معرفی بوصیر یا گل ماهور و خواص درمانی

گل ماهور گونه‌های مختلفی دارد که حدود 40 گونه از آن در ایران رویت شده است. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که خواص دارویی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد اشاره شده است.

نام علمی:

Verbascum thapsus L.، نام فرانسه Bouillon Blanc و نام انگلیسی آن Mullein می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، بوصیر، بوسیر، گل ماهور، علف ماهور، آذان الدّب، بریر و قُلومُس نامیده شده است.

تیره گیاه:

گل میمون Scrophunariaceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و چند ساله به ارتفاع حدود 50 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌ای ضخیم، برگ‌های آن در قسمت پایین ساقه، بزرگ، بیضوی، بدون دمبرگ، ساقه در آغوش و نوک تیز و برگ‌های فوقانی ساقه، دمبرگدار و تقریباً نوک کند می‌باشند. گل‌های آن زود اُفت، پوشیده از تارهای پنبه‌ای سفید و رنگ گلها زرد یا حنایی و در بعضی ارقام قرمز و یا سفید است.

بیشتر بخوانید: نسخه ترکیبی داروهای معرق و ضد تعرق

 

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در اروپا، آسیا و در ایران بیشتر در استان‌های گلستان، مازندران، گیلان و همدان انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود:

در گل‌های گیاه اسانسی به رنگ زردِ روشن، ماده‌ی قندی و لعاب فراوان، در برگ‌های بوصیر یک ماده‌ی تلخ، مواد ساپونین، آلفا کاروتن، اسانس، رزین و لعاب و در ریشه‌ی آن ماده‌ای به نام ورباسکوز تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

برگ، گل و ریشه.

نحوه مصرف:

معمولاً به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند.

خواص درمانی گل ماهور:

> تسکین دهنده سرفه‌های مقاوم و مفید برای ورم نای، خلط‌آور و ضد برونشیت، معرق و ضد تشنج می‌باشد. در ضمن برای سرما خوردگی، نزله دستگاه‌های تنفسی، نفس تنگی، کم اشتهایی، کم ادراری، ورم مثانه، اسهال‌های ساده و قولنج نیز مفید است. در استعمال خارجی جوشانده گل ماهور التیام بخش زخم‌های سطحی و نرم کننده و به صورت غرغره برای آسم مفید می‌باشد.

خواص درمانی برگ:

ادرارآور، رفع کننده ناراحتی‌های تنفسی، آرام‌بخش، مسکن و برای درمان آب آوردن بدن مفید است. در استعمال خارجی جوشانده برگ‌های گیاه به صورت غرغره تسکین دهنده درد دندان و سرفه‌های کهنه می‌باشد و دم کرده برگ‌ها مخلوط با سرکه داغ برای کمپرس بواسیر مؤثر است.

تذکر:

مصرف گل ماهور برای خانم‌های باردار و مادران شیرده ممنوع می‌باشد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.