تبخال، مهمان ناخوانده

شايد كمتر كسى را بشود پيدا كرد كه تا به حال تبخال را تجربه نكرده باشد؛ زخمي دردناك با ظاهرى ناخوشايند كه همه از آن گريزانند اما بالاخره سراغ‌شان مي‌آيد. مي‌دانيد با اين مهمان ناخوانده و سمج بايد چگونه برخورد كنيد تا محترمانه شما را ترك كند و از پيش شما برود؟ ...
عفونت تبخال يك عفونت شايع ويروسى دهان است كه به علت ورود ويروسى به نام هرپس سيمپلكس به بدن، خود را نشان مي‌دهد. اين عفونت در وهله اول به صورت يك نوع زخم صورت است كه روى لب‌ها يا پوست صورت نزديك منطقه دهان اتفاق مي‌افتد و به همين دليل ظاهرى ناخوشايند را براى فرد مبتلا پديد مي‌آورد.

عفونت اوليه و ثانويه تبخال

متاسفانه ويروس تبخال به اين سادگى هم كه عموم فكر مي‌كنند بساطش از بدن برچيده نمي‌شود. اگر كسى براى اولين بار با اين ويروس تماس داشته باشد پس از بروز عفونت تبخال در ناحيه دهان، ويروس مربوطه به عمق بدن مي‌رود و خود را مخفى مي‌كند. بعد از سال‌ها و يا حتى در مدتي كمتر، احتمال دارد دوباره ويروس شعله‌ور و دردسرزا شود. اينكه چه شرايطى سبب مي‌شود ويروس خفته دوباره بيدار شود مقوله‌اى است كه جا براى بحث بسيار دارد. اما به طور خلاصه شرايطى همچون تب، آنفلوآنزا، سرماخوردگى، فشارهاى روحى و روانى، صدمات به لب و يا جراحى‌هاى روى نواحى دهان و لب از جمله اين موارد هستند. از اين رو آموختن روش برخورد با تبخال مهم‌ترين اصلى است كه در مواجهه با اين بيمارى بايد دانست تا از عوارض آن در امان ماند.

وقتى تبخال مي‌آيد

شناخت علايم بروز يك تبخال از اهميت بسيار زيادى برخوردار است. علايم و نشانه‌هاى تبخال به اين صورت است كه در وهله اول يك تاول كوچك و دردناك پر از مايع روى يك نقطه سرخ و دردناك پوست بروز مي‌كند كه معمولا روى لب‌ها و نواحى داخلى دهان است. سپس درد شديد و احساس مورمور شدن به سراغ بيمار مي‌آيد كه اغلب يكى دو روز قبل يا بعد از بروز تاول‌ها است كه اين علامت بسيار مهمي ‌است. خصوصا احساس مورمور شدن و درد خفيف از علايم اوليه تبخال است كه مي‌تواند به عنوان يك زنگ خطر محسوب شود. چرا كه اگر شخصى در اين مرحله متوجه عفونت تبخال شود با استفاده از اقدامات پيشگيرانه كه در ادامه در مورد آنها صحبت مي‌شود مي‌تواند جلوى تبخال را بگيرد. در هر صورت پس از تشكيل تاول‌ها، سير بيمارى ادامه مي‌يابد و تاول‌ها نهايتا مي‌تركند و از آنها خونابه خارج مي‌شود و سپس يك زخم قهوه‌اى‌رنگ با ظاهرى ناخوشايند تشكيل مي‌شود.

تبخال‌هاى خطرناك

در بعضى مواقع به دليل بى‌اعتنايى بيمار تبخال وسعت مي‌يابد و عفونت شديد روى آن سوار مي‌شود. در اين موارد زخم‌هاى تبخالى علاوه بر اينكه تمام نواحى لب را مي‌گيرند به داخل دهان هم سرايت مي‌كنند. در اين موارد التهاب لثه‌ها از وخيم‌ترين وقايعى است كه خود را نشان مي‌دهد. تمام لثه‌ها خصوصا نواحى داخلى لثه‌ها ورم مي‌كنند و حالت آبسه دهانى به خود مي‌گيرند. بيمار قادر نيست كه حتى لقمه‌اى غذا بخورد. شرايط بيمار روزبه‌روز وخيم‌تر مي‌شود و بايد سريعاً اقدامات درمانى در مورد وى اجرا شود.

چه بايد كرد؟

اولين اقدامي‌كه بايد در مواجهه با تبخال كرد شناخت مرحله اول تبخال به طور كامل و دقيق است. اگر شما در اين مرحله تبخال را شناسايى كنيد كه آن هم كار زياد سختى نيست به راحتى مي‌توانيد جلوى يك عفونت سخت را بگيريد.
پس از تشخيص شروع تبخال اولين اقدامي‌كه مي‌كنيد به فاصله هر نيم ساعت يك قالب كوچك يخ را روى لب‌ها بگذاريد (روى ناحيه مبتلا) و آن قدر يخ را به لب‌ها بچسبانيد كه آن تكه يخ كوچك آب شود. توجه كنيد كه يخ را چند ثانيه روى لب‌ها بگذاريد و سپس از روى لب‌ها برداريد تا سرماى شديد يخ لب‌ها را از بين نبرد.
روش ديگر براي درمان تبخال استفاده از پماد آسيکلوير است.البته بهتر است اين پماد را به محض ديدن اولين نشانه‌هاي تبخال روي لبتان بماليد. اين استفاده به موقع از بزرگ شدن تبخال پيشگيري مي‌کند.
از محلول‌هاى دهان‌شويه حتما استفاده كنيد. محلول دهان‌شويه بنزيدآمين از جمله بهترين محلول‌هاى دهان شويه است. هر 1 تا 2 ساعت يك‌بار دهان را حسابى با اين محلول بشوييد تا بهداشت داخل دهان‌تان تامين شود و عفونت به داخل آن سرايت نكند.
در فاصله مدت عفونت از غذاهاى مايع و ولرم استفاده كنيد تا لب‌ها و نواحى مبتلا تحريك نشوند و زخم انتشار پيدا نكند.
سطح لب‌ها را با كرم‌هاى مخصوص كه معمولا كرم ويتامينه A است مرطوب و نرم نگه داريد تا لب‌ها دچار خشكى نشوند و تبخال عفونى نشود.
در صورت به كار بردن همه اين اقدامات اگر احساس كرديد بهبودى حاصل نمي‌شود سريعا به يك پزشك متخصص دهان و دندان يا يك دندانپزشك براي معالجه خودتان مراجعه كنيد تا از وى طلب کمک كنيد.
عامل ايجاد تبخال ويروسي به نام هپرس سيمپلكس است كه معمولا سوزشي دربالاي لب فوقاني احساس مي شود واين سوزش شروع يك تبخال است كه درابتدا قرمز مي شود. بعد، شروع به خارش وسوزش شديد مي كند وسپس برجسته ومتورم مي شود. هرچه قدرآب بيشتري درزيرآن جمع شود، بزرگتروبيشترباعث ناراحتي مي شود. ويروس ازطريق تماس مستقيم ازقبيل بوسيدن فردآلوده به شخص منتقل مي شود ووارد سيستم عصبي مي گردد ودرعقده هاي عصبي ساكن مي شود.
به دنبال استرس،ضعف،بي حالي،سوتغذيه،بيماري و.... هرازچندگاهي، ويروس خودراازسلول عصبي به سلول پوست مي رساند وباعث تبخال مي شود. اگرتبخال خيلي آزاردهنده نيست،بهتراست آن را به حال خودرها كنيدومراقب باشيد كه تبخال خشك وتميزباشد واگرچركي باشد، كه البته به ندرت اتفاق مي افتد،حتما براي برطرف شدن عفونت ازمراكزبهداشتي وپزشكي كمك بگيريد.

روش هاي درمان تبخال

روش هاي درمان تبخال را به طورخلاصه توضيح مي دهيم:
مسواك شما ممكن است تا چند روزپناهگاه خوبي براي ويروس ها باشد وموجب بازگشت ويروس ها به دهان پس از بهبود تبخال شود. بنا براين بهترين كارآن است كه به محض فعال شدن تبخال مسواك خودرادوربيندازيد.
مسواك خودرادرحمام يا دستشويي نگذاريد يك مسواك مرطوب ويك جاي مرطوب مانند حمام دقيقا همان چيزي است كه ويروس تبخال براي رشد به آن نياز دارد واين امرباعث افزايش طول عمرويروس مي شود. پس بهتراست مسواك رادرجاي خشك وبدون رطوبت قراردهيد.
دوري ازاسترس واضطراب،تغذيه مناسب،تقويت بدن وورزش عواملي مهم دركنترل تبخال اند.
دوري ازباد وآفتاب: محافظت ازلب ها درمقابل هرگونه عامل خارجي ومحيطي نظيرقرارگرفتن درمعرض اشعه خورشيدوبادراهي براي جلوگيري ازتبخال است.
استفاده ازيخ: توصيه مي شود به محض احساس سوزش وخارش ازيخ استفاده كنيد. چراكه يخ موجب كاهش التهاب مي شود واگرمواد التهاب آورسبب فعال شدن مجدد ويروس شود، درآن صورت با توجه به نقش ضدالتهابي يخ استفاده ازآن مفيد وموثراست.
درچند روزاول شروع تبخال استفاده ازپماد اسيكلوويرمفيداست.
منبع:www.salamatiran.com
/خ