معرفی مصطکی و خواص درمانی آن

مصطکی شیرابه‌ی زرد رنگی به صورت قطرات کوچک است که از ساقه و شاخه‌های درختچه‌ای ترشح می‌شود. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به درختچه‌ی مولد مصطکی اشاره شده است.

نام علمی:

Pistacia lentiscus L.، نام فرانسه درختچه Lentisque، نام فرانسه مصطکی Mastic، نام انگلیسی درختچه Mastic tree و نام انگلیسی مصطکی Mastic می‌باشد. نام‌های دیگر مصطکی به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، رماس، رماست، کِیَه، مصطکی، مصطکی رومی، کندر رومی، مستکی و علک رومی نامیده شده است. برای بیماری‌های سینه، درد کبد و طحال ناشی از سرماخوردگی، سرفه، نفخ معده و روده، درد مفاصل، بیماری‌های قارچی و سوزش و ترش کردن معده نیز مفید است.

تیره گیاه:

پسته Anacardiaceae

نوع گیاه:

درختچه

مشخصات ظاهری درختچه:

درخت یا درختچه‌ای است به ارتفاع حدود 3 متر گاهی موارد بیشتر با شاخه‌های ناهموار، برگ‌های آن همیشه سبز و ناخزان، مرکب از حدود 12 زوج برگچه و یک برگچه انتهایی نیز در برگ‌های آن دیده می‌شود. در طول زمستان برگ‌ها رنگ سبز تیره شفاف پیدا می‌کنند. گل‌های آن دو پایه در ابتدا سبز ولی به تدریج قرمز رنگ می‌شوند. میوه‌اش مدور، قرمز، کوچک و پس از رسیدن سیاه رنگ می‌شود.

مشخصات ظاهری مصطکی:

عصاره‌ی زرد رنگی است که به شکل قطراتی کوچک خود به خود از ساقه و شاخه‌های درختچه‌ی مصطکی به بیرون ترشح می‌شود و پس از مدت کوتاهی که در مجاورت هوا قرار می‌گیرد منقبض یا سفت می‌شود. در بعضی مواقع بر اثر تیغ زدن یا ایجاد شکاف بر ساقه و شاخه‌های درخت مصطکی نیز عصاره‌ی زرد رنگ به بیرون ترشح می‌شود. مصطکی که در بازار عرضه می‌شود به صورت قطعات اشکی، بیضی شکل، سفت، کوچک، زرد رنگ، نیم شفاف و معطر می‌باشد وقتی آن را بجوید زیر دندان نرم شده و طعم معطری احساس می‌شود.

طبیعت مصطکی:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن نسبتاً گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی درختچه:

در سرتاسر نواحی مدیترانه‌ای انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در مصطکی:

اسانس، ماستی سیک اسید، ماستی کولیک اسید و ماستیکورزن در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

مصطکی

نحوه مصرف:

معمولاً به صورت جویدن، بلع، مزه مزه کردن و حل کردن در آب جوش استفاده می‌شود.

خواص درمانی:

تقویت کننده لثه‌ها و مقوی، تقویت کننده اعضای رئیسه بدن نظیر معده، کبد، قلب، کلیه و دماغ و مسکن سردردهای سرد، تقویت کننده حافظه و استحکام‌بخش لثه و دندان‌ها، باعث رویانیدن گوشت تازه لثه و مسکن درد دندان، خوشبو کننده دهان و آرام کننده سرفه‌های سرد، خلط‌آور و بندآورنده خونروی از سینه، قبض کننده و ضد اسهال، قطع کننده اسهال اطفال موقع دندان درآوردن و تحلیل برنده ورم‌های حاصل از شکستگی یا جابه‌جا شدن استخوان‌ها، محرک و ادرارآور می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های سینه، درد کبد و طحال ناشی از سرماخوردگی، سرفه، نفخ معده و روده، درد مفاصل، بیماری‌های قارچی و سوزش و ترش کردن معده نیز مفید است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.