یادگار بشر متمدن!

( روز مبارزه با سلاح‏های شیمیایی و میکروبی )
هشتم تیر ماه ، روز مبارزه با سلاح‏های شیمیایی و میکروبی است؛ سلاح‏هایی که ناجوانمردانه در جنگ ایران و عراق، مردانی را برای همیشه زمینگیر کرد و دردهایی را در سینه‏هایشان کاشت که نسل‏های بعد نیز باید تاوانش را بپردازند. طی جنگ هشت ساله عراق و ایران، بیش از 110 هزار نفر گازهای شیمیایی را استنشاق کردند و هر آن احتمال بروز عوارض آن با شدت‏های مختلف وجود دارد. بر اساس آمار ارائه شده از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران، در حال حاضر، 48 هزار و 420 نفر جانباز شیمیایی در این بنیاد پرونده دارند و از خدمات آن بهره‏مند می‏شود. اما به راستی این مردان بزرگ، چگونه روزگار سپری می‏کنند؟

اولین شهر قربانی سلاح‏های شیمیایی در جهان

پس از جنگ جهانی اول، وسیع‏ترین حملات شیمیایی در طول جنگ هشت ساله عراق علیه ایران روی داد. عوامل شیمیایی که با وسایل و اشکال گوناگون از جمله بمب، موشک، راکت، توپخانه، مین و... مورد استفاده قرار می‏گیرند، جهت ناتوان کردن یا از پای درآوردن نیروهای نظامی در جنگ‏ها به کار می‏رود. اما رژیم بعثی عراق از این سلاح‏ها به طور گسترده در مناطق مسکونی کشورمان استفاده کرد.
عراق که در پی تهاجم خود به سرزمین مقدس جمهوری اسلامی ایران شکست‏هایی را در برخی مناطق کشورمان متحمل شده بود، از رویارویی با رزمندگان اسلام در مناطق نبرد ناتوان بود، برای جبران ناکامی خود اقدام به استفاده از سلاح‏های شیمیایی نمود، به طوری که اولین استفاده ثبت شده 23 دی ماه 1359، در منطقه بین «هلاله» و «نی خزر» در پنجاه کیلومتری غرب ایلام، اعلام گردیده است. حملات شیمیایی عراق به مناطق نبرد محدود نشد، و مناطق مسکونی کشورمان به طور پراکنده مورد تهاجم دشمن قرار می‏گرفت. گسترده‏ترین حمله ناجوانمردانه عراق به مناطق مسکونی در حدود ساعت شانزده روز هفتم تیرماه سال 1366، در شهر سردشت (در استان آذربایجان غربی)، انجام شد که در این حمله بیش از هشت هزار نفر از جمعیت غیر نظامی دوازده هزار نفری سردشت شامل کودک، زن، مرد، پیر و جوان مجروح شدند، حدود 1500 نفر از این مصدومین برای معالجه در بیمارستان‏ها بستری شدند و 110 نفر به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.
در طول هشت سال دفاع مقدس، بنا بر آمار موجود، رژیم عراق 242 حمله شیمیایی به مناطق کشورمان داشته است و در حال حاضر، بیش از یک صد هزار مجروح شیمیایی وجود دارد. این ارقام کم و بیش به تأیید مقامات و سازمان‏های بین‏المللی رسیده است. به گفته رئیس سازمان بین المللی استکهلم (معروف به یسپری) جنگ عراق علیه ایران چهل و پنج هزار مصدوم و پنج هزار شهید شیمیایی بر جای گذاشته است. همچنین به تأیید دبیر کل سازمان منع سلاح‏های شیمیایی، هنوز سی هزار نفر از سلاح شیمیایی در ایران رنج می‏برند.
بنابر آنچه بیان شد، جمهوری اسلامی ایران بزرگ‏ترین قربانی تروریسم و سلاح‏های شیمیایی در جهان است و این در حالی است که توسط مسؤولان آمریکایی و رژیم صهیونیستی که خود بزرگ‏ترین تولید کننده مواد و صادر کننده تجهیزات پیشرفته استفاده از این سلاح‏ها هستند و در طول جنگ هشت ساله، بیش‏ترین حمایت مادی و معنوی از عراق را در کاربرد این جنگ افزارهای مخرب نموده‏اند و با نفوذ خود در سازمان ملل و شورای امنیت از محکوم نمودن عراق در استفاده از این سلاح‏ها خودداری کرده‏اند و به جمهوری اسلامی ایران اتهام تلاش برای دستیابی به سلاح کشتار جمعی وارد می‏سازند. در حالی که ایران عضو تمام معاهدات بین المللی سلاح‏های شیمیایی است.

سلاح‏های مرگ آفرین

از سلاح‏های شیمیایی برای کشتن افراد و وارد کردن صدمات بسیار جدی یا ایجاد انواع معلولیت‏ها در مردم استفاده می‏شود. این سلاح‏ها بر اساس اثرات گوناگونی که بر بدن افراد به‏جا می‏گذارند، به سه دسته تقسیم می‏شوند: دسته اول، سلاح‏هایی هستند که روی نظام عصبی بدن تأثیر می‏گذارند. از این سلاح‏ها، در طول جنگ جهانی دوم و حتی قبل از آن، فراوان استفاده می‏شد؛ دسته دوم، بر روی پوست اثر می‏گذارند؛ دسته سوم نیز باعث اختلال در نظام تنفسی بدن می‏شوند. دو نوع اول و سوم، یعنی گازهای سارین و خردل، همان‏هایی هستند که حکومت صدام در جریان جنگ تحمیلی از آنها در برابر رزمندگان ما و حتی مناطق کردنشین خود استفاده کرد.

عوارض سلاح‏های شیمیایی

یکی از آسیب‏های ناشی از سلاح‏های شیمیایی، تخریب بافت ریه و مجاری تنفسی و کاهش ظرفیت تنفسی و بروز عفونت‏های مکرّر است که به عدم کارآیی فرد در دراز مدت می‏انجامد. نیز سبب بروز آسیب و کدورت قرنیه می‏شود که در مراحل پیشرفته، نیازمند پیوند قرنیه و دیگر عمل‏های جرّاحی فوق‏تخصصی است. همچنین موجب خشکی و خارش مزمن پوست می‏گردد که گاه به استفاده بیمار از داروهای مسکّن و آرام‏بخش بسیار قوی به دلیل شدت خارش می‏انجامد.
بر پایه مطالعات انجام شده در سطح جهان، گاز خردل به عنوان گازی سینوژن (سرطان‏زا) عمل می‏کند و توانایی بالقوه برای ایجاد سلول‏های سرطانی را دارد. مطالعات در کشورمان نیز نشان می‏دهد که شیوع برخی از انواع سرطان‏ها میان این گروه از مصدومان، در مقایسه با دیگر افراد جامعه بیشتر است.

سلاح‏های شیمیایی، بهانه‏ای برای بهبود اقتصاد

یکی از کارشناسان می‏گوید: «مواد شیمیایی و میکروبی، معمولاً موجب مرگ حتمی انسان‏ها نمی‏شود، بلکه آنها را با زمین‏گیر شدن و به شدت ضعیف شدن، متقاضی مستمر کالا، خدمات و داروهای متناسب با درمان این مشکلات به مدت طولانی می‏کند. همچنین چون مواد شیمیایی روی ژن و نسل‏های بعدی انسان‏ها نیز تأثیرات سوئی می‏گذارد، نسل‏های بعد نیز متقاضی مستمر کالا و خدمات وارداتی از طرف غرب می‏شوند و کشورها مجبورند از خدمات پزشکی و دارویی غرب استفاده کنند و سود خوبی به کشورهای غربی برسانند».

داستان غم‏انگیز سردشت

روز یکشنبه ساعت 15/4 بعد از ظهر هفتم تیر سال 1366 برابر با 28 ژوئن 1987، سردشت مورد حمله شیمیایی قرار گرفت. روز غریبی بود. مردم پس از خارج شدن از پناهگاه‏ها، برای کمک به هم‏نوعان خود، به مناطق بمباران شده رفتند و خوشحال بودند که کشته و زخمی نداشتند؛ ولی بعد از مدتی، بوی سیر گندیده تمام فضای شهر را فراگرفت. کسانی که در معرض مستقیم بمباران قرار گرفته بودند، با چشمانی کور و متورم و بدن‏هایی سوخته و تاول‏زده و تنگی نفس، در حالی که مرتب حالت تهوع داشتند، نمی‏دانستند تا چند ساعت دیگر زنده می‏مانند؟

حکایت حلبچه

وحشیانه‏ترین مورد استفاده از سلاح‏های شیمیایی، در اسفند 1366 در حلبچه بود که از جنگ جهانی اول تاکنون، گسترده‏ترین استفاده از سلاح‏های شیمیایی به شمار می‏رود. در این حادثه، دست کم پنج هزار نفر از مردم کرد و مسلمان این شهر به کام مرگ فرستاده شدند و هفت هزار نفر دیگر مجروح گردیدند. بی‏تردید فاجعه‏ای که در حلبچه رخ داد، با فجایعی همچون بمباران اتمی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی ژاپن به دست آمریکا قابل مقایسه است.

پروتکل ژنو

به کارگیری سلاح‏های شیمیایی از سوی رژیم صدام، در حالی صورت می‏گرفت که این کشور، جزو دوازده کشور امضاء کننده پروتکل ژنو در مورد منع استفاده از سلاح‏های سمی خفه کننده و ترکیبات با کتریولوژیک قرار داشت. به موجب این پروتکل که در تاریخ هفدهم ژوئن 1925 تصویب شد، دولت‏های امضا کننده پذیرفتند به کار بردن گازهای خفه کننده و شبیه آن را ممنوع بدانند. ممنوعیت یاد شده، شامل وسایل جنگی و میکروبی می‏شد و آنها ملزم به رعایت بندهای پروتکل بودند. کنوانسیون منع تکمیل، توسعه، تولید و ذخیره سلاح‏های بیولوژیک و سمی و انهدام آنها، به منظور عملی کردن پروتکل پیش‏گفته به تصویب رسید. این کنوانسیون، انتقال مستقیم یا غیرمستقیم عوامل و مواد سمی و تجهیزات مرتبط با آن، و نیز تشویق و کمک هر دولت یا گروهی از دولت‏ها یا سازمان‏های بین‏المللی را در تولید و تحصیل این‏گونه مواد ممنوع اعلام کرده است.

کنوانسیون منع سلاح‏های شیمیایی و همکاری ایران

کنوانسیون منع سلاح‏های شیمیایی پس از دو دهه مذاکرات فشرده، در سال 1993 در پاریس امضا و از سال 1997 اجرایی شد. تاکنون 162 کشور به عضویت کنوانسیون درآمده‏اند. در منطقه خاورمیانه، اسرائیل، مصر و سوریه عضو کنوانسیون نیستند. سازمان منع سلاح‏های شیمیایی (OPCW)، وظیفه اجرای کنوانسیون را برعهده دارد و مقر آن در لاهه هلند است. جمهوری اسلامی ایران از بدو شروع مذاکرات مربوط به تدوین کنوانسیون در ژنو و همچنین در کمیسیون مقدماتی، جزء فعال‏ترین کشورهای عضو بوده است. ایران در سال 1997 با تصویب مجلس شورای اسلامی، به کنوانسیون پیوست و از همان آغاز، همواره عضو شورای اجرایی سازمان بود. تا به حال بازرسی‏های متعددی از تأسیسات گوناگون شیمیایی کشورمان تحت نظام بازرسی کنوانسیون انجام شده است. همچنین ایران سالانه اظهارنامه‏های گوناگون مورد درخواست کنوانسیون را با مشارکت وزارتخانه‏های مربوط تهیه می‏کند و به دبیرخانه می‏فرستد.

ویتنام

سی سال پس از جنگ ویتنام، هنوز انسان‏هایی هستند که از صدمات بمب‏های شیمیایی آمریکا رنج می‏کشند. در اثر این بمباران‏ها، ده‏ها هزار نفر جان باختند. هدف آمریکایی‏ها از این بمباران‏ها، خشکاندن مزرعه‏ها و گیاهان بود. میلیون‏ها ویتنامی، امروز دچار بیماری‏های جسمی هستند که این بیماری‏ها نسل به نسل تا به امروز تداوم یافته است. تولد نوزادان ناقص، مثال مشخصی در این زمینه است.
در جنگ ویتنام، هشتاد میلیون لیترسم مخصوص خشکاندن مزارع و گیاهان بر روی زمین‏های کشاورزی مردم پاشیده شد. اکنون قربانیان ویتنام، بر ضد 37 شرکت آمریکایی تولید کننده سلاح‏های شیمیایی شکایت کرده‏اند. کمترین خواسته آنها، مجبور ساختن این شرکت‏ها به پرداختن غرامت برای خسارات وارده است.
برگرفته از : گلبرگ - تیر 1385، شماره 76
منبع:http://www.hawzah.net
/خ