تاریخچه ساخت بنای نارنجستان قوام
نارنجستان قوام از جمله بناهای تاریخی دوران قاجاریه است که بین سال هایی (1305 – 1290 ه.ق) توسط علی محمد خان قوام الملک دوم و فرزندش محمدرضا خان قوام الملک بنا در شهر شیراز گردید. این باغ که محل حکومت قوام الملک بوده به دلیل درخت های نارنج فراوانی که در آن کاشته شده به « نارنجستان » معروف است. ساختمان شمالی که عمارت اصلی و مهم نارنجستان و محل پذیرایی از میهمانان حکومتی بوده، از نظر هنری بسیار حائز اهمیت بوده است.
هنر طراحی داخلی باغ نارنجستان
گچبری، آیینه کاری، نقاشی، کاشی کاری و آجر کاری و منبت کاری آن در نوع خود بی نظیر است. عمارت اصلی در قسمت جلو دارای درهای اُرُسی با شیشه های رنگی است. هلالی بین دو ایوان دو ستونی و شاه نشین هم شیشه‌های رنگی بسیار زیبائی دارد.این شیشه ها در دوره قاجاریه از اروپا به ایران آورده شده است. کلیه درهای عمارت از چوب گردو است خاتم کاری یا به سبک هندی منبت کاری شده و در آنجا صدف هایی بکار رفته که در آن زمان از خلیج فارس آورده‌اند. این درها بسیار نفیس و کار استادان بزرگ این فن است.
.jpg "معرفی نارنجستان قوام در شیراز")
نگاه کلی به باغ نارنجستان
کل این منزل حدوداً دارای ۲۰ اتاق در طبقه اول و دوم می‌باشد که غیر از قسمت شرقی تمام اتاق ها به هم راه دارند و به آخرین اتاق قسمت غربی می‌رسند. زیرزمین کل بنا از قسمت جنوبی تا قسمت شمالی ادامه دارد. قسمت جنوبی زیرزمین به خاطر والی بودن آنها اسلحه خانه بوده است زیرا خودشان نیز دارای یک سرس سرباز بوده‌اند. در قسمت شمالی حبوبات، عرقیات و برنج نگهداری می کرده‌اند.تقسیم بندی اتاق‌ها به نحوی است که گروه هایی از مهمان ها به طور مجزا می‌توانسته اند در آنجا اقامت کنند و بطور کلی این مجموعه مشتمل بر دو دستگاه شامل پنج اتاق، چهار دستگاه با دو تا سه اتاق و دو دستگاه هر کدام با دو اتاق و شش اتاق انفرادی است.
.jpg "معرفی نارنجستان قوام در شیراز")
در وسط حیاط آب نمایی است که دو طرف آن باغچه گل کاری شده قرار داشته و درختان نارنج و نخل و سرو دو سوی محور میانی را احاطه کرده است. در انتهای مسیر، حوضی پر آب قرار دارد که نمای ایوان و عمارت در آن منعکس می شود.
این بنا در دهه 40 از سوی ابراهیم قوام به دانشگاه شیراز واگذار شد و مدت ها دفتر مؤسسه آسیایی دانشگاه شیراز به سرپرستی پروفسور آرتور آبرهام پوپ، ایران شناس آمریکایی بود. پوپ نیز با به نمایش گذاردن اشیاء و عتیقه جاتی که در سفرهای پژوهشی خود از سراسر ایران گردآورده بود، آن را به موزه نارنجستان قوام تقدیم کرد. محل این بنا در انتهای خیابان لطفعلی خان زند قرار دارد و اردیبهشت ماه 1345 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع: سایت ستاره
