ميناکاري

وسايل مورد نياز :

1 ـ پرگار
2 ـ قلم جهت رنگ گذاري و رنگ برداري اضافه
3 ـ قلم هاي دست ساز که توسط خود شخص ساخته مي شود .
4 ـ رنگ مخصوص ميناکاري ( پودري )
5 ـ صمغ مخصوص ميناکاري
6 ـ ظرف مسي لعاب داده شده در طرح دلخواه
ميناکاري هنر درخشان آتش و خاک است با رنگ هاي پخته که سابقه ي آن به 1500 سال پيش از ميلاد مي رسد . بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد که ميناکاري براي اولين بار در ايران به وجود آمده و بيش از نقاط ديگر تجلي يافته و سابقه ي اين هنر به زمان اشکانيان و ساسانيان مي رسد .
رواج صنعت ميناکاري در اصفهان از دوران پهلوي و حدود 1310 شمسي است و طي سي سال اخير به وسيله ي استاد هنرمند آقاي شکرالله صنيع زاده بسط و توسعه يافته است .مينا که طبعاً شفاف است شفافيت خود را از اکسيد قلع به وجود مي آورد . ميناکاري روي مس انجام مي شود . براي فراهم آوردن مينا ابتدا آن چيزي که مي خواهند ميناکاري کنند به هر شکل و هر اندازه بايد به وسيله مس گر متخصص به شکل لازم درآيد و پس از آن که ساخته شد استاد مينا کار به آن لعاب سفيد رنگ مي دهد معمولاً سه الي چهار بار لعاب داده مي شود و در هر بار شي ء به کوره مي رود و حدود 700 درجه حرارت مي بيند تا رنگ لعابش ثابت شود بعد روي آن با رنگ هاي گوناگون نقاشي مي شود .شيء باز هم به کوره مي رود و حدود 400 تا 500 درجه حرارت مي بيند تا رنگ ها به صورت مطلوب درآيد .
توضيح راجع به قلم : انتهاي لوله ي خودکار را روي شعله گرفته ، مقداري که ذوب شد سر آن را سوزن فرو کنيد . ظرافت سوزن بستگي به نظر شخص هنرمند دارد . همچنين از چوب هاي کبابي و يا چوب هايي که توسط اشخاص تراشيده مي شود استفاده مي گردد .

مراحل کار :

1 ـ رنگ آبي لاجوردي را با ميزان مساوي صمغ مخلوط کرده به گونه اي که رنگي با پوشش دهي کامل به دست آيد . توسط قلم مو مرکز ظرف را مطابق با تصوير آموزشي رنگ کنيد .
2 ـ توسط قلم موي ديگري اضافه هاي رنگ در حاشيه طرح را تميز نمائيد .
3 ـ دهانه ي پرگار را به اندازه ي 2/5 سانتيمتر باز کنيد . اين ميزان براي هر بشقاب يا کار ديگر ممکن است تغيير کند .

4 ـ با استفاده از پرگار باز شده مرکز بشقاب را پيدا کنيد . در ضمن دايره را قسمت بندي کرده تا نقش از پراکندگي مساوي برخوردار شود .
5 ـ توسط قلم ظريف نقش مورد نظر را بکشيد به گونه اي که رنگ اضافه برداشته شود و رنگ سفيد زمينه مشخص گردد . نقوش انتخاب شده سنتي بوده و بستگي به ذوق شخصي دارد . البته هنرمندان اين رشته از طرح هاي اسليمي استفاده مي نمايند .

6 ـ خطوط سفيد به دست آمده را با رنگ آبي فيروزه اي پرکنيد . بايد توجه داشته باشيد که رنگ ها متضاد بوده يعني آبي فيروزه اي روي آبي لاجوردي و برعکس .
7 ـ مرزهاي طرح هاي پر شده از مرحله ي قبل را با قلم مخصوص دورگيري که بسيار ظريف و نازک مي باشد دورگيري کنيد .

8 ـ خطوط نازک براي مشخص کردن و جدا نمودن طرح از زمينه مي باشد . پس خطوط را در مرز رنگي بکشيد تا رنگ طرح اسليمي در بين خطوط قرار گيرد .
9 ـ اطراف طرح را با نقش هاي گل و برگ پر کنيد .
10 ـ توسط قلم موي تميز رنگهاي اضافه را از دور طرح برداشته و با قلم ، خطوط اصلي هر مرز را بکشيد تا زمينه ي بشقاب مشخص شود .
11 ـ با قلم ظريف تر دور طرح را خالي کنيد (دورگيري نماييد ) نقوش اضافه و ريز را بکشيد . بقيه کار همانند توضيحات قسمت مرکزي مي باشد .در نهايت کار را جهت ثبات رنگ و درخشان شدن به کوره برده تا در درجه ي حرارت مشخص به آن گرما دهند .

منبع:ماهنامه ي بين المللي هنر پارسي ،شماره17
/س