اقسام تهمت
نويسنده:أیت الله مجتبى تهرانى
شکار کردن گمان نادرست و اظهار آن، به دو صورت ممکن است:
الف: تهمت زننده فقط نتیجه برداشت خود را از رفتار شخص در غیابش به او نسبت مىدهد و از خود رفتار، سخنى به میان نمی آورد به این معنا که تهمت زننده نمىگوید به دلیل دیدن چه رفتارى از متهم، چنین برداشتى از او داشته است؛ البته تفاوتى نیست بین آن که برداشت او از رفتار متهم در برخورد با خود او باشد یا دیگران؛ زیرا در هر دو صورت، اظهار بدگمانى شده و حقیقت تهمت پدید آمده است.
ب: خود آن رفتار، گفتار یا صفات را نقل مىکند؛ سپس برداشت خود از آن را به دیگران ارائه مىدهد.
امام جعفر صادق (علیه السّلام) از قول پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) روایت کرده است:
لیس لک ان تتهم من ائتمنته. [۱]
حق ندارى به کسى که او را امین خویش ساختهاى، تهمت بزنى.
کسى که این صفت براى او ملکه نشده است، شاید در اثر انجام این رفتار، تحت فشار مسائل اعتقادى و وجدانى خود قرار گرفته، متاثر و متالم شود؛ ولى اگر این عمل تکرار شده، به صورت صفت پایدار نفسانی درآید، آن رفتار زشت را به آسانى انجام مىدهد و نه تنها برایش ناراحت کننده نیست؛ بلکه سرور و شادمانى هم به همراه خواهد آورد و با رسیدن به این گمان باطل که با تهمت، رقیبى از صحنه خارج شده است، خشنود مىشود؛ بنابراین باید از تکرار این گناهان خوددارى کرد تا به ملکهاى زشت و ناپسند در روح انسان تبدیل نشوند.
/س
۱. اظهار حضورى
۲. اظهار غیابى
الف: تهمت زننده فقط نتیجه برداشت خود را از رفتار شخص در غیابش به او نسبت مىدهد و از خود رفتار، سخنى به میان نمی آورد به این معنا که تهمت زننده نمىگوید به دلیل دیدن چه رفتارى از متهم، چنین برداشتى از او داشته است؛ البته تفاوتى نیست بین آن که برداشت او از رفتار متهم در برخورد با خود او باشد یا دیگران؛ زیرا در هر دو صورت، اظهار بدگمانى شده و حقیقت تهمت پدید آمده است.
ب: خود آن رفتار، گفتار یا صفات را نقل مىکند؛ سپس برداشت خود از آن را به دیگران ارائه مىدهد.
زشت ترین مصداق تهمت
امام جعفر صادق (علیه السّلام) از قول پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) روایت کرده است:
لیس لک ان تتهم من ائتمنته. [۱]
حق ندارى به کسى که او را امین خویش ساختهاى، تهمت بزنى.
« حال و ملکه» زشت تهمت
کسى که این صفت براى او ملکه نشده است، شاید در اثر انجام این رفتار، تحت فشار مسائل اعتقادى و وجدانى خود قرار گرفته، متاثر و متالم شود؛ ولى اگر این عمل تکرار شده، به صورت صفت پایدار نفسانی درآید، آن رفتار زشت را به آسانى انجام مىدهد و نه تنها برایش ناراحت کننده نیست؛ بلکه سرور و شادمانى هم به همراه خواهد آورد و با رسیدن به این گمان باطل که با تهمت، رقیبى از صحنه خارج شده است، خشنود مىشود؛ بنابراین باید از تکرار این گناهان خوددارى کرد تا به ملکهاى زشت و ناپسند در روح انسان تبدیل نشوند.
پي نوشت :
[۱]. کلینى: کافى، ج ۵، ص ۲۹۸، ح ۱.
/س
.jpg "خطوط به کار رفته در هنرهای عاشورایی")