عمل به بایدها و ترک نبایدها
از علل مهم و اساسی نارضایی از دستورهای شریعت، تصور نادرست از علت تشریع و ناآگاهی از حکمتهای آن است.
جمعه، 9 اسفند 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
همچنین در این سخن تصریح شده که نپذیرفتن موقعیت، نتیجهای جز افزایش درد و رنج ندارد. از دیگر ابعاد زندگی، بعد تکلیف است. گفتیم که عمل به بایدها و ترک نبایدها، پیش شرط تحقق خیر در زندگی است. بایدها و نبایدها، برنامهای از جانب خداوند برای تأمین سعادت و شادکامیاند. آنچه اکنون مهم است، این که عوامل تحقق بخش تکلیف کداماند؟ مبنای تکلیف، خیر و مصلحت انسان است. هر تکلیفی در درون خود خیری نهفته دارد؛ اما اثربخشی خیر نهفته در تقدیرهای تشریعی، متوقف بر رغبت به طاعت و کراهت از معصیت است. زمانی آثار طاعت کسب میشود که به آن عمل شود و وقتی ایمنی از زبانهای معصیت حاصل میشود که ترک شود. لذا درست است که خیر، مبنای تکلیف است، با این حال، ثمربخشی آن، متوقف بر عمل به تکلیف است. بنابراین، باید به طاعت عمل کرد و از معصیت دوری جست تا خیر آنها در زندگی انسان تحقق یابد. واکنش منفی به دستورهای خداوند متعال، «معصیت» نامیده میشود. معمولا طاعت خداوند متعال در مراحل نخست تکامل، با لذت های انسان در تضاد قرار میگیرد. از این رو، اگر فرد نتواند در برابر لذت مقاومت کند، بدان سو کشیده میشود و طاعت خداوند را رها میکند. این حالت، معصیت یا نافرمانی خداوند متعال نامیده میشود و طبیعی است که پیامدهای ناگواری را برای فرد به دنبال خواهد داشت. امام علی (علیه السلام) با نقل این سخن و مبتنی بر این اصل، تأکید میکند که طاعت خداوند، همراه با دشواری و معصیتش، با راحتی همراه است:« بدانید که چیزی از طاعت خدا نیست، مگر آن که با کراهت انجام میگیرد و چیزی از معصیت خدا نیست، مگر آن که با میل صورت میپذیرد. پس، خدای بیامرزد آن کسی را که از شهوت خویش دل برکند و هوای نفس خود را سرکوب کند.» پرسش این است که اگر وضعیت این گونه است، رضامندی تشریعی، چه توجیهی میتواند داشته باشد؟
از علل مهم و اساسی نارضایی از دستورهای شریعت، تصور نادرست از علت تشریع و ناآگاهی از حکمت های آن است. از آن جا که انسان، موجودی هدفمند است، از اموری که فایده ای برای وی ندارند، گریزان است. اگر فرد تصور کند، که کاری را دوست ندارد و بر خلاف میلش باید آن را انجام دهد و یا کاری را که دوست دارد و باید آن را ترک کند، فایده ای برای وی ندارد، از آن ناراضی خواهد شد. یکی از باورهای نادرستی که در باره شریعت وجود دارد، این است که دستورهای شریعت برای تأمین منافع دین تنظیم شدهاند و فایده آنها به خداوند متعال میرسد. این باور - که آن را «خدا - سودی» مینامیم هر چند ممکن است پنهان باشد، اما موجبات نارضایتی از شریعت را به وجود میآورد. نخستین گام برای رضامندی تشریعی، زدودن این تصور نادرست است. تصور درست: تفکر «انسان - سودی» در تشریع واقعیت این است که نه خداوند، و نه دین او نیازی به رفتار عبادی بشر ندارند. این بشر است که به شریعت، به عنوان برنامه شادکامی اصیل، نیازمند است. در متون دینی، سود بردن خداوند متعال از طاعت بندگان و زیان او از معصیتشان، نفی شده و بر بینیازی اش از عبادت بندگان تأکید شده است. قرآن کریم در این باره میفرماید:« اگر کفر بورزید، همانا خداوند از شما بی نیاز است و برای بندگان خود، کفر را خوش نمیدارد». موسی (علیه السلام) به قوم خود همین امر را یادآور میشود. قرآن کریم آن را چنین گزارش میکند: و موسی گفت: اگر شما و هر که در روی زمین است، همگی کافر شوید، بی گمان، خدا بی نیاز ستوده است. در روایات نیز این حقیقت اشاره شده است. بیان امام على (علیه السلام) در این باره این گونه است:« آفریدگان را در حالی بیافرید که به طاعت آنان نیازی ندارد و از معصیت آنان در امان است؛ زیرا نافرمانی نافرمانان، به او زیان نمیزند و فرمانبری فرمانبرداران، به او سودی نمیرساند.»
بر اساس این واقعیت، خطاب به خداوند متعال میفرماید:« به خاطر تنهایی خود، آفریدگان را نیافریدی و برای سود، به کارشان نگرفتی... عصیان عاصیان، از قدرت تو نمیکاهد و اطاعت فرمانبرداران، بر پادشاهی تو نمیافزاید.» از سوی دیگر در برخی متون دینی، زیان معصیت، به خود انسان نسبت داده شده است، نه خداوند. قرآن کریم در این باره میفرماید: و هر که به خدا و فرشتگان او و کتابها و فرستادگانش و روز واپسین کافر شود، هر آینه، سخت گمراه شده است.
منبع: الگوی اسلامی شادکامی، دکتر عباس پسندیده، صص425-420، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم، چاپ دوم، 1394
مقالات مرتبط
نظام ارزیابی و داوری خداوند
تسلیم و پذیرفتن تقدیر
تکیهگاهی به غیر از خدا، انتخابی غلط
دین اسلام، لذت ستیز نیست
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
نحوه کاشت و نگهداری از گل پدیلانتوس: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل فرفیون زینتی (گل مرجان): آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل آلاله: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل نرگس: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل بگونیا هیمالیس: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل دراسنا پرچمی: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
ویژگی دوران امام خمینی از منظر رهبر انقلاب
عناصر چهارگانه مؤثر ساخت و مهندسى نظام سیاسى از منظر امام خمینی
از منظر امام خامنه ای ( حفظه الله) راه شناخت منافق چگونه است؟
شخصیت معنوى امام خمینی (رحمه الله)
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
اقدامات مهم و اورژانسی پس از چنگ زدن گربه
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
نحوه خواندن نماز والدین
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
نحوه فعال کردن سرویس پیام چند رسانهای (MMS) همراه اول
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
نماز قضا را چگونه بخوانیم؟
موارد بیشتر برای شما
درعالم قیامت بین اهل بهشت با اهل جهنم چند نوع گفتگو وجود دارد ؟
نحوه کاشت و نگهداری از گل پیله آ میکروفیلا: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل خفاش: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
گزارش چهارمین نمایشگاه دستاوردهای وقف
نحوه کاشت و نگهداری از گل پدیلانتوس: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل فرفیون زینتی (گل مرجان): آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل آلاله: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل نرگس: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل بگونیا هیمالیس: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل دراسنا پرچمی: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
ویژگی دوران امام خمینی از منظر رهبر انقلاب
به کنسولگری ایران حمله کردید؟ باید انتظار پاسخ داشته باشید!
اولین تصویر از جدیدترین پهپاد سپاه پاسداران
مخالفان نتانیاهو به خیابانهای اسرائیل آمدند
ابتهال زیبای السید محمد النقشبندی