خيانت دل باعث عدم استجابت دعا
نويسنده: فريده مصطفوي
دعا کننده براي استجابت دعايش بايد شرايطي را رعايت کند که به چند مورد آن اشاره مي شود:
1. بکوشد اوقاتي شريف و عزيز را براي دعا خواندن برگزيند؛
2. آن که حالتي را در نظر داشته باشد که در آن استجابت دعا وارد شده است؛ مثل به هنگام آمدن باران، بعد از نمازهاي واجب و در ميان اذان و اقامه؛
3. با وضو يا غسل به دعا بپردازد؛
4. رو به قبله باشد.
امام باقر عليه السلام در مورد حضرت يونس عليه السلام مي فرمايد:
سه شبانه روز در شکم ماهي بود و در دل دريايهاي تاريک خدا را خواند تا مستجاب شد (1): فنادي في الظلمات أن لا اله الا انت سبحانک اني کنت من الظالمين فاستجبنا له و نجيناه من الغم و کذلک ننجي المؤمنين؛ (2)
در تاريکي ها فرياد برداشت: پروردگارا! به جز تو خدايي نيست، منزهي تو، من از ستمکارانم. پس دعايش را مستجاب کرديم و او را از اندوه نجات داديم و اين چنين مؤمنين را نجات مي دهيم.
انسان بايد خدا را با تضرع بخواند؛ يعني با کمال خضوع و خشوع و تواضع رو به سوي او آورد. در حقيقت دعا کننده نبايد تنها زبانش چيزي بخواهد، بلکه بايد روح دعا در درون جان و تمام وجودش منعکس شود. پيامبر صلي الله عليه و اله مي فرمايد:
الدعاء هو العباده؛ (3)
دعا عبادت است.
يکي از عوامل اجابت دعا توسل و توجه به درگاه باري تعالي است که دعا کننده با تضرع و زاري حاجت خود را بطلبد، البته حاجات بايد شرعي باشد و اگر حاجت دنيايي بود و شرعا حرمتي بر آن مترتب نبود اشکالي در آن نيست . اما بهتر است که از گناهان خويش آمرزش بخواهد؛ پس بايد متوجه بود که از خداوند چه چيزي درخواست مي شود. انسان با دعا توجه و شايستگي بيشتري براي درک فيض خداوند پيدا مي نمايد. بديهي است که کوشش براي تکامل و کسب شايستگي بيشتر عين تسليم در برابر قوانين آفرينش است نه چيزي بر خلاف آن .
دعا نوعي عبادت و خضوع و بندگي است و انسان به سبب دعا توجه خاصي به ذات باري تعالي پيدا مي نمايد. دعا اثر تربيتي دارد همان طور که ساير عبادات نيز اثر تربيتي دارند.
امام عليه السلام فرمود: قلب و فکر شما در هشت مورد خيانت کرده است:
1. شما خدا را شناختيد، اما حق او را ادا نکرديد؛
2. شما به فرستاده ي او ايمان آورديد ولي با سنتش به مخالفت برخاستيد؛
3. قرآن را خوانديد ولي به آن عمل نکرديد؛
4. مي گوييد از مجازات و کيفر خدا مي ترسيد، اما همواره کارهايي مي کنيد که شما را به آن نزديک مي سازد؛
5. مي گوييد به پاداش الهي علاقه منديد، اما همواره کاري انجام مي دهيد که شما را از آن دور مي سازد؛
6. از نعمت خدا بهره مي بريد ولي حق شکر او را ادا نمي کنيد؛
7. به شما دستور داده شده دشمن شيطان باشيد و ادعاي دشمني با شيطان داريد، اما عملا با او مخالفت نمي کنيد؛
8. به عيبگويي مردم مشغول و از عيوب خود غافل گشته ايد با اين حال چگونه انتظار داريد دعايتان به اجابت برسد. تقوا پيشه کنيد اعمال خويش را اصلاح کنيد امر به معروف و نهي از منکر نماييد تا دعاي شما به اجابت رسد. (4)
خداوند مي فرمايد:
و اذا سألک عبادي عني فاني قريب اجيب دعوه الداع اذا دعان فليستجيبوا لي و ليؤمنوا بي لعلهم يرشدون؛ (5)
هنگامي که بندگانم از تو درباره ي من مي پرسند بگو: من نزديکم، من دعاي دعا کننده را به هنگامي که مرا مي خواند اجابت مي کنم. بنابراين بايد بندگانم دعوت مرا بپذيرند و به من ايمان آورند، باشد که راه خود را پيدا کنند و به مقصد برسند.
لذا مي بينيم که به حضرت موسي خطاب شد: هر چه مي خواهي از من بخواه حتي نمک آش خود را. علي عليه السلام مي فرمايد:
الدعاء مخ العباده؛ (6)
دعا مغز عبادت است.
روش و سيره ي معصومان عليهم السلام دعا بوده و نمونه ي بارز آن پيامبر صلي الله عليه و اله است که همواره و مخصوصا در دل شب دعا مي کردند. امام صادق عليه السلام مي فرمايد:
نزد خدا مقامي است که جز با دعا و تقاضا نمي توان به آن رسيد. اگر بنده اي لب از دعا فرو بندد و تقاضايي از خداوند نداشته باشد به او داده نخواهد شد. پس از خدا بخواه تا به تو عطا شود؛ زيرا هر دري رابکوبيد و اصرار کنيد سرانجام گشوده خواهد شد. (7)
/خ
1. بکوشد اوقاتي شريف و عزيز را براي دعا خواندن برگزيند؛
2. آن که حالتي را در نظر داشته باشد که در آن استجابت دعا وارد شده است؛ مثل به هنگام آمدن باران، بعد از نمازهاي واجب و در ميان اذان و اقامه؛
3. با وضو يا غسل به دعا بپردازد؛
4. رو به قبله باشد.
امام باقر عليه السلام در مورد حضرت يونس عليه السلام مي فرمايد:
سه شبانه روز در شکم ماهي بود و در دل دريايهاي تاريک خدا را خواند تا مستجاب شد (1): فنادي في الظلمات أن لا اله الا انت سبحانک اني کنت من الظالمين فاستجبنا له و نجيناه من الغم و کذلک ننجي المؤمنين؛ (2)
در تاريکي ها فرياد برداشت: پروردگارا! به جز تو خدايي نيست، منزهي تو، من از ستمکارانم. پس دعايش را مستجاب کرديم و او را از اندوه نجات داديم و اين چنين مؤمنين را نجات مي دهيم.
انسان بايد خدا را با تضرع بخواند؛ يعني با کمال خضوع و خشوع و تواضع رو به سوي او آورد. در حقيقت دعا کننده نبايد تنها زبانش چيزي بخواهد، بلکه بايد روح دعا در درون جان و تمام وجودش منعکس شود. پيامبر صلي الله عليه و اله مي فرمايد:
الدعاء هو العباده؛ (3)
دعا عبادت است.
يکي از عوامل اجابت دعا توسل و توجه به درگاه باري تعالي است که دعا کننده با تضرع و زاري حاجت خود را بطلبد، البته حاجات بايد شرعي باشد و اگر حاجت دنيايي بود و شرعا حرمتي بر آن مترتب نبود اشکالي در آن نيست . اما بهتر است که از گناهان خويش آمرزش بخواهد؛ پس بايد متوجه بود که از خداوند چه چيزي درخواست مي شود. انسان با دعا توجه و شايستگي بيشتري براي درک فيض خداوند پيدا مي نمايد. بديهي است که کوشش براي تکامل و کسب شايستگي بيشتر عين تسليم در برابر قوانين آفرينش است نه چيزي بر خلاف آن .
دعا نوعي عبادت و خضوع و بندگي است و انسان به سبب دعا توجه خاصي به ذات باري تعالي پيدا مي نمايد. دعا اثر تربيتي دارد همان طور که ساير عبادات نيز اثر تربيتي دارند.
خيانت و دعا:
امام عليه السلام فرمود: قلب و فکر شما در هشت مورد خيانت کرده است:
1. شما خدا را شناختيد، اما حق او را ادا نکرديد؛
2. شما به فرستاده ي او ايمان آورديد ولي با سنتش به مخالفت برخاستيد؛
3. قرآن را خوانديد ولي به آن عمل نکرديد؛
4. مي گوييد از مجازات و کيفر خدا مي ترسيد، اما همواره کارهايي مي کنيد که شما را به آن نزديک مي سازد؛
5. مي گوييد به پاداش الهي علاقه منديد، اما همواره کاري انجام مي دهيد که شما را از آن دور مي سازد؛
6. از نعمت خدا بهره مي بريد ولي حق شکر او را ادا نمي کنيد؛
7. به شما دستور داده شده دشمن شيطان باشيد و ادعاي دشمني با شيطان داريد، اما عملا با او مخالفت نمي کنيد؛
8. به عيبگويي مردم مشغول و از عيوب خود غافل گشته ايد با اين حال چگونه انتظار داريد دعايتان به اجابت برسد. تقوا پيشه کنيد اعمال خويش را اصلاح کنيد امر به معروف و نهي از منکر نماييد تا دعاي شما به اجابت رسد. (4)
خداوند مي فرمايد:
و اذا سألک عبادي عني فاني قريب اجيب دعوه الداع اذا دعان فليستجيبوا لي و ليؤمنوا بي لعلهم يرشدون؛ (5)
هنگامي که بندگانم از تو درباره ي من مي پرسند بگو: من نزديکم، من دعاي دعا کننده را به هنگامي که مرا مي خواند اجابت مي کنم. بنابراين بايد بندگانم دعوت مرا بپذيرند و به من ايمان آورند، باشد که راه خود را پيدا کنند و به مقصد برسند.
لذا مي بينيم که به حضرت موسي خطاب شد: هر چه مي خواهي از من بخواه حتي نمک آش خود را. علي عليه السلام مي فرمايد:
الدعاء مخ العباده؛ (6)
دعا مغز عبادت است.
روش و سيره ي معصومان عليهم السلام دعا بوده و نمونه ي بارز آن پيامبر صلي الله عليه و اله است که همواره و مخصوصا در دل شب دعا مي کردند. امام صادق عليه السلام مي فرمايد:
نزد خدا مقامي است که جز با دعا و تقاضا نمي توان به آن رسيد. اگر بنده اي لب از دعا فرو بندد و تقاضايي از خداوند نداشته باشد به او داده نخواهد شد. پس از خدا بخواه تا به تو عطا شود؛ زيرا هر دري رابکوبيد و اصرار کنيد سرانجام گشوده خواهد شد. (7)
پی نوشت ها :
1. بحارالأنوار، چاپ بيروت، ج 14، ص 383.
2. انبياء (21) آيات 87 و 88.
3. اصول کافي ، ج 2 ، ص 467.
4. بحارالأنوار، چاپ بيروت، ج90، ص 464.
5. بقره(2) آيه ي 186.
6. ابن فهد حلي، عده الداعي، ص 416.
7. اصول کافي، ج 4، ص 213.
/خ
