لجبازی

اصولا لجبازی یک نوع رفتار و واکنش نامطلوب است که به صورت های مختلفی خود را نشان می دهد از جمله آسیب رساندن به دیگران ،ناسزا گفتن ،گریه کردن، گریه کردن وفریاد کشیدن ، شکستن وسایل، آسیب رساندن به خود ودیگران و...در افراد لجباز پایین بودن اعتماد به نفس و عدم داشتن خود باوری مثبت و پذیرفتن خود واقعی مشهود است.

تأثیر هورمون ها و فشارهای متفاوتی که گاه منشأ جسمی و برخی اوقات منشأ روحی دارد، سبب می شود که نوجوان امروز و کودک دیروز ما دست به رفتارهای غیرقابل قبول و گاه تشنج آمیز بزند.

لجبازی یکی از این رفتارهای خاص دوران بلوغ است. اگر شما هم نوجوانی در خانه دارید، حتما این رفتارها برایتان تازگی ندارد؛ لجبازی های نوجوانی اتفاق تازه و تنها منحصر به فرزند شما نیست؛ مسئله ای است که در این سن و سال پررنگ می شود و گاه خانواده ها را دچار تنش و اضطراب می کند.1

علل سرکشی ؟

یکی از علل اصلی سرکشی ، محیط متخاصم این دنیاست . دنیای متخاصم امروزی همیشه بدنبال دربند کشیدن نوجوانان و جوانان است و این موضوع بصورت فرهنگی مضر در آمده است که باید در مقابل چنین روشی مقابله نمود.

باید اذان کرد که قسمت اعظم این فرهنگ بیش از گذشته زشت ، خطرناک و مملو از تأثیرات بد است . اگر والدین به فرزندان خود آموزش و هشدار ندهند و از آنان حمایت نکنند ، این نوجوانان می توانند به آسانی تحت تأثیر « روحی که الحال در فرزندان معصیت عمل میکند » قرار بگیرد.

فشار از جانب دوستان و معاشران نیز به آن مربوط میشود . اگر والدین اهل مطالعه باشند براحتی میتوانند توصیه هایی از کتب مختلف و یا انترنت جهت پرورش صحیح نوجوان خود کسب کنند . بقول معروف که می گوید : « با حکیمان رفتار کن و حکیم خواهی شد ، اما رفیق جاهلان ضرر خواهد یافت . »

به همین ترتیب ، کسی که با افراد آکنده از روحیه زشت این دنیا ، معاشرت می کند به احتمال زیاد تحت تأثیر این روحیه قرار میگیرد. نمونه های این موضوع را ما در اغلب کشورها می بینیم بخصوص در کشور عزیز خودمان ایران.

هر چند که می بایست به قوانین کشور خودمان احترام گذارم و مقامهای کشوری را همانند والدین خود محترم بشماریم ، ولی در بعضی مواقع دست به سرکش می زنیم.

علت دیگر سرکشی ممکن است محیط خانه باشد . بطور مثال ، اگر یکی از والدین به مصرف مشروبات الکلی یا مواد مخدر معتاد باشد یا با همسر خود رفتاری خشونت آمیز داشته باشد ، دیدگاه نوجوان خانه درباره زندگی ممکن است دچار انحراف شود.

حتی در برخی از خانه های نسبتا آرام نیز نوجوان ممکن است بدلیل فقدان محبت و علاقه در خانه دست به سرکشی بزند با وجود این ، سرکشی نوجوانان همیشه به علت تأثیرات خارجی نیست.

برخی از نوجوانان با وجود آنکه والدینشان اصول اخلاقی ، اصول روحانی را بکار گرفته و تا حد زیادی فرزندان خود را از گزند دنیای اطراف ، حفظ کرده اند باز هم به معیارهای والدین خود پشت می کنند . چرا ؟ شاید دلیل آن ریشه دیگر مشکلات ما یعنی ناکاملی بشر باشد.2

رفتار با نوجوان لجباز

۱. خونسرد باشید و در موضع قدرت بمانید

یکی از رایج‌ترین ویژگی‌های نوجوانان لجباز این است که مدام شما را عصبانی می‌کنند و به دنبال واکنش شما هستند؛ و این کار به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد مانند طفره رفتن، مخالفت کردن، عصبانیت، شکستن قوانین، چانه زدن و غیره.

در این لحظات هرچه بیشتر واکنش‌های ناگهانی نشان دهید و ناراحت‌ شوید، او فکر می‌کند که روی شما تسلط دارد و موفق به عصبانی کردن شما شده است. بنابراین اولین قدم در رفتار با نوجوان لجباز این است که خونسردی خود را حفظ کنید.

هرچه واکنش بیشتر و شدیدتری نشان دهید، تاثیر کمتری خواهید داشت. زمانی که با فرزند نوجوانتان دچار مشکل می‌شوید قبل از هر حرف و عمل شدیدی یک نفس عمیق بکشید. تا ده بشمارید و اگر هنوز هم عصبانی هستید صحبت را به زمان دیگری موکول کنید.

۲. مرز‌های مشخصی ایجاد کنید

از آنجا که اغلب نوجوانان می‌خواهند استقلال بیشتری را تجربه کنند، ممکن است به کرات شما را به چالش بکشند. در این شرایط تعیین حدود برای حفظ یک رابطه سازنده بسیار مهم است. مرز‌ها باید به طور خاص و واضح مشخص شوند.

در رفتار با نوجوان لجباز، مرز‌ها یا قوانینی موثر هستند که منصفانه و منطقی باشند. اگر برای مدتی با نوجوانتان بدون حد و مرز رفتار می‌کردید و دچار مشکل بودید، واضح و روشن برای او بیان کنید که از این نقطه به بعد همه چیز متفاوت خواهد بود، و گفته‌های خود را عملی کنید.

اولین و مهمترین قانون می‌تواند این باشد که با یکدیگر با احترام برخورد کنید و این یعنی اگر آن‌ها به شما احترام بگذارند، آنوقت شما هم به نظرات و نیازهایشان احترام می‌گذارید.

علاوه بر احترام و بسته به موقعیت، ممکن است لیستی از قوانین شامل قوانین خانه، قوانین رفتاری و ... وجود داشته باشند. دقت کنید بین قوانین تناقض وجود نداشته باشد.

۳. ارتباطی شجاعانه و موثر برقرار کنید

نویسنده سخنرانی‌های ریاست جمهوری، جیمز هیومز یک بار اشاره کرد: «هنر برقراری ارتباط، زبان رهبری کردن است» این بیانیه در مواجهه با نوجوانان بسیار کارامد است. زمانی که با یک نوجوان لجباز روبرو هستید، موقعیت خود را با استفاده از مهارت های ارتباطی قاطع تقویت کنید.

۴. در شرایط غیر بحرانی، شوخ طبع و همدل باشید

در شرایطی که نوجوان سرسختی کمی از خود نشان می‌دهد، به جای خشم و فریاد با ابراز همدلی به او واکنش نشان دهید. به جای اخم، با لبخند پاسخ دهید. با کمی شوخی با خودتان بگویید: «خب دوباره شروع کرد» و بعد به کارتان ادامه دهید.

از سروصدا برحذر باشید. از اینکه مدام به نوجوان لجباز بگویید چکار باید بکند، اجتناب کنید. توصیه و نصیحت مداوم ممکن است به طور ناخواسته به عنوان تهدیدی برعلیه فردیت او تعبیر شود و در بدترین حالت او شما را دشمن خود خواهد خواند.

نکته این است که به خودتان یادآوری کنید بسیاری از نوجوانان چنین شرایطی را تجربه می‌کنند و با استفاده از تکنیک‌های مایندفولنس یا ذهن آگاهی آرام باقی بمانید.

۵. به آن‌ها شانس حل مسئله و اظهار نظر بدهید

بسیاری از نوجوانان لجباز، اینگونه رفتار می‌کنند، چون فکر می‌کنند که بزرگسالان به آن‌ها گوش نمی‌دهند. زمانی که فرزند نوجوانتان را ناراحت می‌بینید، به او بگویید: «من هر زمان که بخواهی اینجا هستم تا به صحبت‌هایت گوش کنم.»

در دسترس باشید و به او بگویید که حمایتش می‌کنید، ولی در این مورد اصرار نکنید. به او اجازه دهید که هروقت خودش خواست به سمت شما بیاید.3

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.asriran.com
3.www.setare.com