پانتومیم؛ هنر منسوخ شده یا اصالت بازیگری
مناقشه بحث بر انگیز در برنامه عصر جدید
اظهارات سید بشیر حسینی که البته با واکنش سه داور دیگر برنامه و احسان علیخانی همراه شد، واکنش هایی هم در فضای مجازی بر انگیخت. اما سوال اینجاست که آیا به واقع گفته ها یا بهتر بگوییم انتقاد سید بشیر حسینی به هنر پانتومیم صحیح است؟ آیا دوره این هنر به سر آمده است؟!
سهشنبه، 20 فروردين 1398
تخمین زمان مطالعه:
پدیدآورنده:
حبیب خلیفه
موارد بیشتر برای شما
«اتفاق معنادار این است که خیلی از این چیزها را ما فقط بر مبنای سنت و عادت حفظ می کنیم. مخاطب نسل نوجوان اساسا چقدر علاقه مند است و مشکلات و گمشده های خود را در این حوزه ها می بیند؟ پانتومیم اصلا مال فرهنگ ما نیست...تمام اجراها و ادا و اطوارها نشان می دهد این برای فرهنگ ما نیست...اشکالی ندارد در جایگاه هنری و صنفی خودش دیده شود اما قطعا هیچوقت هنر محبوب عامه نبوده و نخواهد بود... دوره پانتومیم به سر آمده و الان عصر زبان است و تلویزیون جای پانتومیم نیست، پانتومیم نوعی بازگشت به عقب است»
این بخشی از اظهارات سید بشیر حسینی؛ داور برنامه عصر جدید بود که بعد از اجرای یکی از شرکت کنندگان در نقد پانتومیم به زبان آورد. اظهاراتی که البته با واکنش سه داور دیگر برنامه و احسان علیخانی همراه شد، واکنش هایی هم در فضای مجازی بر انگیخت. اما سوال اینجاست که آیا به واقع گفته ها یا بهتر بگوییم انتقاد سید بشیر حسینی به هنر پانتومیم صحیح است؟ آیا دوره این هنر به سر آمده است؟!
پانتومیم چیست؟
در تعریف پانتومیم آمده است به اجرای نمایش بیکلام فقط با استفاده از حرکات بدن گویند. سرآغاز این هنر را باید از روم باستان و نمایشهای آکروباتیک که به «میموس» مشهور بودند، دانست. قبل از اینکه مکتب یا سبک باشد بیشتر یک علم است از دوران کلاسیک گرفته تا مدرن، پانتومیم یک نمایش سبکیافته است بدانید که کلمه " میم " غلط گفتاری است و در واقع باید گفت «مایم».
قبل از آنکه پانتومیمی وجود داشته باشد " پانتومایمی " وجود داشته و قبل از آن " مایم " بوده است. ریشه " مایم " برمیگردد به نخستین روزهای حیات بشر و انسانها که کلام نداشتند و برای برقراری این کلام نداشتند و به چیزی جز بدن خود متکی نبودند.(1)
نابترین و اصیلترین شکل تئاتر
علیرضا خمسه هنرمند پیشکسوت عرصه نمایش که اتفاقا تحصیلاتی هم در زمینه پانتومیم دارد در خصوص این هنر گفته است:
« اصولا موفقیت در عرصه بازیگری به چند زمینه برمیگرد: الف. استمرار ب. آموزش ج. تجربه
برای کشف استعداد بازیگری، راههای متنوع آموزشی و تجربی وجود دارد در این راه به فراخور مکتبها و سبکهای مختلف از مقولاتی مانند بدن، بیان، تخیل و تمرکز، صحبت به میان میآید. از میان این مقولات، بدن یا زبان بدن اهمیت بیشتری دارد. پانتومیم «تئاتر خاموش» یا «هنر گفتوگوی بدون کلام» است. تاکید پانتومیم بر طرح احساسات و مفاهیمی است که هرگز با کلام به بیان در نمیآیند. مضامین مورد استفاده در پانتومیم، از کمدی تا تراژدی تنوع دارد و تنها با تجسم در بدن بازیگر است که بیان میشود. از این رو نابترین و اصیلترین شکل تئاتر به حساب میآید. چون مهمترین ابزار پانتومیم، بدن بازیگر است، برای موفقیت در این رشته باید تمرینها و ممارستهای فراوان داشت.»(2)
گسسته از زنجیره رئالیسم
پانتومیم شکلی از اجراست که از همان آغاز با حذف کلام از ابزارهای بیانیاش، گسست خود را از رئالیسم صحنهای اعلام میدارد. اما این گسست هنوز قطعی نیست، تا آن هنگام که پانتومیم خلوصگرا با حذف اشیا از صحنه، این گسست را مؤکد سازد. با حذف اشیا از صحنه، چیزی فراتر از اشیا از صحنه حذف میگردد و زنجیرهی عظیمی از هم میگسلد: زنجیرهی قواعد علت و معلولی.(3)
آنچه در اجرای پانتومیم مهم است، نه تنها اراده آزاد بازیگر در تجسمبخشی به اشیای صحنه، بلکه در تأکید گذاردن بر این گزارهی مفهومی است که بی حضور بازیگر، اشیا وجود نخواهند داشت. جهان تنها از طریق بدن بازیگر است که انعکاس، تجسم و مفهوم مییابد. در غیاب بازیگر از صحنه، تصور جهان (جهان و جهانِ اشیا) غیرممکن میگردد. جهان پیش از حضور "انسان – بازیگر" بر صحنه، وجود نخواهد داشت. جهان و تصور ما از آن، تالی حضور بازیگر و تجسمبخشی متغیر او از جهان صلب است، جهان صلبی که از طریق تخیل و بدن او، به تمامی شکلهای ممکن و نامتناهیاش تکثیر و از آن پس گزینش میگردد. این شیوه اجرا، تجسم جهان از طریق بدن، در بطن خود پانتومیمی انسانگراست.
هنر مهجور محبوب!
باید قبول داشت پانتومیم به صورت مستقل، در بسیاری ازکشورهای دنیا مهجور است و به نسبت دیگر هنرها، هنرمندان کمتری در آن فعالیت می کنند. در کشور ما هم این هنر از جایگاه قابل قبولی برخوردار نیست اما آیا این بر منسوخ شدن پانتومیم دلالت دارد؟ هنری که حتی اگر نخواهیم به آن به صورت مستقل بپردازیم، آنچنان در هنرهای نمایشی رسوخ کرده که به عقیده بسیاری از کارشناسان با حذف آن، هنر نمایش اخته می ماند.
نگارنده با احترام به صحبت های سید بشیر حسینی و شرکت کننده ای که در برنامه اجرای پانتومیم داشت و از ادا بازی و آنچه به صورت تفنن و بازی در جامعه به پانتومیم شهرت یافته انتقاد می کرد، واکنش های هر دو طرف را تا حدی تند و افراط شده می داند. پانتومیم را باید مادر هنرهای نمایشی دانست و آنچه که در جامعه به ادا بازی و یا بازی پانتومیم مشهور است علاوه بر اینکه گرایش به ریشه های اصلی این هنر را نشان می دهد، بیانگر اقبال آن در بین نوجوانان و حتی خانواده هاست.
منابع:
(1) ویکی پدیا، تعریف هنر پانتومیم
(2) نوشته علیرضا خمسه در سایت نامه نیوز
(3) سایت ایران تئاتر
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
نحوه کاشت و نگهداری از گل ربوتیا: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل سنبل: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از ختمی چینی گلسرخی (خیری): آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل نیلوفر: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل سرخس بوستون: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل مریم: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل استاپیلیا: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گیاه کاکتوس: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
روش جلوگیری از خراب شدن باتری ماشین در تابستان
نحوه برخورد صحیح با همسر در جمع چگونه است؟
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
نحوه خواندن نماز والدین
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
اقدامات مهم و اورژانسی پس از چنگ زدن گربه
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
نحوه فعال کردن سرویس پیام چند رسانهای (MMS) همراه اول
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
موارد بیشتر برای شما
روضه امام جعفر صادق علیهالسلام/مهدی رسولی
قاصدکی خبر داد که موقعه وصاله/مهدی رسولی
آتش گرفته باز زبونه/نریمان پناهی
یه زائر جامونده و تنها/میثم مطیعی
شده غرق غم، دل هر عاشق/میثم مطیعی
چشام مثه ابر بهاره/جواد مقدم
میسوزه خونه ی من همه کاشونه ی من/مجتبی رمضانی
اگر که سینه زنم من ، اگر شده دلم عاشق/جواد مقدم
روضه امام جعفر صادق علیهالسلام/مجتبی رمضانی
یه داغه،یه درده، که انگاری مثه باد خزونه/سید مهدی حسینی
تبریک روز معلم به همهی معلمان عزیزمان
«خط دیدار» معلمان
«پنجره»ای به دیدار معلمان
وعده صادق خبرنگار CNN را به نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه کشاند!
پیوسته لبریز از آه سردم/محمود علوی