانی مفصل تری دارند که هزینه آن از عهده مرغداران معمولی خارج است.
از طرف دیگر این ساختمانها در نقاط گرمسیر مانند ایران در تابستانهای گرم می شود و خنک کردن آنها مشکل بوده و برای این منظور احتیاج به دستگاههای مکانیکی است .
از این رو این ساختمانها را در نقاطی باید ساخت که مانند روسیه زمستان بسیار سرد و تابستان های معتدل دارد . ثالثا برای حمل مواد غذایی به طبقات بالا و نیز جمع آوری تخم مرغ و غیره احتیاج به کار بیشتر دارد مگر اینکه آسانسورهای مخصوص و دستگاههای غذا دهنده خودکار استفاده شود و تخم مرغ را هم با دستگاههای خودکار جمع آوری نمود.
طبقه بندی ساختمانهای مرغداری از نظر پرورش :
امروزه در مرغداریها بسته به سن و هدف پرورش از یک سری ساختمانها و تشکیلات مختلف استفاده می شود و به هیچ وجه در قسمتی که مرغهای تخمی در آن پرورش داده شده است جوجه یکروزه نگاهداری نمی کنند . به همین ترتیب جوجه های جوان را در کنار جوجه های یکروزه در یک لانه پرورش نمی دهند . از نظر هدف پرورش لانه هایی که در مرغداری باید برای سنین مختلف در نظر گرفت عبارتند از :
▪ لانه مخصوص جوجه ها Brody house یا اطاق مادر . در این لانه ها جوجه یکروزه را تا ۸-۹ هفتگی نگاهداری می کنند .
همانطور که در مباحث قبل ذکر شد جوجه ها در چنین سنی به علت ناقص بودن دستگاه کنترل حرارت مرکزی بدن نمی توانند خود را گرم کنند از این رو احتیاج به حرارت مصنوعی دارند .
در ساختمان چنین لانه هائی باید کاملاً دقت شود تا حرارت مورد نیاز جوجه ها تامین شود و ضمنا تهویه به خوبی انجام گیرد . ممکن است این گونه لانه ها را به صورت انفرادی یا چند ردیفی وحتی چند طبقه ای ساخت ولی معمولا مرغداران به نوع انفرادی برای این منظور بیشتر از انواع دیگر علاقمندند ولی اگر نگاهداری جوجه ها در اشل و میزان وسیعی انجام می گردد . می توان از ساختمانهای ردیفی استفاده نمود .
لانه های مزبور در یک ردیف یا دو ردیف به طور سری و حتی در بعضی از مزارع به صورت صلیب ساخته می شود. ممکن است جوجه به وسیله دیوارهائی از توری سیمی از همدیگر جدا می شوند در هر قسمت ۵۰۰۰ – ۱۰۰۰۰ جوجه نگاهداری می گردد .
کف این لانه ها ممکن است از مواد ساختمانی یا از تور سیمی ساخته شده باشد .
در لانه های مخصوص نگاهداری جوجه ها از فضای گردش استفاده نمی شود و جوجه ها را به طور محبوس و محدود نگاهداری می کنند زیرا با این سیستم کنترل بهداشتی آسان تر است و خطر سرما خوردگی نیز در بین نیست از طرف دیگر خطر تجاوز پرندگان وحشی به خصوص کلاغ وجود ندارد در ساختمان این لانه ها باید دقت فراوانی نمود تا اشعه آفتاب به خوبی وارد لانه شود و تهویه آن نیز در فصول سرد و خنک کردن آن در فصول گرم به آسانی صورت گیرد .
لانه مخصوص نیمچه ها و جوجه کبابی ها Broiler House – در بعضی مزارع معمولا بعد از ۶ هفتگی جوجه ها را به این لانه ها منتقل می کنند در این سن جوجه ها احتیاج به حرارت اضافی ندارند و حرارت معولی لانه (۲۲-۱۸) درجه برای آنها کافی است نیمچه ها را معمولا ۴-۶ هفته در این لانه نگاهداری می کنند و بعد از این مدت اگر منظور پرورش جوجه کبابی است آنها را به بازار یا کشتارگاه می فرستند و اگر منظور تهیه مرغهای تخمی است آنها را نزدیک به تخمگذاری به سالن دیگر منتقل می کنند .
این مرحله اغلب بین ۱-۳ ماه بسته به فصل و نژاد و طرز پرورش طول می کشد . بعد از پایان نگاهداری معمولاً باید لانه را کاملاً خالی و ضد عفونی کرد و سری های جدید را به آن منتقل نمود .
امروزه برای صرفه جوئی معمولا نیمچه ها را از اول تا هنگام تخمگذاری در یک لانه نگاهداری می کنند .
کف لانه نیز ممکن است از بستر یا از تورهای سیمی تشکیل شده باشد در بعضی از کشورها از قفس های بزرگ برای پرورش جوجه ها استفاده می شود که در هر قفس ۴۰-۵۰ نیمچه قرار می گیرد . این دسته از لانه ها نیز ممکن است به صورت مجزا ، ردیفی و حتی چند طبقه ای باشد .
▪ لانه های مخصوص نگاهداری مرغهای جوان – معمولا از ۱۲ هفتگی تا چند روز قبل از اینکه مرغ شروع به تخمگذاری کند مرغهای جوان (Pullet) را در لانه های مخصوص به نام لانه های انتظار نگاهداری می کند شرائط این لانه ها از نظر وسائل باید حد وسط لانه نیمچه ها و لانه مرغهای تخمی باشد .
در طی مدتی که مرغهای جوان در این لانه ها بسر می برند به مرور برای تخمگذاری آماده می شوند . این روش در بعضی از مزارع مرغ مادر متداول است .
معمولاً توقف مرغها در این لانه ها بسته به نژاد و فصل و چگونگی نگاهداری و شرائط تغذیه ۲-۴ ماه طول می کشد و به محض اینکه مرغها شروع به تخمگذاری کردند آنها را به لانه مخصوص مرغهای تخمگذار منتقل می کنند .
▪ لانه مرغهای تخمی – چون مرغها برای مدت طولانی در این لانه نگاهداری می شوند از این رو ساختمان این لانه ها باید از هر جهت خوب باشد .
شیوه ساختمان این لانه ها بستگی به سرمایه و سلیقه مرغدار دارد . عده کمی از مرغداران گله های خود را بر روی زمین و عده ای بر روی کف های توری و برخی در قفس های انفرادی نگاهداری می کنند از این رو طرز ساختمان و همچنین مصالح مورد نیاز احتیاج بسته به سلیقه و امکانات مرغدار متفاوت است . از نظر کلی ممکن است ساختمان لانه مرغهای تخمی باید کاملاً از لانه جوجه های کوچک همچنین از لانه پرندگان دیگر مانند بوقلمون و غاز و اردک و غیره دور باشد اگر منظور تهیه تخم است می توان از لانه های وسیع که تعداد زیادی مرغ در آن جا می گیرد استفاده کرد ولی اگر منظور تولید تخم مرغ جوجه کشی است و جفتگیری به صورت گله ای یا لانه ای است . لانه ها را به قسمت های کوچکتر تقسیم می کنند وتعدادی در حدود ۲۰۰ مرغ یا کمی بیشتر در آنها نگاهداری می کنند .
اگر مرغهای مادر در قفس های انفرادی نگاهداری می شوند برای به دست آوردن تخم مرغ جوجه کشی می توا ن از طریق تلقیح مصنوعی استفاده کرد .
در لانه مرغهای تخمی ممکن است گله را محبوس نگاهداری کرده پاره ای از مرغداران ترجیح می دهند فضای گردش در جلو لانه در اختیار مرغها قرار دهند . در طریقه کف های توری مرغها به طور محدود و محبوس نگاهداری می شوند . طریقه اخیر بهداشتی تر از طرق ذکر شده قبلی است ولی در عوض گران تر تمام می شود . به طور کلی در لانه مرغهای تخمی و در سیستم مختلف باید لانه را طوری ساخت که حداکثر نور و آفتاب وارد آن شود و از نظر تهویه نیز عمل به خوبی انجام گردد و با پیش بینی کردن پنجره های مناسب لانه را در زمستان گرم و در تابستان خنک نگاه داشت و به وسیله تهویه صحیح رطوبت لانه را به حداقل رساند .
سبک ساختمان
الف) ساختمان ساده – این ساختمانها بسیار ساده و ارزان است و معمولا در مرغداری ها و مزارع کوچک بنا می شود سقف این ساختمان ها ممکن است مسطح یا شیب دار باشد اغلب شیب از جلو به عقب است و این طرز ساختمان سبب ورود بیشتر آفتاب در لانه می گردد .
در ضمن در هنگام بارندگی از جمع شدن آب و رطوبت در جلوی لانه جلوگیری می کنند در نواحی گرم و در سرزمین هائی که باران فراوان است برای جلوگیری از ورود آفتاب زیاد و نیز برای جلوگیری از ریزش قطرات باران به داخل لانه سقف را لبه دار می سازند .
در نواحی دیگر احتیاج به لبه نیست عرض چنین ساختمانهایی اغلب کم است و در حدود ۴-۵ متر می باشد .
اگر عرض بیشتر باشد احتیاج به ستون هائی در زیر سقف دارد از این رو گران تر تمام می شود .
طول این ساختمانها اغلب می باشد . اشکال مهم در چنین ساختمانهائی مسئله تهویه لانه می باشد و باید با احداث پنجره های تهویه ای کافی از این نظر رفع اشکال نمود .
ب) ساختمانهای دو سقفی- این تیپ ساختمانها اغلب دو سقفی می باشند . این امر از نظر تهویه و همچنین فضای حیاتی از انواع سابق بهتر است ولی در عین حال گران تر تمام می شود و از نظر اقتصادی برای مرغداران معمولی قابل توصیه نیست معمولا سقف اصلی لانه شیب دار و زاویه دار می باشد .
در زیر سقف اغلب سقف دیگری قرار دارد از فضای بین این دو سقف ممکن است برای انبار وسائل و غیره استفاده شود امتیاز اصلی اینگونه ساختمانها در این است که در تابستانها خنک و در زمستان ها گرم می باشد و تهویه به بهترین وجهی انجام می پذیرد . اغلب لانه های چند ردیفی و چند طبقه ای دارای چنین سقف هایی هستند .
سقف های مضاعف ممکن است به طور ساده ،زاویه دار و یا دارای پنجره های تهویه ای باشد .
معمولاً عرض این لانه ها بیشتر از لانه های قبلی است همچنین ارتفاع آنها نیز به خصوص در وسط لانه بیشتر از لانه های قبلی است اشکال مهم این سقف ها سرد بودن آنها در زمستان است ولی با استفاده از سقف های داخلی حصیری یا بوریا و یا حتی سقف هائی از تخته سه لا و سایر مواد عایق می توان رفع این نقیصه را نمود.
مصالح ساختمانی
الف) چوب- در بعضی کشورهای اروپائی چوب یکی از متداولترین مصالح برای ساختمانهای پرورش طیور است . زیرا :
اولاً ) در همه جا تهیه آن امکان پذیر است .
ثانیاً) نسبتا ارزان تر از مصالح دیگر است .
ثالثاً) از نظر حمل و کار گذاشتن آسان است زیرا کار گذاشتن آن احتیاج به تخصص ندارد بلکه اشخاص عادی نیز می توانند به سهولت آن را کار بگذارند به خصوص اغلب در کشورهای اروپائی تیرهای چوبی را بر حسب اندازه و سلیقه می توان به کارخانه های چوب بری سفارش داد و با کمال آسانی آنها را با هم پیچ نمود .
رابعاً ) از چوب در تمام شرائط جغرافیایی چه در آب و هوای بسیار سرد و یخبندان و چه در آب و هوای گرم و سوزان به خوبی می توان استفاده کرد زیرا چوب در تابستان خنک و در زمستان گرم است و از نظر جلوگیری از تغییرات حرارت و رطوبت چوب ماده بسیار خوبی محسوب می شود و از نظر عایق بودن نیز بسیار عالی است همچنین از نظر دوام و سرمایه نهائی قابل توجه است زیرا پس از چند سال به آسانی می توان لانه را برچید و از چوب های باقیمانده برای ساختن لانه جدید یا منظورهای دیگر استفاده کرد . دوام چوب نیز اگر خوب تهیه شود بسیار زیاد است به طوری که امروزه در اغلب نقاط باستانی و به خصوص تخت جمشید درهای چوبی که بیش از دو هزار سال عمر داشته یافته اند بدون اینکه گذشت زمان و عوامل طبیعی آثار سوئی در آنها ظاهر کرده باشد .
از طرف دیگر هر گونه خرابی و خسارات چوب را می توان به سهولت توسط یک نجار عادی یا خود مرغدار بر طرف نمود و احتیاج به مخارج زیادی برای نگاهداری ساختمانهای چوبی نیست . نوع چوب نیز بسته به اینکه از چه درخت و از چه جنسی تهیه شده باشد متفاوت است به طور کلی باید چوب هائی تهیه کرد که اولاً دارای دوام و مقاومت و ثانیاً سبک و خوش رنگ باشد .
معمولاً در ساختمانهای چوبی پی ساختمان باید از مصالح دائمی و محکم مانند آجر و بتون و حداقل نیم یا یک متر از دیواره نیز از مواد مزبور باشند تا ضدعفونی و شعله دادن آن آسان باشد .
چوب ها را معمولاًُ بایستی با رنگ های رطوبت ناپذیر و قابل شستشو رنگ آمیزی نمود و بعضی اوقات نیز روغن های مخصوص به آنها می مالند که سبب مقاومت و محکم شدن آن گردد .
جدار بیرونی ساختمانهای چوبی باید طوری ساخته شود که از عوامل خارج به خصوص باران محفوظ باشد . اگر لانه های دو جدار ساخته شود از نظر عایق بودن به مراتب بهتر است .
لانه های چوبی احتیاج به رنگ آمیزی مکرر دارند و در غیر اینصورت به زودی موریانه و رطوبت آن را از بین می برد و معایبی که برای ساختمانهای چوبی در نظر می گیرند عبارتست از :
۱) از نظر نفوذ حشرات موذی مانند کنه و موش زیاد مطمئن نیست .
۲) از نظر آتش سوزی و سوانح بیشتر در معرض خطر است .
ب) ساختمانهای سنگی – در نواحی کوهستانی که سنگ فراوان است می توان از سنگ برای ساختن لانه ها استفاده نمود ولی در اطراف شهرها ساختن چنین لانه هائی متداول نیست زیرا سنک گران تهیه می شود و در ضمن سبب سنگینی ساختمان می گردد .لانه های سنگی اغلب کوچک و روستائی است .
ج) آجر – اگر بخواهند لانه را به مدت بسیار طولانی بسازند آجر ارزان ترین مصالح بشمار می رود در شرائط ایران حتی از چوب هم ارزان تر است . و اگر سقف از تیر آهن و ایرانیت انتخاب گردد لانه بسیار خوبی خواهد شد . در ایران و به خصوص در اطراف تهران ساختمانهای آجری بیشنر مورد توجه مرغداران است تهیه آن آسان است .اگر قطر دیوارها مناسب انتخاب شود در تابستانها نیز خنک و در زمستان به حد کافی گرم خواهد بود .
آجرهای مجوف از نظر عایق بودن بهتر از آجرهای توپر است ولی گران تر است . برای رفع این اشکال می توان دیوارها را کمتر گرفت . برای اینکه لانه بهتر عایق باشد در اروپا اغلب یک فضای خالی در بین دو ردیف آجر قرار می دهند تا بدین وسیله با ایزولاسیون هوائی عملا عایق سازی به عمل آید . اگر لانه های آجری خوب بنا شده باشد ضد عفونی کردن آن آسان است و از نظر مبارزه با موش و حشرات نیز مطمئن می باشد از نظر خطرات آتش سوزی نیز ساختمانهای آجری مطمئن تر است .
د) ساختمانهای فلزی – اینگونه ساختمانها اخیراً به وسیله بعضی کمپانی های ساختمانی ساخته می شود و به خصوص بیشتر برای پرورش جوجه کبابی ها به کار می رود دیوارها ممکن است از آلومینیوم یا اوراق آهن موج دار (حلبی) و یا ایرانیت باشد . حتی در بعضی از مزارع از داربست های آهنی برای اسکلت ساختمان استفاده می شود.
این ساختمانها اگر از دیوار ساده تشکیل شده باشد در زمستانها سرد و در تابستانها گرم می شود برای رفع این اشکال اغلب دیوارها را مضاعف می سازند و مواد عایق در بین آنها قرار می دهند . همانطور که گفته شد برای نگاهداری جوجه کبابی هاکه درون قفس نگاهداری می شوند از این ساختمان استفاده می گردد در زمستان دیوارها را نصب و در تابستان آنها را بر می دارند و از توری سیمی ساده استفاده می کنند .
این لانه ها اغلب کمی گران است ولی به آسانی تمیز و ضد عفونی می شوند و خطر آتش سوزی در آن کم است، و از همه مهمتر قابل انتقال و پیاده کردن است .
ه) بلوکهای سیمانی – در نقاطی مانند شمال ایران که تهیه آجر مشکل و حتی گران است می توان از بلوکـهای سیمانی به خوبی استفاده نمود .
معمـولاً از بلوک سیمـانی باید برای ساختن لانه های دائمی استفاده کرد بلوکهای سیمانی اغلب چون مجوف است از نظر عایق بودن نیز مناسب می باشد .
و) سمنت و بتون آرمه – اینگونه ساختمانها در ایران برای مرغداری کمتر ساخته می شود زیرا گران تر از انواع دیگر است ولی اخیرا در بعضی ار بنگاههای دولتی و تجارتی از این گونه ساختمانها استفاده شده است .
در کشورهای اروپائی مرغداران به خصوص به اینگونه ساختمانها توجه زیادی دارند حرارت در اینگونه ساختمانها کمتر از بین می رود و گرم کردن لانه در زمستان به خوبی انجام می گیرد . موش و حشرات موذی به سختی می توانند در آن نفوذ کنند از طرفی ضد عفونی کردن آنها نیز آسان است .
خطر آتش سوزی در آن کم ، از نظر بهداشتی به خصوص از نظر جلوگیری از رطوبت بسیار مطمئن هستند اینگونه ساختمانها به خصوص برای لانه های دائمی دارای مزایای بسیاری است ولی تنها عیب آن گران بودن آن است .
احداث سالن مرغداری وتاسیسات آن
1 - دائمی یا موقتی بودن لانه
2 - اندازه ساختمان
الف:انفرادی
ب:ردیفی
پ:چند ردیفی
3 - ساختمان از نظر پرورش
4 - شکل از نظر پرورش
5 - مصالح ساختمانی
ساختمان مرغداری را نباید برای استفاده طولانی در نظر گرفت بلکه باید طوری ساخت که حداکثر پس از 10 تا 15 سال بتوان تغییراتی همراه با پیشرفتهای روزمره درامورساختمانی درآن به عمل آورد . در هلند عقیده بر این است لانه را برای مدتی حدود 10 سال ساخت تا پس از این مدت بدون این که خسارت زیادی
بر مرغداری وارد آید بتوان آن خراب کرد وبا مصا لح باقیمانده لانه جدیدی طبق اصول وقواعد روز بنا نمود
ساختمان مرغداری از نظر پرورش شامل :
2- ساختمان انکو باسیون
3- ساختمان پرورشی جهت جوجهای گوشتی
ساختمانهای مرغداری از نظر طراحی شامل :
الف: سیستم باز
ب:سیستم بسته
2- مرغ مادر:
الف : سیستم باز ب : سیستم بسته
سیستم بسته : الف: سیستم قفس ب : سیستم بستر
3-ساختمان انکوباسیون
جدا از نوع پرورش ونوع ساختمان که تقسیم بندی شدبسته به نوع منطقه وشرایط آب وهوایی طراحی ساختما ن متفاوت است یعنی اینکه نوع مصالح مورد استفاده متفاوت است بسته به میزان سرمایه گزاری نیز در انتخاب نوع مصالح دخیل است چنانچه در مناطق شمال کشور وبسیاری از کشورهااز چوب بیشتر استفاده می شود جدایی از تفکیک موارد بالا جهت تهیه ساختمان مرغداری از هر نوع که باشد طراحی آن در مناطق ایران به شرح زیر است :
شکل ساختما ن :
مصا لح ساختمانی :
ساختمانهای اداری ومسکونی باید در مدخل فارم احداث شوند . اولین قدم در احداث واحد مرغداری محل مزرعه است و باید به نحوی انتخاب شود که با سایر مراکز پرورش فاصله داشته باشد البته با توجه به اینکه بیماریهای مثل نیوکاسل و برونشیت از مسافتهای بسیاردور و از طریق مواد به راحتی منتقل می شودوبعضی ازعوامل بیماری زا مثل MG از طریق تماس مستقیم و توسط انسان ویا مواد مختلف منتقل
می شود. درمناطقی مثل شمال کشور که رطوبت نسبی زیاد است وامکان استفاده از سیستم خنک کننده تبخیری موجود نیست سیستم آشیانه های باز توصیه می گردد .
عملیات ساختمانی :
1- کف توری : کف توری در ایران زیاد معمول نیست . در اسرائیل و آمریکا و کشورهای اروپایی مورد استفاده قرار می گیرد . حدود یک متربلندتراز کف اصلی تور سیمی یا پرده های چوبی نصب می شود . از محاسن این روش مرغ ها برروی فضولات خود قرار نمی گیرند . از نظر بهداشتی بسیار مناسب اماگرانقیمت است.
2-کف معمولی : این کف ها رامی توان بدون استفاده از مصالح ساختمانی یا با استفاده از مصالح ساختمانی بنا نمود . بدون استفاده از مصالح ساختمانی فقط در لانه های موقتی به کار می رود.
در ساختن کف می توان از مصالحی چون کف سیمان، کف چوب، کف آجر استفاده نمود .
رایجترین کف در ایران به شرح زیر است :
20 سانتیمتر از سطح زمین را شن ریزی می کنند . و آن را باید خوب کو بید و طبقه ای ا ز بتون به ضخامت 8 تا 10 سانتیمتر کشید بعد عایق بندی یا قیروگونی کرددر آخر لا یه ای به ضخامت 4 تا5 سانتیمترسیمان بر روی قیر گونی کشید .
دیوار ساختمان:
دو نوع از دیوارهای مناسب در مرغداری :
2- استفاده از آجر معمولی وعایق کاری نمودن همچنین استفاده از ورقهای آلومنیوم یا نئوپان رنگ شده استفاده کنند وطرف بیرون را سیمان کاری کنند .
سقف:
سقف دارای انواع زیر است :
سقف ساده ، سقف شیبدار ، سقف شیبدار با زاویه مساوی ، سقف شیبدار با زاویه نا مساوی .
دروپنجره:
ارتفاع سالن در مناطق سردسیر 4/2 متر و در مناطق گرمسیر 3 متر باید باشد .
راهنمای پاكسازی و شستشو و طریقه ضد عفونی مرغداری
شستشو و ضدعفونی كردن سالن های مرغداری
۲) پاكسازی سالن ها در محوطه مرغداری از بقایای كود و پر و لاشه و سایر بقایای آلودكننده از دور قبل صورت پذیرد .
۳) كلیه تجهیزات و لوازم از قبیل دانخوری ، آبخوری و غیره ...... از سالن ها خارج و جهت شستشو و ضدعفونی به محوطه خارج از سالن منتقل شود .
۴) با استفاده از آب گرم (با فشار قوی ) كلیه قسمتهای سالن ها از قبیل كف – سطوح داخلی و خارجی دیوارهای سالن – پشت بام و سایر تاسیسات (كارخانه تهیه دان – انبار ها – دفتر كار – اتاق نگهبانی و .......) در مرغداری از كود – پر – و گرد و خاك كاملا پاكیزه شود .
۵) شستشوی بعدی با استفاده از دیتر جنت ها (صابون مایع – محلول های پاك كننده و .......) انجام گیرد و سپس با آب گرم و فشار مناسب كلیه قسمتها پاكیزه شود .
۶) تعمیر و مرمت هر گونه منفذ و برطرف كردن خرابی های موجود در سطح سالن ها و سایر تاسیسات رفع پارگی های توری پنجره ها در این مرحله الزامیست .
۷) شعله دادن مف و دیوارهای سالن از داخل و خارج تا ارتفاع ۵/۱متر .
۸) ضدعفونی كلیه سطوح (كف – سقف – دیوارها – پشت بام )
۹) نظافت و ضدعفونی سیستم تهویه و سیستم های برق با توجه به بند ۷.
۱۰) لایروبی و شستشو و ضدعفونی سیستم فاضلاب با توجه به بند ۷ .
۱۱) پس از پایان مرحله ۹ كلیه درب ها و پنجره های سالن ها و ایر تاسیسات تا ضد عفونی نهایی پس از نصب لوازم و تجهیزات از ورود احتمالی موش و باید بسته شوند تا یا افراد غیر مسئول باید بسته نگهداشته شود .
شستشو و ضدعفونی لوازم و تجهیزات
▪ لوازم فوق را مجددا با آب گرم و برس شسته و سپس با ماده ضدعفونی كننده موثر به مدت دوساعت غوطه ور و ضد عفونی گردند و متعاقبا با آب تمیز آب كشیده شود .
پاكسازی و شستشو و ضد عفونی محوطه
▪ كلیه سطوح مطرح شده در مرحله ۱ و همچنین سطوح خاكی و ....... باید شعله داده شوند .
▪ اسپری ماده ضد عفونی كننده با توجه به مواد ضدعفونی كننده موثر مندرج در جداول برروی سطوح اعم از آسفالت شده و بتونی و شنی و خاكی الزامیست .
▪ آهك پاشی سطوح غیر قابل شستشو محوطه نرغداری پس از انتقال لوازم و تجهیزات مرغداری به داخل سالن ها با آب آهك تازه انجام پذیرد.
▪ تامین محلول ضدعفونی در مدخل درب ورودی اداری و سالن ها پس از شستشو و ضد عفونی سالن ها الزامیست .
شستشو و ضد عفونی شبكه آبرسانی
▪ مخازن و لوله ها با محل ضدعفونی كننده پر گردیده و پس از ۲۴ ساعت محلول تخلیه و سپس سیستم با آب تمیز شستشو داده شود .
استفاده از فرمالین جهت ضد عفونی
▪ قبل از شروع استفاده از فرمالین باید كلیه پنجره ها و هواكش ها و كلیه نقاطی كه امكان خروج گاز از آنها وجود دارد بسته شوند .
▪ پس از قرار دادن كلیه وسایل و تجهیزات و ملزومات مورد نیاز دوره پرورش در داخل سالن ها نسبت به توزیع بستر مناسب و سالم به نحوی كه در مسیر رفت و آمد قرار نگرفته باشد اقدام و متعاقبا نسبت به گاز دادن اقدام شود .
▪ در صورتی كه جهت ضدعفونی سالن ها از تركیب پرمنگنات و فرمالین استفاده شود به میزان حداقل ۱۰ گرم پرمنگنات و ۲۰ سانتی متر مكعب فرمالین برای هر متر مكعب لازم می باشد . حداقل درجه حرارت سالن كمتر از ۲۵ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۶۵ درصد باشد .
بخار دادن (با غلتك ۱× )
چنددکته در مدیریت تهویه
2- به همان اندازه که تنظیم هوای ورودی از روزنه ها در تابستان حائز اهمیت است ، در زمستان نیز حائز اهمیت است . سرعت زیاد هوای ورودی الزاما باعث پاک شدن هوای سالن نمیشود .، این عمل فقط باعث پاک شدن هوای آلوده سالن خواهد شد ، که در هر دو مورد باید باید جریان هوا ثابت بماند . این کار با تنظیم درچه های ورودی هوا و روشن کردن تعداد بیشتری از هواکش ها ، دریچه های ورودی هوا نیز باید افزایش یابد یا بلعکس .
3- قدرت هواکش بر حسب فوت مکعب در دقیقه fmc3)) cfm4 در سالن های باز ، به ازای هر قدرت هواکش ،احتیاج به یک اینچ مربع پنجره است .
4- در سالن های بسته به ازای هر 4cfm از قدرت هواکش احتیاج به 25/1 اینچ مربع است .
5- در سالن های بسته اگر دریچه های توری در ورودی دریچه هواکش تعبیه شود ، به ازای هر 4 cfm از قدرت هواکش سطح پنجره مورد نیازاز 25/1 اینچ مربع به 53/1 اینچ مربع افزایش مییابد .
6- به ازای هر پوند از وزن طیور زنده در سالن 2 درصد فوت مکعب هوا محاسبه میشود .
7- محاسبه هواکش ها باید بر اساس حداکثر گرمای تابستان و حدکثر وزن زنده طیور صورت پذیرد .
8- مناطقی که تابستان دمای بالایی دارند ، سفید کردن سالن و پشت بام موجب انعکاس حرارت شده و در تقلیل دما سالن موثر است .
9- جهت پیشگیری از اختلال در تهویه سالن ها ، به عوامل مدیریتی سالن ( نظیر استفاده از پاد آمونیاک در بستر ) و مدیریت تغذیه طیور ((نظیر استفاده از گرایندازیم و کنسانتره حاوی گریندازیم در جیره غذایی طیور ) توجه ویژه مبذول شود .
10- اگر هیتر ها در یک طرف سالن قرار گیرند ، هواکش ها باید در طرف دیگر سالن نصب شود .
بیماریهای ماکیان
بیماری های ویروسی
ویروس – AI ، flu ، Fowl Plague
علایم : بیماری ملایم – می تواند بدون علائم تنفسی باشد ، اسهال ، واگیری کم ، کاهش تولید تخم ; بیماری شدید – علایم تنفسی و عصبی ، تاج سیاه ، مرگ و میر 100% .
انتقال: ویروس از ترشحات بینی و مدفوع پرندگان آلوده شده پخش می شود که می تواند تجهیزات ، چرخ ها ، قفس ، لباس ها و کفش ها را آلوده کند و می تواند به اطراف سرایت کند . ویروس می تواند به مدت طولانی در محیط مرطوب و خنک زنده بماند . ماکیان آبزی و پرندگان وحشی می توانند حامل باشند .
کنترل / پیشگیری : قابل گزارش - امکان معدوم ، ضدعفونی سخت ، مانع از تماس با پرندگان وحشی و ماکیان آبزی ، بدون درمان و واکسن .
برونشیت عفونی
علایم : سرفه ، عطسه ، ترشحات چشم و بینی ، مرگ و میر .
انتقال : ویروس در ترشحات بینی و مدفوع از پرندگان آلوده گسترش می یابد و می تواند تجهیزات را آلوده کند .
کنترل / پیشگیری : نگه داشتن ضد عفونی و مدیرت خوب ، واکسن برای پیشگیری ، بدون درمان .
آنسفالیت شرقی اسب
علایم : بی حالی ، فلجی پا ، پیچش سر ،لرزش ، در شترمرغ اسهال خونی و مرگ .
انتقال : گسترش به وسیله پشه و حشرات گرنده .
کنترل / پیشگیری : کنترل جمعیت حشرات ، بدون درمان ، شترمرغ می تواند واکسینه شود .
آنتریت هموراژیک
علایم : بی حالی ، مدفوع خونی ، مرگ .
انتقال : پرنده به پرنده ، سرایت از طریق بستر .
کنترل / پیشگیری : بهبود بخشیدن ضدعفونی و بهداشت ، واکسن های تجاری موجود ، بدون درمان .
لارینگوتراکئیت
علایم : چشم های خیس و ترشحات بینی ، سرفه ، عطسه، تکان دادن سر برای جابجا کردن توده چرکی از حلق.
انتقال : مستقیم به صورت پرنده به پرنده ، مدفوع/بستر آلوده ، کفش ، لباس ، ساختمان و تجهیزات ، پرندگانی که بهبود یافتند می توانند برای سال ها حامل باقی بمانند و می توانند در شرایط استرسی ویروس را دوباره دفع کنند .
کنترل / پیشگیری : ضدعفونی سخت ، واکسن – در جنوب کالیفورنیا احتیاج به اجازه سازمان دامپزشکی ، بدون درمان .
بیماری مارک
علایم : چشم های خاکستری و کور ، لنگش ، فلجی .
انتقال : ویروس در فولیکول پر ، گرد و خاک ، مدفوع و بزاق پخش می شود ، پرنده های آلوده ویروس را در خون خود حمل می کنند و منبعی برای آلودن دیگر پرندگان هستند .
کنترل/ پیشگیری : واکسیناسیون در هچر ، بدون درمان .
بیماری نیوکاسل
علایم : بیماری ملایم – تنفس (ترشحات بینی ، سرفه)، مرگ و میر کم ; بیماری شدید(بیماری نیوکاسل اگزوتیک)- مرگ و میر بالا، علایم تنفسی و عصبی ، سر متورم .
انتقال : ویروس از ترشحات بینی و مدفوع از پرندگان آلوده پخش می شود و می تواند غذا ، آب ، کفش ، لباس ، تجهیزات و محیط را آلوده کند .
کنترل / پیشگیری : نگه داشتن ضدعفونی و مدیرت خوب ، واکسیناسیون برای پیشگیری از سویه ملایم ، بدون درمان .
آبله
علایم : بوجود آوردن ضایعات زخم مانند در قسمت های بدون پر (سر ، دهان ، پاها ، مقعد) ، کاهش تولید تخم ، تلفات با فرم مرطوب بالاست - ضایعات در دهان و حلق .
انتقال : از طریق هوا در شوره و گرد و خاک ، ویروس می تواند از طریق ملتحمه چشم ، زخم های پوست و تنفس وارد جریان خون شود ، پشه و دیگر حشرات گزنده می توانند ویروس را حمل کنند و از طریق گزش به پرنده دیگر وارد کنند .
کنترل/ پیشگیری : کاهش جمعیت حشرات ، کاهش جراحات ناشی از نزاع ، واکسن در مناطق اندمیک ، بدون درمان .
آرتریت ویروسی
ویروس – رئوویروس
انتقال : ویروس از طریق ترشحات تنفسی ، مدفوع و تخم مرغ پخش می شود .
کنترل / پیشگیری : ضدعفونی و مدیریت سخت ، واکسیناسیون در گله های درگیر ، بدون درمان .
بیماری های باکتریایی
کوریزای بوقلمون (بوردتلا)
علایم : معمولا در بوقلمون های 2 تا 6 هفته رخ می دهد ، عطسه ، با دهان باز تنفس کردن ، چشم های متورم به همراه جوش ، از دست دادن صدا .
انتقال : در داخل گله پرنده به پرنده ، بین فارم ها از طریق انسان ، آلودن آب و بستر .
کنترل / پیشگیری :آب کلرینه (2-3ppm) ، شستن آبخوری ها 2 بار در روز ، بهبود بخشیدن ضدعفونی و بهداشت.
بوتولیسم (گردن خمیده)
علایم : عدم توانائی بلند کردن و کنترل سر ، پرندگان حالت خواب آلودگی دارند ، اسهال .
انتقال : پرندگان با خوردن لاشه و کرم های موجود در لاشه (این باکتری به صورت نرمال در لوله گوارشی پرنده وجود دارد).
کنترل / پیشگیری : مکرراً ترتیب لاشه ی مرده را بدهید ، خوراندن اسید سیتریک به پرنده ، آنتی بیوتیک مؤثر نمی باشد .
کوریزای عفونی
علایم : سر متورم و پیچیده ، ترشحات بینی ، خس خس ، کاهش تولید تخم ، اسهال .
انتقال : مستقیم از پرنده به پرنده ، آلودن غذا و آب ، پرندگان بهبود یافته حامل می باشند .
کنترل / پیشگیری : ضدعفونی و بهداشت ، پرهیز از ایجاد گله های مخلوط ، آنتی بیوتیک های اختصاصی ، احتمال عود بیماری در پرندگانی که یک دوره دارو درمانی را گذرانده اند وجود دارد ، واکسیناسیون در فارم های مشکل دار .
اشرشیا کولی
علایم : سندرم پرنده بیمار ، مرگ و میر ، اسهال ، علایم تنفسی ، لنگش .
انتقال : از پرنده به پرنده منتقل نمی شود ، ولی گسترش محیطی بیماری به صورت آلودن هوا ، آب ، غذا و بستر .
کنترل / پیشگیری : بهداشت سخت در هچر و فارم .
اریزیپلاس
علایم : بیشتر در بوقلمون نسبت به دیگر پرندگان دیده می شود ، مرگ ناگهانی ، تورم زایده گوشتی سر .
انتقال : بیشتر در بوقلمون های زایده گوشتی پاره شده در مبارزه و پوست زخمی دیده می شود .
کنترل / پیشگیری : درمان با آنتی بیوتیک اختصاصی ، واکسیناسیون پرندگان در مناطق درگیر .
پاستورلوز
علایم : معمولا در جوجه های بیشتر از 16 هفته سن رخ می دهد ، وقوع زود – سندرم پرنده بیمار ، سر تیره ، مرگ ; وقوع دیر- سر متورم و پیچیده ، علایم سیستم عصبی ، کاهش تولید تخم .
انتقال : پرندگان آلوده شده مزمن به عنوان بزرگترین منبع مطرحند ، گسترش به وسیله دفعیات از دهان ، بینی و ملتحمه که می توانند محیط (غذا و آب ) را آلوده کنند – از مدفوع مکررا دفع می شوند . پرندگان وحشی ، گربه ها و جوندگان می توانند حامل باشند .
کنترل / پیشگیری : استفاده از آنتی بیوتیک اختصاصی برای کنترل شیوع ، بهبود بخشیدن ضدعفونی و بهداشت فارم .
سالمونلا
علایم : پرندگان جوان : مرگ و میر تا 100 % ، جوجه های ضعیف ، کاهش اشتها ،اسهال . پرندگان بالغ : بدون علایم ، بی حالی ، اسهال ، کاهش تولید تخم ، مرگ و میر کم .
انتقال : از مادر آلوده به جوجه از طریق تخم ، از پرنده به پرنده به طریق مدفوعی –دهانی .
کنترل / پیشگیری : نگه داری گله های آزاد مادر برای کاهش انتقال (پولوروم ، تیفوئید ماکیان ) ، کنترل جوندگان (موش صحرائی و موش می توانند حامل سالمونلا باشند )، استفاده آنتی بیوتیک اختصاصی برای کنترل شیوع ، به جز پولوروم – تیفوئید .
استافیلوکوکوس (استاف)
علایم : لنگش ، مفاصل و بالشتک پای متورم .
انتقال : مختل شدن مکانیسم دفاع طبیعی بدن پرنده (صدمه به پوست و سطوم مخاطی از ضربه یا بیماری دیگر – ویروسی ).
کنترل / پیشگیری : بهداشت خوب ، استفاده از بستر با کیفیت ، جمع آوری پرندگان آلوده ، اگر همچنان مشکل وجود داشت استفاده از آنتی بیوتیک اختصاصی .
آنتریت اولسراتیو (UE)
علایم : سندرم پرنده بیمار ، بی حالی ، اسهال ، کاهش وزن ، مرگ .
انتقال : اسپور کلستریدیا می تواند در محیط برای ماه ها تا سال ها زنده بماند ، با رطوبت فعال می شوند که برای پرندگانی که آنها را بلعیده اند بیماری زاست ، پرندگان سپس ارگانیسم را از مدفوع دفع و پخش می کنند که برای پرندگان دیگر همان حالت پیش می آبد .
کنترل / پیشگیری : محصور کردن پرندگان ، بهبود ضدعفونی و بهداشت ، خودداری از مخلوط کردن پرندگان در یک بستر یا جوجه ریزی در فارمی که نظافت و ضدعفونی را انجام نداده ایم ، استفاده اختصاصی آنتی بیوتیک (مقاومت به سرعت ایجاد می شود ) ، می توان بستری را که اسیدی شده تعویض نمود و بار میکروبی را کاهش داد .
آنتریت نکروتیک (NE)
علایم : شبیه (UE)
انتقال : شبیه (UE)
کنترل / پیشگیری : معمولا این بیماری به صورت ثانویه با مشکل کوکسیدیائی دیده می شود ، درمان و کنترل کوکسیدیا ، استفاده اختصاصی از آنتی بیوتیک .
مایکوپلاسما (CRD – بیماری تنفسی مزمن )
MS – مایکوپلاسما سینوویه
علایم : بدون ترشحات بینی و چشم ، خس خس ، عطسه ، ، لنگس ، مفاصل متورم ، کاهش وزن .
انتقال : از مرغ به جوجه از طریق تخم مرغ ، مستقیم از تماس پرنده به پرنده با ترشحات تنفسی که می تواند چکمه ، لباس و تجهیزات را هم آلوده کند .
کنترل / پیشگیری : معدوم کردن بهترین راه است ، نگه داری گله مادر عاری از مایکوپلاسما ، بهداشت سخت ، آنتی بیوتیک اختصاصی برای جلوگیری از شیوع ولی می تواند باعث حامل شدن شود .
بیماری های قارچی
آسپرژیلوزیس
کپک
انتقال : از هچر یا ماشین حمل .
کنترل / پیشگیری : قرار دادن تخم مرغ تمیز در انکوباتور ، پاکسازی هچر و ستر ، پاکسازی آبخوری ها روزانه ، دوری از وضعیت بستر خیس .
کاندیدیا(کپک چینه دان ، برفک)
علایم : تضعیف کننده ، رشد کم ، بی میلی ، پرهای زبر .
انتقال : از پرنده به پرنده منتقل نمی شود ، مشکل انفرادی پرندگان .
کنترل / پیشگیری : استفاده از سولفات مس برای درمان در آب .
بیماری های انگلی
سرسیاه
علایم : سندرم پرنده بیمار ، مدفوع زرد رنگ ، مرگ .
انتقال : کرم خاکی یا مستقیماً از خاک، انگل می تواند در کرم های سکوم جوجه حمل شود.
کنترل / پیشگیری : کنترل سکوم و کرم خاکی ، نگه داری محل زندگی جوجه ها ، بوقلمون ها و پرندگان تفریحی جدا از هم (جوجه ها حاوی کرم سکومی می باشند که که معمولا کمتر تحت تأثیر سرسیاه هستند )، استفاده تجاری از جیره های حاوی ضد هیستوموناس برای پیشگیری .
کوکسیدیا
انگل پروتوزوآئی
انتقال : انتقال مدفوعی – دهانی ، تخم های کوکسیدیا در مدفوع و آشغال های آلوده وجود دارند و می توانند از طریق گرد و خاک ، چکمه ، لباس و تجهیزات پخش شوند ، پرندگان تخم های موجود در غذا ، آب ، بستر و یا خاک را می بلعند و می توانند آولده شوند ، تخم هابیشتر از 4سال در محیط زنده می مانند .
کنترل / پیشگیری : مدیریت خوب بستر، خودداری از وضعیت مرطوب ، استفاده از کوکسیدیواستات در جیره .
کرم ها
علایم : نفس نفس زدن (کرم های دهان گشاد)
انتقال : گسترش مدفوعی – دهانی (بلع تخم از پرندگان آلوده ).
کنترل / پیشگیری : مدیریت خوب و بهداشت قوی ، ضد انگل ها (پیپرازین – فقط ضد کرم های گرد که به سرعت مقاومت ایجاد می شود ).
بیماری های تغذیه ای
خستگی مرغان در قفس
علایم : مرغ ها در آشوبند ، ولی در قفس فلجند ، سپس بی حال و از دهیدراسیون می میرند .
کنترل / پیشگیری : نیاز به پرورشی به موقع در جیره تخمگذارها در زمانی به موقع برای رساندن مرغ ها برای تولید تخم ، مرغ های فلج اگر از قفس خارج شوند(همچنین دور از هم قفسی اش) و غذا به صورت آزاد در اختیارشان باشد اغلب برگشتی از بیماری در 4 تا 7 روز دارند.
ریکتز
علایم : لنگش ، استخوان و منقار نرم ، کاهش تولید تخم ، پوسته نازک تخم ، شکستن خودبخودی .
کنترل / پیشگیری : تعیین اینکه آیا مشکل تغذیه ای است ( آزمایش غذا برای درجات Ca/P ) یا اینکه عفونت ثانویه وجود دارد .
آخرين اطلاعات مربوط به بيماريهاي طيور در سال 2000 ميلادي
در سال 2000 مهمترين موضوعي كه در سطح جهاني در بهداشت صنعت مرغداري مطرح شد، عبارت بود از منع استفاده از آنتي بيوتيكها در خوراك دام . به عنوان يك نتيجه گيري ، مي بينيم اروپا و آمريكا به سمت منع استفاده از آنتي بيونيك درماني پيش مي روند .زنگ خطر توسط آدم هايي كه معتقدند مصرف آنتي بيوتيكها در مرغداري هاي صنعتي به عنوان محرك رشد باعث مقاومت انسان نسبت به آنها مي شود ، به صدا در آمده است .بطور رسمي رابطه اي بين اين دو موضوع يافت نشده است . با اين وجود دليل خوبي است بر اين كه بتوانيم خطرات ناشي از آن را در ارتباط با بهداشت عمومي به حداقل برسانيم .محدود نمودن مصرف آنتي بيوتيك ،حيوانات را نيز در مقابل درمان آنتي بيوتيكي – چه اكنون و چه در آينده – بيمه مي نمايد . منع استفاده از آنتي بيوتيك هايي كه براي تسريع هضم گوارشي بكار برده مي شدند ، اين نتيجه را در پي داشت كه توجه مرغداران به biosecurity در كنار مهارت هاي مديريتي معطوف گرديد .تجربيات نشان مي دهد كه حذف آنتي بيوتيك ها ممكن است اثرات منفي در سلامتي طيور بر جاي گذارد ، زيرا ميكروار گانيزم هايي كه تا به حال تحت فشار آنتي بيوتيك ها بوده اند با فرصتي كه ناگهان براي آنها بوجود مي آيد ، رو به تزايد گذاشته و عوارضي را ايجاد مي نمايند .به نظر مي رسد يكي از آن ها clostridium enteritis باشد كه هر از گاهي در مرغداري هاي اروپا بروز مي كند.
Virginiamycin ،spramycin وzincbacitracin از دسته آنتي بيوتيكهايي هستند كه مصرف آنها در كشورهاي اروپايي منع شده است . اين در حالي است كه هنوز در مورد Avoparcin شك و ترديد باقي مانده است . كشور آمريكا در اين زمينه سياست هاي خاص خود را دنبال مي كند كه در اين مقاله به آن اشاره خواهد شد .
اوضاع و شرايط بيماريهاي بومي :
ميكروارگانيزم هاي حاد فرصت طلبي چون Ecoli اغلب باعث پيچيده تر شدن اوضاع مي شوند.
ضربه اقتصادي وارده مستقيما به يك عامل بيماريزا محدود نمي شود .شيوع خفيف بيماري آنفولانزا كه در نيوانگلند و ايالت هاي تابع تعاوني ميدـآتلانتيك آمريكا ديده شده ، به نظر مي رسد از نظر كلينيكي اهميت چنداني نداشته باشد ، با اين وجود دولت فدرال و مقامات محلي ، پول قابل توجهي در اين راه صرف كرده و براي ريشه كني بيماري ها كه صادراتي به ارزش 2 هزار ميليون دلار در سال را دچار بحران مي سازد ، تلاش مي نمايند.
صنعت مرغداري در مجموع 200 ميليارد در سال را صرف مبارزه با بيماري كوكسيد يوز مي كند. هزينه هاي واكسيناسيون و درمان با آنتوبيوتيك ها , واكسن ها و اقدامات مربوط به biosecurity براي حفظ سلامتي گله ها , ممكن است به 3 هزار ميليون دلار در سال بالغ گردد.
اهميت شيوع و ظهور بيماري ها :
Infectious bursal disease : بيماري بورسا به تنهايي و يا به همراه با بيماري مارك , به عنوان عامل ضدعفوني مارك, به عنوان عامل عقوني كه مي تواند از تشكيل و حضور پادتن جلوگيري كند, در جهان شناخته شده است . بيماري بورسا با ويژگي بيماريزايي بالا , بومي آسيايي, خاورميانه و اروپاي شرقي است . نبود برنامه هاي صحيح براي واكسيناسيون جامع و موثر, موجب مي شود كه آن مناطق با ضررهاي شديدي روبرو گردند . رده هاي مختلفي از عوامل عفوني بورسا(Deaware) از A تا E در آمريكا و احتمالا در مكزيكو و آمريكاي مركزي يافت مي شوند . تزريق واكسن هاي نوع هومولوگ براي محافظت گله ضروري است .
نيوكاسل :
Hydropericardium-hepatitis syndrome(HHS) :
سندرم Malabsorption :
سالم ترين مكان در جهان :
در جهان آينده مبارزه با بيماري , بر پايه جداسازي و تعيين صفات اختصاصي و استفاده از مهندسي ژنتيك به عنوان عوامل جانشين واكسنها به خصوص در بيماريهاي بورسال , برونشيت عفوني و لارنگوتراكئيت استوار خواهد بود . اين كار ضرورت استفاده از واكسن هاي با منشاء ويروسي را منتفي مي سازد . بايستي بيشترين تاكيد بر روي عوامل عفوني بازدارنده سيستم ايمني كه مانع تشكيل آنتي بادي شده و در نتيجه زمينه را براي ابتلاء به ويروس هاي تنفسي و عفونت هاي ثانويه در گله توسط باكتري هاي فرصت طلب فراهم مي سازد , متمركز گردد.
طرقه دادن واکسن آشامیدنی
آماده سازی قبل از واکسیناسیون :
2- مخزن آبی و آبخوری ها را تخلیه کرده و بدمن استفاده از مواد ضدعفونی کننده هر یک را کاملا شسته و تمیز نمایید
3- آب تمیز ، خنک و با کیفیت مناسب باید مورد استفاده قرار گیرد . ph آب باید بین 5/5 تا 5/7 باشد
4- آب عاری از کلر( برای خنثی کردن کلر از 16 میلی گرم تیوسولفات سدیم یا 5/2 گرم شیر خشک بون چربی یا قرص سوامیون استفاده میشود ) یا سایر مواد ضدعفونی کننده یا هر نوع یون فلزی ( بویژه یون آهن ) باشد زیرا این مواد میتوانند ویروس واکسن های زنده را غیر فعال کنند .
5- هنگام مخلوط کردن از هم زن غیر فلزی استفاده کنید و جنس ظروف آب خوری غیر فلزی و پلاستیکی باشد .
6- واکسن آماده هر چه سریعتر باید مصرف شود . نکته : از تماس واکسن رقیق نشده با هوا جلوو گیری شود بنابرابن پس از برداشتن سر پوش فلزی ، درب ویال واکسن را در زیر سطح آب باز کنید .
7- مقدار آب مورد نیاز بر حسب تعداد طیور و گرماییآب و هوا محاسبه میشود .
سن (هفته ) | لیتر (به ازای هر هزار جوجه ) |
2 | 14 |
3 | 21 |
4 | 28 |
8-محلول واکسن باید حداقل 5/1 ساعت در دسترس طیور قرار گیرد . که بیشتر از 3 ساعت مجاز نمیباشد
بعد از واکسن
9-بعد واکسن آب مانده در مخزن و لوله ها با آب خنثیو فراوان شستشو گردد .
10- تا روز بهد از واکسیناسیون از پمپ کلر استفاده نشود و فیلتر ذغال فعال شده برداشته نشود .
قرص جوشان سوامیون
خصوصیات
2- سوامیون رنگ محلول واکسن را آبی میکند و کنترل توزیع واکسن را در سطح گله مقدور میسازد در حالی که بر خواص دارویی واکسن تاثیر منفی نمیگذارد .
3- زبان و چینه دان به مدت 2 ساعت تحت تاثیر رنگ آبی است که از دریافت واکسن توسط جوجه ها میتوان از این طریق مطمئن شد .
4- در مواردی که احتمال خطر خنثی سازی ویروس واکسن توسط کلر آب وجود دارد میتوان بعد از واکسیناسیون مجددا سوامیون را در آب مصرفی طیور استفاده کرد .
میتوان در انتهای واکسیناسیون میزان توزیع و دریافت واکسن را به روش زیر کنترل کرد .
1-100 پرنده را به صورت زیر انتخاب کرده و رنگی بودن زبان و چینه دان آنها را بررسی کنید .
پرورش در بستر : 4 گروه 25 تایی از نقاط مختلف سالن را بررسی کنید
پرورش در قفس : 10 پرنده از 10 قفس در نقاط مختلف سالن را بررسی کنید .
اگر درصد مواد رنگی مشاهده شده بالاتر از 90% باشد ، توزیع واکسن مناسب بوده است .
واکسن گامبورو
عامل بیماری یک بیرناویروس است و بافت هدف آن فولیکول های لنفاوی بورس فابرسیوس میباشد .
نوع ویروس :
فوق حاد : سکل بالینی بیماری گامبرو حاصل از سویه های بسیار حاد آن (vvIBDV) در سن پایین تری وقوع می یابد و با مرگ و میر بسیار شدید تری همراه است .
جوجه ها به واسطه آنتی بادی های انتقال یافته از مادر در مقابل ویروس های مزرعه ای گامبرو محافظت میشوند و این ایمنیت نیز باعث خنثی سازی واکسیناسیون زودتر از موعد واکسن میشود . واکسن IBDL با توانایی عبور از سطوح بالای ایمنی مادری امکان واکسیناسیون زود هنگام را فراهم میسازد . این قابلیت به خاطر قدرت تکثیر سریعتر این سویه واکسینال مقدور میگردد.
IBDL یک واکسن گامبرو اینتر مدیت پلاس با سویه کلاسیک تولید شده .
قابلیت :
توانایی عبور از سطوح بالای ایمنی مادری ............ توانایی ایجاد ایمنی قبل از تقابل با ویروس بسیار حاد مزرعه ای
توانایی پخش ویروس واکسینال ................. دریافت ویروس واکسینال توسط همه پرندگان
مناسب ترینن رمان واکسن :
و واکسیناسیون دیرتر از موعد باعث میشود ویروس مزرعه ای قبل از ویروس واسینال وارد عمل شود .
واکسیناسیون بعد از 10 روزگی بلامانع میباشد .
بهترین روش برای انجام واکسن آشامیدنی است که روش آن توضیح داده میشود .
واکسن نیوکاسل - اسپری
واکسن نیو کاسل vitapast l سویه اپاتوژنیک انتروتروپیک ویروس نیوکاسل . نسل جدید واکسن نیوکاسل که اثر گذاری و بی خطری قابل ملاحظه ای در مقایسه با سویه های قبلی دارد ، بدون آسیب بر روی مخاط نای ، قابل اسپری در جوجه یکروزه بدون واکنش بعد از واکسیناسیون . بهترین روش برای استفاده از این واکسن اسپری میباشد . ویروس واکسن با تحریک غدد هاردین به سرعت باعث ایجاد ایمنی قوی و موضعی میشود . مقاومت واکسن در دمای 20 تا 30 درجه سانتیگراد با تیتر ثابت ویروس تا 3 ساعت میباشد .
نکته هایی در روش اسپری :
2- فقط از ظروف پلاستیکی مخصوص واکسن استفاده نمایید .
3- واکسن را در آب تمیز حل نمایید ( آب بدون کلرین و مواد ضدعفونی کننده )
4- با استفاده از آب جوشیده سرد شده یا از شیر خشک بدون چربی به مقدار 5/2 گرم در لیتر باقی مانده کلرین آب را خنثی کنید .
5- از آب با درجه حرارت حدود 20 درجه استفاده نمایید .
6- از مقدار 2/ تا 5/ لیتر به ازای هر 1000 جوجه در داخل جعبه و یا 5/ تا 1 لیتر به ازای هر 1000 جوجه روی بستر استفاده نمایید ( حجم آب مورد نیاز بر اساس شرایط آب و هوایی محیط متغییر است )
7- واکسیناسیون را در مواقع خنک مثل صبح زود انجام دهید .
8- انجام واکسیناسیون در پرندگان سالم توصیه میشود .
9- جوجه ها را در یک مکان محدود و یا داخل جعبه جمع کنید .
10- جریان هوای هیتر را قطع نمایید ، هواکش ها را خاموش کنید و روشنایی را کاهش دهید .
11- محلول واکسن را از فاصله 20 تا 30 سانتی متر بالاتر از سطح جوجه ها دو بار اسپری نمایید و در ضمن واکسیناسیون توجه جوجه ها را طوری جلب کنید تا با دهان باز به افشانه نگاه کنند .
12- 15 تا 30 دقیقه بعد از واکسیناسیون هواکش ها و هیتر ها را روشن نمایید و روشنایی را به اندازه قبل افزایش دهید .
روش مصرف
18 تا 21روزگی اسپری یا آب آشامیدنی
راهکارها جهت کاهش ازت مدفوع
دفع نیتروژن و کاهش آمونیاک با استفاده از آنزیم در جیره و روشهایی مانند فراوری خوراک ، تغذیه مرحله ای ، کم کردن اتلاف آب و غذا میتواند صورت گیرد . تنظیم جیره بر اساس اسید های امینه مورد نیاز در مقایشه با پروتئین خام ، قادر به کاهش ازت دفعی از طریق کاهش کل ازت خواهد شد . مثلا اگر پروتئین جیره را 2 درصد کاهش دهیم ازت مدفوع طیور تا 16 درصد کاهش می یابد ولی میزان اسید امینه جیره ثابت باقی میماند . تاثیر به اشتها تنها به واسطه اسید امینه های خاصی محتمل است نه صرفا پروتئین خام . پروتئین خام با کاهش مصرف پروتئین میزان فضولات کاهش مییابد . مثلا اگر پروتئین از 17 به 14 درصد کاهش یابد N دفعی از 2 به 5/1 گرم به ازای هر مرغ در روز تغییر میکند . جایگزینی متیونین ، لایزین ، تریپتیفان . ایزولوسین به میزان 4 درصد پروتئین خام مصرفی را کاهش میدهد بدون اینکه تولید و وزن تخم مرغ تغییر کند . حداکثر کاهش سطح پروتئین خام جیره به اندازه 3 تا 4 درصد امکان پذیر است در شرایطی که اسید امینه مصنوعی جایگزین شود . افزایش اسید های امینه سنتتیک به جیره باعث کاهش 5/8 درصدی دفع نیتروژن به ازای کاهش هر یک درصد پروتئین خام میشود .
2- تنظیم جیره با استفاده از اسید های امینه قابل هضم و کمپلکس آنزیمی
جوجه های گوشتی حدود 30 درصد از ماده خشک مصرفی ،25 درصد انرژی خام ، 50 درصد نیتروژن خوراک را از طریق ادرار و مدفوع از دست میدهند . که آنزیم ها قادرند مواد غذایی ضد تغذیه ای را تخریب و یا باعث افزایش قابلیت هضم اجزای جیره گردند که از این طریق باعث کاهش اتلاف انرژی و هدر رفتن اسید های امینه میگردند . در تنظیم جیره استفاده از قابلیت هضم اسید های امینه بسیار بهتر از اسید امینه کل و استفاده از قابلیت هضم ایلئومی نیز از هضم اسید امینه بهتر است . پس استفاده از هضم ایلئومی و اسید امینه قابل هضم و استفاده از انزیم ها باید مورد اهمیت قرار گیرد . لزوما آنزیم ها باعث افزایش قابلت هضم نمیشود بلکه ممکن است به دلیل مصرف کمتر پروتئین باشد .
3-استفاده از تغذیه مرحله ای
برا تخمین دقیق احتیاجات طیور عواملی مانند سن حیوان ، شرایط محیطی و تغیرات سالیانه پتانسیل ژنتیکی اهمیت دارد در روش های عملی مورد استفاده معمولا جیره اولیه 23 درصد ، جیره رشد 20 درصد ، و جیره پایانی 18 درصد پروتئین مصرف میشود . به طور معمول با افزایش سن پرنده میزان نیاز به مواد غذایی کاهش یافته که اگر همزمان با این کاهش میزان مواد مغذی کاهش پیدا نکند بخش اضافی این مواد به خصوص پروتئین ها مورد کاتابولیسم قرار گرفته و دفع میشود . پس باید تا حد امکان ترکیب مواد مغذی جیره با نیاز پرنده به مواد مغذی هماهنگ باشد . به همین جهت بایستی از تغذیه مرحله ای استفاده کنیم .
4- استفاده از مواد افزودنی
اسید های امینه در جوجه ها به اسید اوریک تبدیل میشود . آمونیاک یک تولید میکروبی است که برای سمیت دارد . بعضی از باکتری های تولید کننده آمونیاک باعث کاهش رشد جوجه میشوند و این کمبود را میتوان با افزودن 45 میلی گرم پنی سیلین در هر کیلوگرم جیره کنترل کرد . اسید بنزوئیکدر خوراک باعث کاهش آمونیاک و بهبود جزئی ضریب تبدیل خوراک میشود .
علاوه بر افزودنی های ضد میکروبی ، پروبیوتیک ها نیز باعث کاهش باکتری اورلیتیک میشود که از طریق کاهش ph و همچنین ترشح مواد ممانعت کننده مانند باکتریوسین ها یا رقابت برای مواد غذایی و تقویت گیرنده های اتصالی از فعالیت باکتری های هیدرولیز کننده اوره جلوگیری کرده و باعث کاهش تولید آمونیاک میشود . برای جلو گیری از تولید آمونیاک در سالن های تخمگذار بر روی فضولات سوپر فسفات میپاشند .
استفاده از حواس پنجگانه در مدیریت طیور
اولین حسی که باید در گله استفاده نمود مشاهده رکورد ها و طرز عمل و وضع کلی جوجه ها و گله است که نشان دهنده بسیاری از واقیت ها در گله است . تاج ها رنگ پریده ، چشم های کدرو غیر شفاف ، ظاهر پر های غیر شفاف و پر های افتاده و ژولیده نشان دهنده وضعیت غیر عادی در گله میباشد . جمع شدن گله ، چرت زدن ، عدم تحرک گله ، آثار زخم و کانی بالیسم ، وجود انگل های خارجی مثل مایت را میتوان با استفاده از چشم تشخیص داد . مشاهده گردو خاک در لانه نشانه بد بودن تهویه و رطوبت زیادی میباشد . همچنین وضعیت مدیریت چگونگی استفاده از وسائل و تجهیزات ، نحوه کار آبخوری ها و دانخوری های اتوماتیک و میزان و تعداد آنها وضعیت ریزش آب از آبخوری و تعداد و نحوه کار تهویه هم چنین وضعیت غذا از نظر رطوبت و ککی بودن منظره ظاهری بستر .
2- حس شنوایی :
هرگونه صدای غیر عادی که در گله وجود داشته باشد نشانه مسئله ای در گله است . به عنوان نمونه وقتیکه در سالن جوجه ها حرارت کم است ، جوجه ها صدای مخصوص کوتاهی مانند جیر جیر کردن سر میدهند و بوسیله حس شنوایی میتوان به وجود بیماری های تنفسی در گله پی برد ، وجود عطسه ، سرفه ، صدای خرخر، و سوت کشیدن از بینی دلیل وجود بیماری های تنفسی در گله میباشد .
3- حس چشایی :
این حس هم به کمک بازدید کننده میرسد . قرقره کردن آب تا حدودی سنگین بودن آب را نشان میدهد ، همچنین چشیدن غذا کیفیت غذا را نشان میدهد . به خصوص چنانچه نمک آن زیاد باشد یا از پودر ماهی با کیفیت نا مناسب استفاده شده باشد .
4- حس بویایی :
بو کردن غذا و حس بوی غیر عادی در آن ، بوی کپک در غذا ، حس کردن بوی آمونیاک ، و سایر گازهای غیر عادی و خطر ناک در لانه به وسیله بینی و حس بویایی به بازدید کننده کمک میکند . معمولا در لانه آمونیاک نباید بلا فاصله بعد از ورود احساس شود . وجود آمونیاک در لانه میتواند دلیلی بر بد بودن تهویه و رطوبت زیاد بستر است .
5- حس لامسه :
چنانچه آب آشامیدنی لمس شود حرارت زیاد و حرارت کم آب را میتوان حس نمود . غذا و تعیین رطوبت آنها و همچنین لمس مرغ ها از هر نظر تعیین حرارت بدن وجود تب و غده ، به بسیاری لز مسائل میتوان پی برد . از اینرو بازدید روزانه گله توسط کارشناس نباید بطور سرسری انجام گیرد بلکه باید با دقت و حوصله انجام گیرد در این مورد باید از تمام احساس پنجگانه استفاده گردد در این صورت گله ای سالم و سر حال پرورش خواهیم داد .
یکنواختی رشد و وزن در گله گوشتی
1.گله یکنواخت :
به گله گوشتی که حدود 78 درصد مرغ و 75 درصد خحروس آن دارای وزنی برابر 10 درصد کمتر یا بیشتر از وزن میانگین گله باشد گله یکنواخت گفته میشود .
رشد و افزایش وزن جوجه در هفته اول در مقایسه با هفته های بعدی بیشتر بوده و حدود 400درصد میرسد . یعنی از وزن 35 گرم در یک روزگی به 140 گرم در آخر هفته اول میرسد . در این شرایط اگر 25 درصد جوجه ها به جای رسیدن به وزن 140 گرم به 105 گرم برسد یعنی 300 درصد رشو کنند اختلاف رشد در گله با وزن 2 کیلو به مراتب بیشتر و به چند صد گرم میرسد که این اهمیت رشد یکنواخت در بدو ورود به سالن را نشان میدهد .
عوامل موثر در پرورش گله های یکنواخت
2-یکنواختی وزن جوجه در شروع پرورش
جوجه های تولید شده از یک گله مادر میتوانند از نظر وزن متفاوت باشند ولی مسلما این اختلاف وزن در جوجه هایی که از چند گله مادر هستند بیشتر است . پرورش جداگانه جوجه ها با وزن های متفاوت و گله های متفاوت ، اولین و مهمترین قدم برای جلوگیری از رشد غیر یکنواخت در گله میباشد .
3-دهیدراتاسیون یا کاهش آب بدن در جوجه
علت اصلی کاهش آب بدن در جوجه توقف طولانی مدت آن در جوجه کشی است و از آن مهمتر ، فاصله زمانی دراز مدت انتقال آن از هچری به مرغداری به ویژه در شرایط هوای گرم است . 70 درصد وزن جوجه آب است لذا از دست دادن آب تاثیر زیادی در بدو ورود دارد . دسترسی جوجه به آب دان بلافاصله بعد از رسیدن به مرغذلری میتواند تا حدی اثرات آن را کم کند .
در شرایط دهیدراتاسیون شدید نوک جوجه را در آب فرو برده و یا تعداد آب خوری تا 50 درصد افزایش میدهد استفاده از شکر در آب نیز روشی برای کاهش شدت دهیدراتاسون در جوجه میباشد .
4-درجه حرارت
بعلت رشد ناقص پر ، در اوایل پرورش جوجه ها قادر به کنترل درجه حرارت بدن خود نمیباشد . بنابراین اعمال درجه حرارات مناسب محل پرورش و جلوگیری از نوسانات آن در هفته اول امری بسیار ضروری می باشد و باعث تجمع غیر یکنواخت جوجه ها در سالن شده و ترکم در بعضی از نقاط دسترسی به آب و دان برای تعدادی از جوجه ها مشکل میکند .
5- تهویه
بر خلاف تصور برخی مرغدارن جوجه از همان ساعات اولیه نیز احتیاج به تهویه در حد نیاز را دارد . تا مانع از گازهای انیدرید و آمونیاک در سالن بویژه سطح بستر گردد که این اتفاق به دلیل حساسیت فوف العاده مخاط تنفسی جوجه موجب آسیب مخاط شده و اثرات آن در هفته های بعد بصورت عفونت میشود .
استفاده آمونزیم در سطح بستر همزمان با شروع پرورش جوجه مانع از تولید گاز آمونیاک شده و نتیجه آن کاهش ضایعات مخاط تنفسی و ریه و کاهش عفونت های ثانویه ، نیاز کمتر داروهای ضد میکروبی و یکنواختی رشد در گله خواهد شد .
6- تعذیه انتخابی
جوجه ها به طور غریزی ذرات درشت تر دان نظیر ذرت و گندم را به ذرات ریزتر ترجیح میدهند که این امر سبب بهم خوردن تعادل تغذیه ای میگردد. از طرف دیگر ، جوجه در روزهای اول قادر به تغذیه از ذرات بیش از حد درشت نیز نمی باشد و لذا دان جوجه باید دارای دانه بندی تا حد امکان یکنواخت و مناسب باشد تا جوجه بتواند بصورت مساوی از تمام مواد تشکیل دهنده دان استفاده کند .
7-تراکم و کمبود فضای دان خوری و آب خوری
در حالیکه تراکم کم مقرون به صرفه نیست ، وجود تراکم بویژه در هفته اول میتواند سبب بروز غیر یکنواختی گردد . وجود تراکم توام با کمبود فضای کافی دان خوری و آب خوری اثر مضاعف در کاهش رشد و بروز غیر یکنواختی در وزن گله خواهد داشت .
8- کیفیت دان
کمبود های تغذیه ای و عدم تعادل در مواد ضروری دان در جوجه تاثیر بسزایی در رشد اولیه و به تبع آن رشد نهایی گله خواهد داشت . بعلت حساسیت فوق العاده جوجه ها به کیفیت مواد اولیه و از جمله آلودگی این مواد با سموم قارچی ، استفاده از مواد مرغوب و سالم که عاری از الودگیهای قارچی و میکروبی باشند امری ضروری است . تعادل مواد اولیه ضروری در دان جوجه نظیر ویتامین ها و مواد معدنی و اسید امینه ها و روابط بین انرژی و پروتین باید به دقت در نظر گرفته شود .
نتیجه :
2- بروز پدیده رشد غیر یکنواخت از بدو جوجه ریزی در سالن شروع میگردد.
3- با اعمال مدیریت صحیح ، در 90 درصد از موارد میتوان گله ای یکنواخت پرورش داد.
كیفیت مرغ گوشتی
در این مقاله سه مثال برای تصویر كردن راههای مختلف اصلاح یا كنترل كیفیت مرغ گوشتی آورده شده است. این سه مثال نكات زیر را در بر می‌گیرند:
1. تاثیر متقابل اسیدهای آمینه جیره غذایی و ژنوتیپ
2. چربیهای تغذیه‌ای و تركیب اسیدهای چرب در مرغ
3. تغذیه اولیه جوجه‌های تازه از تخم در آمده
1. تأثیر متقابل اسیدهای امینه تكمیلی جیره غذایی و ژنوتیپ
اسیدهای آمینه از شاخص‌های عمده اجزای گوشت مرغ میباشد، به نحوی كه چربی شكم و بازدهی گوشت سینه تحت تاثیر سطح این مواد در خون قرار میگیرد. از میان اسیدهای آمینه، لیزین با تاثیرات ویژه برروی تركیب لاشه شناخته شده است. كمبود لیزین منجر به تحلیل بیشتر عضلات سینه در مقایسه با سایر عضلات بدن میشود. نتایج مقدماتی در تحقیقات نشان داده‌اند كه كمبود لیزین همچنین بر با كاهش PH و قابلیت نگهداری آب بر كیفیت عضلات سینه تاثیر سو می‌گذارد. تركیب بدن مرغ گوشتی را همچنین میتوان توسط تكنیك‌های انتخاب ژنتیكی اصلاح نمود به نحوی كه كارخانه‌های اجداد با اتخاب‌های ژنتیكی، ژنوتیپ‌هایی تجاری ایجاد كرده‌اند كه در جهت افزایش بخشهای اصلی در لاشه همراه با بازدهی بیشترگوشت سینه و چاقی كمتر اصلاح شدهاند. حال سؤال این است كه چگونه پاسخ بدن به اسید آمینه تكمیلی تحت تأثیر انتخاب ژنتیكی قرار میگیرد. مقایسه بین نژادهای سبك و سنگین تأثیر متقابل ژنوتیپ و تغذیه را نشان میدهند. در واقع مرغهایی كه از نظر ژنوتیپ سبك هستند بیش از مرغهای چاق به رژیم‌های حاوی پروتئین خام كمتر یا اسید آمینه ضروری كمتر حساسیت نشان میدهند . همچنین استفاده از اسیدهای آمینه رژیم غذایی توسط ژنوتیپ لاغر بهتر انجام میگیرد. این مسئله توسط پژوهش‌های متعدد تایید شده است
2. چربیهای غذایی و تركیب اسیدهای چرب در مرغ
چربیها و روغنها در رژیم غذایی طیور در درجه اول به عنوان محتویات پر انرژی رژیم مطرح هستند. هر چند كه اسیدهای چرب غذایی نقش مهمی در تركیب اجزای لاشه مرغ گوشتی ایفا می‌نمایند. تركیب شیمیایی چربیها و روغنها بسیار متغیر می‌باشند. روغنهای گیاهی دارای اسید چرب اشباع نشده بیشتری نسبت به چربی حیوانی می‌باشند.
به طور واضح نوع چربی اضافه شده به رژیم تأثیری عمیق برروی تركیب اسید چرب در چربی شكم دارد. در واقع تركیب اسید چرب در چربی شكم ارتباط نزدیكی با چربیهای غذایی دارد.
همچنین به شیوه مشابهی محتوای اسید چرب در چربی عضلات منعكس كننده تركیب چربی تغذیه‌ای میباشد. بنابراین امكان این مسئله وجود دارد كه گوشت مرغ را با اسیدهای چرب خاص. مانند روغن ماهی، كلزا یا تخم كتان در رژیم تقویت نماییم. از نقطه نظر تغذیه‌ای این مسئله در تغذیه انسان هم جالب است كه سری اسیدهای چرب ذكر شده اثر حفاظتی در مقابل بیماریهای قلبی-عروقی نظیر تصلب شرایین یا ایجاد لخته در عروق ( ترومبوز ) دارند. با این وجود تقویت و غنی سازی یاد شده منجر به ایجاد چربیهای مایع بیشتری میگردد كه از نظر بصری و از نظر تكنولوژیك برای كیفیت گوشت مرغ مضر می‌باشند. از آنجایی كه اسیدهای چرب اشباع نشده بخصوص اسیدهای چرب اشباع نشده به اكسید شدن بسیار حساس می‌باشند كیفیت حسی این محصول هم ممكن است تغییر نماید (بو و طعم). برای غلبه بر این مشكل میتوان به رژیم غذایی مرغ ویتامین E اضافه نمود كه یك ماده ضد اكسیده كننده (آنتی اكسیدان) است.
نكته قابل نتیجه گیری این كه با این هدف كه نیازهای كیفی گوشت مرغ برای كشتارگاهها و مصرف‌كنندگان برای كشتارگاه و مشتریان برآورده گردد میتوان محتوای اسید چرب لاشه را در مرغها اصلاح نمود.
3. تغذیه اولیه در جوجه‌های تازه از تخم در آمده
مرغ گوشتی از لحاظ فیزیولوژیك در حال حاضر در زمان سریعتری به وزن كشتار میرسد و هفته اول پس از هچ سهم بزرگتری از كل دوره زندگی مرغ را تشكیل میدهد (20% ). در عمل فرایند‌های جوجه‌كشی و حمل جوجه با تأخیری 10 تا 60 ساعته در تغذیه جوجه همراه است. -هرچند كه به نظر میرسد مواد غذایی موجود در باقیمانده زرده كه در طی دوره جنینی استفاده نشده برای تأمین غذا در طی دوره بی غذایی مفید باشد ولی این منبع سهم ناكافی در نیازهای تغذیه‌ای برای نگهداری و رشد در جوجه‌های گوشتی دارد. در یك برررسی تحقیقی بر روی جوج‌هایی كه با تأخیر 48 ساعته در تغذیه مواجه بوده‌اند، مشخص شد كه رشد كلی بدن جوجه‌ها تا زمان شروع تغذیه با تأخیر همراه بود و وزن بدن در 6 روزگی 25% كمتر از جوجه‌هایی بود كه تغذیه اولیه در آنها شروع شده بود.
به علاوه تأخیر در شروع تغذیه در روزهای اول زندگی در رشد عضلانی به ویژه در عضلات سینه تاثیر می‌گذارد به نحوی كه وزن عضله سینه در جوجه‌هایی كه 48 ساعت اول پس از هچ با گرسنگی مواجه بوده‌اند در 4 روزگی به 50% وزن مطلوب میرسد.
تغذیه زودرس جوجه‌های تازه از تخم درآمده توجه زیادی را در دهه گذشته به خود جلب كرده است. شروع تغذیه پس از دوره بی‌غذایی به برای جبران عقب ماندگی وزن‌گیری در وزن بدن یا وزن عضلات سینه كافی نیست و به تمهیدات بیشتری برای جبران این عقب‌ماندگی نیاز است. گرسنگی در زمان بحرانی رشد جوجه‌ها ممكن است اثرات دراز مدت در كارایی و تشكیل گوشت داشته باشد به همین علت تغذیه زودرس پس از درآمدن جوجه‌ها برای كاهش این سوء اثرات توصیه میشود (برای مثال اضافه كردن غذا به جعبه‌های حمل جوجه). همچنین تغذیه زودرس ممكن است پس از دوره گرسنگی بر روی عوامل محیطی و تغذیه‌ای كه در رشد جوجه‌ها موثر هستند نقش داشته باشد. تلاش بر این است كه رژیم‌هایی فراهم شود كه بتواند به شكل جزیی یا كلی بر نتایج تاخیر تغذیه تاخیری غلبه نماید و به همین علت درك عواقب زودرس و تأخیری در رشد عضلات و متابولیسم بدن مرغ ضروری میباشد.
مواردی كه مطرح گردیدند بایستی برای كل دوره تولید تصمیم داده شود. هدف با تحول جاری در اولویت‌های پرورش مرغ گوشتی تولید مرغهای سنگین‌تر با میزان رشد سریعتر نیست - كه منجر به ایجاد مرغهایی با میزان چربی بالا و مشكلات متابولیك و اختلالات پا ناشی از آن میشود - بلكه هدف كنترل رشد عضلانی و وزن بدن ( به خصوص در عضلات سینه ) در كل دوره زندگی مرغهای گوشتی است. بنابراین بایستی با اتخاذ استراتژی‌های تغذیه‌ای تغذیه مرغها به حد مطلوب برسد. یك رویكرد كه در این مقاله نیز به آن اشاره شده است تنظیم كوتاه و میان مدت گردش كار پروتئین و جایگزین آن در بدن است. در عمل منظور از این فعالیتها، معرفی دیدگاههای جدید در كنترل تغذیه مرغهای گوشتی جوان است كه شامل سه مرحله میگردد: تحریك زودرس در طی هفته اول، محدودیت رژیم از هفته اول تا سوم و به دنبال آن مطلوب رسانی تغذیه با در نظر گرفتن صرفه اقتصادی پس از هفته سوم. با این الگو تعیین كمی و كیفی تاثیرات تغذیه بر كارایی، فرم بدن و كیفیت گوشت نیاز به اندازه‌گیری‌های دقیق دارد.
نگاهی به صنعت مرغداری کانادا
اردک ، غاز، پرندگان جهت برنامه های شکار برای شکارگاههای گوناگون مانند قرقاول ، کبک ، مرغ شاخدار، بلدرچین از جمله پرندگانی هستند که در مجموعه صنعت مرغداری کانادا پرورش داده می شوند. پروش این پرندگان در صنعت طیور کانادا آغاز شده و به یک ثبات اقتصادی نیز رسیده است و سرمایه گذاران نیز تصمیم به توسعه آن دارند و با حمایت شرکت های بازرگانی کانادا به تازگی صادرات اینگونه محصولات نیز آغاز شده است.
بر اساس گزارش اداره آمار کانادا فهرست کشورهایی که مرغ و محصولات تولیدی مرغداری و صنایع تولیدی وابسته به صنعت مرغداری را از کانادا وارد می کنند به بیش از 86 کشور بالغ می گردند که این امر نشان دهنده اهمیت این صنعت در اقتصاد کانادا را گوشزد می نماید.
کانادا اکنون قابلیت تولید انواع گوشت و گوشت مرغ به روش حلال برای تمامی ادیان را دارد و مراکزی را جهت نظارت بر سفارش کشورهایی که دارای قوانین خاص دینی برای کشتار مرغ هستند را ایجاد نموده است تا رضایت این کشورها را در تأمین گوشت مرغ این کشورها تأمین نماید.
بر اساس آمار تقریبی 5000 شرکت بازرگانی در تجارت محصولات صنعت مرغداری در کانادا مشغول به فعالیت می باشند. اداره آمار کانادا گزارش داده است که بر اساس آمار، مؤسسات و شرکتهای تولیدی فعال در صنعت مرغداری کانادا به شرح زیر مشغول به فعالیت می باشند: 121 شرکت در زمینه مرغ تخم گذار ، 140 کارخانه تولید دان، 116 شرکت تولید کننده مکمل غذایی و 42 شرکت تولید کننده دارو.
تولید و پرورش و آماده سازی محصولات مرغداری در میان شاخه های گوناگون کشاورزی کانادا بزرگترین بخشی می باشد که در آن از مدرن ترین ماشین آلات و اتوماسیون کشاورزی استفاده شده و در سالهای آتی نیز نوید ادامه روند مدرنیزاسیون را می دهد. یک فرد حقیقی در کانادا می تواند فعالیت مرغداری خود را با راه اندازی یک واحد مرغ گوشتی با حداقل تعداد 000/50 جوجه یکروزه آغاز نماید ( این مقدار جوجه ریزی نه آنکه باب میل تولید کننده باشد، بلکه دولت کانادا صرفاً به این میزان حداقل قانع می شود و مجوز تولید را صادر می نماید و با متقاضیانی که از این مقدار کمتر تقاضای تولید داشته باشند، پروانه تولید صادر نمی نماید و از آغاز فعالیت آنها جلوگیری می نماید) که با این ظرفیت، تولید کننده اجازه دارد 7 مرتبه در سال جوجه ریزی داشته باشد و درطول یک سال 640 تن گوشت مرغ تولید نماید. صنعت مرغداری کانادا بسیار به ماشین الات و تجهیزات نوین وابسته است و کلیه کارخانه های زنجیره ای در این کشور بطور هماهنگ سعی در به روز کردن و مدرن سازی خود دارند تا حلقه ای از زنجیره این صنعت از سایر حلقه ها عقب نماند، بعنوان مثال می توان به روند مدرن سازی کشتارگاه های کانادا اشاره نمود که در آخرین مدرن سازی سرتاسری در این کشتارگاهها ظرفیت کشتار و بسته بندی آنها به میزان 25000 مرغ گوشتی در ساعت افزایش یافته است .
برای رسیدن مرغ آماده ازتولید کننده به دست مشتری یا مغازه های عرضه کننده گوشت مرغ در کانادا روندی خاص بایستی سپری شود. تولید کنندگان در هر ایالتی بایستی با تأیید دولت فدرال کانادا کار خود را آغاز کنند که این تأییدیه شامل بازرسی قبل از جوجه ریزی و بازرسی فدرالی در حین جوجه ریزی و بازرسی نهایی در پایان جوجه ریزی می باشد که پس از تأیید و کشتار و بسته بندی، توزیع صورت می گیرد.این روند در سرتاسر ایالات کانادا با یک مدیریت بسیار قوی صورت می پذیرد که این مدیریت قوی به دولت کمک می کند که نظارت خوبی بر سالم بودن محصولات تولیدی و روند تولید داشته باشند.
هم اکنون سه سازمان بزرگ ( در کانادا سازمانها و انجمن های زیادی وجود دارند اما این سه سازمان از بزرگترین های آنها هستند) که حامی تولید کنندگان صنعت مرغداری کانادا می باشند به نامهای مزرعه داران مرغ ایالات کانادا ، آژانس بازرگانی بوقلمون کانادا و آژانس تولید تخم مرغ نطفه دار مرغ گوشتی کانادا شرایطی را برای تولید کنندگان فراهم نموده اند که تولید کنندگان به قیمت مرغ موجود در بازار کاری ندارند و قیمت روز بازار هر گونه که باشد آنها مواد خوراکی طیور خود را با قیمتی ثابت از این مراکز تأمین می کنند و پس از پرورش مرغ و آماده شدن آن خود این سه سازمان خریداران اصلی محصولات پرورش یافته تولید کنندگان هستند و با توجه به برآورد هزینه های تولید کننده و قیمت پرداختی نهاده های اولیه و دارو و مکمل های غذایی و... به همراه درصدی سود (در هر سال درصدی مشخص و بدون تغییر) برای تولید کننده، محصول نهایی را خریداری می کنند تا با نوسانات بازار نهاده ها یا کاهش قیمت گوشت مرغ و سایر محصولات مرغداری در بازار کانادا تولید کننده متضرر نگردد.
پس از خرید محصول نهایی تولید کنندگان، سه سازمان با مشورت دولت محصولات را وارد بازار کانادا می نمایند. با این اوصاف دولت کانادا با همکاری این سه سازمان قیمت مرغ را در بازار کانادا برای مصرف کنندگان ثابت نگه می دارد. در صورتیکه قیمت تمام شده تولید مرغ یا محصولات مرغداری بیشتر از قیمت مصوب بازار باشد دولت کانادا مابه التفاوت این مقدار را به شرکتهای خریدار محصولات مرغداری کانادا پرداخت می نماید تا آنها با قیمت مصوب توافق شده، مرغ را در بازار در دسترس مشتری قرار دهند.
دولت کانادا با این سیاست هم تولید کننده را در برابر نوسانات جهانی مصون می سازد و هم مشتریان داخل را بدون آنکه خود مشتریان آگاهی یابند زیر پوشش امنیت قیمتی خود قرار می دهد و مانع نوسانات شدید در بازار می گردد و نوسانات را در حد بسیار پایین نگه می دارد. نکته ای که سه سازمان حمایت کننده تولید کنندگان و دولت کانادا را در روند حمایتی از دو گروه تولید کننده و مشتریان موفق نموده است عدم توجه دولت کانادا به سود دهی برای دولت می باشد. دولت کانادا سعی می نماید ضرر هایی را که بعلت نوسانات قیمت جهانی برای دولت بروز می کند را با قیمت گذاری مرغ کانادا در بازارهای جهانی جبران می نماید.
آژانس بازرسی مواد غذایی کانادا (CFIA) مسئول بازرسی و مراقبت از سلامت بهداشتی مواد غذایی تولیدی از جمله محصولات مرغداری و پیشگیری از آنفلوانزای مرغی و سایر بیماریهای طیور در کانادا می باشد. آژانس بازرسی مواد غذایی کانادا برای کنترل بیشتر بر روی واردات طیور زنده به کانادا و پیشگیری از بیماری آنفلوانزای مرغی در کانادا برنامه ای بنام کنترل و آنالیز بیماریها در محصولات غذایی را اجرا می نماید که در پیشگیری از ورود بیماریها به صنایع دام و طیور کانادا بسیار مؤثر بوده است.
صنعت مرغداری کانادا از نگار آمار:
تولید گوشت مرغ در کانادا:
تعداد مرغ های تولیدی کانادا در سالهای مختلف – سازمان مزرعه داران مرغ ایالات کانادا | |
000/394/2 | 1990 |
000/797/2 | 1995 |
000/817/2 | 2000 |
000/851/2 | 2002 |
000/808/2 | 2003 |
000/787/2 | 2004 |
000/786/2 | 2005 |
000/792/2 | 2006 |
همانطور که آمارها می گویند از سال 2002 به 2003 تولید مرغ در کانادا دارای یک افت بوده است که این امر بنا به اظهار وزارت کشاورزی کانادا به دلیل مدرنیزه کردن این صنعت در کانادا بوده است، اما افت سال 2004 نسبت به سال 2003 به دلیل شیوع بیماری آنفلوانزای مرغی اعلام شده است .جلوی این روند نزولی در سال 2005 گرفته شد. در سال 2005 ، مرغ تولیدی کانادا به 2/981 میلیون کیلوگرم رسیده است که اگر چه از لحاظ تعداد تولید مرغ کاهش را نشان می دهد اما رشدی بالغ بر 7/3 درصد از لحاظ وزنی نسبت به سال پیش داشته است. یکی از عوامل پشت پرده در حیات مجدد تولید مرغ در کانادا بازگشت مجدد ایالت بریتیش کلمبیا بعد از شیوع آنفلوانزای مرغی در این ایالت در سال 2004 بوده است. ایالت بریتیش کلمبیا به تنهایی با رشدی 2/28 درصد از سال 2004 تا 2005 باعث افزایش تولید گوشت مرغ در کانادا شده است.
درآمد حاصل از گوشت مرغ و در آمد حاصل از صنعت مرغداری در کانادا - سازمان مزرعه داران مرغ ایالات کانادا | ||
در آمد حاصل از صنعت مرغداری ( بر حسب دلار) | در آمد حاصل از فروش گوشت مرغ ( بر حسب دلار) | سال میلادی |
000/977/958/15 | 000/071/520 | 1980 |
000/939/997/21 | 000/988/970 | 1990 |
000/524/960/32 | 000/143/368/1 | 2000 |
000/435/458/36 | 000/731/579/1 | 2004 |
000/628/798/36 | 000/170/615/1 | 2005 |
000/256/014/37 | 000/233/545/1 | 2006 |
دولت کانادا با برآورد نیازها و ظرفین=تهای موجود این کشور چه در عرضه داخلی و چه در عرصه جهانی و در حمایت از زنجیره سازی صنعت مرغداری خود تعداد کارخانه ها و ظرفیتها و مدرن سازی آنها را زیر نظر دارد و در صورت مشاهده مشکل در تأمین هر بخش مجوز واردات یا احداث کارخانه مذکور را صادر می نماید و در همه سال برای ثبات بازار در زمینه های پشتیبانی صنعت مرغداری سعی در حفظ ظرفیت دارد.
تعداد تولید کنندگان صنعت مرغداری کانادا - سازمان مزرعه داران مرغ ایالات کانادا | |
111 | مراکز مرغداری تخم گذار ثبت شده |
120 | کارخانه سازنده دان |
213 | تولید کنندگان مکمل های غذایی |
82 | تولید کنندگان دارو |
526 | مجموع کل |
تعداد کارخانه سازنده تجهیزات مربوط به صنعت مرغداری در کانادا - سازمان مزرعه داران مرغ ایالات کانادا | |
43 | کارخانه های سازنده تجیهیزات مرغداری با سرمایه گذاری دولت مرکزی |
151 | کارخانه های سازنده تجهیزات مرغداری با سرمایه گذاری ایالتی |
194 | مجموع کل |
مرغ کامل شکم خالی یکی از پر طرفدارترین محصولات در کانادا می باشد که دولت کانادا سعی بر کنترل بازار این محصول دارد. جدول ذیل آمار این محصول را از سال 1990 به نمایش می گذارد. آمار سال 2007 این محصول در اویل ماه آوریل منتشر می گردد.
تولید سالیانه مرغ شکم خالی بر حسب تن - سازمان مزرعه داران مرغ ایالات کانادا | |
133/555 | 1990 |
831/787 | 1998 |
602/847 | 1999 |
738/880 | 2000 |
145/930 | 2001 |
972/938 | 2002 |
545/934 | 2003 |
236/946 | 2004 |
110/981 | 2005 |
649/973 | 2006 |
دولت کانادا برای تنظیم محصولات و قیمت ها آنها در بازار برای مصرف کننده بر حسب جداول زمان بندی تولیدی خود اقدام به واردات مرغ می نماید که به دلیل پیمان نفتا به صرفه مصرف کننده کانادایی است که این محصولات از کشور ایالات متحده آمریکا وارد می شود . دولت کانادا با برآورد آماری بیشترین نوع محصولی که به کانادا وارد می شود در توصیه های اقتصادی خود برای صنعت مرغداری کشورش در سال آینده افزایش رشد تولید، تولیدکنندگان صنعت مرغداری کانادا را به سمت محصولی که بیشترین واردات و تقاضا را داشته است سوق می دهند.
در ادامه آمار واردات انواع محصولات مرغداری به کانادا و ترتیب کشورهای صادر کننده محصولات مرغداری به کانادا ارائه می گردد.
آمار انواع واردات محصولات مرغداری به کانادا بر اساس تعرفه دولت کانادا برای تنظیم بازار | |||||||
2006 | 2005 | 20004 | 2003 | 2002 | 2001 | 2000 |
|
171 | 116 | 115 | 150 | 81 | 143 | 522 | مرغ زنده |
23 | 168 | 18 | 211 | 419 | 115 | 104 | مرغ شکم خالی |
117/61 | 671/60 | 063/59 | 273/56 | 100/58 | 013/57 | 145/56 | خرد شده |
271/13 | 596/11 | 174/11 | 371/12 | 038/10 | 908/7 | 548/6 | محصولات جانبی |
582/74 | 551/72 | 371/70 | 005/69 | 638/68 | 179/65 | 349/63 | مجموع |
کشورهای صادر کننده محصولات مرغداری به کانادا – بر حسب تن | |||
2006 | 2005 | 2004 | کشور صادر کننده |
305/45 | 234/46 | 029/43 | آمریکا |
208/26 | 420/24 | 981/25 | برزیل |
923/2 | 897/1 | 361/1 | تایلند |
147 |
|
| شیلی |
دولت کانادا در برهه هایی از زمان مازاد تولید دارد که این مازاد تولید را صادر می نماید. کشورهایی که از کانادا خرید می کنند در 6 سال متوالی از سال 2000 تا سال 2006 به همراه میزان خریدشان از نظر حجمی به شرح زیر می باشد.
کشورهای مقصد صادرات مرغ کانادا – رقم ها بر واحد تن می باشند | ||||||||||||
جمع کل | سایر کشورها | روسیه | تایوان | جامائیکا | کره جنوبی | السالوادر | مقدونیه | فیلیپین | هنگ کنگ | آفریقای جنوبی | ایالات متحده | سال |
320/64 | 610/33 | 810/2 | 124 | 662/1 | 538 | 141 | 25 | 594/2 | 815/6 | 264/4 | 736/11 | 2000 |
262/75 | 532/41 | 870/3 | 291 | 470/1 | 293 | 739 | 24 | 330/2 | 329/4 | 958/2 | 426/17 | 2001 |
026/92 | 466/36 | 042/12 | 211/2 | 075/2 | 567 | 807 | 200 | 390/4 | 536/3 | 958/8 | 780/20 | 2002 |
103/79 | 512/17 | 644/8 | 699 | 343/2 | 715 | 805 | 146 | 598/7 | 162/5 | 493/13 | 985/21 | 2003 |
744/75 | 159/18 | 124/4 | 238/1 | 260/2 | 995 | 006/2 | 135/1 | 892/5 | 370/7 | 416/4 | 149/28 | 2004 |
419/102 | 736/17 | 562/6 | 128/3 | 488/1 | 537 | 318/2 | 852/4 | 814/11 | 864/8 | 948/13 | 173/31 | 2005 |
048/110 | 526/11 | 776/1 | 783/1 | 138/2 | 779/2 | 052/3 | 135/4 | 880/8 | 381/9 | 766/22 | 831/41 | 2006 |
انواع ساختمانهای مرغداری http://aftab.ir
كیفیت مرغ گوشتی http://www.itpoultry.com
بيماريها http://www.ipiran.com
احداث سالن مرغداری وتاسیسات آن http://ghasem17.blogsky.com
بیماری های رایج ماکیان http://www.phalls.com
صنعت مرغداری http://www.poultry-new.blogfa.com/
مرغداری http://aftab.ir
يك قرن در ارتباط با پرورش طيور http://www.ipiran.com
نگاهی به صنعت مرغداری کانادا http://www.itpnews.com
/خ
