امتداد عاشورا در آمريكا واروپا(1)

1ـ عاشورا در كارائيب

درياي كارائيب شاخه اي است از اقيانوس اطلس بين ساحل شرقي آمريكاي مركزي، ساحل شمالي آمريكاي جنوبي كه از سواحل بندرهاي آن، موز، قهوه و نفت به ديگر نقاط جهان صادر مي گردد.

تاريخچه عاشورا

پس از آنكه هنديان به سواحل كارائيب قدم نهادند، مراسم ماه محرم را به نام «حوسه» يا «حسين (ع)» به پا كردند. اين مراسم وسيله اتحاد و قيام آنان عليه حكومت استعماري گشت. بسياري از كساني كه امروزه «تجه» «تعزيه در هند» را مي سازند مسلمان نيستند، بلكه مسيحي يا هندو ميباشند. در نظر انگليسيها، تجه نشانه طغيان مردم عليه اربابان انگليسي است و سمبل مقاومت عليه استبداد مي باشد. از اين رو در اكتبر سال 1884، عده اي از شيعيان شركت كننده در مراسم محرم كه در اين جزيره به نام فستيوال حسين يا «حوسه» ناميده مي شوند، هدف گلوله پليس استعماري قرار گرفتند، كه اين حادثه حاكي از ترس و وحشت استعمارگران از مراسم عاشوراي حسيني است.
امروزه در ترينيداد براي مراسم محرم دو مركز اصلي وجود دارد: يكي در شهر «سن جيمز» در شمال و ديگري در منطقه «سيد روس» در جنوب غربي جزيره. در جنوب سن جيمز علاوه بر ساختن و گرداندن تجه، دو «ماه» بزرگ هم ميسازند و در مراسم حمل مي كنند، كه اين دو ماه يكي نمودار ماكت حرم امام حسن (ع) و ديگري نمودار ماكت حرم امام حسين (ع) است.
در شمال، قسم اصلي مراسم به دست مسلمانان، به خصوص شيعيان اداره مي شود و در جنوب تعداد مسلمانان بسيار كم است و مراسم ماه محرم بيشتر توسط هندوها و مسيحيان برگزار مي شود. در هر دو منطقه مراسم حوسه عبارت است از :
1ـ حمل ماكتي از بارگاه و حرم امامان معصوم، امام حسن و امام حسين (عليهما السلام) كه امروزه به آن تجه و يا حوسه مي گويند؛
2ـ پرچمها و علم هايي مي سازند و در مراسم ها حمل مي كنند؛
3ـ پختن غذاهاي مخصوص و اطعام عزاداران ؛
4ـ نواختن طبل هاي ويژه به نام «تاسا» و «باس».

تناسب تجه با تعزيه

تعزيه نوعي نمايش درايران و برخي از كشورهاي اسلامي است. گفته مي شود تيمور لنگ براي اولين بار فرهنگ تعزيه را به هند برد. او محبت ويژه اي به امام حسين (ع) داشت به همين دليل دستور داد تا ماكت كوچكي از مقبره امام ساخته شود، لذا هر كجا كه تيمور مي رفت اين ماكت نيز همراه اردوي او بود.
تعزيه از عزا گرفته شده از عربي به فرهنگ هندي رفته و پس از تغييراتي به تجه تبديل شده است. گاهي نيز تجه را حوسه مي گويند كه از كلمه حسن مشتق شده و به شكل (HOSAYIN) نيز نوشته مي شود.
تجه يا حوسه را روي چرخ مي گذارند تا بتوانند آن را به همراه دسته حركت دهند اطراف پايه ها را با پارچه مي پوشانند و دو پرچم به رنگ قرمز و سبز بر بالاي آن نصب مي كنند و در حالي كه طبل مي زنند، دوازده مرد تجه را روي شانه هايشان به «چوك» مي برند. اين مراسم از اول محرم آغاز مي شود. آنها كه مسئول ساختن تجه هستند از خوردن گوشت غذاهاي سرخ شده و نزديكي با زن پرهيز مي كنند. كساني كه در تجه كار مي كنند بايد پاك باشند. چوك يك كلمه هندي بوده و عبارت است از يك ميدان مربع كه مراسم تعزيه در آن فضا صورت ميگيرد. روز هفتم محرم مراسم پرچم آغاز مي شود.در اين روز شخصي به نام مجاور براي خواندن دعا به محل اجراي مراسم مي آيد. درحال حاضر مجاور، آقاي قاسم آيت الله است كه سر جوخه پليس هم هست. قبلاًپدر اين مرد مجاور و متولي اين كار بوده كه در منطقه سدروس زندگي مي كرده است. در وسط چوك گودالي است با دو چراغ نفتي كه نماينده و مظهر امام حسن و امام حسين (ع) مي باشد. در يك طرف گودال يك عدد عود سوز و يك ليوان شربت قرار دارد. مجاور، مقداري عود به روي ذغال ها مي ريزد و مراسم را به زبان عربي شروع مي كند. خواندن دعا با صداي بلند و كوتاه در حدود يكي دو دقيقه ادامه دارد. اين ادعيه معمولا آياتي از قرآن است و با سوره فاتحه شروع مي شود. بعد از آنكه دعا خوانده شد پرچمهاي سرخ و سبز اطراف چوك نصب مي شوند. پرچم سرخ علامت خون رگهاي بريده امام حسين (ع) و پرچم سبز نمادي از مسموم كردن امام حسن(ع) است.
در بالاي چوب پرچم ها، پنجه هاي فلزي نصب مي كنند و پرچم ها بيشتر توسط زنها حمل مي شود و طبلها به صدا در مي آيند. درطول شب، پنج نفر با سيني هاي مخصوص مخفيانه از محل اجراي مراسم خارج شده به سمت كربلاي ( فرضي) مي روند،هر گروه كربلاي خود را در كنار ساحل دارد. اين نقاط محله اي مخصوصي است كه در طول سال از آنها به عنوان مكان مقدس حفاظت مي شود. از اين محل مشتي از خاك برداشته ميان دو پارچه به صورت تابوت در مي آورند و روي سيني گذاشته، روي آن عطر مي پاشند.
مرثيه خوان ها مرثيه سرايي مي كنند. در آخر شب محتواي پارچه را داخل گودالي مي گذارند. روز هشتم محرم مراسم تجه كوچك انجام مي شود، كه تقريبا. شبيه همان مراسم يي است قبلاً ذكر شد و شور و هيجاني ميان مردم ايجاد مي كند. هيجان تجه وقتي است كه دو گروه با همديگر تلاقي نمايند و علم هاي همديگر را لمس كنند، كه اين مسئله نشانه بوسيدن دو برادر ؛ يعني حسن و حسين (عليهما السلام) است. بالاخره مراسم روز عاشورا با يك شكوه خاصي كه اجمالاً توضيح داده شد ختم مي گردد.

2ـ عاشورا در كلمبيا

كلمبيا كشوري است در آمريكاي جنوبي كه در كنار اقيانوس كبير و درياي كارائيب قراردارد. اين كشور در سال 1499 ميلادي توسط آلونسؤا وخيدا مهاجر اسپانيايي كشف شد.
نقطه آغاز مهاجرت مسلمانان در اين كشور پس از جنگ جهاني دوم صورت پذيرفت. اكثر مسلمانان اين منطقه از كشورهاي سوريه و لبنان بوده و عمدتاً در شهرهاي مايكائو و بوئنوآ و نتورا سكونت دارند. آمار دقيقي از مسلمانان وجود ندارد. اما خود مسلمانان آمار تقريبي جمعيت را بين سي تا چهل هزار نفرتخمين مي زنند، كه از اين تعداد بين 3 تا 4 هزار نفر در بوگوتا زندگي مي كنند. جمعيت شيعيان كمتر از ده درصد است. اما فعاليت هاي پيروان اهل بيت عليهم السلام بيشتر از همه است و آنها در مراكز فرهنگي حضور بيشتري دارند. مسجد شيعيان تنها مركز قابل توجه مسلمانان است.
اطلاعات به دست آمده از مركز فرهنگ اسلامي شيعيان در بوگوتا دال براين است كه مراسم عاشورا يكي از مراسمهاي با شكوهي است كه شيعيان مايكائو در آن به طور گسترده شركت مي كنند و مراسم محرم به طور سنتي و تاريخي در ايام سوگواري جگر كوشه پيامبر اجرا مي شود. مكان مشخصي براي عزاداري وجود ندارد، و شيعه و سني از يك مسجد استفاده مي كنند.
منبع: http://www.pegahhowzeh.com
/خ