معیارهای هنر دینی چیست؟

شاخصه‌های هنر دینی

شناسایی هر پدیده ای از طریق تعیین شاخصه و ارزیابی آن پدیده از تعیین معیار و استاندارد مسیر است. هنر نیز از این قاعده مستثنی نیست ، هنر دینی حوزه ای وسیع از هنر است.

براین اساس کار هنر از یکسو پاسداری ارزشهای انسانی ، ارتباط و انتقال مبانی زیبایی و زشتی ، درست و نادرست و از سوی دیگر رسوخ دادن مبانی فکری در ذهن ، پروراندن اندیشه و آشکار ساختن حقایق درونی و تفسیر از طبیعت از طریق آثار حسی است .

هنر دینی

هنر چون اسلحه ای محکم در دست مومنان است که دارای قدرت تحول انگیزی و دگرگون سازی است افراد را می تواند به حرکت در اورد و به تلاش و جنبش وادارشان سازد.

• هنر راستین جهت دهنده است .

• افراد را به سوی لایتناهی حرکت و پرواز می دهد.

• هنر راستین متعهد و مسئول است در برابر جریانات اجتماعی.

• در برابر ظلم و ستم بی تفاوت نمی ماند.

• آدمی را در برابر ستمکاران و استثمارگران به حرکت وامیدارد.

• هنر راستین در صدد پرکردن خلاء های اجتماعی است.

• هنر راستین ما را در شکوفا ساختن استعدادهایمان یاری می دهد.

• هنر متعهد می کوشد که بیابد آدمی در چه راهی و چگونه به سعادت می رسد.

• هنر متعهد آفرینندگی ایجاد می ند ،‌عشق به خدا محبت به مردم را در دلها زنده می کند .

• خشم ها و نفرت ها را از میان بر می دارد.

• هنر متعهد موجب خلاقیت است و نهان پنهان را آشکار می سازد.

خصایص هنر دینی عبارتند از

ارائه برنامه یا عملکردی که دارای خصایص زیر باشد: خلاقیت ،‌هشیار بخش ،‌بیدار کنندگی ، سازندگی ،‌جهت دهی ، اعتلا بخشی ، ایجاد روح قوی ،‌ شجاعت و شهامت ،زنده کننده تمایلات به اوج گیری و فرو نهادن قید و بندها

مقام معظم رهبری

محتوای حقیقی هنر باید روح تقوی و طهارت را در انسانها زنده کند و ما که از هنر استفاده می کنیم باید مواظب باشیم که آن خنجر تیز آبدیده هنر در ما آن حقیقت و جوهر ارزشمند تقوی را در هم نشکند و نابود نکند.

جلوه هایی از هنر متعهد

• هنر مقاومت

در برابر شداید و دشواریها و در مواجهه با صحنه های سخت زندگی

• هنر سکوت

در دل هزاران سخن دارد ولی برای حفظ مصالح سکوت می کند

• هنر نرمش

با نرمش در عین قدرت می توان راه را ادامه داد

• هنر مبارزه

گاهی هدف در خطر است و تنها راه مبارزه است

• هنر ایثار

گاهی با ایثار می توان رسیدن به هدف را میسر کرد

• هنر حرکت زیرکانه

به هنگام اشتغال و سرگرمی دشمن به برنامه های خاص از فرصت سود جسته و در طریق تقویت هدف کوشید.

• هنر عفو

در عین قدرت و در اوج هیجان بر احساسات غلبه کردن

توانمندی هنر متعهد

• آئینه تحولات است.

• جوابگوی نیازهاست.

• متاکی به رعایت ضرورت هاست.

• موید حیات اخلاقی است.

• با شعور دینی تطابق دارد.

• حذف کننده خرافات است.

• موجه وحدت است.

• شرف آفرین است.

هنر در فرمایشات مقام معظم رهبری

- هنر عبارتست از کیفیت بیان و اداء یک مطلب به شکلی زیبا و ظریف و توام با ذوق, در هنر اصل این که آن هنرمند یک پیام و مقصود و مضمونی در ذهن داشته باشد و بخواهد آنرا به مخاطبین خودش تعلیم بدهد و به ذهنها و دلها برساند و در آن رسوخ بدهد و دوم اینکه این کار را با ظرافت و زیبایی و بصورت جاذبه دار انجام دهد که این را ما هنر می گوئیم ( روزنامه جمهوری اسلامی 21/10/64)

- محتوای حقیقی هنر باید روح تقوی و طهارت را در انسانها زنده کند و ما که از هنر استفاده می کنیم باید مواظب باشیم که آن خنجر تیز آبدیده هنر در ما آن حقیقت و جوهر ارزشمند تقوی را در هم نشکند و نابود نکند ( همان منبع )

- هنر در صورتی ارزش دارد که یک محتوایی داشته باشد و یک چیزی را بیاموزد خطی را که مردم آن را تعقیب می کنند روشن می کند در کل برای سعادت و رستگاری مردم یک عامل باشد این هنر را هنر متعهد می نامند ( مجله پیام انقلاب 4/3/1359)

- حافظ شیرازی تنها هنرمند نیست بلکه معارف بلندی نیز در کلمات او وجود دارد این معارف فقط با هنرمند بودن بدست نمی آید بلکه پشتوانه ای فلسفی و فکری لازم دارد ( فصل نامه هنر دینی شماره 8 )

- کار هنر با محتوی پایان نمی یابد قالب نیز ارزش بسیار دارد ظرف نازیبا مظروف زیبا را زشت جلوه می دهد ( پیام رهبری به کنگره شعر و ادب 26/6/63 )

- هنرمند هم در فرم و قالب هنر خود و هم در قالب مضمون تعهد دارد ( فصلنامه هنر دینی شماره 8 )

- هر ایده ،‌اندیشه و انقلابی که در قالب هنر نگنجده ماندهی نخواهد بود ( جمهوری 12/3/64)

شاخص های هنر اسلامی

• باورهای اسلامی ( اعتقاد ، ایمان و یقین به فرامین و دستورات اسلام و قرآن و اهل بیت )

• قداست بخشیدن به آرمان ها و اهداف مکتب اسلام

• ایجاد کننده روح تعهد و مسئولیت پذیری

• امیدواری به خداوند

• اعتقاد به ولایت و تأسی به اهل بیت (ع)

• داشتن بینش سیاسی و اعتقاد به مبارزه و ستیزه جویی با کفار و منافقین

• داشتن روحیه امر به معروف و نهی از منکر ( دعوت به خوبیها و نهی از زشتیها )

• اعتقاد به جاودانگی دین اسلام

• اعتقاد به جاودانگی انسان بعد از مرگ ( نمایش بعد جاودانی انسان )

• تقویت روحیه ایثارگری در جامعه ( روح حماسی )

• ایجاد روحیه شهادت طلبی ( تصویر پردازی از شهادت و شهید )

• مبارزه با اسراف و مصرف گرایی

• بالا بردن روحیه کار و تولید

• مبارزه با فقر و فساد و تبعیض

• زنده نگه داشتن یاد شهداء

• نمایانگر وحدت و هماهنگی خدا ، انسان و طبیعت

• دعوت به فطرت

• نمایانگر بندگی خدا و آزاد کردن انسان از بندگی غیر خدا

• داشتن زبان مردمی

• دعوت و تشویق به ارزشهای انسانی و الهی

• بیانگر فرهنگ تشیع

• بیدار کردن عواطف و احساسات انسانی

• ایجاد کننده شادابی و سر زندگی

• تفکر بیدار کننده تفکر

• ایجاد کننده روحیه و انگیزه

• احساس موثر بودن

• درهم شکستن آداب و رسوم و سنت هایی که برخلاف تعلیم اسلام و سد راه گسترش اسلام است و جانشین کردن آداب و رسوم اسلامی

منبع: مرکز مطالعات شیعه