علائم و تشخیص زخم پای دیابتی
یکی از اولین نشانه‌های زخم پای دیابتی، ترشحاتی است که می‌تواند جوراب را لکه دار کند یا به کفش نشت کند. تورم غیرمعمول، تحریک، قرمزی و بوی بد از یک یا دو پا از اولین علائم این عارضه است.نشانه قابل توجه از زخم پا در افراد دیابتی بافت سیاه در اطراف زخم است. این به دلیل عدم جریان خون سالم در ناحیه اطراف زخم ایجاد می‌شود. قانقاریا کامل یا جزئی، که به مرگ بافت به علت عفوت اشاره دارد، می‌تواند در اطراف زخم ظاهر شود. در این حالت، بوی بد، تخلیه و ترشحات عفونی، درد و بی حسی ممکن است اتفاق بیافتد.
البته علائم همیشه آشکار نیستند. گاهی اوقات علائم زخم تا زمانی که زخم عفونی شده باشد، بروز پیدا نمی‌کنند. اگر شما هرگونه تغییر رنگی را در پوست پای خود مشاهده کردید یا در این ناحیه احساس درد داشتید، بلافاصله با پزشک مشورت کنید. پزشک به احتمال زیاد زخم را از ۰ تا ۳ درجه بندی می‌کند، با معیار‌های زیر جدی بودن زخم شما از سوی پزشک شناسایی می‌شود:
۰: بدون زخم، اما پا در خطر است
۱: زخم وجود دارد، اما عفونت خیر
۲: زخم عمیق، در حال آسیب زدن به مفاصل یا تاندون‌ها
۳: زخم‌های گسترده یا آبسه ناشی از عفونت
علل درد و زخم پا در مبتلایان به دیابتی
زخم‌های دیابتی اغلب به دلایل زیر به وجود می‌آیند:* گردش خون ضعیف
* قند خون بالا (هایپرگلیسمی)
* آسیب به اعصاب
* پای آسیب دیده یا زخم شده
گردش خون ضعیف، یک نوع بیماری عروقی است که در آن خون به طور موثر در پا‌ها جریان ندارد. گردش خون ضعیف می‌تواند بهبود زخم‌ها را دشوارتر کند. سطح گلوکز بالا نیز، می‌تواند در کندتر شدن روند بهبود زخم، موثر باشد، بنابراین مدیریت قندخون بسیار حیاتی است. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، اغلب زمان بیشتری را برای مبارزه با عفونت زخم‌ها سپری می‌کنند. خسارت به اعصاب، یک اثر بلند مدت است که حتی می‌تواند منجر به از بین رفتن احساس در پا‌های فرد شود. اعصاب آسیب دیده ممکن است در ابتدا حس مورمور شدن یا درد ایجاد کنند، اما به مرور موجب از بین رفت حساسیت پا می‌شود، در نتیجه زخم بدون درد بروز می‌کند و به زخم پای دیابتی تبدیل می‌گردد.
زخم‌ها را می‌توان با ترشحات آن‌ها شناسایی کرد و گاهی اوقات یک زخم عمیق، بدون درد است. خشکی پوست نیز در دیابت شایع است. پای فرد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض ترک خوردن است و احتمال ایجاد پینه، میخچه و زخم‌های خونین نیز وجود دارد.
عوامل تشدید کننده عارضه زخم پای دیابتی
همه افراد مبتلا به دیابت، در معرض خطر زخم پای دیابتی هستند، اما بعضی از عوامل احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند. بعضی از این عوامل که خطر زخم پا در مبتلایان به قند خون بالا را افزایش می‌دهند، عبارتند از:* کفش‌های نامناسب یا بی کیفیت
* بهداشت نامناسب پا‌ها
* بد گرفتن ناخن
* مصرف الکل
* بیماری چشم ناشی از دیابت
* بیماری قلبی
* بیماری کلیوی
* چاقی
* مصرف دخانیات
علاوه بر این، زخم پای دیابتی در مردان مسن، رایج‌تر است.
روش‌های درمان زخم پا در افراد دیابتی
برای جلوگیری از زخم پا، پا‌های خود را کمتر در کفش نگاه دارید و کمتر به آن‌ها فشار وارد کنید. این کار برای پیشگیری از انواع زخم مفید است. فشار حاصل از راه رفتن، می‌تواند عفونت را بدتر کند و زخم را گسترش دهد. برای افرادی که دارای اضافه وزن هستند، فشار اضافی درد را افزایش می‌دهد. پزشک شما ممکن است برای محافظت از پاهایتان پوشیدن کفش و یا جوراب خاصی را پیشنهاد کند که از آن جمله می‌توان اشاره کرد به:* کفش‌های دیابتی
* گچ
* پوشش‌های فشرده کننده
* افزودنی‌های کفش برای جلوگیری از پینه و میخچه
پزشکان ممکن است با حذف پوست مرده، بیرون آوردن اشیاء خارجی یا عفونت، زخم پا را مدیریت کنند. عفونت یک عارضه‌ی جدی برای این بیماری است و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. همه عفونت‌ها به یک شیوه درمان نمی‌شوند، بافت اطراف زخم ممکن است برای تعیین نوع آنتی بیوتیک مناسب، به آزمایشگاه فرستاده شود. در صورتی‌که پزشک، عفونت جدی را تشخیص دهد، احتمالا برای بررسی آسیب به استخوان ها، عکس برداری تجویز می‌کند.
۱. درمان دارویی
اگر عفونت بعد از درمان‌های کنترل کننده، همچنان رشد کند، پزشک ممکن است داروهای آنتی بیوتیک، ضد ترومبولیت و یا داروهای ضد انعقادی برای درمان زخم تجویز کند. بسیاری از این آنتی بیوتیک‌ها به «استافیلوکوک اورئوس»، باکتری‌های ایجاد کننده عفونت یا «ß-haemolytic Streptococcus»، باکتری که در روده یافت می‌شود، حمله می‌کنند.
پماد هربکس
در ایران، اخیرا پمادی برپایه عصاره گیاه «ابوخلسا» تولید شده است که به درمان انواع زخم‌های عفونی از جمله زخم پا در مبتلایان به دیابت کمک می‌کند. پماد «هربکس» ترکیبی از عصاره گیاه ابوخلسا، موم عسل و روغن زیتون است، تمام این مواد به درمان و بهبود زخم و سوختگی کمک می‌کنند.درمان از طریق پماد «هربکس» ۲۰ تا ۳۸ روز طول می‌کشد. برای درمان زخم پای دیابتی با این پماد ابتدا ناحیه زخم را با شامپو مخصوص کودکان شستشو دهید و سپس پماد را روی زخم بمالید و پانسمان کنید. پانسمان زخم باید هر دو ساعت عوض شود.
کرم الیو و هانی
این کرم، ترکیبی از عسل، روغن زیتون و بره موم است که هر سه در ترمیم و بهبود زخم‌ها موثر هستند. عسل با داشتن خاصیت آنتی باکتریالی خود اجازه رشد باکتری‌ها در ناحیه زخم و گسترش عفونت را نمی‌دهد و در واقع همچون یک آنتی بیوتیک روی زخم عمل می‌کند. روغن زیتون موجود در این پماد، دارای خواص آنتی اکسیدانی است که با رادیکال‌های آزاد موجود در ناحیه زخم مبارزه می‌کند و روند بهبود را تسریع می‌بخشد. بره موم نیز علاوه بر خاصیت ضدعفونی کننده‌گی، تولید کلاژن در ناحیه زخم را افزایش می‌دهد. افزایش میزان کلاژن به بهبود زخم و کاهش احتمال عفونت کمک می‌کند.
۲. درمان‌های دارویی بدون نسخه
داروهای زیادی وجود دارند که می‌توانید بدون نسخه از داروخانه دریافت کنید:* پانسمان‌های حاوی عنصر نقره
* کرم سولفادیاازین نقره و یا ژل «پلی هگزامتیلن بیگانیاید»
* ید
* عسل پزشکی در فرم پماد یا ژل
۳. درمان با عمل جراحی
ممکن است پزشک معالج به شما توصیه کند که برای درمان زخم‌ها به دنبال عمل جراحی باشید. یک جراح می‌تواند به کاهش فشار در اطراف زخم کمک کند. او با اصلاح استخوان یا از بین بردن ناهنجاری‌های پا می‌تواند زخم را کنترل کند.جراحی تنها در درصد کمی از مبتلایان به زخم پای دیابتی نیاز است. با این حال، اگر هیچ روش درمانی دیگری به بهبود زخم شما کمک نکند و یا عفونت همچنان در حال پیشرفت باشد، جراحی تنها راه پیشگیری از قطع عضو است.
۴. درمان طبیعی زخم پای دیابتی
توجه داشته باشید که با بروز علائم این بیماری حتما باید به پزشک مراجعه کنید و درمان‌های طبیعی زخم پا تنها به عنوان مکمل درمان‌های پزشکی و با صلاح دید پزشک باید استفاده شوند. در ادامه چند روش متداول برای درمان طبیعی این عارضه شرح داده خواهد شد.عسل: استفاده از عسل معمولا یک راه طبیعی برای درمان زخم پا است. عسل دارای خواص درمانی، از جمله کاهش التهاب و جلوگیری از رشد باکتری‌های مضر است. افرادی که مایل به استفاده از عسل به عنوان یک درمان طبیعی برای زخم پا در مبتلایان به دیابتی هستند، ابتدا باید ناحیه زخم را با محلول آب و نمک تمیز کنند و سپس آن را با عسل و گاز، پانسمان نمایند. در مطالعات اخیر بر روی ۱۲ بیمار مبتلا به زخم، آن‌ها در عرض ۳ هفته با استفاده از عسل بهبود یافته‌اند.
کافئین: یکی از مشکلات اصلی زخم پای دیابتی، گردش خون پایین در ناحیه زخم است، در نتیجه بدن نمی‌تواند در مقابل عفونت‌ها مبارزه کند. کافئین قادر به تحریک سیستم عصبی مرکزی و افزایش جریان و فشار خون است، این خاصیت می‌تواند به گردش خون در پا کمک کند و واکنش ایمنی بدن در این ناحیه را بهبود بخشد.
آلوئه ورا: به دلیل خاصیت ضد التهابی و دردی که دارد، یک درمان بسیار مهم طبیعی برای طیف گسترده‌ای از مشکلات سلامتی است. هنگامی که ژل آلوئه ورا به صورت موضعی به زخم اعمال می‌شود، درد و ناراحتی کاهش می‌یابد و در عین حال، خواص ضد میکروبی آن نیز عفونت زخم از بین خواهد برد.
جینسینگ: این گیاه افسانه‌ای معمولا برای افرادی که از دیابت رنج می‌برند، توصیه می‌شود چرا که می‌تواند به تنظیم میزان قند خون کمک کند. جینسینگ همچنین برای بهبود سلامت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از عفونت‌ها مانند عفونت پای دیابتی، قبل از حمله به بدن کمک کند. جینسینگ را می‌توان به ضورت مکمل، در سرتاسر جهان پیدا کرد.
خوراکی‌های حاوی منیزیم: تحقیقات نشان داده است که تغییرات در سطح پایه مواد معدنی در بدن، می‌تواند به سرعت و شدت عفونت پای دیابتی کمک کند. به طور خاص، کمبود منیزیم، با مدیریت بد دیابت و سیستم ایمنی ضعیف ارتباط دارد و عفونت‌ها را قادر می‌سازد تا در بافت سوراخ ایجاد کنند. بعضی از خوراکی‌های غنی از منیزیم شامل اسفناج، دانه کدوتنبل، لوبیا سیاه، شکلات تلخ، آووکادو و موز هستند.
پیشگیری از ابتلا به زخم پا
اگرچه احتمال بروز عفونت زخم پا در تمام مبتلایان به دیابت محتمل است، اما به رعایت نکتی می‌توان این احتمال را تا حد چشمگیری کاهش داد. با رعایت موارد زیر، می‌توان از عفونت زخم پا پیشگیری کرد:* حمام پا
* ضدعفونی کردن پوست در اطراف زخم
* تعویض مرتب پانسمان
* درمان آنزیمی
* استفاده از محلول حاوی آژینات کلسیم برای مهار رشد باکتری‌ها
منبع: سایت ستاره
