لنگرود

لَنگَرود یک شهر ساحلی (ساحل چمخاله) در شمال ایران و نزدیک به لاهیجان می‌باشد. جمعیت این شهر بر پایه آمار سرشماری سال ۸۵ برابر با ۱۷۴٬۶۲۹ نفر است.[۱]
نام لنگرود، برای نخستین بار در سال ۵۱۲ هـ.ق. در متون تاریخی ذکر شده‌است. این سال مصادف با مرگ سلطان محمد پسر ملک شاه آلب ارسلان است. در دوره صفویان، خصوصاً در دوره سلطنت شاه عباس اول، شهر لنگرود مرکز حوادث مهمی بوده‌است. فرار احمد خان حاکم لاهیجان از لنگرود و دستگیری اعضای خانواده وی توسط کیا فریدون حاکم گیلان و تحویل آنها به شاه عباس، از جمله رویدادهای مهم این دوره شهر است. نادر برای سرکوب تاتارهای شرق مازندران و توسعه تجارت و دستیابی به دریا، لنگرود را برای ایجاد پایگاه دریایی و کارخانه کشتی‌سازی انتخاب کرد و در توسعه آن کوشید. در زمان قاجار نیز لنگرود مورد توجه قرار گرفت. این شهر، امروزه یکی از مناطق زیبای گردشگری در استان گیلان است.

مردم‌شناسی

بافت قومی مردم لنگرود گیلک و به زبان گیلکی با لهجه بیه‌پیش تکلم می‌کنند.از خانواده‌های اصیل لنگرود می‌توان به خاندان رهبر قصاب اشاره نمود که از لنگرود‌های اصیل هستند و بیشتر خاندان آنها در راه پشته ساکن هستند از نوشته‌های تاریخی چنین استنباط می‌شود که زمین‌های اطراف لنگرود مساعد بوده و به مرور زمان و توسعه بازرگانی در گیلان، لنگرود هم رونق یافته و در زمینه‌های کشاورزی خصوصاً کشت کنف از شهرهای مهم محسوب گردیده، همچنین در زمینه صنعت دارای صنایع فلزی از جمله تفنگ سازی (شکاری) بوده که به علت مرغوبیت و کیفیت، خریدران زیادی داشته‌است. رابینو جهانگرد معروف درخصوص لنگرود چنین می‌نویسد: «کناره‌های رودخانه لنگرود زیباترین منظره‌ای است که من در ایران دیده‌ام». لنگرود دارای محله‌هایی به نام‌های درب مسجد، فشکالی محله، سوتال محله، در مسجد، کاسه‌گرمحله، قصاب‌محله، گشته مردخال، انزلی‌محله و راه‌پشته(رهبر قصاب‌ها است که هر یک دارای اعتبار خاصی است. بندر چمخاله که در شش کیلومتری لنگرود قراردارد از جاذبه‌های گردشگری است و همانند دیگر بنادر دارای فعالیت‌های تجاری بوده که در حال حاضر بسیار محدود است. طبیعت مناسب سبب گردیده مردم لنگرود به کارهای کشاورزی علاقه‌مند باشند. از محصولات عمده لنگرود می‌توان انواع برنج، چای، صیفی‌جات را نام برد. همچنین صید ماهی در این شهر رایج است.
بازار هفتگی لنگرود در روزهای شنبه و چهارشنبه با استقبال فراوان برگزار می‌گردد. مردمان لنگرود، بسیار مهربان و با فرهنگ هستند.

موقعیت جغرافیائی و جمعیت

نام لنگرود LANGAROUD ترکیبی است از دو پاره واژه لنگر LANGAR و رود ROUD . لنگر به معنی وقار و سکون و آرامش است همان گونه که که کشتی لنگر انداخته آرامش می‌یابد. در ترکیب لنگر و رود دو (ر) در هم یکی شده و نام به لنگرود تبدیل می‌گردد و معنی رود سکون یافته و آرام و با وقار معنی می‌گیرد و اگر به رود جاری در این بنگریم آن را دارای جریان آن چنان آرامی می‌بینیم که گویا حرکتی ندارد. لنگرود در طول ۳۰ً و ۱۰َ و ۵۰َ و عرض ۱۱ و ۳۷ جغرافیایی، در ارتفاع ۲۱ متر از سطح دریای خزر قرار دارد. این شهرستان بر روی جلگه‌ای سرسبز و ۱۰ کیلومتر با دریای خزر فاصله دارد و در قسمت‌های جنوبی آن کوهپایه‌های جنوبی آن جنگلی دیده می‌شود.لنگرود که یکی از شهرهای مذهبی گیلان است. در فاصله ۶۰ کیلومتری رشت (مرکز استان) واقع شده‌است و از طرف شمال و غرب به شهرستان لاهیجان، از طرف شرق به دریای خزر و از طرفی به شهرستان رودسر، و از طرف جنوب به شهر املش (از شهرهای رودسر) منتهی می‌گردد. در سال ۱۲۷۵ ه.ق /۱۲۳۰ ه.ش.، یعنی حدود یک سده و نیم پیش جمعیت این شهر دو هزار نفر بوده‌است. اما در سرشماری عمومی نفوس سال ۱۳۷۵ ه.ش چمعیت این شهرستان به ۱۳۵۹۲۲ نفر رسیده که از این تعداد ۶۵۹۷۳ نفر در شهر لنگرود زندگی می‌کنند. هم اکنون شهرستان لنگرود بالغ بر ۶۵٬۳۶۹ ‪ نفر جمعیت دارد.

جاذبه‌های گردشگری، تفریحی و امکان دیدنی

• ساحل چمخاله در ۹ کیلومتری شمال لنگرود قرار دارد. از دو راه زمینی و یک راه آبی می‌توان به چمخاله رفت.
• تالاب زیبا و طبیعی کیاکلایه با انواع پرندگان دریایی و بوستان تفریحی فجر که در قسمتی از تالاب ایجاد گردیده‌است.
• لیلاکوه خواستگاه گردشگران طبیعت
• طبیعت کوهستانی بلوردکان

• پارک فجر در ابتدای جاده رودسر
• پارک آزادی در جاده چمخاله
• باغات چای کومله
• پل خشتی لنگرود «خشته پل» یا «خشته پورد» که مربوط به دوره ایلخانیان است. این پل «راه پشته» را به مرکز شهر متصل می‌کند.
• مسجد جامع لنگرود که تاریخ ساخت در مسجد مربوط به سال ۱۰۰۱ هجری قمری است.
• خانه دریا بیگی که از شاهکارهای هنر دوران قاجاریه‌است.
• قلعه دزدبن (دزبن) دز به معنای دژ و قلعه‌است.
• پل خشتی قدیمی نالکیاشر.
• باغ معروف منجم باشی در روستای دیوشل

پل خشتی لنگرود

پل خشتی لنگرود امروزه، از پل خشتی لنگرود که از آجر و ساروج ساخته شده است، بعنوان معروف ترین بنای تاریخی و نماد شهر لنگرود یاد می شود. این پل تاریخی بر روی رودخانه لنگرود ساخته شده است. در گویش گیلکی لنگرودی، به آن خَشته پٌل و خَشته پورد می گویند.

تاریخ ساخت

بر اساس اطلاعات كتاب تاریخ خانی تا سال 912 هـ . ق در شهرلنگرود، فقط پلی چوبی موجود بود. از این رو ساخت این پل را می توان به زمان حكام كیایی گیلان منسوب دانست. هر چند پاره ای از بوميان ساخت این پل را منطقه به عهد تيموری و ایلخانیان نسبت مي دهند که البته سند و مدرک معتبري در اين باره در دست نيست؛ اما در کتاب دارالمرز ولايت گيلان نوشته ی رابينو ساخت آن را مربوط به دوران صفويه ذکر نموده است.

مشخصات پل

پل از یك سطح میانی و دو بخش جانبی شیب دار تشكیل شده و طول قسمت اول آن 10/15 متر و دو قسمت جانبی 10 الی 11 متر است . عرض پل در قسمت میانی و بین دو جان پناه 345 تا 350 سانتیمتر و عرض قسمت جان پناه ها هریك 45 و ارتفاع آنها 35 سانتیمتر است . عرض كلی پل 430 سانتیمتر است . محل عبور عابر پیاده روی پل را در مرمت های اخیر با قلوه سنگ مفروش ساخته اند . پل دارای دهانه با طاق جناقی نسبتاً كند است. دو فرو رفتگی در پیشانی پل و در فاصله بین دو قوس قرار دارد . هر یك از قوس ها در سمت بیرونی دارای یك نوار آجركاری به عرض 12 سانتیمتر است كه حالتی تزیینی و برجسته دارند. علاوه بر آن در كناره ی قوس ها آجر چینی خاصی نیز انجام شده و حاشیه ای به عرض 60 سانتیمتر را به وجود آورده است. پایه میانی قطور پل 4 متر عرض دارد و دو موج شكن یا سیل برگردان در دو طرف پل برای كاستن از فشار آب در ایام افزایش سطح آب تعبیه شده است. یك دهانه كوچك بین پایه میانی پل و یك طاق نمای جناقی بر بالای آن با عرض 50 سانتیمتر وجود دارد.[2]

عکس هایی دیدنی از لنگرود

پی نوشت ها :

[1] نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵, پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران
[2] تاریخ خانی ، تألیف علی بن شمس الدین لاهیجی در سدة دهم ، مشتمل بر چهل سال تاریخ گیلان (از 880 تا 920)
درالمرز ولایت گیلان، مولف " ه.ل. رابینو

/خ