اصل مقدمه گويي در آموزش
نویسنده : عبدالعظيم شكاري بادي
به طور كلي بايد بدانيم كه هر درس بدون توجه به ماده، موضوع و كلاس درس مربوطه، بر يك عده اصول روانشناختي مبتني است و ميزان موفقيت معلم در تدريس يا آموزش با مقدار اطلاعات و تجارب علمي وي درباره اين اصول، رابطه مستقيم دارد. اين اصول عبارتند از:
1ـ مقدمه 2ـ مراجعه به درس قبلي 3ـ ماده يا موضوع درسي (معلومات) 4ـ روش تدريس پرسش و پاسـخ 5ـ دانشآموزان و وضع عمومي كلاس 6ـ انضباط 7ـ وسايل كمك آموزشي 8ـ خلاصه درس 9ـ كاربرد آموختهها 10ـ آمادگي معلم يا تهيه طرح درس 11ـ امـــتــحان يا ارزشــيابي 12ـ گزارش وضع تحصيلي 13ـ شخصيت معلم
كه ما در اينجا به بحث مقدمه يعني موضوع نخست ميپردازيم.
* مقدمه: در بحث از قانونهاي يادگيري به اين نتيجه ميرسيم كه انسان مطلب تازه را وقتي بهتر و آسانتر ياد ميگيرد كه آمادگي لازم (بدني، ذهني، عاطفي، اجتماعي و تجربي) را داشته باشد يعني هم خود را نيازمند يادگيري احساس كند و بتواند ياد بگيرد و هم ميان تجربههاي قبلي و موضوع تازه ارتباط برقرار شود. به همين سبب تدريس هر موضوعي با يك مقدمه آغاز ميشود و در آن بايد به نكات زير توجه نمود.
گاهي ممكن است نيازي به مقدمه نباشد زيرا ماهيت موضوع به مقدمه احتياج ندارد كه در اين صورت معلم ميتواند مستقيماً به موضوع درس وارد شود به عبارت ديگر، معلم است كه بايد نياز يا بينيازي به مقدمه درس را تشخيص دهد و خود را مقيد و محدود نسازد چنان كه بارها اشاره خواهد شد همه فعاليتهاي معلم به اين هدف متوجه هستند كه دانشآموزان به سرعت و سهولت و در كمترين مدت، بيشترين تجارب را ياد بگيرند.معلم موفق كسي است كه ميتواند مقدمات جالبي به ابتكار شخصي تهيه كند و از ذكر مقدمههاي كلاسيك (قديمي) يا سنتي كه غالباً خشك و ملالانگيز هستند، بپرهيزد.
* بايد به نكات مهم درس قبلي مراجعه شود نه جزييات آن.
* بايد روابط و موارد تشابه درسي قبلي با درس جديد توضيح داده شوند.
* معلم در ضمن مراجعه به درس قبلي بايد دانشآموزان ضعيف يا آنهايي را كه خوب مطالعه نكردهاند بشناسد و به نقاط ضعف آنها پي ببرد تا بتواند آن ضعف را جبران كند و آنان را به پاي همكلاسانشان برساند.
* مراجعه به درس قبلي خود بايد توجه دانشآموزان را نسبت به آن برانگيزد و به آمادگي آنها براي آموختن درسي جديد كمك كند.
* معلومات براي دانشآموزان تازگي دارند و معلم براي نخستين بار آنها را مطرح ميكند.
* دانشآموزان در درس قبلي آن را آموختهاند و معلم به آن معلومات مراجعه ميكند و با روش نو آنها را عرضه مينمايد.
* دانشآموزان، افكار و عقايدي دربارة ماده يا موضوع علمي در زندگي روزانه خود كسب كردهاند و معلم به تصحيح و تكميل و تنظيم آنها ميپردازد.
منبع:روزنامه اطلاعات
1ـ مقدمه 2ـ مراجعه به درس قبلي 3ـ ماده يا موضوع درسي (معلومات) 4ـ روش تدريس پرسش و پاسـخ 5ـ دانشآموزان و وضع عمومي كلاس 6ـ انضباط 7ـ وسايل كمك آموزشي 8ـ خلاصه درس 9ـ كاربرد آموختهها 10ـ آمادگي معلم يا تهيه طرح درس 11ـ امـــتــحان يا ارزشــيابي 12ـ گزارش وضع تحصيلي 13ـ شخصيت معلم
كه ما در اينجا به بحث مقدمه يعني موضوع نخست ميپردازيم.
* مقدمه: در بحث از قانونهاي يادگيري به اين نتيجه ميرسيم كه انسان مطلب تازه را وقتي بهتر و آسانتر ياد ميگيرد كه آمادگي لازم (بدني، ذهني، عاطفي، اجتماعي و تجربي) را داشته باشد يعني هم خود را نيازمند يادگيري احساس كند و بتواند ياد بگيرد و هم ميان تجربههاي قبلي و موضوع تازه ارتباط برقرار شود. به همين سبب تدريس هر موضوعي با يك مقدمه آغاز ميشود و در آن بايد به نكات زير توجه نمود.
الف) هدف:
ب) انواع مقدمه:
پ) شرايط مقدمه:
گاهي ممكن است نيازي به مقدمه نباشد زيرا ماهيت موضوع به مقدمه احتياج ندارد كه در اين صورت معلم ميتواند مستقيماً به موضوع درس وارد شود به عبارت ديگر، معلم است كه بايد نياز يا بينيازي به مقدمه درس را تشخيص دهد و خود را مقيد و محدود نسازد چنان كه بارها اشاره خواهد شد همه فعاليتهاي معلم به اين هدف متوجه هستند كه دانشآموزان به سرعت و سهولت و در كمترين مدت، بيشترين تجارب را ياد بگيرند.معلم موفق كسي است كه ميتواند مقدمات جالبي به ابتكار شخصي تهيه كند و از ذكر مقدمههاي كلاسيك (قديمي) يا سنتي كه غالباً خشك و ملالانگيز هستند، بپرهيزد.
مراجعه به درس قبلي:
الف) هدف:
ب) شرايط:
* بايد به نكات مهم درس قبلي مراجعه شود نه جزييات آن.
* بايد روابط و موارد تشابه درسي قبلي با درس جديد توضيح داده شوند.
* معلم در ضمن مراجعه به درس قبلي بايد دانشآموزان ضعيف يا آنهايي را كه خوب مطالعه نكردهاند بشناسد و به نقاط ضعف آنها پي ببرد تا بتواند آن ضعف را جبران كند و آنان را به پاي همكلاسانشان برساند.
* مراجعه به درس قبلي خود بايد توجه دانشآموزان را نسبت به آن برانگيزد و به آمادگي آنها براي آموختن درسي جديد كمك كند.
ماده يا موضوع درسي (معلومات)
الف) انواع :
* معلومات براي دانشآموزان تازگي دارند و معلم براي نخستين بار آنها را مطرح ميكند.
* دانشآموزان در درس قبلي آن را آموختهاند و معلم به آن معلومات مراجعه ميكند و با روش نو آنها را عرضه مينمايد.
* دانشآموزان، افكار و عقايدي دربارة ماده يا موضوع علمي در زندگي روزانه خود كسب كردهاند و معلم به تصحيح و تكميل و تنظيم آنها ميپردازد.
ب) شرايط:
آمادگي قبلي معلم و شاگرد براي درس:
مقدمه يا معرفي:
انواع مقدمه:
الف) مقدمة مروري:
ب) مقدمة موضوعي:
پ) مقدمه روايتي:
ت) مقدمه تاريخي:
هـ) مقدمه شوكآور:
نتيجهگيري
منبع:روزنامه اطلاعات