معرفی بهمن سفید یا بهمن سرخ و خواص درمانی آن

بهمن ریشه‌ی گیاهی است که بسته به رنگ آن بهمن سفید یا بهمن سرخ گفته می‌شود که از نظر خواص دارویی شبیه یکدیگر می‌باشند.

نام علمی:

Centaurea behen L.، نام فرانسه گیاه Behen، نام فرانسه ریشه‌ی گیاه Racin de dehen و به انگلیسی آن را از انواع Centaury می‌شناسند.

تیره گیاه:

کاسنی Compositae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است دو ساله به رنگ سبز پریده با ساقه‌ای افراشته به ارتفاع حدود 40 سانتی‌متر و قسمت بالای ساقه با شاخه‌های زیاد به صورت چتری می‌باشد. برگ‌های آن با بریدگی پهن، کمی زبر با رگبرگ‌های برجسته و سطح برگ پوشیده از تار سفت خار مانند می‌باشد. گلهایش زرد با دمگل نسبتاً دراز پوشیده از برگچه‌هایی که مجموعاً به صورت مخروطی درآمده که در رأس آن یک دسته‌ی گل قرار دارد. ریشه‌ی گیاه که در طب سنتی کاربر دارد نسبتاً ضخیم، عمودی، شبیه هویج و کوچکتر ولی سخت و ناهموار و ناصاف است و دو نوع دارد یکی به رنگ زرد روشن یا سفید و دیگری سرخ رنگ است و طعم آن کمی شیرین می‌باشد.

طبیعت:

از نظر طبیعت بین حکمای طب سنتی اختلاف نظر وجود دارد عده‌ای طبیعت آن را گرم و خشک و عده‌ای گرم و تر می‌دانند.

رویش جغرافیایی:

این گیاه بومی ایران بوده و بیشتر در نواحی استان‌های کردستان، کرمانشاه، همدان، خوزستان، البرز، فارس و تهران دیده می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در ریشه:

یک ماده متبلور تلخ به نام لاکتون بهنین و غیره در آن مشخص شده است.

بخش مورد استفاده:

ریشه (بهمن سفید - بهمن سرخ)

نحوه مصرف:

معمولاً ریشه را به صورت پخته، دم کرده و یا پودر شده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

افزاینده اسپرم قوی و تقویت کننده نیروی جنسی، مقوی قلب و باز کننده انسدادهای مجاری عروقی، خارج کننده سنگ‌های کلیه و مثانه و چاق کننده، ضد یرقان و مفید برای سرد مزاجان می‌باشد. در ضمن برای طپش قلب، خفقان و دردهای مزمن طحال نیز مفید است. این گیاه بومی ایران بوده و بیشتر در نواحی استان‌های کردستان، کرمانشاه، همدان، خوزستان، البرز، فارس و تهران دیده می‌شود. در استعمال خارجی استفاده از آن به صورت ضماد با عسل، درخشان کننده چهره خانم‌ها و برای بیماری‌های پوستی و کک مک مؤثر می‌باشد. بهمن سفید پودر شده را با مقداری بادام آسیاب شده و نخود پخته شده آسیاب شده و مقداری شکر با آب به صورت فرنی درست کرده برای فربه شدن و تقویت قوه باه بسیار نافع است. (توجه: مقدار پودر بهمن سفید را پزشک مشخص می‌نماید).

تذکر:

مصرف بهمن‌ها باید با نظارت پزشک متخصص انجام پذیرد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.