نگاهي جامع به تجارت الكترونيك (1)

تجارت الكترونيك نامي عمومي براي گستره اي از نرم افزارها و سيستم ها است كه خدماتي مانند جستجوي اطلاعات مديريت تبادلات بررسي وضعيت اعتبار اعطاي اعتبار پرداخت به صورت online گزارش گيري و مديريت حساب ها را در اينترنت به عهده مي گيرند.

مقدمه

بسياري از اقتصاد دانان و متخصصان بر اين عقيده اند كه در سالهاي اخير انقلابي مشابه انقلاب صنعتي به وقوع پيوسته كه جهان را وارد عصر اطلاعات ساخته و بسياري از جنبه هاي اقتصادي اجتماعي و فرهنگي حيات بشر را دستخوش تحولي عميق نموده است.يكي از ابعاد اين تحول تغييرات بنياديني است كه در روابط اقتصادي بين افراد دولت ها و موسسات به وجود آمده است.مبادلات تجاري بين افراد و شركت ها و موسسات و دولت ها با يكديگر به سرعت از حالت سنتي خود كه عمدتا مبتني بر اسناد و مدارك كاغذي خارج شده وبه سوي انجام مبادلات از طريق بهره گيري از سيستم هاي مبتني بر اطلاعات الكترونيكي در حركت است.
تجارت الكترونيكي در زمينه هاي مختلف فعاليت هاي بازرگاني نفوذ كرده واز معاملات الكترونيكي ميان خريداران خرد و بازرگانان و مراكز اطلاع رساني و انجمن هاي مجازي گرفته تا مبادلات ميان دولت ها و ملت ها گسترش يافته است.همه اين موارد باعث شده تا اين مبحث به عنوان مهمترين مسئله و دانش روز مطرح شود و دغدغه بنيادين كشورهاي توسعه نيافته و يا در حال توسعه باشد زيرا اين گونه كشورها مي دانند كوتاهي در اين زمينه به زودي به طور كامل از ميدان تجارت جهانيكنار رفته و اندك بهره خود را نيز به كشئرهاي توسعه يافته صنعتي كه همگام با اين تجارت نوين گام برداشته اند خواهند سپردبرخي پژوهش هاي انجام شده در اين زمينه نشان ميدهد كه حركت به سوي بازرگاني الكترونيكي براي شركت هاي سراسر جهان دست كم 25/1 تريليون دلار حفظ سرمايه تا سال 2002 به همراه داشته است.گزارش ديگري كه توسط شركت سيسكو ارائه شده نشان مي دهد كه ساليانه بيش از 800 ميليون دلار با استفاده از نرم افزارهاي بازرگاني الكترونيكي در هزينه ها صرف جويي مي شود.

تجارت چيست؟

براي آشنايي با مفهوم تجارت الكترونيكي و انواع آن شايسته است كه نخست مروري بر تجارت در معناي عام آن داشته باشيم.براي واژه تجارت در اكثر واژه نامه ها تعاريف ذيل ارائه شده است:
- مبادلات اجتماعي: عبارت است از تبادل ايده ها و عقايد و تمايلات.
- مبادله يا خريد و فروش كالا در مقياس بالا كه شامل ترابري از يك نقطه به نقطه ديگر است.
در ادامه تعريف دوم ارائه شده براي تجارت را به عنوان محور بحث انتخاب و بر روي آن متمركز خواهيم شد.تجارت در ساده ترين نگاه مبادله كالا و خدمات به منظور كسب درآمد است.زندگي انسان مملو از فرآيند هاي تجاري بوده و تجارت به صورت هاي مختلف در آن نمود پيدا كرده است .زمانيكه كالاي مورد نظر خود را از يك فروشگاه خريداري مي كنيم در تجارت شريك و فرآيند هاي آن درگير شدهايم.درصورتيكه در شركت وموسسه يا كارخانه اي مشغول به كار هستيم كه كالايي را توليد مي نمايد درگير يكي ديگر از زنجيره هاي تجارت شده ايم.صورت هاي مختلف تجارت فارغ از رويكرد و سياستي كه در پس آنها نهفته است در ويژگي هاي زيل مشتركند:
- خريداران: افرادي كه با استفاده از پول خود قصد خريد كالا و يا استفاده از خدمات را دارند.
- فروشندگان: افراديكه كالا و خدمات مورد نياز خريداران را ارائه مي نمايند.فروشندگان را مي توان در دو گروه عمده طبقه بندي نمود:
- خرده فروشان: كالا و خدمات را مستقيما در اختيار متقاضيان قرار مي دهند.
- عمده فروشان: كالا و خدمات خود را در اختيار خرده فروشان و ساير موسسات تجاري قرار ميدهند.
- توليد كنندگان: افرادي كه كالا و يا خدماتي را توليد مي نمايند تا فروشندگان آنها را در اختيار خريداران قرار دهند.يك توليد كننده با توجه به ماهيت خود همواره يك فروشنده نيز خواهد بود.توليد كنندگان كالاي توليدي خود را به عمده فروشان و خرده فروشان و يا مستقيما به مصرف كنندگان مي فروشند.
همان گونه كه مشاهده مي گردد تجارت از اين ديد داراي مفاهيم ساده اي است.تجارت از خريد يك محصول ساده نظير بستني تا موارد پيجيده اي نظير اجاره ماهواره را شامل ميگردد.تمام جلوه هاي تجارت از ساده ترين سطح تا پيچيده ترين حالت آن بر مقولاتي همچون خريداران و فروشندگان و توليد كنندگان متمركز خواهد بود. موارد زير تمام عناصر مربوط به يك فعاليت تجاري معمولي را تشريح مينمايد. در اين حالت فعاليت شامل فروش برخي محصولات توسط يك خرده فروش به مصرف كننده است:
لازمه فروش در اختيار داشتن كالا و يا ارائه خدمات خاصي است.كالا مي تواند هر چيزي را شامل گردد.فروشنده ممكن است كالاي خود را مستقيما از توليد كننده و يا از طريق يك عامل فروش (واسطه و نمايندگي) تهيه كرده باشد. در برخي حالات نيز ممكن است فروشنده خود كالايي را توليد و به فروش برساند.
- فروشنده براي فروش كالا و يا خدمات مي با يست محل مناسبي در اختيار داشته باشد.مكان مورد نظر مي تواند در برخي حالات موقتي باشد.مثلا يك شماره تلفن خود به منزله يك محل است.در چنين مواردي متقاضي كالا و يا خدمات با تماس تلفني با فروشنده قادر به ثبت سفارش و دريافت كالاي مورد نظر خود خواهد بود.براي اكثر كالاهاي فيزيكي محل ارائه كالا بايد يك مغازه و يا فروشگاه باشد.
- براي فروش كالا و يا خدمات فروشندگان مي بايست از راهكار هائي براي جذب افراد استفاده نمايند كه اين فرايند را بازاريابي ميخوانند.درصورتيكه افراد از محل فروش يا ارائه كالا و خدمات آگاهي نداشته باشند امكان فروش هيچ كالايي وجود نخواهد داشت. انتخاب يك مركز تجاري پر رفت و آمد براي فعاليت و استفاده از شيوه هاي مختلف تبليغات از راه كارهاي معرفي و جذب هرچه بيشتر افراد است.
- فروشنده نيازمند راهكاري براي دريافت سفارشات مشتري است.حضور فيزيكي در محل فروش كالا و خدمات از جمله روش هاي سنتي براي ثبت سفارش كالا است.دريافت سفارش از طريق تلفن يا نامه نيز امكان پذير است.پس از ثبت سفارش فعاليت هاي لازم توسط پرسنل شاغل در شركت و يا موسسه ارائه دهنده كالا و خدمات انجام خواهد گرفت.
- فروشنده نيازمند راهكاري براي دريافت پول است.استفاده از چك يا كارت اعتباري و يا پول نقد روش هاي موجود در اين زمينه مي باشد.در برخي از فعاليت هاي تجاري از فروشنده تا زمان تحويل كالا پولي دريافت نمي گردد.
- فروشنده نيازمند راهكاري براي توزيع كالا و يا خدمات مي باشد.در برخي از سيستم ها به محض انتخاب كالا توسط مشتري و پرداخت وجه آن عمليات توزيع كالا به صورت اتوماتيك انجام خواهد شد.در سيستم هاي ثبت سفارش مبتني بر تلفن يا نامه كالاي خريداري شده پس از بسته بندي به مقصد مشتري ارسال خواهد شد.در مواردي كه حجم كالا زياد نباشد مي توان از مبادلات پستي نيز بدين منظور استفاده نمود.براي توزيع كالا هاي حجيم عموما از وسايط نقليه سنگين ويژه حمل بار مانند كاميون و يا قطار و كشتي استفاده مي شود.
- در برخي موارد خريداران يك كالا تمايل و علاقه اي نسبت به آن چيزي كه خريداري نموده اند نداشته و قصد مرجوع نمودن آن را دارند.فروشندگان كالا و يا خدمات مي بايست از راه كار هايي براي قبول موارد مرجوعي استفاده نمايند.
- در برخي موارد ممكن است كالائي در زمان توزيع آسيب ديده باشد.فروشندگان مي بايست از راهكار هايي براي نتظيم و گارانتي استفاده نمايند.
- برخي از كالاهاي ارائه شده به مشتريان داراي پيچيد گي هاي خاص خود بودهو نيازمند استفاده از خدمات پس از فروش و يا حمايت فني مي باشند.در چنين مواردي وجود واحد هاي خاص ارائه اين نوع سرويس ها در شركت و يا موسسه ارائه دهنده كالا ويا خدمات الزامي خواهد بود.كامپيوتر يكي از نمونه كالاهايي است كه نيازمند خدمات پس از فروش و پشتيباني فني مي باشد.
فارغ از زمينه فعاليت كليه عناصر فوق الذكر را مي توان در شركت هاي تجاري سنتي مشاهده نمود.اما امروز پا به پاي تجارت در معناي سنتي آن و حتي بيش از ان اصطلاح تجارت الكترونيك را مي شنويم و يا به كار مي بريم.تجارت الكترونيكي طي ساليان اخير با استقبال گسترده جوامع بشري روبرو شده است.امروزه كمتر شخصي را مي توان يافت كه با اين اصطلاح بيگانه باشد.نشريات و راديو و تلويزيون به صورت روزانه موضوعاتي در رابطه با تجارت الكترونيكي منتشر مي كنند و كارشناسان از زواياي متفاوت به بررسي اين مقوله مي پردازند.از طرف ديگر شركت ها و موسسات ارائه دهنده كالا خدمات نيز همگام با سير تحولات جها ني در زمينه تجارت الكترونيكي در تلاش براي تغيير ساختار منطقي و فيزيكي سازمان خود در اين زمينه مي باشند.اما تجارت الكترونيكي چيست ؟
ادامه دارد ......
منبع:خبرگزاری فارس
/س