یمن، صعده و الحوثی ها (9) در پایان چه خواهد شد؟

جنبش شیعیان یمن، در پنج سال گذشته، روند رو به رشدی داشته است. نگاهی گذرا به حوادث پنج سال گذشته نشان می دهد مقاومت شیعیان به رهبری عبدالملک الحوثی، از نظر کمی و کیفی وضعیت به مراتب بهتری نسبت به آغاز درگیری ها پیدا کرده است. از نظر جغرافیایی، جنگ اول تا سوم داخل استان صعده محدود بود ولی جنگ چهارم و پنجم به خارج از استان کشیده شد و در جنگ ششم از مرزهای یمن عبور کرد. عربستان سعودی وارد معرکه شده و نیروهایی از دیگر کشورهای عربی نیز عربستان را در این جنگ یاری می دهند. از نظر نیروی انسانی، یاران الحوثی در جنگ اول ۳۰۰ نفر، جنگ دوم حدود ۵۰۰ نفر، جنگ سوم حدود ۸۰۰ نفر، جنگ چهارم حدود ۲ هزار نفر، جنگ پنجم حدود ۱۰ هزار بودند و اکنون در جنگ ششم گفته می شود حداقل ۲۰ هزار نفر و حداکثر ۵۰ هزار نفر از جوانان شیعه، سازماندهی شده اند. تا به اینجا، رزمندگان مقاومت شیعی، مقتدرانه ایستادگی کرده اند. اکنون برای همه ثابت شده که حذف شدنی نیستند.
یاران الحوثی در مدت اخیر موفق شده اند کنترل بیش از ۱۰۰ پایگاه نظامی ارتش در استان صعده را در دست گرفته و تمام سلاح و تجهیزات نظامی این‌ پایگاه‌ها را به غنیمت بگیرند. علاوه بر این، غنیمتهای بسیاری هم از سعودی ها بدست آورده اند و از نظر تسلیحاتی خیلی قوی تر از سالهای گذشته شده اند. لذا در صورت ادامه دار بودن جنگ در صعده، شیعیان توان مقاومت برای زمانهای طولانی را دارند.
از نظر جغرافیایی نیز استان صعده 15 فرمانداری دارد که 14 فرمانداری و منطقه مهم این استان در کنترل الحوثی‌ها است، تنها شهر صعده که اطراف آن با پادگان نظامی پوشیده شده در اختیار دولت یمن است که فشار الحوثی‌ها برای تصرف این شهر نیز ادامه دارد.
شهر صعده دارای آثار باستانی زیادی است، گفت: الحوثی‌ها نمی‌خواهند با جنگ کنترل این شهر را در دست بگیرند برهمین اساس تاکنون این شهر به تصرف در نیامده درحالیکه دولت نیز با تمام تجهیزات در این شهر مستقر است.
دولت یمن یک پانزدهم استان صعده را در اختیار دارد و این قدرت را ندارد که در مناطق بیشتری حاکمیت کند. جنگ و درگیری ادامه دار خواهد بود و به پایان نخواهد رسید مگر اینکه دولت یمن حقوق شیعیان زیدی را به رسمیت بشناسد، و سادات یمن، شیعیان زیدی و جنبش الحوثی سمهی از حاکمیت داشته باشند و عربستان نیز اگر دخالت‌هایش را ادامه دهد، قطعا دچار جنگ داخلی می‌شود و شبه جزیره درگیر این جنگ می‌شود.
در هر حال حوثي‌ها و مبارزان صعده در اين ميدان مظلوم واقع شده‌اند چرا كه دست توافق را گشوده‌اند ولي دولت صنعا بارها توافقات في‌مابين - و از جمله توافق سال 1386 دوحه -را نقض كرده است كه طبعا بايد پاسخگوي عواقب آن باشد.
در حال حاضر جنگ صعده، ابعاد منطقه ای و بین المللی بخود گرفته چرا که امنیت عربستان سعودی و شبه جزیره، در معرض تهدید جدی واقع شده و چنانچه روند جنگ از سوی قدرتهای منطقه ای و بین المللی، مدیریت و کنترل نشود، هیچ بعید نیست در ادامه ماجرا، شاهد گسترش دامنه جنگ به کشورهای دیگر باشیم. بویژه آنکه امنیت شبه جزیره عربستان، با امنیت خلیج فارس و دریای سرخ و خلاصه منطقه خاورمیانه گره خورده است.
هم اکنون، تلاشهایی از سوی برخی میانجیگران در حال انجام است. وساطت ها چه از سوی علما و شیوخ یمن و چه از سوی کشورهای دیگر همچون قطر، تاکنون بی ثمر و بی نتیجه بوده است. زیرا هدف سعودی و دولت یمن، نابودی و سرکوبی جنبش الحوثی بوده است و چنانچه دم از وساطت بزنند قصدشان این است به اهدافی که از طریق جنگ نرسیده اند بوسیله وساطت برسند. یعنی توقع دارند یاران الحوثی، بر سر میز مذاکره بنشینند و تعهد نمایند که سلاحهای خود را تحویل بدهند و پس از خلع سلاح، ارتش یمن با خیال راحت، همه آنها را دستگیر و زندانی کند و یا به قتل برساند. ماجرای نیرنگ در سوء استفاده از وساطت علما در جنگ اول منجر به شهادت حسین بدرالدین الحوثی شد. و یا اعضای کمیته وساطت در جنگ چهارم و پنجم که هم اکنون در زندانهای صنعاء بسر می برند.
بگذریم از اینکه، در خاورمیانه همه توقع داشتند عربستان سعودی، میان دولت یمن و گروه الحوثی میانجیگری کند. اما سعودی ها نه تنها میانجیگری نکردند بلکه وساطت قطر را هم عقیم کردند. با حمله ارتش سعودی به استان صعده، برای همگان آشکار شد که کارفرما و سرمایه گذار اصلی جنگ علیه شیعیان، خود سعودی بوده است. اکنون ارباب به میدان آمده است.

همه جریانهای سیاسی داخل و خارج یمن، بر این نکته تاکید دارند که جنگ، راه حل مناسبی برای پایان دادن به این بحران نیست. حتی عبدالملک الحوثی و سخنگویش در بیانیه های متعدد، اعلام کرده اند که برای گفتگو آمادگی دارند. این نشان می دهد علیرغم برتری شان در میدان نبرد، جنگ طلب نیستند. پرواضح است وساطتی که بدنبال خلع سلاح گروه الحوثی باشد باز هم به نتیجه نمی رسد. تنها راه پایان جنگ در صعده به رسمیت شناختن حقوق شیعیان زیدی توسط دولت یمن و اعطای آزادی های مذهبی و مدنی به آنان در مناطق خود می باشد. بدیهی است در فضایی آرام، شیعیان یمن با پشتوانه فکری و فرهنگی و برخورداری از میراث گرانقدر شیعی، مراحل رشد و بالندگی را به سرعت طی خواهند کرد. از طرفی تجربه شیعیان در ایران، لبنان و عراق، افقهای روشنی را پیش روی آنان قرار داده است. خصوصا آنکه شیعیان زیدی تجربه ۱۱ قرن حکومت را در این سرزمین پاک (البلد الطیب/سوره الاعراف آیه ۵۸) داشته اند.
منازعه داخلي در يمن تنها از طريق يک گفت وگوي ملي و تکيه بر روش هاي مسالمت آميز قابل حل است که بازيگران داخلي و يا نهادهاي منطقه اي و بين المللي مي توانند به عنوان «مساعي جميله» به اجرا بگذارند. نهادهاي بين المللي بايد به وظايف قانوني در حمايت از شهروندان شمال يمن و کمک رساني و جلوگيري از «بکارگيري سلاح هاي ممنوعه» و يا «بکارگيري نامتناسب قدرت» اقدام کنند.
عربستان بايد بداند که تشويق مصري و اردني براي ورود به جنگ صعده ، دامي براي حاکمان رياض است تا بحران را به داخل عربستان نيز گسترش دهند و از يک رقيب در عرصه منطقه اي، راحت شوند. آمار اسرا، زخميان و تلفات ارتش سعودي در مقابل مقاومت حوثي ها، قابل تأمل است و ادامه جنگ افروزي و مداخله نظامي در جنگ صعده، عربستان را به «فرسايش مهلک» دچار خواهد کرد و زمينه تغيير در ساخت و ترکيب قدرت پادشاهي سعودي را مهيا مي کند.

دولت‌هاي منطقه بايد در جهت خاموش كردن آتش جنگ صعده و تشويق دو طرف به مذاكره و توافق گام بردارند. اين درگيري‌ها مي‌تواند به كشورهاي ديگر هم سرايت كند. جالب اين است كه آسيب‌پذيري عربستان از اين درگيري‌ها بيش از ديگران است چرا كه بافت طايفه‌اي عربستان غليظ‌تر از كشورهاي ديگر است. در واقع بايد گفت در اين معركه دولت رياض با آتش‌، بازي مي‌كند.
خلاصه آنکه دوران انزوای شیعه در یمن به پایان رسیده و سادات و شیعیان یمن در مسیر رشد و تکامل قرار گرفته اند. جنگ یا صلح، نتیجه یکی است: حضور پرقدرت شیعه در جنوب شبه جزیره عربستان. هضم این واقعیت برای سعودی ها کمتر از مرگ نیست. این واقعیتی است که پذیرش آن برای همه از جمله دولت یمن غیرممکن است. اگر سعودی و دولت یمن، راه جنگ را در پیش بگیرند ناخواسته به تحقق این روند سرعت بیشتری می دهند و آینده سختی را برای خود ترسیم خواهند کرد.
منابع سلسله مقالات یمن، صعده و الحوثی ها:
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ايرنا)
خبرگزاری - ایکنا
خبرگزاری فارس
روزنامه کیهان
شبکه ایران
پنجره
سایت ساجد
ویکی پدیا
خبرگزاری قدس
شبکه العالم
القدس‎العربی
bashgah.net
alyamani.blogfa.com
mouood.org
ebtekarnews.com
sedayeshia.com
saharnews.ir
gharibreza.com
7eqlim.ir
edalatkhahi.ir
Khabaronline.ir
Islamtimes.org
rajanews.com
porsojoo.com
منبع:ماهنامه موعود سال ششم _ شماره 35
/خ