اهر یکی از شهرستان های استان آذربایجان شرقی است که پیش از اسلام اوزانلار نام داشته و به نام میمد نیز مشهور است. بعد از ظهور اسلام به نام اهر یا اهریچ خوانده شد که حاکم نشین قره داغ بود. شهرستان اهر در منطقه ای کشاورزی قرار گرفته و در زمینه ی کشاورزی، دام پروری و باغ داری از امکانات طبیعی و نیروی انسانی خوبی برخوردار است. در شهرستان اهر؛ جاذبه های طبیعی و تاریخی بااهمیتی می توان دید. به همین سبب این شهرستان در صنعت گردشگری نیز ایفاگر نقش قابل توجهی است.

۱. منطقه حفاظت شده یاری قاری

منطقه حفاظت شده یاری قاری با وسعت ۷۱۴۴۲ در حوزه استحفاظی شهرستانهای اهر، سراب و هریس در شرق استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است و متصل شدن آن به منطقه شکارممنوع انزان و کوه سبلان در شرق، رشته کوه های بزقوش در جنوب و ارتباط اکولوژیکی آن با ذخیره گاه زیست کره ارسباران و جلفا (پناهگاه حیات وحش کیامکی) در شمال در کنار تنوع منحصر بفرد اقلیم و توپوگرافی، این منطقه بعنوان یک کردیدور مهم حیات وحش علی الخصوص مسیر گدار قوچ و میش وحشی در مسیر سبلان – جلفا محسوب می شود.

موقعیت جغرافیایی از جمله شرایط توپوگرافیکی و وضعیت اقلیمی منطقه موجب افزایش تنوع زیستگاهی و پراکنش گونه های گیاهی و جانوری در منطقه شده است و البته تنوع و تعدد چشمه های موجود در کنار توپوگرافی منحصربفرد در منطقه باعث افزایش فاکتورهای ضروری زیستی یعنی آب، غذا و پناهگاه شده است.

۲. مسجد شیخ شهاب الدین اهری

این بنا درضلع شرقی صحن بقعه شیخ شهاب الدین اهری، دربخش جنوبی شهر، واقع گردیده و به همراه دیگر بخش های این بقعه، در دوره صفوی- به احتمال زیاد، به روزگاه شاه عباس اول- برمزار شیخ ساخته شده است. مسجد، با طرح مستطیل شکل، با پوشش طاق و تویزه، مزین به گچبری، نقاشی و مقرنس کاری است.

بخش عمده ای ازنمای داخلی مسجد، با گچبری و نقاشی تزیین یافته که ازاین نظر، با بقعه شیخ امین الدین جبرئیل درکلخوران اردبیل شباهت دارد و به نظر می رسد که توسط یک استاد اجرا شده باشد. در سمت شرقی دیوار جنوبی این مسجد، به ارتفاع یک مترو نیم، قاب کوچک مستطیل شکلی گچبری شده که در وسط آن، دستخطی ازشیخ بهاء الدین عاملی برجای مانده است : "درعشر ثالث شهر شعبان المعظم درسنه ۱۰۱۸ به زیارت این مزار فایض الانوار مشرف شدم. به قرآن مجید که وقف مزار بود، تفأل شد که مرتبه شیخ شهاب الدین علیه التحیة والرضوان دردرگاه خداوندی چه مقدار می باشد، این آیه کریمه به فال آمد: یبشرهم ربهم برحمة منه و رضوان ". چهار قاب دیگر نیز برروی همان دیوار گچبری شده که نوشته هیچ یک برجای نمانده است.

۳. جنگل های ارسباران

جنگل های ارسباران در دل طبیعت بکر و دست نخورده استان آذربایجان شرقی قرار دارد. جنگل ارسباران با وسعت بیش از ۷۰ هزار هکتار سرزمین پهناوری است که از شمال به رود ارس و از مشرق به مشگین شهر و مغان و از جنوب به سراب و اوجان و از مغرب به مرند و تبریز محدود است و شهرستان اهر را در بر می گیرد. بدون شک جنگل ارسباران از مکانهای دیدنی و تفریحی آذربایجان شرقی و همچنین ایران است. ارسبار یا آرازبار و قره داغ یا قراچه داغ نامهایی بودند که جنگل ارسباران در دورانهای مختلف به آنها معروف بوده است.

از ویژگی های منطقه ارسباران شامل کوههای بلند و درختان گوناگون است که نگاه هر‎ ‎بیننده ای را مجذوب و حیران خویش می سازد و همچنین زیست گاه حیواناتی از جمله: خرس قهوه ای، خوک‎ ‎وحشی، روباه، شغال، گرگ، سیاه گوش و‎…. ، ‏ ‎پرندگانی از قبیل :کبک، کبک چیل، جی جاق، کلاغ نوک قرمز‎ ‎و‎ ‎پرندگان شکاری چون عقاب طلایی، شاهین و … همچنین از لحظ پوشش گیاهی دارای گونه های‎ ‎مختلف گیاهی منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط، فندق، گردو و سماق و‏‎ ‎‏ غیره می باشد‏‎ که گاه ‎از نظر تنوع در جهان بی نظیر است.

۴. خانه دکتر قاسم اهری

خانه دکتر قاسم اهری واقع در خیابان حزب ا… از قدیمی ترین خانه های موجود در اهر است. این بنا دارای سرسرا و اتاق های متعدد است. زیباترین قسمت بنا نورگیرها و تزئینات داخل آن است این خانه تاریخی در اهر که از دوره قاجار به جا مانده و همچون کوشکی در داخل باغ بزرگی قرار دارد و دارای طنبی بزرگ با پنجره های زیبای اروسی و شومینه ای نقاشی شده می باشد که با 2 ورودی در طرفین به صورت قرینه احداث گردیده است البته گفتنی است پوسته نمای کنونی مربوط به دوره رضاخان می باشد و هم اکنون اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دبیرخانه ستاد دائمی تسهیلات سفر شهرستان اهر در آن مکان مستقر می باشد.

در سال ۸۴ پارکی به نام پارک دکتر قاسم اهری در مقابل این بنا توسط شهرداری احداث گردیده و مورد بهره برداری است . دکتر قاسم اهری از رجال سیاسی دوره رضاخان بوده است. این خانه در دوره های گذشته شاهد حضور رضاخان، محمد رضا پهلوی و دکتر اقبال نخست وزیر دولت وقت بوده استبنا خود در دوره قاجاریه ساخته شده اما پوسته نمای کنونی مربوط به دوره رضاخان می باشد و علاوه بر خود این بنا باغ پیرامون آن نیز با داشتن درختان قدیمی و تنومند دارای ارزش خاصی است.

۵. بازار اهر

بنای بازار سرپوشیده اهر دارای چندین ورودی با نوشته سردر «نصیر بیگ» بوده که تقریباً دست نخورده باقی مانده است. راسته سه دکانلار و راسته مسجد سفید به اضافه محله قلعه قاپوسی از مراکز دادوستد در اهر به شمار می‌رفته است. بازار مسگران (مسگرخانه)، بازار کلاه‌دوزان، راسته آهنگران، میدان دواب، میدان تره‌بار از دیگر بخش‌های بازار است.

۶. سنگ نبشته سقندل

سنگ نبشته سقندل (سیقین دل) در سینه کوهی به نام زاغی یا قیه در سه کیلومتری سمت شرقی ورزقان از توابع اهر قرار دارد به عبارتی روستای سقندل در ۷ کیلومتری شرق شهرستان ورزقان، در مسیر جاده اهر ورزقان واقع شده و کتیبه میخی اورارتوئی در سه کیلومتری این روستا بر دامنه کوه زاغی بر سینه سنگی یکپارچه و مرتفع منقور است. قدمت قوم اورارتوئی به سده پانزدهم تا سده ششم قبل از میلاد برمی گردد.

سمت جنوبی سنگ مزبور که به شکل هرم ناقص است، را به صورت مستطیلی به طول ۱۱۶ سانتیمتر و عرض ۵۷ سانتیمتر صاف و صیقلی نموده ر و مشتمل بر ۱۰ سطر است. این کتیبه به ساردوی دوم ( ۳۳-۷۵۰ ق . م ) پسر آرگیشتی اول تعلق دارد و در آن از حمله به ناحیه کوهستانی پولو آدری و گشودن ۲۱ دژ و تصرف ۴۵ یا ۴۴ شهر در یک روز سخن می رود و فرمان سر دوری پسر ارگیشتی پادشاه اورارتوئی را در ده سطر به خط میخی بر آن حک کرده اند.

منبع: سایت ستاره