نویسنده: مجتبی یزدانی
فعالیتهای ورزشی، ساختارهای اجتماعی‌اند. به عبارت دیگر، آنها کارهای فرهنگی هستند و پس از این که افراد با یکدیگر در ارتباط متقابل قرار می‌گیرند و زندگی اجتماعی مطابق با نظرات آنها درباره‌ی کاری که باید صورت بگیرد شکل می‌گیرد، توسط افراد اختراع و انجام می‌شوند؛ بنابراین فعالیتهای ورزشی رایج در هر فرهنگ به شدت با انتظارها و نظرات کسانی در ارتباط است که در آن فرهنگ قدرت دارند و مردم معمولاً به ارزش‌ها و تجربه‌های افراد قدرتمند احترام می‌گذارند. البته هر کسی در جامعه شکل‌های رایج ورزش را قبول نمی‌کند. در واقع، برای افراد این احتمال وجود دارد که فعالیتهای ورزشی رایج را اصلاح کنند یا شکل‌های ورزشی جایگزینی را به وجود آورند که مخالف و علیه سیستم‌های جدید روابط قدرت در جامعه است و انتظارها و نظراتی را ترویج کنند که با زندگی آنها در ارتباط است.
توصیف فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی و لذت فعالیتهای ورزشی مشارکتی به عنوان نقطه‌ی شروعی برای بررسی فعالیتهای ورزشی در تجربه‌های روزمره‌ی ما است. بسیاری از تجربه‌های ورزشی شامل اجزایی برای هر دو نوع هستند. «فریزبی» مثال خوبی از این نوع ورزش است.
تاریخ نشان می‌دهد که فعالیتهای ورزشی رایج در بیشتر جوامع بر اساس ارزش‌ها و تجربه‌های مردانی پایه‌ریزی شده است که کشورگشایی نظامی، کنترل سیاسی و گسترش اقتصادی مدنظرشان بوده است. این فعالیتهای ورزشی بر اساس مدل قدرت و عملکرد است. حامیان مالی فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی می‌دانند که برای آنها بهتر است با افراد و فعالیت‌هایی در ارتباط باشند که برای کارآیی، سازماندهی، رقابت، کار سخت و تحمل درد و پیشرفت پافشاری می‌کنند بسیاری از افراد از مدل قدرتی و عملکردی به عنوان استانداردی برای تعیین معنا، ساختار و هدف فعالیتهای ورزشی استفاده کرده‌اند، اما هنوز همه‌ی آن را قبول نکرده‌اند. در واقع، بعضی از افراد فعالیتهای ورزشی را به گونه‌ای حفظ کرده و به وجود آورده‌اند که بر اساس ارزش‌ها و تجربه‌های مربوط به ارتباط آنها با یکدیگر و خواست آنها برای ابراز آن ارتباط از طریق فعالیتهای ورزشی، لذت‌بخش و پرتحرک پایه‌ریزی شده‌اند. این فعالیتهای ورزشی بر اساس مدل مشارکت و لذت پایه‌ریزی می‌شوند.
این دو مدل همه‌ی ورزش‌هایی را که ممکن است فعالیتهای ورزشی تعریف شوند دربرنمی‌گیرند. البته آنها در معیار و مفهوم متداول، فعالیتهای ورزشی را در زندگی مردم نشان می‌دهند. بنابراین نقطه‌ی شروعی عملی برای فکر کردن درباره‌ی فعالیتهای ورزشی و چگونگی آن در آینده هستند.
فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی شکل‌های بسیاری دارند، اما بر اساس این نظریه پایه‌ریزی می‌شوند که برتری از راه موفقیت در مسابقه حاصل می‌شود و از راه فداکاری و کار سخت همراه جان فشانی‌ها و در خطر افتادن‌ها به دست می‌آید. این گونه ورزش‌ها افراد را تشویق می‌کنند تا رکوردهایی را از خود بر جای بگذارند. از حدود تحمل انسان پا را فراتر نهند، از بدن به عنوان یک دستگاه استفاده کنند و تکنولوژی را به صورت کمک در نظر بگیرند. به گفته‌ی بسیاری از ورزشکاران، در ورزشهای قدرتی و عملکردی، بدن باید تحت تمرین، کنترل و نظارت دائم باشد تا به چالش‌ها و نیازهای فعالیتهای ورزشی به طور مؤثر جواب دهند. فعالیتهای ورزشی به عنوان جنگ‌هایی تعریف می‌شوند که در آن حریف باید تهدید و تنبیه شود و شکست بخورد.
فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی نیز به انحصارگرایی گرایش دارند. شرکت‌کنندگان برای مهارت‌ها و توانایی‌های جسمانی انتخاب می‌شوند تا موفقیت رقابتی حاصل شود. کسانی که مهارت‌ها و قابلیت‌های کمی دارند، در برنامه‌های توسعه و پیشرفت کنار گذاشته می‌شوند. سازمان‌ها و تیم‌ها در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی مشخصه و ساختار سلسله‌واری دارند که در آن ورزشکاران تابع مربیان خود و مربیان پیرو مالکان و مدیران تیم خود هستند.
همچنین حامیان مالی فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی می‌دانند که برای آنها بهتر است با افراد و فعالیت‌هایی در ارتباط باشند که برای کارآیی، سازماندهی، رقابت، کار سخت و تحمل درد و پیشرفت پافشاری می‌کنند؛ ارتباط داشتن با ورزشکاران و تیم‌هایی که در نظر عمومی برنده هستند. حامیان مالی از این همبستگی‌ها و اتحادها برای ترویج و تبلیغ محصولات استفاده می‌کنند، در حالی که روابط عمومی مناسبی را نیز با مهره‌های شناخته شده برقرار می‌کنند. حامیان مالی چنین در نظر می‌گیرند که ارتباط آنها با تیم‌ها و ورزشکاران برنده، آنها را در نگاه مصرف کنندگان و زندگی افراد یک فرهنگ، اختصاصی و ویژه می‌سازد.
البته تا زمانی که پاداش حامیان مالی به کسانی می‌رسد که در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی موفق هستند، این فعالیتهای ورزشی به رشد و نمو خود ادامه خواهند داد و ورزشکارانی که به انجام آن فعالیت‌ها می‌پردازند، باز هم افراد مشهوری خواهند بود که ارزش‌های حامیان مالی را تأیید خواهند کرد. فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی در بیشتر فرهنگ‌ها برای سالیان درازی که پیش رو داریم، حاکم خواهند بود و افرادی که در موقعیت قدرت و نفوذ بر جامعه هستند، می‌خواهند این گونه باشند.
گرایشی که در آینده بیشتر رشد خواهد کرد، ایجاد فعالیتهای ورزشی جایگزینی است که بر لذت و مشارکت در ورزش تأکید خواهند داشت. این فعالیتهای ورزشی دربرگیرنده فعالیتهای جسمانی خواهند بود که در شرکت‌کنندگان به ترکیبی از رقابت، آزادی، اصالت و ارتباط شخصی با دیگران، ارتباط بین افراد، ذهن و بدن و فعالیت جسمانی و محیطی که درباره‌ی آنها به وجود می‌آید، معتقد می‌شوند.
اگرچه فعالیتهای ورزشی سرگرم کننده و مشارکتی با شکل‌های بسیاری همراه هستند، اما به طور کلی، بر نظام اخلاقی طرز بیان، لذت بردن، رشد کردن، خوب زیستن و توجه و حمایت دو طرف از هم تیمی‌ها و حریفان تأکید می‌کنند. آنها به جای تسلط بر دیگران بر توانایی و توانمندی و نیز این عقیده کلی تأکید دارند که بدن به جای تمرین کردن و استفاده شدن به عنوان یک ابزار، باید امتحان شود و از انجام فعالیتهای ورزشی لذت ببرد. افرادی که فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم کننده را انجام می‌دهند، مایل‌اند بدن خود را به جای یک دستگاه به عنوان مزرعه‌ای ببینند که در آن کاشت می‌کنند و مراقب گیاهان خود هستند تا رشد کنند و سرانجام وقتی شکست می‌خورند، سعی می‌کنند دوباره فعالیتهای خود را ترمیم کنند.
فعالیتهای ورزشی سرگرم‌کننده و مشارکتی بر اساس مطابقت با معیارهای جامعه و عمومی شدن، طبقه‌بندی می‌شوند. بازی کردن بدون توجه به برد و باخت، مهم‌ترین موضوع است. به طور غیررسمی درباره‌ی تفاوت در مهارت‌های جسمانی بین شرکت‌کنندگان تا استفاده از سیستم‌های توانبخشی توافق می‌شود، به طوری که بازیکنان می‌توانند از رقابت با یکدیگر لذت ببرند، حتی وقتی که مهارت‌های مساوی و یکسان ندارند. سازمان‌های ورزشی و تیم‌های ورزشی بر اساس این مدل ساختارهای تصمیم‌گیری و دموکراتیک دارند که با همکاری، اشتراک در قدرت و ارتباط بین مربیان و ورزشکاران مشخص می‌شود. سرافکندگی، خجالت و خفت با روحیه‌ی این فعالیتهای ورزشی سازگار نیست.
به طور کلی، حمایت از فعالیتهای ورزشی سرگرم‌کننده و مشارکتی بر اساس دو نظریه پایه‌ریزی شده است. نخست، ترویج مشارکت گسترده در برخی از فعالیتهای جسمانی و ورزشی که از لحاظ اجتماعی مهم است و دوم، تأکید بر مشارکت داشتن، سلامت بودن و لذت بردن، مهم‌تر از سعی در برقراری رکوردها و بردها است. متأسفانه بسیاری از افراد و شرکت‌های دارای قدرت و پول، بیشتر به حمایت مالی از ورزش‌هایی علاقه نشان می‌دهند که بیش از لذت و مشارکت، بر قدرت و عملکرد تأکید می‌کنند. البته هیچ کس این گونه فکر نمی‌کند. بنابراین، برای نوع دوم فعالیتهای ورزشی در آینده حمایتی وجود خواهد داشت. حمایت تنها پس از افزایش تعداد افرادی که فعالیتهای ورزشی سرگرم‌کننده و مشارکتی را در زندگی خود انتخاب می‌کنند رشد پیدا خواهد کرد، حتی این رشد ممکن است کند و آهسته باشد.
در ایالات متحده NFT با افتخار، بازیهای خود را با شعار «قدرت را احساس کنید» بازاریابی می‌کند. ورزشکاران NFL و دیگر فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی در رسانه‌ها به صورت قهرمان و نمونه‌هایی از تصاویر همگانی روی صفحه‌ی نمایش به تصویر درمی‌آیند که روی بهره‌برداری، بازدهی و برتری‌جویی با وجود درد و آسیب‌دیدگی پافشاری می‌کنند. تماشاگران تشویق می‌شوند تا این ورزشکاران و تیم‌های آنها را شناسایی کنند و هویت آنها را از طریق مصرف کالای لیسانس‌دار و محصولات دیگر، ابراز کنند؛ تا وقتی که مردم، ورزشکاران و تیم‌ها، فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی را می‌شناسند و هویت آنها می‌تواند برای ترویج مصرف‌گرایی استفاده شود، این فعالیتهای ورزشی حامیان مالی را به دست خواهند آورد و پوشش رسانه‌ای مورد نیاز برای حفظ برتری و تسلط خود را از دست نخواهد داد.
بعضی از ورزشکاران در فعالیتهای ورزشی جایگزین، درباره‌ی آنچه در تجاری شدن فعالیتهای ورزشی‌شان رخ می‌دهد، نگران‌اند.
از آنجا که فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی اغلب اعمال فشار روی محدودیت‌های انسانی و طبیعی را دربرمی‌گیرند برای بسیاری از افراد جذاب هستند. تلاش‌هایی برای شکستن موانع یا انجام آنچه هیچ کس پیش‌تر انجام نداده است، می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد. فعالیتهای ورزشی که این موضوع‌ها را شامل می‌شوند، اگر با گزارش‌هایی ادغام شوند که با تجربه‌های ورزشکاران همراه هستند، به آسانی بازاریابی و فروخته می‌شوند. این موضوع در مسابقه‌های پرشکوه کشتی کچ، بیشتر ظهور و تجلی می‌کند که در آن تشویق‌کنندگان و شرکت‌کنندگان محدویت‌هایی را به شکل سرگرمی اعمال می‌کنند. بدن‌های بزرگ و عضلانی شده با دارو، شخصیت سرگرم‌کننده و مهارت‌های جسمانی شدید را می‌سازد که باعث می‌شود محدودیت‌های اخلاقی در قالبی ترکیب شوند که بالاترین تعداد بیننده‌ی تلویزیونی در ایالات متحده را در شروع قرن بیستم داشته است.
به گفته‌ی باب راینهارت کشتی کچ کاریکاتوری از موضوع‌های اصلی و اقدامات است که در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی صورت می‌گیرند. من موافقم و اضافه می‌کنم که عوامل بسیاری در فعالیتهای ورزشی و روند کلی آن وجود دارند که مردم از تکنولوژی برای اعمال فشار روی محدودیت‌ها استفاده می‌کنند تا به موفقیت در رقابت برسند، این عوامل عبارت‌اند از:
* والدین به بچه‌های خود هورمون‌های مصنوعی رشد انسان می‌دهند تا به خیال خود، ورزشکارانی بزرگ و جهانی را خلق کنند.
* ورزشکاران در یک جست و جوی ثابت برای یافتن مواد و کمک‌های تکنولوژی و فنی هستند که به آنها کمک می‌کند بزرگ‌تر، قوی‌تر و سریع‌تر باشند.
* افرادی از همه‌ی سنین به دنبال تجهیزات ورزشی هستند که با مواد جدید، سبک و قوی مانند تیتانیوم و فیبرکربن ساخته شده‌اند تا بتوانند تجربه‌ها و چالش‌های جدید را به وجود آورند.
* بعضی از افراد در رؤیای آمدن روزی هستند که از طرح ژنوم انسان اطلاعاتی فراهم شود که خلق ورزشکاران طراح از راه مهندسی ژنتیک را امکان‌پذیر کند.
* کسانی نیز در رؤیای تماشای روزی هستند که سیستم مغز و اعصاب مرکزی بتواند برای تسهیل کردن تمرین و بالا بردن بازدهی و کارآیی برنامه‌ریزی شود.
محدودیت‌های اعمال شده توسط کشتی کچ در مقایسه با محدودیت‌هایی که ممکن است مهندسی ژنتیک اعمال کند و همچنین سهم آن در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی خیلی کم و ناچیز خواهد بود. این تغییرات باعث ایجاد مشکلات اخلاقی خواهد شد، اما افرادی که از فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی برای شکل دادن استاندارد به فعالیتهای ورزشی در آینده استفاده می‌کنند، ممکن است صرف نظر کردن از آن موضوع‌ها را ساده فرض کنند. برای مثال، بسیاری از جوانان امروزه با تصاویر متغیر رسانه‌ای سریعی در حال رشد هستند که مرزهای بین انسان و غیر انسان را محو و کمرنگ می‌کند و انتظار دارند که علم اعضا و اندام‌های مصنوعی با استخوان، تاندون و روبات‌های مصنوعی را برای کسانی فراهم کنند که در آینده به آنها نیاز خواهند داشت. بنابراین تعجب‌آور نیست وقتی استخوان‌ها، رباط‌ها و مفصل‌های فوق قوی مصنوعی برای تعمیر و ترمیم بدن‌هایی استفاده شوند که در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی آسیب دیده‌اند. ممکن است حتی تعجب‌آور نباشد که اعضای مکانیکی برای جایگزینی با اندام‌های آسیب دیده استفاده شوند و موجب رشد کارآیی و بهره‌وری در فعالیتهای ورزشی شوند. درواقع، کسانی که ورزشکاران را در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی مشاهده می‌کنند، به سرعت این آسیب‌ها و سوء استفاده از بدن ورزشکاران را برای کاهش هزینه‌های پزشکی و جسمانی اعمال محدودیت‌ها خواهند پذیرفت و از علم انتظار خواهند داشت تا آن آسیب را ترمیم کند. البته این پذیرش به هیچ مقاومتی منجر خواهد شد. البته تردیدهایی درباره‌ی استفاده از تکنولوژی و اعمال محدودیت‌ها در فعالیتهای ورزشی به وجود خواهد آمد. فعالیتهای ورزشی رایج و حاکم در آینده نتیجه‌ای از کاری خواهند بود که با تکنولوژی امکان‌پذیر است. استفاده از تکنولوژی می‌تواند عامل انسانی را در مسابقات و بازی‌ها حذف کند، به طوری که ورزشکاران فقط وقتی آماده خواهند بود که شبیه ماشین شوند.
این رویکرد به فعالیتهای ورزشی، درنهایت باعث تخریب خلاقیت، آزادی، خودانگیزی و اظهار نظر در بین ورزشکاران می‌شود و فعالیتهای ورزشی را به دورنمای برنامه‌ریزی‌شده‌ای تبدیل می‌کند که اقدامات جسمانی را مثل کشتی کچ نشان می‌دهند. وقتی این موضوع اتفاق می‌افتد، بعضی از ورزشکاران و تماشاگران در برابر آن مقاومت خواهند کرد.
ورزشکارانی وجود خواهند داشت که نخواهند پذیرفت به این صورت آلت دست قرار گیرند و تماشاگرانی وجود خواهند داشت که به طور مرتب آنها را تماشا نخواهند کرد، چون سخت خواهد بود که ورزشکاران برنامه‌ریزی شده و بازیگری را شناسایی کنند که بازیهای از پیش‌توافق‌شده را بدون خودانگیزی انسانی و اظهارنظر انجام دهند. مگر این که ورزشکاران در اثر فشار و به طور هیجانی، احساس پیروزی و فائق آمدن کنند و برای موفقیت دچار اشتباه شوند یا خیلی سفت و سخت تلاش کنند و روزهای خوب و بدی داشته باشند. تماشاگران نیز ممکن است در شناسایی آنها به مشکل بر خورند. اگر چنین چیزی اتفاق افتاد، فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی بیشتر ارزش تجاری خود را از دست خواهد داد. خط مشی‌ها و برنامه‌های مراقبتی سراسر جهان به شدت بر جلوگیری از آسیب دیدن و بیمار شدن ورزشکار تأکید می‌کنند، افراد بیشتر به موضوع‌های سلامت و آمادگی جسمانی حساس خواهند شد. اگر تکنولوژی، ورزشکاران را از تماشاگرانی که برای دیدن آنها پول خرج می‌کنند خیلی دور سازد، حضور طرفداران و ورزشکاران می‌تواند کمرنگ و محو شود. به طور کلی، چرا ورزشکاران مصنوعی را تماشا می‌کنید وقتی که می‌توانید یک بازی ویدیویی را بخرید و تصاویر همان بازی را در فضای رسانه‌ای خود در خانه کنترل کنید؟ بازیهای رسانه‌ای کمتر از خرید بلیت بازی قیمت دارند و کنترل بیشتری بر آن خواهید داشت، نسبت به تماشای بازی در تلویزیون و گوش‌دادن به گوینده‌ای که به شما می‌گوید، چه چیزی را در ذهن خود می‌بینید یا به چه چیزی فکر کنید.
استفاده از تکنولوژی در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی نیز باعث به وجود آمدن سؤالاتی درباره‌ی انصاف و دسترسی به مشارکت ورزشی می‌شود. وقتی هزینه‌ی تکنولوژی آنقدر بالا است که فقط افراد ثروتمند، شرکت‌های تجاری و کشورها می‌توانند از آن برای منافع خود استفاده کنند، افراد درباره‌ی معنی موفقیت ورزشی دچار تردید خواهند شد. آیا در این صورت تعریف‌های جدید از موفقیت بیان خواهد شد؟ چه کسی از این تعریف‌ها سود خواهد برد؟ این پرسش‌ها به دنبال جواب و شکل‌های جدید از اعمال محدودیت‌هایی خواهند بود که در قلمرو فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی وارد شده‌اند.
جوانان به دنبال شکل‌های جایگزینی برای فعالیتهای ورزشی رقابتی سازمان‌یافته هستند و این امر تنوع فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم‌کننده را در آینده افزایش خواهد داد. «اسکیت کوهی» مثال خوبی از این نوع فعالیتهای ورزشی است.
توجه به سلامت و آمادگی جسمانی از طریق ایجاد تغییرات در برنامه‌های آموزش جسمانی نیز ترویج خواهد شد. دبیران و آموزش‌دهندگان امور ورزشی هنوز از آموزش دانش‌آموزان برای انجام فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی فاصله می‌گیرند و به آموزش فعالیتهای ورزشی جایگزین ادامه خواهند داد که دربرگیرنده‌ی مهارت‌های زندگی، مسابقات برخوردهای غیررقابتی، فلسفه‌های مشارکتی خاص، احترام و حمایت از شرکت‌کنندگان دیگر، مسئولیت در برابر محیط زیست و توجه به سلامتی بوده است و تمام آنها مشخصات فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم کننده دارند.
وقتی افراد می‌فهمند که تمرین می‌تواند باعث ارتقای سلامت فردی، سرگرمی خانوادگی و اجتماعی بودن شود، انگیزه‌های قوی برای پرداختن به بسیاری از فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم کننده به وجود می‌آید. این موضوع گرایش مهمی در آینده خواهد بود.
منبع مقاله :
یزدانی، مجتبی؛ (1395)، ورزش و مدیریت جهادی، تهران: تیسا، چاپ اول
توصیف فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی و لذت فعالیتهای ورزشی مشارکتی به عنوان نقطه‌ی شروعی برای بررسی فعالیتهای ورزشی در تجربه‌های روزمره‌ی ما است. بسیاری از تجربه‌های ورزشی شامل اجزایی برای هر دو نوع هستند. «فریزبی» مثال خوبی از این نوع ورزش است.
تاریخ نشان می‌دهد که فعالیتهای ورزشی رایج در بیشتر جوامع بر اساس ارزش‌ها و تجربه‌های مردانی پایه‌ریزی شده است که کشورگشایی نظامی، کنترل سیاسی و گسترش اقتصادی مدنظرشان بوده است. این فعالیتهای ورزشی بر اساس مدل قدرت و عملکرد است. حامیان مالی فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی می‌دانند که برای آنها بهتر است با افراد و فعالیت‌هایی در ارتباط باشند که برای کارآیی، سازماندهی، رقابت، کار سخت و تحمل درد و پیشرفت پافشاری می‌کنند بسیاری از افراد از مدل قدرتی و عملکردی به عنوان استانداردی برای تعیین معنا، ساختار و هدف فعالیتهای ورزشی استفاده کرده‌اند، اما هنوز همه‌ی آن را قبول نکرده‌اند. در واقع، بعضی از افراد فعالیتهای ورزشی را به گونه‌ای حفظ کرده و به وجود آورده‌اند که بر اساس ارزش‌ها و تجربه‌های مربوط به ارتباط آنها با یکدیگر و خواست آنها برای ابراز آن ارتباط از طریق فعالیتهای ورزشی، لذت‌بخش و پرتحرک پایه‌ریزی شده‌اند. این فعالیتهای ورزشی بر اساس مدل مشارکت و لذت پایه‌ریزی می‌شوند.
این دو مدل همه‌ی ورزش‌هایی را که ممکن است فعالیتهای ورزشی تعریف شوند دربرنمی‌گیرند. البته آنها در معیار و مفهوم متداول، فعالیتهای ورزشی را در زندگی مردم نشان می‌دهند. بنابراین نقطه‌ی شروعی عملی برای فکر کردن درباره‌ی فعالیتهای ورزشی و چگونگی آن در آینده هستند.
فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی
فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی هنوز از شکل‌های بسیار عامه‌پسند و دینی اکنون و آینده‌ی نزدیک خواهند بود. این فعالیتهای ورزشی بر اساس مفاهیم کلیدی ایدئولوژی فرهنگی در بسیاری از جوامع فراصنعتی پایه‌ریزی شده و بر استفاده از قدرت و سرعت تا حدی بیش از توانایی‌های انسان تأکید دارند و با تسلط و برتری شدید بر حریفان در مسابقه تا پیروزی و قهرمانی حاصل می‌شوند.فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی شکل‌های بسیاری دارند، اما بر اساس این نظریه پایه‌ریزی می‌شوند که برتری از راه موفقیت در مسابقه حاصل می‌شود و از راه فداکاری و کار سخت همراه جان فشانی‌ها و در خطر افتادن‌ها به دست می‌آید. این گونه ورزش‌ها افراد را تشویق می‌کنند تا رکوردهایی را از خود بر جای بگذارند. از حدود تحمل انسان پا را فراتر نهند، از بدن به عنوان یک دستگاه استفاده کنند و تکنولوژی را به صورت کمک در نظر بگیرند. به گفته‌ی بسیاری از ورزشکاران، در ورزشهای قدرتی و عملکردی، بدن باید تحت تمرین، کنترل و نظارت دائم باشد تا به چالش‌ها و نیازهای فعالیتهای ورزشی به طور مؤثر جواب دهند. فعالیتهای ورزشی به عنوان جنگ‌هایی تعریف می‌شوند که در آن حریف باید تهدید و تنبیه شود و شکست بخورد.
فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی نیز به انحصارگرایی گرایش دارند. شرکت‌کنندگان برای مهارت‌ها و توانایی‌های جسمانی انتخاب می‌شوند تا موفقیت رقابتی حاصل شود. کسانی که مهارت‌ها و قابلیت‌های کمی دارند، در برنامه‌های توسعه و پیشرفت کنار گذاشته می‌شوند. سازمان‌ها و تیم‌ها در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی مشخصه و ساختار سلسله‌واری دارند که در آن ورزشکاران تابع مربیان خود و مربیان پیرو مالکان و مدیران تیم خود هستند.
همچنین حامیان مالی فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی می‌دانند که برای آنها بهتر است با افراد و فعالیت‌هایی در ارتباط باشند که برای کارآیی، سازماندهی، رقابت، کار سخت و تحمل درد و پیشرفت پافشاری می‌کنند؛ ارتباط داشتن با ورزشکاران و تیم‌هایی که در نظر عمومی برنده هستند. حامیان مالی از این همبستگی‌ها و اتحادها برای ترویج و تبلیغ محصولات استفاده می‌کنند، در حالی که روابط عمومی مناسبی را نیز با مهره‌های شناخته شده برقرار می‌کنند. حامیان مالی چنین در نظر می‌گیرند که ارتباط آنها با تیم‌ها و ورزشکاران برنده، آنها را در نگاه مصرف کنندگان و زندگی افراد یک فرهنگ، اختصاصی و ویژه می‌سازد.
البته تا زمانی که پاداش حامیان مالی به کسانی می‌رسد که در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی موفق هستند، این فعالیتهای ورزشی به رشد و نمو خود ادامه خواهند داد و ورزشکارانی که به انجام آن فعالیت‌ها می‌پردازند، باز هم افراد مشهوری خواهند بود که ارزش‌های حامیان مالی را تأیید خواهند کرد. فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی در بیشتر فرهنگ‌ها برای سالیان درازی که پیش رو داریم، حاکم خواهند بود و افرادی که در موقعیت قدرت و نفوذ بر جامعه هستند، می‌خواهند این گونه باشند.
بیشتر بخوانید: ورزشهای مفید ولی ساده و بی هزینه
فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم کننده
حتی با این که فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی گونه‌های روشنی از فرهنگ عامه‌ی مردم شده است، بسیاری از افراد دو چیز را مهم می‌دانند: نخست روش‌های بسیاری برای انجام فعالیتهای ورزش وجود دارد و دوم، فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی ممکن است با تجربه‌ها و ارزش‌های شخصی و فردی آنها سازگار نباشد. در گذشته این درک دوگانه باعث می‌شد که این شکل از ورزش‌ها با آن فعالیتهای ورزشی متفاوت باشند که معمولاً در پوشش رسانه‌ای اصلی قرار می‌گرفتند. این موضوع باز هم در آینده به وجود خواهد آمد.گرایشی که در آینده بیشتر رشد خواهد کرد، ایجاد فعالیتهای ورزشی جایگزینی است که بر لذت و مشارکت در ورزش تأکید خواهند داشت. این فعالیتهای ورزشی دربرگیرنده فعالیتهای جسمانی خواهند بود که در شرکت‌کنندگان به ترکیبی از رقابت، آزادی، اصالت و ارتباط شخصی با دیگران، ارتباط بین افراد، ذهن و بدن و فعالیت جسمانی و محیطی که درباره‌ی آنها به وجود می‌آید، معتقد می‌شوند.
اگرچه فعالیتهای ورزشی سرگرم کننده و مشارکتی با شکل‌های بسیاری همراه هستند، اما به طور کلی، بر نظام اخلاقی طرز بیان، لذت بردن، رشد کردن، خوب زیستن و توجه و حمایت دو طرف از هم تیمی‌ها و حریفان تأکید می‌کنند. آنها به جای تسلط بر دیگران بر توانایی و توانمندی و نیز این عقیده کلی تأکید دارند که بدن به جای تمرین کردن و استفاده شدن به عنوان یک ابزار، باید امتحان شود و از انجام فعالیتهای ورزشی لذت ببرد. افرادی که فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم کننده را انجام می‌دهند، مایل‌اند بدن خود را به جای یک دستگاه به عنوان مزرعه‌ای ببینند که در آن کاشت می‌کنند و مراقب گیاهان خود هستند تا رشد کنند و سرانجام وقتی شکست می‌خورند، سعی می‌کنند دوباره فعالیتهای خود را ترمیم کنند.
فعالیتهای ورزشی سرگرم‌کننده و مشارکتی بر اساس مطابقت با معیارهای جامعه و عمومی شدن، طبقه‌بندی می‌شوند. بازی کردن بدون توجه به برد و باخت، مهم‌ترین موضوع است. به طور غیررسمی درباره‌ی تفاوت در مهارت‌های جسمانی بین شرکت‌کنندگان تا استفاده از سیستم‌های توانبخشی توافق می‌شود، به طوری که بازیکنان می‌توانند از رقابت با یکدیگر لذت ببرند، حتی وقتی که مهارت‌های مساوی و یکسان ندارند. سازمان‌های ورزشی و تیم‌های ورزشی بر اساس این مدل ساختارهای تصمیم‌گیری و دموکراتیک دارند که با همکاری، اشتراک در قدرت و ارتباط بین مربیان و ورزشکاران مشخص می‌شود. سرافکندگی، خجالت و خفت با روحیه‌ی این فعالیتهای ورزشی سازگار نیست.
به طور کلی، حمایت از فعالیتهای ورزشی سرگرم‌کننده و مشارکتی بر اساس دو نظریه پایه‌ریزی شده است. نخست، ترویج مشارکت گسترده در برخی از فعالیتهای جسمانی و ورزشی که از لحاظ اجتماعی مهم است و دوم، تأکید بر مشارکت داشتن، سلامت بودن و لذت بردن، مهم‌تر از سعی در برقراری رکوردها و بردها است. متأسفانه بسیاری از افراد و شرکت‌های دارای قدرت و پول، بیشتر به حمایت مالی از ورزش‌هایی علاقه نشان می‌دهند که بیش از لذت و مشارکت، بر قدرت و عملکرد تأکید می‌کنند. البته هیچ کس این گونه فکر نمی‌کند. بنابراین، برای نوع دوم فعالیتهای ورزشی در آینده حمایتی وجود خواهد داشت. حمایت تنها پس از افزایش تعداد افرادی که فعالیتهای ورزشی سرگرم‌کننده و مشارکتی را در زندگی خود انتخاب می‌کنند رشد پیدا خواهد کرد، حتی این رشد ممکن است کند و آهسته باشد.
رشد فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی
رشد فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی باز هم جزو دیدنی‌ترین و همگانی‌ترین شکل‌های آینده‌ی ورزش، قابل پیش‌بینی خواهند بود. انتظارهایی که بر عهده‌ی این فعالیتهای ورزشی گذاشته شده بسیار قوی است و کسانی که از آنها سود می‌برند قدرت و نفوذ قابل ملاحظه‌ای دارند. برای مثال، عمومی شدن فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی با شکل‌های رایج روابط جنسیتی در ارتباط است. وقتی توجه به اعمال فشار بر محدودیت‌های جسمانی معطوف می‌شود، مردان در مرکز آن توجه قرار می‌گیرند، به ویژه وقتی که محدودیت‌ها با استحکام، قدرت و سرعت در ارتباط باشند. ورزشکاران خانم توجه بیشتری را جلب می‌کنند، اما تلاش برای اعمال محدودیت‌های انسانی معمولاً باعث ترویج اختلافاتی بین زن و مرد و اولویت مردان بر زنان می‌شود. این موضوع باعث تسلط آن نوع فعالیتهای ورزشی می‌شود که اساس آن مدل قدرتی و عملکردی برای سال‌های بسیاری است که پیش رو داریم. البته فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی به دلیل دیگری حاکم باقی خواهند ماند. آنها حامیان مالی و شرکت‌های بسیاری را به خود جذب می‌کنند. فوتبال آمریکایی، تجسم کلاسیکی از این فعالیتهای ورزشی، هنوز میلیاردها دلار از حقوق بخش تلویزیونی و درآمدهای دیگر را به خود جذب می‌کند و مسابقات آن در کشورهای بسیاری زیادی در سراسر دنیا در تلویزیون به نمایش درمی‌آیند، حتی اگر افراد کمی این ورزش پربرخورد و سنگین را بازی کنند.در ایالات متحده NFT با افتخار، بازیهای خود را با شعار «قدرت را احساس کنید» بازاریابی می‌کند. ورزشکاران NFL و دیگر فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی در رسانه‌ها به صورت قهرمان و نمونه‌هایی از تصاویر همگانی روی صفحه‌ی نمایش به تصویر درمی‌آیند که روی بهره‌برداری، بازدهی و برتری‌جویی با وجود درد و آسیب‌دیدگی پافشاری می‌کنند. تماشاگران تشویق می‌شوند تا این ورزشکاران و تیم‌های آنها را شناسایی کنند و هویت آنها را از طریق مصرف کالای لیسانس‌دار و محصولات دیگر، ابراز کنند؛ تا وقتی که مردم، ورزشکاران و تیم‌ها، فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی را می‌شناسند و هویت آنها می‌تواند برای ترویج مصرف‌گرایی استفاده شود، این فعالیتهای ورزشی حامیان مالی را به دست خواهند آورد و پوشش رسانه‌ای مورد نیاز برای حفظ برتری و تسلط خود را از دست نخواهد داد.
بعضی از ورزشکاران در فعالیتهای ورزشی جایگزین، درباره‌ی آنچه در تجاری شدن فعالیتهای ورزشی‌شان رخ می‌دهد، نگران‌اند.
از آنجا که فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی اغلب اعمال فشار روی محدودیت‌های انسانی و طبیعی را دربرمی‌گیرند برای بسیاری از افراد جذاب هستند. تلاش‌هایی برای شکستن موانع یا انجام آنچه هیچ کس پیش‌تر انجام نداده است، می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد. فعالیتهای ورزشی که این موضوع‌ها را شامل می‌شوند، اگر با گزارش‌هایی ادغام شوند که با تجربه‌های ورزشکاران همراه هستند، به آسانی بازاریابی و فروخته می‌شوند. این موضوع در مسابقه‌های پرشکوه کشتی کچ، بیشتر ظهور و تجلی می‌کند که در آن تشویق‌کنندگان و شرکت‌کنندگان محدویت‌هایی را به شکل سرگرمی اعمال می‌کنند. بدن‌های بزرگ و عضلانی شده با دارو، شخصیت سرگرم‌کننده و مهارت‌های جسمانی شدید را می‌سازد که باعث می‌شود محدودیت‌های اخلاقی در قالبی ترکیب شوند که بالاترین تعداد بیننده‌ی تلویزیونی در ایالات متحده را در شروع قرن بیستم داشته است.
به گفته‌ی باب راینهارت کشتی کچ کاریکاتوری از موضوع‌های اصلی و اقدامات است که در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی صورت می‌گیرند. من موافقم و اضافه می‌کنم که عوامل بسیاری در فعالیتهای ورزشی و روند کلی آن وجود دارند که مردم از تکنولوژی برای اعمال فشار روی محدودیت‌ها استفاده می‌کنند تا به موفقیت در رقابت برسند، این عوامل عبارت‌اند از:
* والدین به بچه‌های خود هورمون‌های مصنوعی رشد انسان می‌دهند تا به خیال خود، ورزشکارانی بزرگ و جهانی را خلق کنند.
* ورزشکاران در یک جست و جوی ثابت برای یافتن مواد و کمک‌های تکنولوژی و فنی هستند که به آنها کمک می‌کند بزرگ‌تر، قوی‌تر و سریع‌تر باشند.
* افرادی از همه‌ی سنین به دنبال تجهیزات ورزشی هستند که با مواد جدید، سبک و قوی مانند تیتانیوم و فیبرکربن ساخته شده‌اند تا بتوانند تجربه‌ها و چالش‌های جدید را به وجود آورند.
* بعضی از افراد در رؤیای آمدن روزی هستند که از طرح ژنوم انسان اطلاعاتی فراهم شود که خلق ورزشکاران طراح از راه مهندسی ژنتیک را امکان‌پذیر کند.
* کسانی نیز در رؤیای تماشای روزی هستند که سیستم مغز و اعصاب مرکزی بتواند برای تسهیل کردن تمرین و بالا بردن بازدهی و کارآیی برنامه‌ریزی شود.
محدودیت‌های اعمال شده توسط کشتی کچ در مقایسه با محدودیت‌هایی که ممکن است مهندسی ژنتیک اعمال کند و همچنین سهم آن در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی خیلی کم و ناچیز خواهد بود. این تغییرات باعث ایجاد مشکلات اخلاقی خواهد شد، اما افرادی که از فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی برای شکل دادن استاندارد به فعالیتهای ورزشی در آینده استفاده می‌کنند، ممکن است صرف نظر کردن از آن موضوع‌ها را ساده فرض کنند. برای مثال، بسیاری از جوانان امروزه با تصاویر متغیر رسانه‌ای سریعی در حال رشد هستند که مرزهای بین انسان و غیر انسان را محو و کمرنگ می‌کند و انتظار دارند که علم اعضا و اندام‌های مصنوعی با استخوان، تاندون و روبات‌های مصنوعی را برای کسانی فراهم کنند که در آینده به آنها نیاز خواهند داشت. بنابراین تعجب‌آور نیست وقتی استخوان‌ها، رباط‌ها و مفصل‌های فوق قوی مصنوعی برای تعمیر و ترمیم بدن‌هایی استفاده شوند که در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی آسیب دیده‌اند. ممکن است حتی تعجب‌آور نباشد که اعضای مکانیکی برای جایگزینی با اندام‌های آسیب دیده استفاده شوند و موجب رشد کارآیی و بهره‌وری در فعالیتهای ورزشی شوند. درواقع، کسانی که ورزشکاران را در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی مشاهده می‌کنند، به سرعت این آسیب‌ها و سوء استفاده از بدن ورزشکاران را برای کاهش هزینه‌های پزشکی و جسمانی اعمال محدودیت‌ها خواهند پذیرفت و از علم انتظار خواهند داشت تا آن آسیب را ترمیم کند. البته این پذیرش به هیچ مقاومتی منجر خواهد شد. البته تردیدهایی درباره‌ی استفاده از تکنولوژی و اعمال محدودیت‌ها در فعالیتهای ورزشی به وجود خواهد آمد. فعالیتهای ورزشی رایج و حاکم در آینده نتیجه‌ای از کاری خواهند بود که با تکنولوژی امکان‌پذیر است. استفاده از تکنولوژی می‌تواند عامل انسانی را در مسابقات و بازی‌ها حذف کند، به طوری که ورزشکاران فقط وقتی آماده خواهند بود که شبیه ماشین شوند.
این رویکرد به فعالیتهای ورزشی، درنهایت باعث تخریب خلاقیت، آزادی، خودانگیزی و اظهار نظر در بین ورزشکاران می‌شود و فعالیتهای ورزشی را به دورنمای برنامه‌ریزی‌شده‌ای تبدیل می‌کند که اقدامات جسمانی را مثل کشتی کچ نشان می‌دهند. وقتی این موضوع اتفاق می‌افتد، بعضی از ورزشکاران و تماشاگران در برابر آن مقاومت خواهند کرد.
ورزشکارانی وجود خواهند داشت که نخواهند پذیرفت به این صورت آلت دست قرار گیرند و تماشاگرانی وجود خواهند داشت که به طور مرتب آنها را تماشا نخواهند کرد، چون سخت خواهد بود که ورزشکاران برنامه‌ریزی شده و بازیگری را شناسایی کنند که بازیهای از پیش‌توافق‌شده را بدون خودانگیزی انسانی و اظهارنظر انجام دهند. مگر این که ورزشکاران در اثر فشار و به طور هیجانی، احساس پیروزی و فائق آمدن کنند و برای موفقیت دچار اشتباه شوند یا خیلی سفت و سخت تلاش کنند و روزهای خوب و بدی داشته باشند. تماشاگران نیز ممکن است در شناسایی آنها به مشکل بر خورند. اگر چنین چیزی اتفاق افتاد، فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی بیشتر ارزش تجاری خود را از دست خواهد داد. خط مشی‌ها و برنامه‌های مراقبتی سراسر جهان به شدت بر جلوگیری از آسیب دیدن و بیمار شدن ورزشکار تأکید می‌کنند، افراد بیشتر به موضوع‌های سلامت و آمادگی جسمانی حساس خواهند شد. اگر تکنولوژی، ورزشکاران را از تماشاگرانی که برای دیدن آنها پول خرج می‌کنند خیلی دور سازد، حضور طرفداران و ورزشکاران می‌تواند کمرنگ و محو شود. به طور کلی، چرا ورزشکاران مصنوعی را تماشا می‌کنید وقتی که می‌توانید یک بازی ویدیویی را بخرید و تصاویر همان بازی را در فضای رسانه‌ای خود در خانه کنترل کنید؟ بازیهای رسانه‌ای کمتر از خرید بلیت بازی قیمت دارند و کنترل بیشتری بر آن خواهید داشت، نسبت به تماشای بازی در تلویزیون و گوش‌دادن به گوینده‌ای که به شما می‌گوید، چه چیزی را در ذهن خود می‌بینید یا به چه چیزی فکر کنید.
استفاده از تکنولوژی در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی نیز باعث به وجود آمدن سؤالاتی درباره‌ی انصاف و دسترسی به مشارکت ورزشی می‌شود. وقتی هزینه‌ی تکنولوژی آنقدر بالا است که فقط افراد ثروتمند، شرکت‌های تجاری و کشورها می‌توانند از آن برای منافع خود استفاده کنند، افراد درباره‌ی معنی موفقیت ورزشی دچار تردید خواهند شد. آیا در این صورت تعریف‌های جدید از موفقیت بیان خواهد شد؟ چه کسی از این تعریف‌ها سود خواهد برد؟ این پرسش‌ها به دنبال جواب و شکل‌های جدید از اعمال محدودیت‌هایی خواهند بود که در قلمرو فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی وارد شده‌اند.
رشد فعالیتهای ورزشی لذت‌بخش و مشارکتی
آینده با شکل‌های متنوعی از فعالیتهای ورزشی همراه خواهد بود و بسیاری از این فرم‌ها و شکل‌های ورزشی دست کم بعضی از خصوصیات مدل مشارکتی و سرگرم‌کننده را در بر خواهد گرفت. دلایل این موضوع توجه به سلامتی، آمادگی جسمانی، اولویت‌های مشارکتی در بین افراد پیرتر، ارزش‌ها و تجربه‌های بانوان در فعالیتهای ورزشی و گروه‌هایی است که به دنبال فعالیتهای ورزشی جایگزین می‌شوند.افزایش توجه به سلامت و آمادگی جسمانی
خط مشی‌ها و برنامه‌های مراقبتی سراسر جهان به شدت بر جلوگیری از آسیب دیدن و بیمار شدن ورزشکار تأکید می‌کنند، افراد بیشتر به موضوع‌های سلامت و آمادگی جسمانی حساس خواهند شد. برای مثال، در آمریکای شمالی، برنامه‌های مراقبتی و بیمه در آینده اولویت بیشتری به خوب ماندن و کاهش هزینه‌ها و بالا بردن سود خواهد داد. درباره‌ی این موضوع، افراد ممکن است از مشارکت در فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی خاصی منع شوند و بیشتر به فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم کننده بپردازند تا منافع سازمان‌های بهداشت و مراکز درمانی بسیاری زیاد شود.جوانان به دنبال شکل‌های جایگزینی برای فعالیتهای ورزشی رقابتی سازمان‌یافته هستند و این امر تنوع فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم‌کننده را در آینده افزایش خواهد داد. «اسکیت کوهی» مثال خوبی از این نوع فعالیتهای ورزشی است.
توجه به سلامت و آمادگی جسمانی از طریق ایجاد تغییرات در برنامه‌های آموزش جسمانی نیز ترویج خواهد شد. دبیران و آموزش‌دهندگان امور ورزشی هنوز از آموزش دانش‌آموزان برای انجام فعالیتهای ورزشی قدرتی و عملکردی فاصله می‌گیرند و به آموزش فعالیتهای ورزشی جایگزین ادامه خواهند داد که دربرگیرنده‌ی مهارت‌های زندگی، مسابقات برخوردهای غیررقابتی، فلسفه‌های مشارکتی خاص، احترام و حمایت از شرکت‌کنندگان دیگر، مسئولیت در برابر محیط زیست و توجه به سلامتی بوده است و تمام آنها مشخصات فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم کننده دارند.
وقتی افراد می‌فهمند که تمرین می‌تواند باعث ارتقای سلامت فردی، سرگرمی خانوادگی و اجتماعی بودن شود، انگیزه‌های قوی برای پرداختن به بسیاری از فعالیتهای ورزشی مشارکتی و سرگرم کننده به وجود می‌آید. این موضوع گرایش مهمی در آینده خواهد بود.
منبع مقاله :
یزدانی، مجتبی؛ (1395)، ورزش و مدیریت جهادی، تهران: تیسا، چاپ اول
